Begin februari stemde de Nederlandse Eerste Kamer tegen de afbouw van de salderingsregeling. Het plan was om de regeling van 2025 ieder jaar met een bepaald percentage af te bouwen totdat ze in 2031 geheel afgebouwd zou zijn. In plaats daarvan zou er een terugleververgoeding komen die beduidend hoger is dan nu het geval is als je meer teruglevert dan je verbruikt: 80 procent van de kale elektriciteitsprijs. Ook die regeling is met de tegenstem vooralsnog komen te vervallen.
Het voorlopige behoud van de salderingsregeling leek in eerste instantie goed nieuws voor huishoudens met zonnepanelen, maar inmiddels is dat aan het veranderen. Steeds meer energieleveranciers hebben tegenmaatregelen genomen om de toegenomen kosten te verhalen op huishoudens met zonnepanelen. Bijvoorbeeld met een 'terugleverheffing', een hoger vastrecht of zelfs door niet meer beschikbaar te zijn in energievergelijkers. Dat er nu meer maatregelen dreigen, is niet helemaal onverwacht, want dat begon al in 2023. In dit artikel bespreken we waarom energieleveranciers dit doen en wat er de komende weken en maanden kan gaan gebeuren. De salderingsregeling bestaat weliswaar nog, maar is niet oneindig houdbaar en als alle energieleveranciers maatregelen nemen, is het de vraag of dit niet juist slechter uitpakt dan met de wet was beoogd.
Stemming over de afbouw
Eerst even terug naar 6 februari 2024: toen stemde de Eerste Kamer een wetsvoorstel over de afbouw van de salderingsregeling weg. Dit wetsvoorstel was al in de Tweede Kamer goedgekeurd, maar zoals met iedere wetswijziging moest de Eerste Kamer dit ook nog doen. De fracties van de BBB (16 zetels), GroenLinks-PvdA (14), de PVV (4), de SP (3), de PvdD (3) en JA21 (3) stemden tegen. Het meeste gewicht lag dus bij de BBB en GroenLinks-PvdA, die samen 30 zetels hebben, wat al in de buurt komt van een meerderheid (38).
Het net functioneert min of meer als een virtuele accu met seizoensopslag.
De tegenstem, en daarmee het besluit om de salderingsregeling voorlopig te behouden, leidde tot wisselende reacties, van opluchting van consumenten met zonnepanelen tot teleurstelling bij energieleveranciers, netbeheerders en kenners van de energiemarkt. De salderingsregeling is in zijn huidige vorm al tien jaar van kracht. De regeling begon al in 2004 en in 2014 werd ze opgenomen in de elektriciteitswet, inclusief de afspraak om opgewekte elektriciteit die teruggeleverd wordt aan het net, een-op-een te kunnen verrekenen met de elektriciteit die verbruikt wordt. Dit betekent dus dat gebruikers voor elke kilowattuur die ze terugleveren, een kWh minder hoeven te betalen, inclusief de vermindering van energiebelasting en btw op die hoeveelheid. Dat geldt voor een heel kalenderjaar, waardoor overtollige zonnestroom van de zomer kan worden weggestreept tegen het gebruik in de winter. Het net functioneert daardoor min of meer als een virtuele accu met seizoensopslag.
Nadelen salderingsregeling
De voordelen van de salderingsregeling staan buiten kijf. Bovendien is er ook de komende jaren nog behoefte aan meer duurzame elektriciteit. Sociaal, fiscaal en technisch gezien zijn er echter ook nadelen:
- Met het behoud van de salderingsregeling kosten huishoudens met zonnepanelen energieleveranciers meer geld, door onbalanskosten, maar ook voor verschillen tussen de in- en verkoopprijs. Je kunt stroom immers terugleveren tegen een vaste prijs, ook als die prijs in werkelijkheid negatief is. Huishoudens zonder zonnepanelen dragen daardoor disproportioneel bij aan de netwerkkosten.
- Er is geen enkele stimulans om je eigen zonnestroom zelf te consumeren. Dat betekent dat er overdag steeds vaker een overschot is door zonnepanelen die stroom leveren waar geen behoefte aan is. Dat leidt onder andere tot curtailment: het afschakelen van zonne- en windparken. Gas- en kolencentrales kunnen niet worden uitgezet en blijven dus doorproduceren, zij het op een laag pitje.
- De toename van teruglevering aan het net tijdens piekuren van zonproductie kan leiden tot overbelasting.
- Investeringen in energieopslag, zoals thuis- en buurtaccu's, zijn niet aantrekkelijk met de salderingsregeling.
- De salderingsregeling kan leiden tot verstoringen op de energiemarkt door de onvoorspelbare en onevenwichtige teruglevering van energie, zoals een overschot in de zomer en een tekort in de winter.
