Overheid veilt 3,5GHz-frequenties voor 5g uiterlijk begin 2022 - update

De Nederlandse overheid zal eind 2021 of begin 2022 een vergunning voor de frequentieruimte in de 3,5GHz-band veilen voor gebruik van 5g. Als providers voor die tijd beginnen met 5g, zal dat moeten zonder de voor 5g belangrijke 3,5GHZ-band.

Van de 400MHz die in die frequentieband zit, van 3400 tot 3800MHz, komt per september 2022 200MHz beschikbaar; de ruimte tussen 3500 en 3700MHz. In 2026 komt ook de ruimte tussen 3400 en 3500MHz beschikbaar, maar de ruimte tussen 3700 en 3800MHz blijft in gebruik voor andere toepassingen, schrijft staatssecretaris Mona Keijzer van Economische Zaken in een brief aan de Tweede Kamer.

Met het beschikbaar komen van 200MHz kunnen providers na het verkrijgen van een licentie per september 2022 beginnen met het aanbieden van 5g op die frequentie. De 3,5GHz-band lijkt een van de belangrijkste frequenties te worden voor 5g wereldwijd. Die band kan veel snelheid bieden doordat er relatief veel ruimte beschikbaar is, terwijl de dekking beter is dan op de hogere mmWave-banden van bijvoorbeeld 28GHz.

Door de beslissing is het noodzakelijk dat het satellietstation van de inlichtingendiensten AIVD en MIVD zal verhuizen. Dat staat nu in het Friese Burum en werkt op de 3,5GHz-band. Daardoor is communicatie in de 3,5GHz-band nu niet toegestaan boven de lijn Amsterdam-Zwolle. Een gezant van Nederlandse overheid gaat nu zoeken naar een andere plek om het satellietstation te huisvesten. Die locatie is nu nog niet bekend.

Eind vorige week kwam al naar buiten dat het kabinet had besloten om 5g op de 3,5GHz-band toe te staan. De technische details over het gebruik van de frequenties zijn maandagochtend al naar buiten gekomen.

De veiling voor de 3,5GHz-band zal niet de eerste zijn. De eerste veiling voor 5g-frequenties vindt ergens in de komende anderhalf jaar plaats. Providers kunnen dan een vergunning kopen voor onder meer de 700MHz-band, die lang in gebruik is geweest voor tv-toepassingen en die vooral een goede dekking mogelijk maakt binnenshuis en in dunbevolkte gebieden. Die frequentie is niet goed bruikbaar voor de hoge snelheden die 5g ook zou moeten gaan bieden.

Update, 11:05: De verplaatsing van het satellietstation in Burum staat nog niet vast, zo zegt Defensie in een intern bericht dat Fiander_work aan Tweakers liet zien. "Het gaat om verhuizing naar het buitenland, omdat binnen Nederland geen storingsvrije locaties zijn. Zeker is dat er nogal wat komt kijken bij een eventuele verhuizing. Er wordt gekeken naar juridische en technische haalbaarheid, tijdsduur en de kosten. Verplaatsing van het grondstation staat dus nog niet vast", aldus Defensie. Keijzer laat dat in haar Kamerbrief ook doorschemeren, maar zegt dat niet concreet.

Reacties (98)

De overheid zou echt moeten stoppen met het veilen van frequenties op deze manier, de overheid is geen bedrijf maar een bestuursinstituut om de samenleving te besturen te dienen, in het belang van de burgers.

De huidige manier van veilen heeft drie nadelen, extra kosten voor gebruikers, en daar door innovatie remmend.

De veiling van de frequenties zou op basis moeten zijn van wie de beste voorwaarden heeft, met als criteria onder andere, kosten per seconde en MB, dekking, snelheid en innovatieve toepassingsmogelijkheden.

• Nu zijn vooral de banken de lachende derde, daar die de miljarden daarvoor moeten voor financieren, en dat doen ze echt niet voor niets.
• Daarnaast gaan de MB en gesprekskosten omhoog dat voor innovatieve toepassingsmogelijkheden remmend is.
• En als laatste, als de frequenties gratis zijn kan de overheid meer meer en betere voorwaarden stellen aan de licentie houder, die daardoor meer creatief zal moeten zijn in zijn bieding, en de eindgebruikers als Nr1 zal moeten zien.

