Inleiding
Waar AMD en Nvidia begonnen met vuurwerk in het hoogste segment, bereiken inmiddels ook steeds meer nieuwe videokaarten uit de middenklasse de winkels. Wij testten in totaal negen videokaarten gebaseerd op de Nvidia GeForce RTX 3060 Ti en RTX 3070.
Het doet misschien wat vreemd aan om de custom kaarten gebaseerd op twee verschillende Nvidia-ontwerpen in één round-up te behandelen, maar op velerlei gebied zijn de RTX 3060 Ti en RTX 3070 zeer goed vergelijkbaar. Ze maken allebei gebruik van dezelfde GA104-gpu, die bij de RTX 3070 voor een wat groter deel is ingeschakeld, en hebben zelfs een volledig identieke geheugenconfiguratie. In onze prestatiescore voor 1440p ultra, toch wel de resolutie die het meest voor de hand ligt bij deze kaarten, was het onderlinge verschil slechts tien procent.
RTX 3060 Ti versus RTX 3070
Als we de specificaties nog even naast elkaar leggen, wordt duidelijk hoe beperkt het verschil tussen de RTX 3060 Ti en RTX 3070 in technisch opzicht is. De GA104-gpu telt in totaal 6144 CUDA-cores, waarvan er bij de RTX 3070 5888 (96%) zijn ingeschakeld en bij de RTX 3060 Ti 4864 (79%). De aantallen tensor-cores, RT-cores en texture-units volgen dezelfde verhoudingen. Verder is de RTX 3070 standaard iets hoger geklokt, met een boostkloksnelheid van 1730MHz tegenover 1665MHz voor de RTX 3060 Ti. Zoals gezegd is de geheugenconfiguratie (8GB GDDR6, 448GB/s) identiek, alleen het tgp van de kaarten wijkt nog 20W af in het voordeel van de RTX 3060 Ti.
In de tabel hebben we voor de volledigheid ook de adviesprijs opgenomen, maar in de praktijk wijken verkoopprijzen daar natuurlijk flink van af. De goedkoopste RTX 3060 Ti in de Pricewatch is te bestellen vanaf 439 euro, terwijl de goedkoopste direct leverbare kaart maar liefst 549 euro kost. Bij de RTX 3070 gaat het om respectievelijk 564 en 619 euro. Dat zijn dagkoersen, dus ook hier geldt: garantie tot de voordeur.
| Videokaart |
RTX 3070 |
RTX 3060 Ti |
| Gpu |
GA104 |
| Die-size |
392,5mm² |
| Transistors |
17,4 miljard |
| CUDA-cores |
5888 |
4864 |
| Tensor-cores |
184 |
152 |
| RT-cores |
46 |
38 |
| Texture-units |
184 |
152 |
| Rops |
96 |
80 |
| Baseclock |
1500MHz |
1410MHz |
| Boostclock |
1730MHz |
1665MHz |
| Vram |
8GB GDDR6 |
| Geheugensnelheid |
14Gbit/s |
| Geheugenbus |
256bit |
| Bandbreedte |
448GB/s |
| Tgp |
220W |
200W |
| Adviesprijs |
519 euro |
419 euro |
| Uitgebracht |
27-10-2020 |
2-12-2020 |
Founders Editions alleen nog ter referentie
Naast custom modellen van ASUS, Gigabyte, Inno3D en MSI hebben we in deze test ook de Nvidia Founders Edition van beide gpu's meegenomen. Nvidia is echter gestopt met het verkopen van deze modellen via zijn eigen website, naar eigen zeggen wegens 'user feedback'. Lokale winkels zouden die taak overnemen, maar in de Benelux is voor zover wij weten geen enkele winkel voorzien van deze referentiekaarten.
Kortom, de Founders Editions hoef je eigenlijk niet meer mee te nemen in je aankoopbeslissing. De verscheidene Nvidia-partners zullen opgelucht adem halen, want naar wij begrijpen was het voor hen praktisch onmogelijk om voor de prijs van een Founders Edition een even goede videokaart te fabriceren. Het zou zomaar kunnen dat je de echte reden voor de verkoopstop moet zoeken in het niet al te zeer tegen de schenen willen trappen van de trouwe Nvidia-partners.