De (on)houdbaarheid van de regeling
De salderingsregeling is een subsidie die oorspronkelijk bedoeld was om het aandeel duurzame elektriciteit te verhogen. Dat is aardig gelukt, want Nederland heeft momenteel wereldwijd (!) per hoofd van de bevolking de meeste zonnepanelen. Het gaat om 2,6 miljoen huishoudens. Geografisch gezien is dat onlogisch, want in Zuid-Europa is het aantal zonuren veel hoger dan hier, en het verschil tussen de zomer en de winter veel kleiner. In Nederland zijn er sterke seizoensinvloeden, waardoor zonnepanelen in de donkerste wintermaanden nauwelijks wat opleveren, terwijl er in de zomer een enorm overschot is. Het verschil in opbrengst is grofweg een factor zes. Dat verschil moet door het elektriciteitsnet worden opgevangen.
Veel consumenten vinden het afschaffen van de regeling oneerlijk en een teken van een onbetrouwbare overheid. Daartegenover kan worden gesteld dat geen enkele subsidie eeuwig duurt, dat regeringspartijen al enkele jaren geleden de intentie voor afbouw hadden uitgesproken en dat de kosten van zonnepanelen spectaculair gedaald zijn. Medio 2014 betaalde je voor een 250Wp-paneel nog meer dan 170 euro, terwijl 420Wp-panelen nu te koop zijn voor grofweg 80 euro. De terugverdientijd was aanvankelijk vrij lang, maar door de salderingsregeling werd die investering veel aantrekkelijker. Je wist immers van tevoren hoeveel dit zou opleveren en je energierekening ging er direct door naar beneden. Voor een ideale dakligging is een terugverdientijd van 3,5 of 4 jaar nu al niet uitzonderlijk meer. Er zijn weinig investeringen in je huis met zo'n hoog rendement; zonnepanelen gaan immers zo'n 25 jaar mee. Volgens minister Jetten zou de terugverdientijd zonder salderingsregeling ongeveer 7 jaar worden.
Vanuit natuurkundig perspectief is het behoud van de salderingsregeling onlogisch, zeker op de lange termijn. Er is immers geen enkele prikkel om de stroom van je eigen panelen ook zelf te gebruiken, want het is net zo duur of goedkoop om dit op te schuiven naar de avond of zelfs de wintermaanden. De stroom van zonnepanelen is exponentieel toegenomen, zodat er nu bij zonnig weer 's middags een enorme overcapaciteit is, en tussen 17.00 en 20.00 uur juist een enorme piek in het stroomverbruik. Dit probleem werkt netcongestie in de hand, want overdag is er te veel stroom en aan het begin van de avond te weinig. Dat leidt enerzijds tot curtailment, waarbij zonne- en windmolenparken steeds vaker worden afgeschakeld en zonnepanelen op daken uitvallen (als de spanning boven de 253V komt), en anderzijds tot netbeheerders die oproepen om tijdens de piekmomenten juist minder stroom te gebruiken, zoals Stedin dat vorige week opriep je auto tussen 16.00 en 21.00 uur niet op te laden.
Enigszins problematisch aan de salderingsregeling zijn de steeds hogere onbalanskosten waar energieleveranciers mee te maken hebben. Volgens energiespecialist Jan Willem Zwang is het verschil in kosten tussen huishoudens zonder en met zonnepanelen een factor acht tot tien: "Huishoudens zonder zonnepanelen kosten op jaarbasis ongeveer 4 tot 8 euro per MWh aan onbalanskosten. Voor huishoudens mét panelen is dat 35 tot 65 euro per MWh, een enorm verschil dat het probleem voor energieleveranciers verklaart." Zoals besproken in het recente artikel over thuisaccu's en de onbalanshandel neemt de onbalans tot nu toe ieder jaar toe, mede doordat het aantal zonnepanelen groeit. Die extra kosten worden momenteel verdeeld over alle huishoudens, met en zonder zonnepanelen. Volgens dat uitgangspunt betalen huishoudens zonder panelen onevenredig mee aan de toegenomen kosten voor onbalans en dat is wat de energiebedrijven willen veranderen. De toegenomen kosten worden nu en in de nabije toekomst dus waarschijnlijk steeds vaker bij huishoudens mét panelen ondergebracht.
Al in 2019 is besloten dat de salderingsregeling in de nabije toekomst zou worden afgebouwd, oorspronkelijk al vanaf 2023, maar dat is al twee keer uitgesteld. Daarbij werd gekozen voor een gefaseerde afbouw, waarbij huishoudens ieder jaar een bepaald percentage minder konden salderen, tot 2031. Nu de afbouw van de regeling door de Eerste Kamer is afgeschoten, is het de vraag wat er gaat gebeuren. Geen enkele subsidie is eeuwig houdbaar en de kosten lopen de komende jaren verder op. Tot 2030 kost het behoud van de regeling 2,8 miljard euro. De salderingsregeling blijft dus nog even, maar de onzekerheid is niet uit de markt. Huishoudens die overwegen om nu alsnog zonnepanelen op het dak te leggen, weten niet waar ze aan toe zijn. Blijft de regeling nog tien jaar bestaan? Wordt ze in de toekomst versneld afgebouwd? Zijn er andere ontwikkelingen die een negatieve invloed op de terugverdientijd kunnen hebben?