Of denk ik nu rare dingen?

Dat is zoals het werkt:
- gas komt bijna gratis uit de grond, jij betaalt 50 cent per m^3
- ether is gratis, jij betaalt tientjes om je mobiel te kunnen gebruiken
- co2 is gratis, jij betaalt voor je uitstoot
- grond kost niks, totdat de gemeente het onteigent en opnieuw in de verkoop doet
etc.
De lijst van zogenaamd schaarse zaken en diensten wordt naar willekeur ingevuld om belasting te kunnen heffen. Doel en middel zit geen relatie tussen.
Dit is al duizenden jaren zo, zodra je macht hebt misbruik je het om je eigen macht te consolideren.
En nee, er is geen ontsnappen aan door naar een ander land te gaan (belasting noemt dit wereldinkomen).

Klinkt cynisch, maar ik bedoelde dit realistisch. Ik accepteer het

[Reactie gewijzigd door pe0mot op 24 december 2018 10:04]

Buiten het feit dat een aantal dingen die je aanhaalt zoals de extractie van gas zeker een kost hebben (vaste investeringskosten en variabele kosten) heb je inderdaad altijd de waarde van schaarste. Zodra een goed gelimiteerd is (gas, grond, frequentiebanden,...) betaal je er sowieso een prijs voor. Echter, dit is onafhankelijk van de tussenkomst van welke overheid dan ook. Zelfs moest er geen belasting zijn op grond zou het nog steeds niet gratis zijn.

De keuze om al dan niet belastingen te heffen op bepaalde producten wordt vaak eerder gedreven door hoe makkelijk gebruikers kunnen wisselen naar iets anders. Mensen hebben een woonplaats, een job en warmte nodig, dus daarom zijn dit logische keuzes om belasting te heffen.

"De keuze om al dan niet belastingen te heffen op bepaalde producten wordt vaak eerder gedreven door hoe makkelijk gebruikers kunnen wisselen naar iets anders."

Weet niet of je gezien hebt hoe lang de wachttijd voor sociale huurwoningen in Nederland is, maar die is zó lang dat je niet kunt spreken van "makkelijk van woonplaats wisselen" als je afhankelijk bent van een sociale huurwoning. Dus dan zou er geen gemeentelijke belasting mogen worden geheven omdat "makkelijk" daar niet de drijfveer is.
De reden is dan ook niet hoe "makkelijk" het is, maar omdat een gemeente geen oneindige stroom aan geld krijgt van de overheid en dus móeten ze wel belasting heffen om op een andere manier aan extra geld te geraken.

[Reactie gewijzigd door TheVivaldi op 24 december 2018 12:26]

Kijk even buiten Nederland, dan hebben wij het, zélfs met de wachtrijen, nog steeds best goed voor elkaar hier. En ik woon in de sociale huur.

Ik woon ook in de sociale huur. En het kan mij niet schelen hoe het in andere landen is, ik schreef het meer zo omdat ik aan de schrijfwijze van de persoon waarop ik reageerde niet kon opmaken of hij/zij nu uit België of Nederland komt.

Kosten die op gas gemaakt wordt zoals machines die het delven moeten ook doorberekend worden.
Met frequentie wat uit lucht bestaat heeft die kosten niet. En machines die het zenden betaal je wel ivm abo?

Ja, de kosten van de veiling worden uiteindelijk doorberekend aan de telecom klanten.
En met de opbrengsten van de veiling worden de uitgaven van de overheid gefinancierd.
Als het gratis wordt gedaan, dan mogen burgers rechtstreeks opdraaien voor het gat in de begroting.
Maakt dus niks uit.

Ik dacht juist: dat is lekker voor de overheid, kunnen ze weer wat verdienen.

Komt toch indirect uit jouw eigen zak, of denk je dat het niet wordt door berekent?

En als het niet via de operator zou lopen zou je loonbelasting hoger zijn. Ook leuk toch?

Heb je mijn eerste post wel gelezen???

Als de kosten per min en vooral MB dalen blijft er meer ruimte over voor innovatie.

