Het is een beetje als onweer op een hete zomerdag. Het is voorspeld en je weet dat het gaat komen, maar wanneer precies, geen idee. Dat gebeurde ook met de overname van T-Mobile in Nederland. Een van de eigenaars, Deutsche Telekom, had al gezegd dat T-Mobile Nederland in de etalage stond. Deze week was het dan zover. Eigenaars Telekom en Tele2 kondigden een deal aan met Apax en Warburg Pincus ter waarde van 5,1 miljard euro.
Er verandert niets voor klanten, zegt T-Mobile nu, maar zal dat ook zo zijn? Wat voor bedrijven zijn dit en waarom willen ze zo graag T-Mobile Nederland kopen? Blijft de naam wel T-Mobile als Telekom niet langer de eigenaar is? Op die vragen proberen we antwoord te vinden.
Bron frontpageafbeelding en achtergrond: Getty Images
Wat er is aangekondigd?
Laten we beginnen met wat er precies is aangekondigd. Het gaat om een overeenkomst over de voorgenomen verkoop van T-Mobile Nederland. De overname is dus nog niet definitief; de ondernemingsraad moet het nog goedkeuren, net als relevante toezichthouders. Dat is vermoedelijk de Nederlandse Autoriteit Consument en Markt.
De bedrijven verwachten dat de overname voor het einde van het jaar rond kan zijn. Dat is een relatief korte periode. Dat duidt erop dat ze weinig problemen verwachten met de goedkeuring van de overname. Dat ligt ook voor de hand. Apax en Warburg Pincus zijn geen eigenaar van een van hun concurrenten, waardoor er niets verandert op het gebied van concurrentie. Dat was anders bij bijvoorbeeld de fusie van Vodafone en Ziggo, toen Vodafone zijn Thuis-tak voor vast internet moest verkopen om samen te mogen gaan. Dat is nu al enkele jaren T-Mobile Thuis.
Na de overname zijn de investeringsbedrijven helemaal eigenaar van T-Mobile in Nederland. Aan de top verandert er niets. Ceo Sören Abildgaard zei dat hij voor vijf jaar had bijgetekend en blijft dus. Ook zijn er geen onmiddellijke veranderingen aangekondigd voor de merken. T-Mobile heeft naast het merk T-Mobile ook Tele2, Ben en Simpel.
Apax en Warburg Pincus betalen 5,1 miljard euro voor T-Mobile Nederland. Een eerder gerucht wees erop dat Telekom 4,5 miljard euro wilde hebben. Dat zou betekenen dat T-Mobile Nederland voor veel meer is verkocht dan de vraagprijs, als een huis op de huidige huizenmarkt. Hoe kan dat? Daarvoor duiken we even de voorgeschiedenis in.
De merknamen blijven allemaal bestaan. Net zoals T-Mobile na de overname van Tele2 Nederland van het Zweedse Tele2 de merknaam mocht blijven voeren, heeft Telekom nu in de deal opgenomen dat de nieuwe eigenaars de merknamen voor minimaal vijf jaar mogen blijven gebruiken.
De voorgeschiedenis
Deutsche Telekom kocht zich in op de Nederlandse markt met de overname van Ben in 2002. Dat was toen al geen verrassing. Ben, dat ontstond uit een samenwerking van het Belgische Belgacom en Tele Danmark uit Denemarken, had al als 3GBlue samengewerkt met Deutsche Telekom voor het kopen van de UMTS-licentie in 2000. Dat was een licentie voor twintig jaar op de 2100MHz-band. Na de overname in 2002 liet Telekom de merknaam Ben vallen in 2003 en noemde het de provider vanaf toen T-Mobile. De merknaam Ben keerde een paar jaar later terug en is nog steeds in gebruik.
De volgende stap was de overname van Orange in 2007. Dat was een van de andere licentiehouders van de 3G-frequenties. Daardoor ging het aantal mobiele aanbieders in Nederland binnen een paar jaar van vijf naar de huidige drie.
| Winnaars UMTS-veiling 2000 | Wat ermee gebeurde |
| KPN | Is nog steeds KPN |
| Libertel | Heet nu Vodafone, gefuseerd met Ziggo |
| 3GBlue (Ben + Telekom) | Heet nu T-Mobile |
| Orange | Overgenomen door T-Mobile in 2007 |
| Telfort | Overgenomen door KPN in 2005 |
Om concurrentie te bevorderen, besloot de Tweede Kamer rond 2011 dat er voor de veiling van de 800MHz-frequenties voor 4G ruimte zou komen voor een vierde speler. Dat werd het Zweedse Tele2, dat ook wat frequentieruimte had gekocht bij de 2,6GHz-veiling in 2010. Tele2 tuigde een 4G-netwerk op en als klanten 3G wilden gebruiken, kwamen ze terecht op het netwerk van T-Mobile.