Tegenmaatregelen energieleveranciers
Dat laatste is zo goed als zeker en kan eigenlijk geen verrassing zijn voor de politieke partijen die in februari 2024 tegen de nieuwe wet hebben gestemd, want al in augustus 2023 kondigde de eerste energieleverancier tegenmaatregelen aan. Vandebron introduceerde toen een 'terugleverheffing' voor huishoudens met zonnepanelen. Dat betekende dat er, voor nieuwe contracten, voortaan terugleverkosten werden berekend. In het geval van Vandebron kwamen er zes staffels, afhankelijk van de hoeveelheid teruggeleverde kWh. In de praktijk kwam dat neer op 4 tot 46 euro per maand aan extra kosten voor huishoudens met zonnepanelen. Sindsdien hebben veel andere energieleveranciers het voorbeeld van Vandebron gevolgd en brengen zij ook kosten in rekening, maar niet altijd op een transparante manier. Momenteel gaat het nog om een tiental energieleveranciers die linksom of rechtsom kosten in rekening brengen voor huishoudens met zonnepanelen, maar waarschijnlijk worden dat er snel meer.
Al in augustus 2023 kondigde de eerste energieleverancier tegenmaatregelen aan.
Geert Wirken, djiwie op Tweakers en cto bij Keuze.nl, verwacht dat meer energieleveranciers binnenkort met concrete maatregelen komen. "Ik verwacht begin maart al de eerste stappen, in eerste instantie van kleine en middelgrote leveranciers, maar uiteindelijk ook van de grote partijen. In de komende maanden zal waarschijnlijk iedere energieleverancier maatregelen hebben genomen om de kosten anders te verdelen. Door het behoud van de salderingsregeling is het nog minder aantrekkelijk geworden om veel huishoudens met zonnepanelen als klant te hebben. Volgens onze berekeningen kost een huishouden met zonnepanelen de leveranciers gemiddeld 200 tot 260 euro per jaar."
Ewoud van de Kolk van Pricewise sluit zich hierbij aan. "Wij wisten voor de stemming al dat veel bedrijven twijfelden over eventuele maatregelen. De afgelopen twee weken zien we vooral dat de vaste terugleveringskosten verhoogd zijn bij een aantal leveranciers. Voor huishoudens met zonnepanelen gaat dat om circa 200 euro per jaar. Voorheen was er voornamelijk differentiatie op de welkomstbonus, die nu ineens verminderd is of verdwenen is. Dat zijn knoppen waar makkelijk aan gedraaid kan worden, maar hier zal het vermoedelijk niet bij blijven."
Acties per energieleverancier
Budget Energie - Vaste terugleverkosten, 'gratis' stroom in het weekend april-augustus (ex. belastingen)
Coolblue Energie - Lagere cashbackkorting en hogere terugleverkosten
Energie van Ons - Vaste terugleverkosten
Greenchoice - Hoger vastrecht en omgekeerd dag- en nachttarief
Innova Energie - Geen cashbackkorting
OM - Vaste terugleverkosten
Mega - Hoger vastrecht
Pure Energie - Geen cashbackkorting en hogere prijs per kWh
Vandebron - Vaste terugleverkosten
Vrijopnaam - Vaste terugleverkosten, lagere vergoeding voor teruglevering overtollige stroom
Let op: deze informatie kan snel gedateerd zijn en is daardoor niet volledig (leveranciers die zichzelf niet meer tonen aan zonnepaneelbezitters in vergelijkers zijn ook niet opgenomen)
Veel energiebedrijven hebben al maatregelen genomen, zoals hierboven te zien is, maar nog niet allemaal. Wirken verwacht dat dit snel gaat veranderen en baseert die aanname op het contact dat energievergelijkers zoals zijn bedrijf hebben met energieleveranciers. Hij kan niet zeggen met wie er gesproken wordt, maar wel dat het diverse partijen zijn en dat er vaak al weken of maanden voordat een wijziging wordt doorgevoerd, contact is over de maatregelen. Energieleveranciers willen immers dat ze na zo'n wijziging alsnog op correcte en het liefst gunstige wijze in zo'n vergelijker staan. Omdat ieder huishouden anders is en er veel variabelen zijn, is het de uitdaging om de algoritmen op tijd aan te passen, zodat de gegevens correct zijn. Een probleem daarbij is dat energieleveranciers allemaal andere manieren gebruiken om de kosten in de tarieven te verwerken.