Als de kosten dalen wordt er meer winst gemaakt.
De overheid is tenminste nog verantwoording verschuldigd aan kiezers. Een operator alleen aan zijn aandeelhouders. Lagere kosten zullen dus leiden tot meer winst.

Ooit hadden we in Nederland alleen maar de PTT. Goede kwaliteit maar geen innovatie. Er was concurrentie in de vorm van kabelinternet nodig om wat met ADSL te gaan doen.

De telecom sector heeft veel kostbaar geld gestoken in de veilingen van de WB-CDMA en 3G frequenties, met als gevolg dat in de jaren na 2002/2003 er flink wat onslagrondes waren bij telecom fabrikanten. De overheid zag duidelijk alleen maar Euro tekens voor hun ogen, maar heeft de tech sector hier geen goed mee gedaan. De Nederlandse overheid was natuurlijk niet de enige die hier lekker geld aan wolde verdienen.

Als de frequenties gratis gaan naar de 'mooiste' aanbieder dan zal die nog steeds vragen wat de markt ervoor over heeft. Operators willen gewoon winst maken, en wel zoveel mogelijk. Dus wat ze niet betaald hebben steken ze in eigen zak.
Sterker nog: misschien bouwen ze dat hele 5G wel zo langzaam mogelijk. 4G doet het nog prima, en ze hebben toch niks betaald voor die frequenties, dus vooral zo langzaam als de gunning toelaat.
En tot slot: dat geld van de veiling komt in de staatskas. Ik weet niet of jij belasting betaalt, maar ik doe dat wel. En dan is het fijn dat er een keer een tak in het bedrijfsleven is die ook betaalt voor iets dat wordt afgenomen.
(En ja, ik ben ook voorstander van het verlagen van inkomstenbelasting en dat gat op te vullen met een CO2-heffing. Energie en producten met hoge CO2-last worden dan duurder, maar diensten en lokaal geproduceerde dingen juist goedkoper).

Ik heb nergens gezegd, geven aan 1 provider.
Langzaam bouwen, daar zijn boete clausules voor, als ze bepaalde dekkingsgraden niet halen bij bepaalde datums.

En dan is het fijn dat er een keer een tak in het bedrijfsleven is die ook betaalt voor iets dat wordt afgenomen.

En jij denkt dat ze die niet doorberekenen aan de klanten. lol
Daarnaast moeten ze geld lenen om het bod te kunnen betalen, en de banken doen dat ook niet gratis, en dat wordt ook gewoon doorberekend aan ons de eindgebruikers.

Het is dus gewoon een indirecte belasting, die toch echt gewoon uit je eigen portemonnee komt.

Dan krijg je discussies over welk criterium wel of niet gehaald is. Dat dekking op zee wel meetelt voor de gedekte oppervlakte.
Ik zou zeggen: kijk naar Prorail om te kijken hoe goed zo'n contract werkt.
Oh ja: als de dekkingsgraad niet gehaald wordt krijgen we een sob story dat het met die boete zeker niet gaat lukken, dus dat die kwijtgescholden moet worden.
Maar inderdaad, het is een belasting. Een belasting op iets dat wordt gebruikt (spectrum) en dat is eerlijker dan een belasting op iets dat je doet (waarom is mijn eigen huis schilderen belastingvrij maar het huis van de buurman schilderen niet?)
Het is overigens een directe belasting: de belastingplichtige is het bedrijf, die gebruikt het spectrum en betaalt de belasting. Het bedrijf bepaalt hoeveel spectrum ze gebruiken om jou een dienst te leveren.

Ik neem aan dat je je realiseert dat je met veel spectrum kan bezuinigen op apparatuur, en met weinig spectrum er veel apparatuur nodig is? Dat is waar de efficiëntie in zit. Nokia en Huawei worden zo gestimuleerd om spectrum-efficiënte apparatuur te maken. En spectrum is schaars (wat maar eens blijkt uit de verhuizing van het satellietstation).

Hoe zou jij schaarste willen verdelen? Wanneer zou je een netwerkprovider een licentie gunnen?

