De Consumentenbond heeft KPN, Vodafone, T-Mobile en Tele2 voor de rechter gedaagd omdat ze volgens de organisatie vooralsnog niet bereid zijn consumenten te compenseren voor een te hoog betaald bedrag voor all-in-abonnementen waarbij het toestel 'gratis' werd verkregen.
De Consumentenbond stelt vast dat het eerder niet is gelukt om T-Mobile, Vodafone, Tele2 te bewegen om de consumenten het te veel betaalde terug te betalen. Ook zegt de consumentenorganisatie dat een overleg met KPN om te komen tot een compensatieregeling is mislukt. Vandaar dat deze providers voor de rechter worden gesleept.
Het gaat hier om de inmiddels niet meer bestaande all-in-abonnementen waarbij de smartphones in het verleden gratis zijn verstrekt. In een uitspraak uit 2014 stelde de hoogste Nederlandse rechter vast dat bij abonnementen met een 'gratis' toestel eigenlijk sprake is van koop op afbetaling. Daaruit vloeide voort dat de rechter de overeenkomst kan vernietigen als een consument een dergelijk abonnement heeft afgesloten.
De Hoge Raad bepaalde in een latere uitspraak dat de consument het verkregen toestel dan terug moet geven en dat de provider het voor het toestel betaalde bedrag moet terugstorten. Ook stelt de rechter dat providers de wet overtreden door een all-in-prijs te noemen, waardoor het voor de consument niet duidelijk is welke prijs nu daadwerkelijk voor het toestel wordt betaald.
De Consumentenbond wil dat de providers de waarde van het toestel en de betaalde rente terugbetalen aan personen die zich gedupeerd voelen. Bart Combée, directeur van de Consumentenbond, stelt dat de providers jarenlang 'in strijd met de regels handelden en vervolgens de consequenties niet willen aanvaarden'. Hij noemt het 'stuitend' dat de providers weigeren met compensatie te komen, ondanks de eerdere uitspraak van de Hoge Raad waaruit volgens Combée blijkt dat de betrokken partijen fout zaten.
Volgens woordvoerder Gerard Spierenburg van de Consumentenbond gaat het om een collectieve zaak die gestart is, waarbij van de rechter een zogeheten verklaring voor recht wordt gevraagd. Dit is een oordeel van de rechter waarin hij alleen iets over de stand van het recht zegt, maar daar niet ook meteen een schadevergoeding aan koppelt. Spierenburg stelt dat de eerdere uitspraak van de Hoge Raad alleen vaststelde hoe de abonnementen aan de man werden gebracht en dat dit niet deugde, maar dat consumenten hier nog onvoldoende mee kunnen om hun recht te halen.
Spierenburg licht toe dat de Consumentenbond wil dat de rechter verklaart dat de afgesloten contracten deels vernietigbaar zijn, zodat de gedupeerde consumenten het deel van het abonnement dat betrekking heeft op de prijs van het toestel en de betaalde rente, kunnen terugvorderen. Als de rechter tot dit oordeel komt, dan kunnen consumenten niet, zoals bijvoorbeeld in de Verenigde Staten gebruikelijk is, direct een compensatie tegemoet zien; ze moeten daarvoor alsnog zelf een individuele zaak starten.
Hoogleraar aansprakelijkheidsrecht Eddy Bauw heeft zich tegenover de NOS afgevraagd hoeveel nut deze nieuwe zaak van de Consumentenbond heeft. "Het is wel duidelijk hoe het juridisch zit; dat heeft de Hoge Raad uitvoerig uitgelegd. Ik vraag me af wat je hier dan mee gaat oplossen. Het probleem is dat de afwikkeling op individueel niveau moet plaatsvinden en de providers er niets mee doen", aldus Bauw. Volgens hem ligt de bal nu bij instanties zoals de ACM om de providers te bewegen met een regeling te komen.