:strip_exif()/i/2006502474.jpeg?f=imagenormal)
Niet transparant
Momenteel is het niet transparant hoe de kosten worden opgevoerd. Dat maakt het onoverzichtelijk voor consumenten, zeker als die niet goed weten hoe de energiemarkt werkt. De ene energieleverancier rekent vaste terugleveringskosten, de zogenaamde 'terugleverheffing', van een bepaald bedrag per kWh, al dan niet in staffels, en de andere verbergt de kosten. Bijvoorbeeld door hogere leveringskosten te berekenen, iets waar lang niet iedere consument op let, omdat de focus op de prijs per kWh ligt. Ook wordt steeds vaker onderscheid gemaakt tussen huishoudens met en zonder zonnepanelen. Het kan zijn dat je een hogere energieprijs te zien krijgt als je aangeeft dat je zonnepanelen hebt of dat je geen welkomstkorting krijgt: de cashback. Ook kun je vaak geen contract meer aangaan voor meer dan een jaar als je zonnepanelen hebt, terwijl een huishouden zonder panelen gewoon voor drie jaar mag tekenen. Tot slot varieert de terugleververgoeding voor overtollige zonnestroom, dus als je overcapaciteit hebt, enorm: van 3 tot 11 cent per kWh. Voor dat laatste was ook iets geregeld in de nieuwe salderingswet. Voortaan zouden huishoudens recht hebben op 80 procent van de kale elektriciteitsprijs, wat in de praktijk fors hoger zou zijn dan de huidige terugleververgoedingen. Maar ook dat gaat nu voorlopig niet door.
Volgens Michiel van der Linden van Vandebron kan het verwerken van kosten op allerlei manieren. "Wij hebben er bewust voor gekozen om het zo transparant mogelijk te doen met vaste terugleveringskosten. Die kosten zijn dus niet verstopt of op een indirecte manier verwerkt in de cijfers als je een offerte aanvraagt. Het liefst zouden we zien dat alle energieleveranciers het zo doen. Wellicht zou het goed zijn om als branche een standaardmethode te kiezen, zodat het transparanter is."
Van der Linden kon niet zeggen of de huidige methode voldoende kostendekkend is of dat de eerder aangekondigde terugleverheffing in de toekomst nog aangepast wordt. "We monitoren continu of de manier waarop het nu wordt doorberekend, inderdaad de beste manier is. Kan het nog eerlijker, door bijvoorbeeld meer staffels toe te voegen of staffels kleiner te maken? Dat kan klanten stimuleren om in een lagere staffel uit te komen, bijvoorbeeld door iets meer stroom zelf te consumeren. Wat de Eerste Kamer nu heeft gedaan, is het probleem van de salderingsregeling uitzichtloos verlengen, onrust in de markt vergroten en het voor consumenten nog onzekerder maken.”
Volgens energiespecialist Jan Willem Zwang kost het momenteel veel moeite om uit te vinden wat je zonnestroom oplevert. "Om uit te zoeken hoe alles zit, heb ik moeten googelen op de naam van het energiebedrijf in combinatie met terugleverkosten en dan nog moest ik soms drie keer op een link klikken voordat ik eindelijk de schaal voor me had. Op de meeste websites van energiebedrijven vind je niet zomaar het overzicht van de terugleverkosten; daar moet je serieus je best voor doen. Vergelijken van schalen is door de verschillende bandbreedtes ook schier onmogelijk geworden. Het zal voor iedereen beter én makkelijker zijn als een bedrag per teruggeleverde kWh wordt berekend in plaats van een schaal, hoger vastrecht of lagere cashback. Een vast bedrag per teruggeleverde kWh dus, dan weet je precies waar je aan toe bent. Energiebedrijven kunnen daarop concurreren, zoals ze ook jarenlang hebben gedaan met de terugleververgoeding. En met een vaste prijs per kWh kun je de terugverdientijd veel beter berekenen."
"Waar de meeste energie-experts dit wel zullen begrijpen, is dit voor het consumentensentiment erg slecht."
Ook Bas Pinkster van Otovo, dat in diverse Europese landen energie levert, verwacht dat de overgrote meerderheid van energieleveranciers met extra kosten voor zonnepanelenbezitters zullen komen en vindt het gebrek aan transparantie een probleem. "De uitdaging zit hem in de manier waarop deze kosten worden doorberekend aan de consument. Sommige energieleveranciers berekenen extra kosten op basis van hoeveel stroom de consument daadwerkelijk teruglevert, andere energieleveranciers berekenen simpelweg een hoger tarief per kWh of geven klanten met zonnepanelen geen welkomstbonus meer." Hij maakt zich vooral zorgen voor het begrip dat consumenten hiervoor zullen hebben. "Waar de meeste energie-experts dit wel zullen begrijpen vanwege de kosten voor de leverancier, is dit voor het consumentensentiment erg slecht. Naar mijn idee is het nodig om eenheid te creëren. Een wirwar aan maatregelen om de commerciële doelstellingen veilig te stellen, is voor niemand goed, niet voor het imago van de energieleverancier, maar ook niet voor de duidelijkheid die consumenten nodig hebben. Nu de salderingsregeling voorlopig blijft, is het aan de overheid om alle bij de energietransitie betrokkenen op één lijn te houden."