Ik doe een paar voorspellingen:
1) de veiling wordt later gehouden omdat de verhuizing van Burum niet eerder klaar is.
2) de verhuizing van Burum gaat meer kosten dan geraamd.
3) de verhuizing van Burum kost uiteindelijk zelfs meer dan de opbrengst van de veiling.
4) na de verhuizing van Burum kampen de AIVD en de MIVD met technische problemen en kunnen hun werk niet doen.
5) er komt in 2030 een parlementair onderzoek naar de Burum-affaire

6) Na de verhuizing naar het buitenland, blijkt men daar ook 5G te gebruiken...

Maar misschien niet in de 3,5GHz band die voor Burum belangrijk is (maar voor 5g niet noodzakelijk?).

5) euro-parlementair ben ik bang, gezien NL niet de enige is die de data gebruikt.

Is het nou ook nog denkbaar dat de operators helemaal niet gaan bieden, of superlaag gaan bieden om maar kaveltje veilig te stellen? Ik zou met oog op periode 2020 en verder nog niet zo graag daarin investeren. Ik voorzie een grote anti-online periode aanbreken, mogelijk met nieuwe terugval economie. 4G red het mogelijk ook wel nog een jaar of 10.

[Reactie gewijzigd door blanka op 24 december 2018 07:38]

4G red het mogelijk ook wel nog een jaar of 10.

5G is natuurlijk meer dan 'slechts' de internetverbinding van onze smartphones. Het omvat ook onder andere een standaard voor relatief korte-afstandsverbindingen voor bijvoorbeeld agrariërs om op afstand hun apparatuur uit te lezen en te bedienen, of auto's die met elkaar communiceren op de weg, slimme straatverlichting, enz. enz. enz. Dit gaat (deels) zonder de centrale zendmasten van de huidige telecomboeren.

5G is eigenlijk meer een paraplu-term dan 'alleen een opvolger op 4g'. Tweakers heeft er een tijdje terug ook een artikel over gemaakt:
reviews: Providers en 5g in de Benelux: een digitale snelweg met veel obstakels

En het is niet zo dat je met 1 frequentie 5g hebt...
Voor de '5g-frequentiekoppeltechniek' (carrier aggregation) heb je meerdere specifieke GHz-en nodig. Deze techniek is nog lang niet uitgekristalliseerd en volop in ontwikkeling.
Hoe dat precies werkt snap ik ook niet helemaal, hier een 'simplistische' uitleg in 101 seconden

En je kunt niet zomaar de ene met de andere frequentie 'aan elkaar knopen' / 'over elkaar heen leggen'
In Nederland hebben we 'toevallig' die 3,5Ghz nodig die in het noorden niet past
Maar op de wereld worden diverse 5g frequenties over elkaar heen gelegd overal op een iets andere manier.

En hieronder de globale frequentieverdeling op de wereld
https://gsacom.com/5g-spectrum-bands/ (link is helaas wat gedateerd 22 Feb 2017)

Lower 5G bands for early deployments
Europe 3400 – 3800 MHz (awarding trial licenses)
China 3300 – 3600 MHz (ongoing trial), 4400 – 4500 MHz, 4800 – 4990 MHz
Japan 3600 – 4200 MHz and 4400-4900 MHz
Korea 3400 – 3700 MHz
USA 3100 – 3550 MHz (and 3700 – 4200 MHz)

Potential first deployments of higher 5G bands
USA: 27.5 – 28.35 GHz and 37 – 40 GHz pre-commercial deployments in 2018
Korea: 26.5 – 29.5 GHz trials in 2018 and commercial deployments in 2019
Japan: 27.5 – 28.28 GHz trials planned from 2017 and potentially commercial deployments in 2020
China: Focusing on 24.25 – 27.5 GHz and 37 – 43.5 GHz studies
Sweden: 26.5 – 27.5 GHz awarding trial licenses for use in 2018 and onwards
EU: 24.25 – 27.5 GHz for commercial deployments from 2020

Notably the range 24.25 – 27.5 GHz (26 GHz) is overlapping with the band 26.5 – 29.5 GHz (28 GHz), which suggests that countries supporting 26 GHz may also benefit from early ecosystem development for the 28 GHz band in other Regions.