Testdeelnemers
De Nvidia Founders Editions van de RTX 3060 Ti en RTX 3070 lijken als twee druppels water op elkaar, met een relatief bescheiden dualfan-koeler en de roemruchte 12-pinsconnector voor de stroomtoevoer. We beschreven deze kaarten al uitgebreid in onze reviews van de RTX 3070 en RTX 3060 Ti-review.
Naast deze referentiekaarten ontvingen we drie custom RTX 3060 Ti's en een viertal custom RTX 3070's, afkomstig van ASUS, Gigabyte, Inno3D en MSI. Aangezien de RTX 3060 Ti en RTX 3070 gebaseerd zijn op dezelfde gpu en het ontwerp vaak gedeeltelijk wordt gedeeld, beschrijven we ze hieronder per merk.
ASUS ROG Strix RTX 3070 OC
ASUS koos er als enige voor om niet aan deze test mee te doen met een duo, maar alleen een RTX 3070 op te sturen. Daarbij gaat het echter wel meteen om zijn absolute topmodel, de ROG Strix OC. We testten nog niet eerder een ROG Strix-model uit de RTX 30-serie, maar gelukkig is de koeler van de RTX 3070-variant identiek aan die van de RTX 3080, dus kunnen we alsnog kennismaken met het huzarenstukje van de ASUS-lineup van deze generatie.
De koeler is in elk geval een van de grootste in de test: de lengte van 32cm is nog relatief bescheiden, maar de kaart is 14cm breed en neemt drie sloten in beslag. De 'axialtech'-ventilatoren zijn net als bij de vorige generatie voorzien van een gesloten buitenring, maar die is wel dunner gemaakt. Bovendien is het aantal ventilatorbladen verhoogd, naar dertien stuks bij de middelste fan en elf bij de andere twee, wat voor een hogere statische druk zou moeten zorgen. De middelste ventilator draait bovendien in tegengestelde richting, iets dat we al de nodige kaartgeneraties gewend waren van Gigabyte.
In technisch opzicht is de koeler een doorontwikkeling van de MaxContact-koeler die voor de RTX 20-serie werd ontwikkeld, inclusief de kenmerkende grote baseplate voor het contact met de gpu en geheugenchips. In totaal lopen er zeven heatpipes door het koelblok. Een andere bekende feature is het tweetal extra vierpins-fanheaders dat helemaal achteraan is geplaatst en waarop je casefans kunt aansluiten om ze naar wens aan te sturen op basis van de cpu- of gpu-temperatuur.
De vernieuwde shroud maakt uitsluitend gebruik van grijstinten, waardoor de kaart volgens ASUS beter geschikt is voor gebruik in een rgb-build. Uiteraard is de kaart zelf ook voorzien van de nodige lampjes, vooral aan de zijde die in de meeste behuizingen richting het zijpaneel is gericht. Tot slot is het noemenswaardig dat er een opening in de backplate is aangebracht, ongeveer ter breedte van een halve ventilator, en je op de achterkant kunt kiezen tussen de standaard performance-modus en de quiet-modus.
Gigabyte RTX 3060 Ti Gaming OC Pro & RTX 3070 Gaming OC
De Gigabyte RTX 3060 Ti Gaming OC Pro en RTX 3070 Gaming OC zien er vertrouwd uit, met een slechts licht aangepaste versie van de WindForce 3X-koeler van deze fabrikant. De grotendeels donkergrijze koeler is voorzien van enkele zilvergrijze accenten, maar de basics zijn onveranderd: een drietal 80mm-ventilators en 'screen cooling', waarbij de buitenste ventilator praktisch door de videokaart heen blaast. De printplaat is immers een stuk korter dan de totale lengte van de videokaart.