Mag dit van de ACM?
De Autoriteit Consument & Markt houdt toezicht op de energiemarkt om te zorgen voor eerlijke concurrentie. Hoewel de ACM in februari dit jaar nog een onderzoek startte naar energiebedrijven die kosten in rekening brengen voor huishoudens met zonnepanelen, is die constructie op zichzelf toegestaan; kosten mogen worden verrekend. Tot voor kort werden de kosten doorberekend aan alle huishoudens, met en zonder zonnepanelen. Omdat dit verschil best groot is, zoals eerder in dit artikel genoemd, pleiten energiebedrijven ervoor om de kosten die te maken hebben met salderen, bij huishoudens met zonnepanelen te leggen. De ACM kan in principe alleen ingrijpen als die heffing in strijd is met wet- en regelgeving of als de belangen van consumenten er overduidelijk mee worden geschaad. Meestal betreft het echter alleen nieuwe klanten of bestaande klanten met een variabel contract en dan mogen dergelijke voorwaarden worden doorgevoerd.
Reactie energieleveranciers
Ook Holland Solar, een coalitie van brancheverenigingen voor zonne-energie, riep de Eerste Kamer eind januari op om de salderingsregeling af te bouwen, wat opvallend is voor een groep met een direct belang van de verkoop van zonnepanelen. "De regeling heeft zijn werk gedaan en is niet meer houdbaar. Doorgaan met salderen betekent dat in de toekomst elektriciteitsnetten verder overbelast raken en dat de maatschappelijke kosten voor het in stand houden toenemen. Wij zijn ervan overtuigd dat zonnepanelen ook met de afbouw van de salderingsregeling aantrekkelijk blijven voor miljoenen huishoudens."
Toen de wet over de afbouw van de salderingsregeling in de Eerste Kamer werd verworpen, kwam er direct een reactie. Energiereuzen Eneco en Vattenfall hadden op dat moment nog geen tegenmaatregelen genomen, maar stelden tegenover het AD dat men 'door dit politieke besluit en de huidige marktontwikkelingen geen andere keuze meer heeft dan de kosten neer te leggen bij de klanten waar deze ontstaan’. Oftewel bij huishoudens met zonnepanelen.
Vattenfall stelt bij monde van Hidde Kuik tegenover Tweakers het verduurzamen van het energiesysteem door middel van zonnepanelen toe te juichen, maar dat dit ook een schaduwzijde kent. "Vanwege de salderingsregeling is er op dit moment geen stimulans om je opgewekte energie zelf te verbruiken of op te slaan. Zonnepaneelbezitters gebruiken gemiddeld slechts ongeveer 25 tot 30 procent van de zelf opgewekte stroom en de rest wordt teruggeleverd. Op zonnige dagen piept en kraakt het elektriciteitsnet als gevolg van overbelasting. Daarnaast leidt het terugleveren van zonne-energie voor de energieleveranciers tot steeds hogere kosten. Deze kosten, ook wel profilerings- en onbalanskosten genoemd, berekenen we door in de stroomtarieven van al onze klanten, met én zonder zonnepanelen. Maar omdat zonnepaneelbezitters hun opgewekte energie mogen wegstrepen tegen hun verbruik, betalen klanten zonder zonnepanelen het grootste deel van de kosten. Net als veel andere energieleveranciers, kijken ook wij naar mogelijkheden om die kosten anders te verdelen, want als je ze beter verdeelt, kan het stroomtarief naar beneden. Op dit moment is nog niet bekend of, en zo ja wat de beste manier is. Dat onderzoeken we nu."
Vattenfall stelt dat het probleem afneemt als de consumptie van de eigen zonnestroom toeneemt, maar dat daarvoor door de salderingsregeling geen enkele prikkel is. Kuik: "Simpele maatregelen zijn apparaten die toch al veel stroom verbruiken, aanzetten op momenten dat je zonnepanelen stroom opwekken. En voor de klanten die een elektrische auto hebben, zou het goed zijn als ze opladen als de zon schijnt. Andere maatregelen zijn de aanschaf van een PV-boiler die gevoed wordt met zonnestroom die je anders zou terugleveren. En ten slotte kan een thuisaccu in de toekomst een belangrijke bijdrage leveren."
Rianne de Voogt van Eneco betreurt het besluit van de Eerste Kamer. "We houden een regeling waarbij klanten met zonnepanelen een forse financiële vergoeding ontvangen voor de opgewekte stroom, maar die hen totaal niet stimuleert om de opgewekte stroom ook direct te verbruiken. Dit kan de overbelasting van ons elektriciteitsnet verder vergroten. Er is zo ook geen enkele prikkel om te investeren in een thuisaccu voor het opslaan van je eigen opwek. Eneco heeft nog niet besloten hoe het in de toekomst omgaat met de extra kosten die ontstaan bij teruglevering van klanten met zonnepanelen."