Other bands of interest
In addition, the bands 600 MHz, 700 MHz, 800 MHz, 900 MHz, 1.5 GHz, 2.1 GHz, 2.3 GHz and 2.6 GHz may be of particular interest for both traditional and new non-traditional applications and are key to deliver necessary 5G broadband coverage for applications such as internet of things (IoT), industry automation, and business critical use cases.

Veelal zullen er minimumprijzen gehanteerd worden, bied je daaronder dan heb je niets. En wachten is ook niet echt een optie aangezien elke band zijn voor- en nadelen heeft.

En dan stoppen over 10 jaar? Of eerder als blijkt dat de concurrentie wel innovatieve zaken kan bieden omdat die wel in 5G hebben geïnvesteerd?

4G wordt over 10 jaar zeker nog gebruikt, maar heeft nu al bijna geen waarde meer voor de gebruikers (gezien de lage prijs van data).

Dat kan, maar ik heb wat gevolgd van voorgaande veilingen en de overheid volgt echt wel een strategie om een lage prijs te vermijden.
De kavels worden bijvoorbeeld vormgegeven op een manier dat er geen overschot ontstaat. Als er te weinig wordt geboden (maar het is niet bekend wat het minimum is) dan wordt niet gegund (maar die kavel blijft wel boven de markt hangen).
En uiterste geheimhouding met af en toe feedback die op een heel specifieke manier aangeeft hoe de zaken er voor staan. Maar natuurlijk niet wie er meedoen of wat er is geboden.
En dan zijn er ook nog partijen die helemaal niet geinteresseerd zijn, maar toch meedoen: stel je voor dat er een koopje te halen is, bouw je een netwerk en verkoop je het. Je kan snel groeien en de lokale markt in prijs en winst omlaag duwen (zoals Tele2). Dat willen de bestaande spelers voorkomen.

Ik voorzie een grote anti-online periode aanbreken, mogelijk met nieuwe terugval economie.

Hoezo dit? Vanwege de schandalen rondom Facebook enzo? Tot nu toe is er nauwelijks een terugloop in facebook accounts in Nederland.

Klopt het nou dat de 3.5 GHz frequentie in eerst instantie alleen maar beschikbaar is voor 2 providers en pas jaren later voor een eventuele 3e?

Want als dat zo is, dan gaat 1 provider behoorlijk achterlopen....

Ik vermoed dat er geveild wordt per blok van 2x 5 MHz (1 voor zenden en 1 voor ontvangen), dit is inmiddels de standaard geworden.

Gezien er in eerste instantie 200 MHz geveild wordt, zullen er dan 20 kavels zijn. Mogelijk zal er een maximum gelden van 10 kavels per netwerkaanbieder zodat het spectrum naar minimaal 2 partijen gaat. De partijen zullen denk ik het meest bieden voor hun eerste 5 kavels en dan lagere biedingen voor de rest. Dan wordt het vermoedelijk een mooie mix van 3 partijen. Wie het meest wil betalen, krijg het meest.

Maar deze veiling is maar 1 van de 4 die we de komende jaren gaan krijgen, naast deze 2 krijgen we ook die van 700 MHz en 28 GHz. Alle partijen zullen wel hun strategie hebben wat ze willen. Spectrum is erg duur (miljarden).

[Reactie gewijzigd door robertwebbe op 24 december 2018 10:46]

Maar als het zoveel jaren gaat duren, heeft het dan nog zin? Want tegen de tijd dat het laatste 5G-blok wordt geveild hebben we wellicht alweer de opvolger 6G...

Iedere generatie is ongeveer 10 jaar. We hebben dus nog wel even.

Er staat in het artikel dat de laatste veiling in 2026 plaatsvindt. Gegeven dat we rekenen vanaf de eerste 5G-producten in 2019, wordt het laatste blok dus geveild precies 3 jaar voordat 6G er is. Ik snap ook wel dat het niet sneller kan, maar het lijkt mij handiger om dat laatste blok dan niet voor 5G te veilen maar alvast te reserveren voor 6G.

Dat lees ik niet in de brief van de minister.

Denk dat er wel een tweede komt, of de implementatie iig in twee stappen zal plaats vinden, daar het afluister station in Burum niet zomaar is verhuist.
nieuws: 'Noord-Nederland krijgt toch 5g op 3,5GHz door verhuizing satellietst...