Gigabyte GeForce RTX 3060 Ti Gaming OC Pro
Een vijftal koperen heatpipes maakt direct contact met de gpu. Het koelblok zelf is een stukje dikker bij de RTX 3070-variant, wat ook tot uitdrukking komt in de afmetingen. Hoewel ze allebei ongeveer 28cm lang zijn, neemt de RTX 3070 drie sloten in beslag, terwijl de RTX 3060 Ti ongeveer tweeënhalf uitbreidingsslot dik is. Dat laatste zal een welkome afwisseling zijn voor wie bijvoorbeeld een mini-itx-behuizing gebruikt.
Gigabyte GeForce RTX 3070 Gaming OC
We zien nog meer afwijkende keuzes van Gigabyte: de monitoraansluitingen zijn aangepast naar twee keer HDMI en twee keer DisplayPort, en beide modellen zijn voorzien van een dubbele bios, met een reguliere en stille modus. Vanzelfsprekend hebben wij beide modi doorgemeten.
Inno3D RTX 3060 Ti iChill X3 Red & RTX 3070 iChill X3
Inno3D hergebruikt goeddeels zijn koelerontwerp dat we bij de RTX 3080 tegenkwamen, wat betekent dat de iChill X3-kaarten relatief fors zijn: je moet rekening houden met drie sloten, een lengte van 30cm en een breedte van 13,5cm. Daardoor heeft Inno3D wel plaats voor een drietal grotere 92mm-fans en zijn zes van de zeven heatpipes van het RTX 3080-model behouden gebleven. Net als bij ASUS en Gigabyte zijn er ruime uitsparingen aanwezig in de metalen backplate, zodat de buitenste ventilator de opgewarmde lucht direct kan afvoeren.
Inno3D GeForce RTX 3060 Ti iChill X3 Red
Veel van het excentrieke ontwerp van de RTX 3080 iChill X3 is behouden gebleven, waaronder de 'tailfin' van acryl die je in het verlengde van de verlichting kunt plaatsen. Zoals de naam al een beetje verklapt, is die verlichting bij het RTX 3060 Ti-model niet meer instelbaar in alle kleuren van de regenboog, maar continu rood gekleurd. Bij de RTX 3070-versie kun je de kleur wel zelf instellen.
Inno3D GeForce RTX 3070 iChill X3
MSI RTX 3060 Ti Gaming X Trio & RTX 3070 Gaming X Trio
Ook de RTX 3060 Ti en RTX 3070 Gaming X Trio komen ons bekend voor, want MSI heeft de koeler van zijn RTX 3080 grotendeels hergebruikt. Het zijn dan ook veruit de grootste kaarten uit deze test: triple slot, ruim 32cm lang en 14cm breed. Als je deze anderhalve kilo aan videokaart oppakt, heb je in elk geval niet het gevoel dat je een middenklasse-videokaart hebt gekocht.
MSI GeForce RTX 3060 Ti Gaming X Trio
Bij de koeler zien we dus veel bekende zaken: drie Torx 4.0-fans met een half-open buitenring, een zestal afgeplatte heatpipes en een backplate gemaakt van een combinatie van plastic en grafeen. Aan de voor-, boven- en achterzijde is rgb-verlichting aangebracht die je via MSI's eigen software kunt instellen. Bovendien wordt een PCIe-bracket tegen doorzakken meegeleverd.
MSI GeForce RTX 3070 Gaming X Trio
Vergelijkingstabel
In de onderstaande tabellen kun je de geteste RTX 3060 Ti's en RTX 3070's met elkaar vergelijken.
Bij de RTX 3060 Ti's valt op dat de opgegeven boostsnelheid in alle gevallen flink hoger ligt dan de 1665MHz die Nvidia zelf aanhoudt. Op papier is de MSI de snelste met 1830MHz. De MSI Gaming X Trio is tevens de fysiek grootste kaart van het stel, in alle drie de dimensies.