Thomsy Jongepier van Essent sluit zich daarbij aan. "De huidige salderingsregeling is onhoudbaar. Huishoudens zonder panelen dragen disproportioneel bij aan het financieren van salderen en terugleveren van de opgewekte energie van huishoudens met zonnepanelen. Essent vindt het belangrijk dat de oplopende kosten voor opgewekte zonne-energie eerlijker worden verdeeld. Een zo transparant mogelijke oplossing is daarbij voor ons het uitgangspunt. We zullen hier op termijn duidelijk over communiceren naar onze klanten."
Reactie BBB en GroenLinks-PvdA
We hebben ook de BBB en GroenLinks-PvdA, de twee grootste tegenstemmers in de Eerste Kamer, om een reactie gevraagd. Vooral of ze ten tijde van de stemming op de hoogte waren van de bestaande en toekomstige maatregelen die energieleveranciers zouden treffen als de salderingsregeling niet wordt uitgefaseerd.
Tweede Kamerlid Henk Vermeer van de BBB reageerde als volgt: ”Voor de behandeling van het wetsvoorstel ‘Afbouw saldering voor kleinverbruikers’ waren er twee leveranciers, Vandebron en Budget Energie, die een vorm van doorberekenen van extra kosten aan huishoudens met zonnepanelen in hun contracten hadden opgenomen. Hiervan hebben we ook in het debat in de Eerste Kamer melding gemaakt. In de voorbereiding op dat debat hebben we overigens ook onderzoek gedaan naar de extra ‘salderingskosten’ die energieleveranciers zouden maken voor kleinverbruikers met zonnepanelen. Hierover konden de leveranciers echter geen duidelijkheid geven. Met de gedaalde prijs voor elektriciteit dalen de salderingskosten navenant."
"Iedere leverancier vragen of hij terugleverkosten berekent en op hun ogen geloven dat ze dat niet doen, vind ik een beetje oogkleppen opzetten."
Volgens Geert Wirken van Keuze.nl klopt de eerste stelling niet helemaal. "Vandebron en Budget waren op dat moment als enige transparant met terugleverkosten, maar al in augustus 2023 waren er best wel wat leveranciers die al extra kosten berekenden via bijvoorbeeld lagere of geen cashbacks, hoger vastrecht of zelfs door een hoger stroom- of gastarief. Dus als je iedere leverancier vraagt of hij terugleverkosten berekent en ze op hun ogen gelooft dat ze dat niet doen, terwijl best veel leveranciers dit juist op een slinkse wijze alsnog doen, vind ik om heel eerlijk te zijn wel een beetje oogkleppen opzetten. In werkelijkheid berekende zeker de helft van de leveranciers al voordat het voorstel behandeld werd, linksom of rechtsom hogere kosten. Een ander deel liet simpelweg geen aanbod zien aan klanten met zonnepanelen."
Verder stelt de BBB de ontwikkeling nauwgezet te blijven volgen. Vermeer: "Ik heb vorige week tijdens een Kamerdebat gevraagd om bij de rapportages aan ons ook de winstontwikkeling van de energiebedrijven te vermelden, zodat we scherp in de gaten kunnen houden wat de effecten zijn van de tarieven voor consument en energiebedrijf. Salderen zal op termijn vast wel worden afgebouwd, maar ons punt is steeds geweest dat de ingangsdatum daarvan moet passen bij de afschrijftermijn van de investering én bij aanschaf duidelijk moet zijn. Momenteel is er bij de BBB geen concreet idee voor een nieuwe wet om het salderen van zonnestroom door kleingebruikers anders in te richten of in andere banen te leiden, maar de ontwikkeling van tariefstructuren en de invloed van de overheid hierop komt zeker aan de orde in het debat 'Marktordening retailmarkt energie' op 11 april."
Woordvoerder Jarre Middenjans van de Tweede Kamer-fractie van GroenLinks-PvdA noemde een iets andere motivatie om tegen te stemmen. "Wij vinden dat de uitrol van zon op dak onverlet door moet gaan. Zon op dak is een van de goedkoopste vormen van hernieuwbare energie, is ruimte-efficiënt en biedt huishoudens de kans om mee te profiteren van de energietransitie. Wij hadden graag een aanpassing van de salderingsregeling gezien, waarbij de inhaalslag bij huurders en huishoudens met een normaal of laag inkomen die eindelijk is ingezet, verder wordt gestimuleerd en waarbij er sprake blijft van een aantrekkelijke terugverdientijd. De minister wilde ervoor kiezen om de oude schoenen weg te gooien alvorens nieuwe aan te schaffen. Daarin wilden wij niet meegaan."