Meer masten voor 5G, dus minder bereik (qua afstand). Waarom communiceren satellieten dan op deze frequentie? Dan zou je, vanwege de afstand, toch verwachten dat die op een veel lagere frequentie zaten.

Die worden niet geblokkeerd door voorwerpen in hun berichtgeving. Ook worden satellieten heel gericht benaderd om gegevens over te dragen (schotelsantennes).
Je kan er vanuit gaan dat hoe hoger de frequentie hoe meer gegevens erover vervoerd kunnen worden maar hoe makkelijker die wordt geblokkeerd door voorwerpen (gebouwen).

Hoe hoger de frequentie hoe meer gegevens klopt niet helemaal. Je hebt alleen bij hoge frequenties meer bandbreedte beschikbaar. Vergelijking: de eerste hele GHz (die begint bij 0 MHz en eindigt bij 1000 MHz) is traditioneel helemaal vol gepland. Hier zitten o.a. de 700MHz en 900MHz banden in. De 10GHz band (als willekeurig voorbeeld) is even breed, maar hier zit al die historische zooi niet. Gewoon omdat hogere frequenties vroegâh lastiger te gebruiken waren, want lastigere techniek. Hier kan dus veel meer ruimte vrijgemaakt worden.

10MHz bandbreedte op 700MHz is evenveel als op 3.5GHz en biedt evenveel ruimte voor het versturen van gegevens.

Maar als algemene opmerking is "hoe hoger de frequentie hoe meer bandbreedte" wel okay. Strikt technisch (en we zijn hier tweakers tenslotte) is 'ie wat te algemeen.

Is het niet zo, dat de data overdracht wel sneller is, daar de blokgolf kleiner is, en er daardoor een snellere data overdracht plaats vind, of heb ik het nu mis?

Er gaat een sinus overheen, geen blokgolf. Maar inderdaad, door de kortere periode zou je in dezelfde hoeveelheid tijd meer data kunnen verpakken, afhankelijk van je modulatie. Bandbreedte in de telecommunicatie gaat puur over de breedte van de band en niet de snelheid zoals men gebruit bij bv ADSL. Dus 10MHz bandbreedte is 10MHz. Of dat nou van 700-710MHz is, of van 3500-3510MHz maakt niet uit.

De voordelen van een hogere frequntie zijn:
-kortere golflengte, dus kleinere antennes.
-hierdoor ook een hogere richtgevoeligheid
Het nadeel is dat hogere frequenties snel geabsorbeerd/gereflecteerd worden door waterdamp in de lucht en door bebossing en gebouwen.

Dat nadeel is ook een voordeel. Zonder absorptie zit je keihard in de storing van alle zendmasten verderop in het land. Daarom hebben de antennes downtilt, maar de demping speelt ook een belangrijke rol.

Ik denk dat dit is omdat er grote en gerichte antenne's worden gebruikt.
Dan kom je met weinig vermogen al snel heel ver als je gericht staat.
Omnidirectioneel is al een heel ander verhaal want dan is bijv die 50mW welke je gericht 10km mee kon halen nog maar 100 meter rondom.

Nog niet te spreken over alle obstakels welke het signaal kunnen blokkeren of verzwakken/storen.

De 'grootte' van een antenne wordt bepaald door de golflengte, oftewel de frequentie. Om grotere afstanden te halen zijn er 2 mogelijkheden aan de zendende kant:
- Meer vermogen er in stoppen
- Het vermogen bundelen in een bepaalde richting (de richtantenne)

Er is niet zoiets als een grote antenne aan de kant die zend.