Qua aansluitingen maken de fabrikanten duidelijk andere keuzes. Inno3D blijft het dichtst bij het referentie-ontwerp, maar heeft wel Nvidia's 12-pinsstekker vervangen door een reguliere 8-pinspeg. Gigabyte maakt op dat vlak dezelfde keuze, maar ruilt een DisplayPort-uitgang in voor een tweede HDMI-poort. De MSI Gaming X Trio vereist als enige twee 8-pinsstroomconnectors.
| RTX 3060 Ti |
Nvidia Founders Editon |
Gigabyte Gaming OC Pro |
Inno3D iChill X3 Red |
MSI Gaming X Trio |
| Richtprijs |
€ 419,- |
€ 499,- |
€ 479,- |
€ 499,- |
| Boostklokfreq. |
1665MHz |
1770MHz |
1725MHz |
1830MHz |
| Aantal ventilatoren |
2 |
3 |
3 |
3 |
| Lengte |
24,2cm |
28,6cm |
30cm |
32,3cm |
| Breedte |
11,2cm |
11,5cm |
13,5cm |
14cm |
| Dikte |
Dual-slot |
Triple-slot |
Triple-slot |
Triple-slot |
| Beeldaansluitingen |
1x HDMI, 3x DP |
2x HDMI, 2x DP |
1x HDMI, 3x DP |
1x HDMI, 3x DP |
| Stroomtoevoer |
1x 12-pins
(met adapter) |
1x 8-pins + 1x 6-pins |
1x 8-pins |
2x 8-pins |
| Vrm |
8+2 |
8+2 |
6+2 |
8+2 |
| Powerlimit (standaard / max.) |
200 / 220W |
240 / 270W |
220W / 225W |
240 / 250W |
Bij de RTX 3070's is de ASUS ROG Strix OC op papier zowel de snelste als de duurste kaart. Alle geteste custom kaarten nemen drie uitbreidingssloten in beslag, maar zowel in de breedte als de hoogte is de Gigabyte Gaming OC een stukje kleiner dan de rest. Wederom ruilt Gigabyte een DisplayPort in voor een HDMI-aansluiting, bij ASUS krijg je in totaal zelfs vijf monitoraansluitingen. Tot slot valt op dat ASUS veel meer ruimte biedt om de powerlimit op te schroeven.
| RTX 3070 |
Nvidia Founders Editon |
ASUS ROG Strix OC |
Gigabyte Gaming OC |
Inno3D iChill X3 |
MSI Gaming X Trio |
| Richtprijs |
€ 519,- |
€ 679,- |
€ 639,- |
€ 599,- |
€ 639,- |
| Boostklokfreq. |
1730MHz |
1905MHz |
1815MHz |
1785MHz |
1830MHz |
| Aantal ventilatoren |
2 |
3 |
3 |
3 |
3 |
| Lengte |
24,2cm |
31,9cm |
28,6cm |
30cm |
32,3cm |
| Breedte |
11,2cm |
14cm |
11,5cm |
13,5cm |
14cm |
| Dikte |
Dual-slot |
Triple-slot |
Triple-slot |
Triple-slot |
Triple-slot |
| Beeldaansluitingen |
1x HDMI, 3x DP |
2x HDMI, 3x DP |
2x HDMI, 2x DP |
1x hHDMI, 3x DP |
1x HDMI, 3x DP |
| Stroomtoevoer |
1x 12-pins
(met adapter) |
2x 8-pins |
1x 8-pins + 1x 6-pins |
2x 8-pins |
2x 8-pins |
| Vrm |
9+2 |
12+2 |
9+2 |
10+2 |
9+2 |
| Powerlimit (standaard / max.) |
220 / 240W |
280 / 350W |
270 / 270W |
240 / 260W |
240 / 250W |
Testverantwoording
Voor de tests van deze GeForce RTX 3060 Ti- en 3070-videokaarten gebruiken we ons testsysteem gebaseerd op een Ryzen 9 3900XT, Gigabyte X570 Aorus Master-moederbord, 32GB aan G.Skill Trident Z Royal-geheugen (2x16GB in dualchannel) op een snelheid van 3600mt/s en twee ssd’s: een Samsung 970 EVO 250GB als bootdrive en een Kioxia Exceria+ 2TB waarop alle games zijn geïnstalleerd. Verder bestaat het systeem uit een be quiet Dark Power Pro 12 1500W-voeding en een uitgebreide waterkoelset van Alphacool. Als besturingssysteem is uiteraard Windows 10 Pro 64bit geïnstalleerd.