Volgens Middenjans was de fractie op de hoogte van de dreiging van (meer) terugleverkosten. "Dat energieleveranciers eigenstandig terugleverheffingen in rekening brengen vinden we zeer onwenselijk. We vinden het ook zeer onwenselijk dat de ACM daar nu niet op kan toezien. Sowieso vinden we dat de ACM meer op ‘brede welvaart’ moet sturen dan alleen op marktefficiëntie. Een motie die daartoe oproept, komt vandaag in stemming."
:strip_exif()/i/2006502482.jpeg?f=imagenormal)
Tot slot
Het behoud van de salderingsregeling leek in eerste instantie goed nieuws voor huishoudens met zonnepanelen, maar die vreugde is mogelijk van korte duur. De onzekerheid blijft boven de markt hangen, want het lijkt duidelijk dat de regeling niet nog tien jaar houdbaar is. Bovendien nemen de energieleveranciers nu zelf actie, omdat een nieuwe wet om de regeling af te bouwen, nog wel even duurt.
Ewoud van de Kolk van Pricewise: "De markt gaat het nu oplossen. Ik vermoed dat de komende periode meer energieleveranciers gaan volgen met maatregelen. Sommige partijen weten nog niet zeker wat ze gaan doen en hoe ze de kosten gaan doorberekenen. Verder zien we dat de stroomprijs momenteel veel lager is dan voorheen, waardoor vaste contracten vrij goedkoop zijn geworden. Dynamische energieleveranciers krijgen het mogelijk zwaarder daardoor. Ook zien we dat contracten in het voorjaar vaak goedkoper zijn en in de herfst weer duurder worden vanwege de onzekerheid in de winter, zoals de gasvoorraad, strenge winter enzovoort."
"ik denk dat de salderingsregeling alleen nog in naam bestaat, maar in praktische zin aan het eind van het jaar niet meer."
Geert Wirken van Keuze.nl denkt dat de salderingsregeling ondanks de tegenstem zo goed als dood is. "Ik denk dat de salderingsregeling alleen nog in naam bestaat, maar in praktische zin aan het eind van het jaar niet meer. Zo goed als iedere energieleverancier zal dan in een bepaalde vorm de kosten gaan verhalen. Als je dat niet doet, kun je weliswaar op de korte termijn nieuwe zonnepanelenklanten winnen, maar op de lange termijn is dat niet houdbaar, want dan draai je ook voor alle onbalanskosten op. In het originele voorstel was een bepaalde afbouw opgenomen, waardoor je als consument weet waar je aan toe bent. Nu steeds meer energieleveranciers met aanvullende kosten komen, start die afbouw eigenlijk veel eerder. Je mag echter nog steeds de energiebelasting en btw salderen, wat grofweg de helft is. Overigens zijn zonnepanelen ook met heffingen nog steeds erg interessant. De terugverdientijd wordt alleen iets langer."
:strip_exif()/i/2006424430.jpeg?f=imagearticlefull)
Wie een energiecontract heeft dat binnenkort afloopt, plus (veel) zonnepanelen, kan overwegen dit op korte termijn te verlengen of over te stappen. Voor bestaande contracten gelden de extra kosten namelijk niet. Op die manier kun je de tegenmaatregelen nog even uitstellen. Althans, voor een jaar, want geen enkele energieleverancier biedt momenteel contracten voor meer dan een jaar aan voor huishoudens met zonnepanelen. Tenzij de heffingen of kostenmaatregelen daar al in verwerkt zijn, zoals bij Vandebron. Dus let niet alleen op de elektriciteitsprijs, maar ook op de leveringskosten en cashbackkorting. Dan is er in ieder geval nog een jaar de tijd om na te denken over de volgende stap.
Al met al heeft een afschieten van het wetsvoorstel tot veel onzekerheid geleid. De salderingsregeling bestaat nog, maar als iedere energieleverancier de kosten bij huishoudens met zonnepanelen gaat leggen, terecht of onterecht, raakt dat direct de terugverdientijd. Bovendien zijn die kosten momenteel allesbehalve transparant, omdat iedere leverancier dat op een andere manier doet, en soms zijn die kosten behoorlijk verstopt. De afbouw gaat bovendien niet geleidelijk, zoals het plan van het wetsvoorstel was, maar abrupt. Het is daardoor een stuk lastiger geworden om de terugverdientijd van zonnepanelen te berekenen. Vooral voor huishoudens die nu de aanschaf van zonnepanelen overwegen, leidt dit tot onzekerheid. Tegelijk lijkt de politiek met haar beleid geen duidelijk doel meer voor ogen te hebben, terwijl het tijdens een transitie juist belangrijk is om een stip aan de horizon te hebben, waardoor consumenten weten waar ze aan toe zijn.