[Reactie gewijzigd door M14 op 24 december 2018 10:28]

Kleine toevoeging op het satellietverhaal: het is ook maar wat men de 'antenne' noemt. Velen maken daar nog een vergissing.
Bij een schotelantenne is de antenne doorgaans ook niet groter dan een colablikje. De grote schotel is alleen maar een reflector om het signaal in een brandpunt te bundelen, zoals in je tweede bullet al aangegeven. In dit brandpunt bevindt zich dan de eigenlijke antenne.

en dan heb je 1/4 1/2 en volledige lambda.
Dus het formaat kan wel zeker variëren.

zelf deed ik als hobby zendamateur en de antenne welke ik in Frankrijk heb is dusdanig groot dat je zeker wel verschil hebt in uitgestraald vermogen en ontvangst kwaliteit.

en dan nog niet gesproken over het "stacken" van antennes

[Reactie gewijzigd door vincenttor op 24 december 2018 19:50]

Als er gerichte antennes gebruikt worden, wat heeft het dan voor zin om in Burum (buiten de beam) dat signaal af te luisteren? Dat signaal zou er helemaal toch niet mogen zijn bij gerichte aanstraling?

Als er gericht word dan is dat nog wel af te luisteren alleen is het signaal zwakker of niet waarneembaar als je niet direct erop staan gericht.
Als jij bijvoorbeeld in je camper een satelliet ontvanger hebt en je wil naar zeg een astra sat richten voor je rtl4 etc.
Dan moet je vanaf Nederland richting bijvoorbeeld 40 graden richten maar als je in Spanje bent naar 23 graden.
Je verplaatst alleen de hoek van de ontvangende antenne.

Met een omni antenne kan je ook signaal van een gerichte antenne ontvangen maar daar heb je vaak veel meer rommel wat je op pakt door alles wat om je heen staat rond te stralen.
En dus weer lastiger het signaal goed op te pikken, en dan heb je nog horizontaal of verticaal gepolariseerd wat mee gaat spelen.
Al weet ik niet 100% zeker hoe dat zit op zo een afstand of dit nog dan van toepassing is.

Met richtantennes en hoog vermogen kom je ver. Voyager ruimtesataliet stuurt gegevens op +-8ghz.
Zolang je de beam heel nauw houdt kan je ver komen.
De communicatie naar telefoons vanuit de palen zal iets minder efficiënt zijn, maar volgens mij zit ook daar (correct me if I am wrong) een soort van richt systeem.

Die voyagers worden ontvangen op -140dBm ofzo.

Hoe hoger de frequentie, hoe kleiner de antenne is. En dat is handig op iets wat je omhoog moet schieten. Het heeft te maken met de golf lengte. Hier wat theorie: https://nl.m.wikipedia.org/wiki/Dipoolantenne

Overigens worden dipoolantennes nauwelijks gebruikt, dat is de meeste simpele variant waarvan de werking nog aardig te begrijpen ik. Volgens mij worden er uitsluitend richtantennes gebruikt.

Een ander voordeel is een grotere bandbreedte.

Voor penetratie, zodat die golven ook door dingen als mensen gaan, trouwens verre van gezond voor de mens.

Puur uit interesse maar wat moet zo'n frequentie gaan kosten? Iemand enig idee? De grote prividers hebben natuurlijk ooit voor niets een mooi koper of coax netwerk cadeau gekregen ik neem aan dat dit wel wat duurder is.

Destijds is er ook voor de kopernetwerken veel geld betaald. Toen KPN werd geprivatiseerd heeft de overheid hier veel geld mee verdiend. De overheid was namelijk de enige aandeelhouder, en later bij de privatisering niet meer.

Die frequenties kosten miljarden. KPN is hierdoor zelfs bijna failliet gegaan bij het aanschaffen van frequenties voor de 3G netwerken rond het begin van deze eeuw.

Het is een veiling en dan is het een kwestie van de financiële rek bij een bieder. Per definitie is het veilen van een frequentie natuurlijk grove diefstal waar alleen de overheid beter van wordt. Zelfde geldt voor BTW over accijnzen.

Coax kostte 2000 gulden per aansluiting ooit om over te nemen. Niet weinig, maar ze verdienen het echt wel terug met 100 gulden per maand per aansluiting!

Denk dat T-Mobile een grote voorsprong gaat krijgen op de rest. Er zijn veel meer masten nodig voor 5G dan 4G. En T-Mobile heeft de meeste masten waardoor ze ook minder kunnen uitgeven aan masten opbouw. Zo kunnen iets meer bieden voor de juiste banden.

Er zijn veel meer masten nodig voor 5G dan 4G.