| Testsysteem |
| Processor |
AMD Ryzen 9 3900XT @ 4,2GHz |
| Moederbord |
Gigabyte X570 Aorus Master |
| Werkgeheugen |
G.Skill Trident Z Royal 32GB DDR4-3600 CL16-16-16-36 |
| Ssd |
Samsung 970 EVO 250GB (OS) + Kioxia Exceria 2TB (games) |
| Voeding |
be quiet Dark Power Pro 12 1500W |
| Koeling |
Alphacool Eisblock XPX, Alphacool XT45 480mm-radiator, Alphacool D5-waterpomp, be quiet Pure Wings 2-ventilatoren |
| Besturingssysteem |
Windows 10 Pro 64bit May 2020 Update (2004) |
Methodiek
In deze review focussen we op de onderlinge verschillen tussen de RTX 3060 Ti- en 3070-uitvoeringen van diverse fabrikanten. In grote lijnen zullen de prestaties van alle kaarten met dezelfde gpu vergelijkbaar zijn. Om kleine verschillen te kunnen ontdekken die voortkomen uit bijvoorbeeld firmware, keuzes bij het pcb-ontwerp en natuurlijk de kwaliteit van de koeler, testen we minder games dan in een complete gpu-review, maar testen we per game wel een stuk uitgebreider.
We hebben vier games uitgezocht waarin het goed mogelijk is om een langere test van tien minuten uit te voeren. Op de volgende pagina beschrijven we per game wat we exact doen. Tijdens elke test loggen we zo'n beetje alles wat er te loggen valt: prestaties met PresentMon natuurlijk, maar ook temperatuur, klokfrequentie, ventilatorsnelheid, en ga zo maar door. Wie bekend is het met het duurtestconcept, zou dit als vier individuele duurtests kunnen zien. Tien minuten is daarvoor ruimschoots voldoende; bij het merendeel van de kaarten worden de stabiele kloksnelheid en temperatuur al binnen enkele minuten bereikt.
Uiteraard hebben we alle RTX 3060 Ti's getest met dezelfde driver: 460.79. De RTX 3070's zijn met driver 456.96 getest, wat ook de reden is dat videokaarten met deze twee gpu's niet in dezelfde grafieken zijn te zien. Doordat we andere, langere tests gebruiken en het testsysteem verschilt, zijn de cijfers niet een-op-een vergelijkbaar met die uit onze gpu-reviews. Ook hebben we de games vooral uitgezocht op geschiktheid voor een langer durende benchmark en bijvoorbeeld niet op een 'eerlijke' verhouding tussen games met een AMD- of Nvidia-bias. Deze review is dus uitdrukkelijk niet bedoeld om vergelijkingen tussen videokaarten met verschillende gpu's te maken.
Geluidsproductie en stroomverbruik
Naast de prestaties meten we ook de geluidsproductie en het stroomverbruik van de videokaarten. De meting van de geluidsproductie doen we in een geluiddichte doos op een afstand van 30cm, met de decibelmeter schuin op de videokaart gericht. De drempelwaarde voor onze metingen is 18dB(A); dat mag je opvatten als volledig stil. Tijdens de idle-test wordt de videokaart vanzelfsprekend niet belast. De load-test is gebaseerd op een verlengde gametest van tien minuten, zodat de videokaart tijd heeft om op te warmen en zijn maximale geluidsproductie te bereiken.
De stroommeting voeren we uit met een zogenaamde riserkaart van fabrikant Adex, die we tussen het PCIe-slot en de videokaart in plaatsen. Op die manier kunnen we niet alleen de stroom meten die door de losse stroomkabels loopt, maar ook het vermogen dat de videokaart rechtstreeks uit het PCIe-slot betrekt. Voor de meting zelf vertrouwen we op verschillende exemplaren van de Tinkerforge Voltage/Current Bricklet 2.0. Voor de slotmeting is de riserkaart met zo’n bricklet uitgerust. Om de stroom van de peg-kabel te meten, is de bricklet samen met de benodigde connectors op een speciaal voor onze test ontworpen printplaat geplaatst. Afhankelijk van het aantal stroomkabels dat een videokaart vereist, gebruiken we uiteraard diverse meters.