:strip_icc():strip_exif()/i/2006470032.jpeg?f=fpa_thumb)
:strip_exif()/i/2006470036.jpeg?f=fpa)
:strip_exif()/i/2006877438.jpeg?f=fpa)
:strip_exif()/i/2006724654.jpeg?f=fpa)
:strip_exif()/i/2004715584.jpeg?f=fpa)
:strip_exif()/i/2006075228.jpeg?f=fpa)
/i/2006340568.png?f=fpa)
:strip_exif()/i/2004712088.jpeg?f=fpa)
:strip_icc():strip_exif()/u/18872/crop643c23a7a7810_cropped.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/71414/images.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/57694/crop60981f5527123_cropped.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/248424/crop56f4515a3ba8f.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/40584/Sandra4ver.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/710472/crop5652f79bcd7fe_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
/u/270298/crop5db1fdd995966.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/520108/crop660567d90320f_cropped.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/285051/teaglass_tweakers.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/258439/MSN%2520Westy%2520met%2520wiel%2520heel%2520klein.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/349830/crop6161c0d097b64_cropped.jpg?f=community){kind=small}
/u/123066/crop5db977bf69322.png?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/72870/crop5db2a0081b965.gif?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/882025/crop5e234564386cc_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/78725/train-icon3.jpg?f=community){kind=small}
/u/286277/crop5db061658c39b_cropped.png?f=community){kind=small}
/u/244892/CrocoDuck60x60.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/1857/crop5a4d06ced6afe_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
/u/28680/crop5ece0d3cd66fc.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/661060/crop5db72c2f4eee5.jpeg?f=community){kind=small}
/u/152928/crop5f2a6769d94ac.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/140051/BSOD.jpg?f=community){kind=small}
/u/525087/crop56a7420e3681a.png?f=community){kind=small}
/u/71954/crop5daf689d5ff80.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/125182/crop5f773b38ac426_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
/u/1/femme.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/430106/crop5f6a3fcf537ec_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
/u/341337/oog.png?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/7013/spunky_main.gif?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/15049/DC2-icon-klein.jpg?f=community){kind=icon}
Anyhow, gezien mijn eerdere links vind ik dat het veel te weinig hierover gaat. Een tijdje terug was er voor het eerst op de NOS iets over, maar veel lees/zie je er niet over. 
:strip_icc():strip_exif()/u/380074/crop5fa41ade46076_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/2172/crop57acf4ac04e70.gif?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/291761/Agfa%2520Vista%252050x65-2kb.jpeg.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/57655/SuperTeamLogo.jpg?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/42138/IpodFoetusAvatar.gif?f=community){kind=avatar}
:strip_icc():strip_exif()/u/427246/XB1_avatar.jpg?f=community){kind=avatar}
:strip_exif()/u/677/crop5e62ccc026e5a_cropped.gif?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/249917/jaapschaap.jpg?f=community){kind=small}
/u/176086/crop5f0823fa5e8d6_cropped.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/215031/crop5db1d4fe1001f_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/12754/gif_gifsicle_140_gif_50x50_f91778.gif?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/25150/Gizzbril.gif?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/280447/crop5ef9e2b58325c_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
/u/253626/crop636d14e9a93d3_cropped.png?f=community){kind=small}
/u/76039/crop57da9da8c9647_cropped.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/174878/SCKnightMicro.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/188242/anjo%2520bewerkt%25202.jpg?f=community){kind=small}
/u/331213/crop56ef13408ff38_cropped.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/344090/crop5de9fd2d9c9da_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/305132/crop6141de2147fd3_cropped.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/294814/crop5dfccf4b6dfb6_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
/u/47938/garfield4.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/238829/crop5fef94f05ceeb.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/75578/crop5935346597d2a_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/27688/level42princess1.gif?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/126142/koe.jpg?f=community){kind=small}
/u/27299/hoofd.png?f=community){kind=small}
/u/148738/crop56ff7585390b7_cropped.png?f=community){kind=small}
Die gasten(leveranciers) zijn helemaal doorgedraaid en proberen allerlei zaken te verzinnen om hun probleem bij consument neer te leggen. Wij als volk moeten er niet in trappen... Maar als ik sommige reacties hier lees dan lijkt het alsof marketingteam van energieleveranciers hier actief zijn. Waarom zou een consument het goed idee vinden om saldering af te schaffen is mij nog een raadsel.
:strip_icc():strip_exif()/u/93026/crop5710f70890ba1_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
/u/257022/crop629738e7a7bae_cropped.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/383978/Tweakers%2520Logo.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/365359/crop5d24580a8a238_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/491565/crop55ab7f8c922ce_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
/u/189748/1984-14997.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/216153/crop6006fe7e77041_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
/u/173389/crop5ee313c6a2f52_cropped.png?f=community){kind=small}
/u/32637/crop677ea9d840dae_cropped.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/142393/crop672b6f0083761_cropped.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/109144/IMG_2440.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/348588/crop607373081ef34_cropped.jpg?f=community){kind=small}
/u/142929/avatar.png?f=community){kind=avatar}