Intussen was de markt langzaam aan het veranderen. In de jaren '10 kwam KPN met 'vast-mobiel'-combinaties, waarbij klanten goedkoper uit waren door zowel het vaste als het mobiele abonnement bij de provider af te nemen. Vodafone deed dat ook, door eerst met Thuis zelf als vaste provider zonder veel eigen infrastructuur diensten aan te bieden. Vanaf 2017 ging Vodafone samen met kabelaar Ziggo. Als voorwaarde voor die fusie verkocht Vodafone zijn Thuis-tak aan T-Mobile.
T-Mobile had zijn oog laten vallen op een andere overname: die van concurrent Tele2. Dat leek problematisch, want de twee waren verwikkeld in een felle concurrentiestrijd. Toch mocht de overname doorgaan. Waarom? T-Mobile betoogde succesvol dat de mobiele markt zelfstandig niet meer bestond en dat de vaste en mobiele markt nu samen moesten worden gezien. Door de combinatie zouden T-Mobile en Tele2 meer concurrentie kunnen bieden aan KPN en VodafoneZiggo.
Dat is ook gebleken. T-Mobile is zelf, zoals het bij de overname beloofde, veel glasvezel gaan aanleggen. Intussen is KPN in de afgelopen jaren ook veel meer glasvezel gaan aanleggen, terwijl zelfs kabelaar Ziggo nu glasvezel lijkt te gaan aanbieden. Niet dat de concurrentieprikkel de prijsstijgingen heeft gestopt. Deze zomer gingen de prijzen van abonnementen bij KPN en VodafoneZiggo, zoals elk jaar in de zomer, gewoon weer iets omhoog.
:strip_exif()/i/2003909164.jpeg?f=imagenormal)
In de etalage
Telekom wil van de Nederlandse tak af om zo geld op te halen en de eigen schuldenlast te verminderen. Telekom acht bovendien zijn Nederlandse tak niet van strategisch belang. Het is niet de eerste keer dat Telekom overwoog om T-Mobile te verkopen. Dat wilde het bedrijf zes jaar geleden ook al, maar toen zag het daar toch vanaf. De strategie werd om een prijsvechter te worden om zo meer klanten te winnen en T-Mobile Nederland aantrekkelijker te maken. Daardoor zou er enkele jaren later wel een overname kunnen plaatsvinden.
Die strategie heeft effect gehad. Het aantal klanten steeg al en na de overname van Tele2 werd T-Mobile leider op de mobiele markt in Nederland. Op de vaste markt groeide het aantal klanten ook, al is het marktleiderschap daar nog ver weg.
De groei kwam in de afgelopen vijf jaar door drie overnames. Vodafone Thuis zorgde voor de eerste 164.000 vaste klanten. Vervolgens leverde Tele2 1,3 miljoen mobiele klanten en rond 300.000 vaste klanten. De overname van Simpel vorig jaar leverde nog eens een miljoen mobiele klanten op. Maar ook zonder die overnames kreeg T-Mobile er rond 800.000 abonnees bij in die tijd, terwijl dat bij KPN en Vodafone veel minder het geval is geweest.
Op de mobiele markt ging het dus bovengemiddeld goed met T-Mobile, zelfs los van de overnames. Van de derde plaats is de provider naar de eerste plaats gegaan, al bleef hij zichzelf afficheren als uitdager, vooral vanwege de achterstand op de vaste markt. Het was ook geen geheim dat T-Mobile de tijd rijp achtte voor een verkoop. Sterker nog: dat zei Telekom gewoon. Dat Apax en Warburg Pincus samen hebben geboden en boven de 'vraagprijs' zitten, kan diverse redenen hebben.
Volgens telecomexpert Rudolf van der Berg van onderzoeksbureau Stratix is het logisch dat er interesse was in T-Mobile Nederland. "Als er maar drie aanbieders zijn, zoals nu in Nederland, dan is er meestal genoeg ruimte voor een goed belegde boterham voor iedereen."
Gebruikelijk is om voor de waardeberekening te kijken naar de hoeveelheid brutowinst en dat 'keer zoveel' te doen. Maar wellicht komt de waarde hoger uit, vanwege groeipotentie, zegt Van der Berg. "Zelfs al zijn ze geen eigenaar van het netwerk en leveren ze via KPN en Open Dutch Fiber, misschien zelfs Delta in de toekomst, dan nog kan daar geld verdiend worden. Ik vermoed dat de investeerders de kansen in de glasvezelmarkt goed inschatten. Mogelijk ook dat ze nog potentie zien in de zakelijke markt."
Bovendien waren er kapers op de kust, en uit onverwachte hoek. Het Indiase Reliance zou een bod hebben overwogen en kan dat in theorie natuurlijk nog steeds doen. Reliance heeft de Indiase mobiele markt in de afgelopen jaren op zijn kop gezet en had dat misschien ook willen gaan doen in Nederland. Die verschillende partijen waren er eerst al: Apax en Warburg Pincus waren apart van elkaar begonnen met interesse tonen.