Behalve als je juist op de 700MHz gaat zitten; daarvoor heb je juist minder masten nodig.
De klant ziet nog steeds '5G' op zijn display; je mag het als zodanig verkopen, de dekking is eenvoudiger dekkend te maken, alleen de daadwerkelijk aangeboden bandbreedte en daarmee doorvoersnelheid is lager.

Voor mij als consument vind ik dekking overigens ook belangrijker dan supersnelle mobiele verbindingen.

Niet alles hoeft op 5G.

Je zou zelfs de levensduur van apparatuur van 4G kunnen verlengen door het op meer afgelegen locaties te gaan gebruiken waar op dit moment nog 3G aanwezig is.

Ik zie een aantal reacties waarin men zich afvraagt waarom de introductie van 5G zo lang moet duren. Maar wat maakt het nou uit, 2019, 2020, 2021 of 2022? Voor welk smartphone gebruik voldoet 4G voor de gemiddelde consument niet en heeft hij/zij per sé 5G nodig? een filmpje kijken gaat met 5G echt niet sneller. Appen en bellen ook niet.

Inderdaad bellen/appen gaat gewoon door, maar vergroot de capaciteit van het aantal apparaten per zendmast. Met 5G kan gigantisch veel apparaten worden gekoppeld: verkeerslichten, stoeptegels, koelkasten, zelf-rijdende auto's, etc. 4G kan dat gewoon niet aan en remt technische innovaties.

En 5G kan meer datavolume aan en is vergeleken met 4G stabieler en sneller.

[Reactie gewijzigd door robertpNL op 24 december 2018 13:26]

Ben vooral benieuwd naar de 5G stoeptegels....

Tellen van aantal stappen op een stoeptegel? De mensen massa op een oppervlakte meten? Verzin ze maar...

[Reactie gewijzigd door robertpNL op 24 december 2018 13:50]

Niet eens gek gedacht..... Bij iedere 'gadget' een bijpassend toepassing vinden.

nee, dat gaat niet sneller, maar het bufferen kan wel sneller - wat leuk is als je signaal onderbroken wordt. Bellen wordt misschien duidelijker door minder nood aan compression.

Blijft een raar verhaal..... Een telefoonmaatschappij betaald een vermogen voor die frequenties. Vervolgens kan de klant dat weer betalen in de vorm van hoge tarieven. Dus indirect betaal je een berg extra belasting met elkaar.

Klant hoeft niet meer te gaan betalen dat doe je zelf, als jij bij de grote hoofd providers gaat zitten mobiele/kpn & Vodafone betaal je veel per maand.
Je kan ook gewoon bij goedkopere Simonly provider zitten en op 4g blijven, je heb hele leuke abbo's voor 8 tot 10 euro per maand al(Je zal alleen geen 5g hebben direct).

Je zal wel straks met de grote jongens wil je op 5g betaal 2,50 extra(Net als met 4g), en dan na 1 jaar ofzo is ineens voor iedereen beschikbaar.

[Reactie gewijzigd door Carlos0_0 op 24 december 2018 09:40]

En toch is het efficiënter dan die frequenties weggeven waarna de operator ze kan verspillen.
En als je het bekijkt vanuit de kant van de overheid: als de operator geen frequenties zou kopen, zou je meer inkomstenbelasting betalen.
Dan heb ik liever een belasting dat er zuinig wordt omgegaan met spectrum, dan een belasting dat bedrijven geen mensen aannemen omdat arbeid duur is.

Lijkt mij veel te lang duren, techniek is er in 2020 zeker al klaar voor.

Waarom vind je het lang duren?
In 2020 komen ook al de eerste zaken actief voor 5G alleen niet op de 3,5 GHz band, maar de lagere banden. Die 3,5 GHz moet eerst vrijgemaakt worden en zo'n verhuizing is niet 1-2-3 gedaan.

Niet 1,2,3, maar minimaal 3 jaar is wel erg lang.

Er moet een heel gebouw verplaatst worden met antennes etc.
Die kosten zijn vrij hoog, dus wordt een aanbesteding.
Aanbesteding schrijven, gebouw en antennes neerzetten, mogelijk datacenter omzetten....
Medewerkers verhuizen. Nieuwe aannemen....

Dan is 3 jaar nog snel.