Astronomen hebben het magnetisch veld van een sterrenstelsel gedetecteerd dat zich bevindt op een afstand van 5 miljard lichtjaar van de aarde. Daarmee is dit sterrenstelsel de recordhouder voor het verste stelsel dat ooit is gedetecteerd met een coherent magnetisch veld.
De ontdekking toont volgens de onderzoekers aan dat het magnetische veld wat sterkte en configuratie betreft vergelijkbaar is met de velden die worden waargenomen in ons eigen Melkwegstelsel. Omdat het geobserveerde sterrenstelsel vijf miljard jaar jonger is dan het onze, hebben de astronomen de conclusie getrokken dat galactische magnetische velden in een vroeg stadium van de levenscyclus van een sterrenstelsel worden gevormd, en relatief stabiel blijven. De onderzoekers stellen daarbij ook vast dat vrijwel elk hemellichaam magnetisch is, en dat we dus om het universum te begrijpen, meer moeten begrijpen van magnetisme. Niemand weet waar kosmisch magnetisme vandaan komt of hoe het ontstaat.
De ontdekking was mogelijk doordat een quasar zich tijdens het onderzoek achter het onderzochte sterrenstelsel bevond. Normaal gesproken is een magnetisch veld niet direct te detecteren, mede omdat ze miljoenen malen zwakker zijn dan het magnetisch veld van de aarde. Maar door de positie van de quasar direct achter het sterrenstelsel, ging het licht precies door het magnetische veld van het onderzochte sterrenstelsel heen. Daardoor liet het veld een soort magnetische vingerafdruk achter; dit effect wordt ook Faraday rotation genoemd. Quasars worden gevormd door enorme zwarte gaten die zich in het centrum van sterrenstelsels bevinden. Door de enorme zwaartekracht wordt er materie opgeslurpt, wat weer als felle straling langs de polen wordt uitgezonden.
De observatie is gedaan met de Karl G. Jansky Very Large Array, een verzameling van een aantal radiotelescopen die zich bevinden op de vlaktes van San Agustin, in de woestijn van de Amerikaanse staat New Mexico. Het onderzoek is gepubliceerd in het wetenschappelijke tijdschrift Nature Astronomy, onder de titel Detection of microgauss coherent magnetic fields in a galaxy five billion years ago.
Afbeelding van NASA, gemaakt met de Hubble-telescoop. Van de drie zichtbare objecten zijn het bovenste en het onderste afkomstig van de quasar. Het minder felle object in het midden is het sterrenstelsel waarvan het magnetisch veld is gedetecteerd.