:strip_exif()/i/2004215798.jpeg?f=imagenormal)
Waarom investeerders bedrijven overnemen
Het mechanisme is simpel: een investeringsbedrijf koopt een bedrijf, probeert het binnen een bepaalde periode, vaak tussen vier en tien jaar, meer waard te laten worden, om het vervolgens te verkopen. Investeerders hebben veel bedrijven in handen, waaronder webwinkel Wehkamp in Nederland en satellietbedrijf Inmarsat; beide zijn van Apax. Ook investeerden ze eerder in onder meer Ziggo en buitenlandse providers als Orange, hoewel ze daar nu geen belang meer in hebben.
Een provider is ideaal voor investeerders, want door abonnementen zijn er maandelijkse inkomsten. "Waar ze bij dit soort investeringen vooral naar op zoek zijn, is een stabiele kasstroom met goede marges. Dat hebben telecombedrijven op zich wel. Zolang je de investeringen op peil houdt, want anders kan het zijn dat een ander je markt pakt. Dat zag je bijvoorbeeld bij KPN toen ze de investeringen in glasvezel stopzetten, en VodafoneZiggo en glasvezelaanbieders marktaandeel pakten, vooral in delen van dorpen en steden waar de DSL van KPN niet goed genoeg was. Zolang ze de omzet omhoog kunnen krijgen, vooral door meer klanten op glavezel, is er ruimte om te groeien voor T-Mobile."
Een bedrijf meer waard maken kan op diverse manieren, maar de beste route is zorgen dat het resultaat verbetert. Dat kan door de omzet te laten stijgen, de kosten te drukken of allebei. Het is lastig om te zien hoe die strategie te plakken is op een provider als T-Mobile. Een provider investeert per definitie in de lange termijn. Licenties voor mobiele frequenties koop je vaak voor tientallen jaren, terwijl je glasvezel aanlegt met een terugverdientermijn die ook heel lang is.
Aan de andere kant geldt ook dat een provider zonder vaste infrastructuur of mobiele frequenties minder waarde vertegenwoordigt, want dan kun je alleen een virtuele provider zijn en is de potentie beperkter. Minder investeren in bijvoorbeeld glasvezel zal voor deze investeerders dus ook niet direct een goede optie zijn, want dat levert een minder waardevol bedrijf op voor de verkoop later. Van der Berg: "Het type investeerders dat nu ingestapt is, zal geen gekke dingen doen. Dat hebben ze bij Ziggo ook niet gedaan."
Wat dat allemaal gaat betekenen
T-Mobile benadrukt keer op keer dat het roer niet omgaat. De investeerders kopen T-Mobile vanwege de huidige strategie en willen dus dat T-Mobile groter wordt op de vaste markt door de aanleg van eigen glasvezel. Dat is de koers die al was ingezet en die dus zal doorgaan.
De grootste vraag is of je als klant meer gaat betalen. Dat ligt niet enorm voor de hand. De omzet kan omhoog met hogere prijzen, maar daarmee maakt het bedrijf zichzelf ook minder aantrekkelijk voor nieuwe klanten. De investeringen terugverdienen kan alleen met genoeg klanten en om die te trekken, moeten de prijzen aantrekkelijk blijven.
Van der Berg kijkt vooral naar de concurrentie en dan vooral naar VodafoneZiggo. "Ze zijn relatief duur op vast en er komt veel concurrentie vanuit glasvezel. Hun mobiele aanbod is ook niet heel spraakmakend. Toch hebben ze mogelijkheden om naar symmetrische Docsis te gaan met dezelfde upload- en downloadsnelheden, en om op mobiel een aantrekkelijker aanbod te doen."
Daarmee lijken er voor de nieuwe eigenaars weinig prikkels te zijn om klanten van T-Mobile lastig te vallen met hogere prijzen of veranderingen van namen. Met overnames, en het imago en de prijsstelling van een prijsvechter heeft T-Mobile de top van de mobiele markt bereikt en wil het een groter aandeel op de vaste markt. Wat er over een aantal jaar gaat gebeuren, is lastig te voorspellen. De markt voor mobiel en vast internet ziet er anno 2021 alweer heel anders uit dan we een jaar of negen geleden hadden gedacht. Wie weet wat er in de komende negen jaar gaat gebeuren, kan een mooie carrière tegemoet zien als waarzegger.
/i/2004215796.png?f=imagenormal)
:strip_icc():strip_exif()/i/2006078618.jpeg?f=fpa_thumb)
:strip_icc():strip_exif()/i/2004888696.jpeg?f=fpa_thumb)
:strip_exif()/i/2005292788.jpeg?f=fpa)
/i/2004610878.png?f=fpa)
/i/2004777862.png?f=fpa)
/u/274113/N7.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/151537/crop5db7498ca4eda_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
/u/538689/crop5df566c940a40_cropped.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/567214/crop60759ec284fe4_cropped.jpg?f=community){kind=small}
/u/820/crop5dc1821dada95_cropped.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/30256/right_of_way_065.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/684839/crop5e597af5c5f70_cropped.jpeg?f=community){kind=small}