RTX 3060 Ti - Prestaties
We trappen af met een aantal synthetische benchmarks. 3DMark is natuurlijk geen game, maar wel een consistente test die een eerste indruk geeft van de onderlinge verhoudingen. Firestrike is de DirectX 11-test van 3DMark, Timespy draait in DirectX 12 en Port Royal voegt daar nog eens raytracing aan toe.
In 3DMark Firestrike en Timespy is de volgorde van de kaarten exact gelijk. De Founders Edition van Nvidia is de minst snelle RTX 3060 Ti en de custom kaarten zijn tussen de twee en vier procent sneller, met de Gigabyte Gaming OC Pro als winnaar. De onderlinge verschillen zijn echter zeer beperkt: in Port Royal komen de MSI en de Gigabyte uit op exact dezelfde score, terwijl de Inno3D iChill X3 Red de kaart van Gigabyte in zijn quiet mode weet te verschalken.
- 3DMark Firestrike Ultra
- 3DMark Timespy
- 3DMark Port Royal
In de vier geteste games komt de gemiddelde kloksnelheid van de FE uit op 1894MHz. Dat is fors hoger dan de gespecificeerde 1665MHz; de opgegeven snelheden zeggen dus niet al te veel. Alle vier de custom kaarten klokken nog eens duidelijk hoger, waarbij de Gigabyte Gaming OC Pro in de standaardmodus aan kop eindigt, op de voet gevolgd door de MSI Gaming X Trio.
Assassin's Creed: Odyssey
De eerste game waarin we een duurtest hebben uitgevoerd, is Assassin's Creed: Odyssey, de meest recente game in deze langlopende serie. Hij is al wat ouder, maar desondanks nog altijd behoorlijk zwaar voor zelfs de snelste videokaarten en bovendien geschikt om op consistente wijze langere benchmarks uit te voeren. Daartoe starten we een 'discovery tour' waarin we zonder (variabele) vijanden tegen te komen naar vaste plekken lopen.
In deze game zijn de onderlinge verschillen niet bijster groot. De Founders Edition klokt gemiddeld het laagst en laat bovendien wat meer variatie zien. De Gigabyte en de MSI klokken allebei naar exact 1980MHz, terwijl de Inno3D nog 9MHz hoger uitkomt.
F1 2020
Ook de racegame F1 2020 is ideaal om gedurende langere tijd te testen. De Founders Edition heeft duidelijk meer moeite om zijn kloksnelheid vast te houden dan de andere modellen, waarbij de powerlimit vermoedelijk een grote rol speelt. De Inno3D iChill X3 klokt amper hoger, maar wel een stuk consistenter. De drie snelste kaarten - de Gigabyte in beide modi en de MSI - klokken allemaal binnen een marge van 5MHz.
Shadow of the Tomb Raider
In de nieuwste Tomb Raider-game zijn de verschillen wat groter. De Founders Edition komt niet verder dan gemiddeld 1879MHz, terwijl de Gigabyte en MSI wederom erg dicht op elkaar zitten. Meer dan in de twee vorige games slaat de Inno3D echt een gat naar de FE.
Metro Exodus
Tot slot zijn we aan de slag gegaan met Metro Exodus, waarbij de meeste kaarten nogal fluctueren in kloksnelheid. Blijkbaar is deze game geen enorm constante load. De korte boosts die je hier en daar ziet, zijn toe te schrijven aan de laadtijd van zo'n acht seconden tussen de benchmarkruns, maar die zijn veel te kort om de kaart significant te laten afkoelen. Vandaar dat de kaart doorgaans al snel weer stabiliseert.
Toch is deze game goed voor de grootste onderlinge verschillen. De Gigabyte RTX 3060 Ti Gaming OC Pro is gemiddeld 114MHz vlotter dan de Founders Edition.
RTX 3070 - Prestaties
Ook bij de RTX 3070's beginnen we met 3DMark. Opvallend is het minieme verschil tussen de standaardmodus en de quiet mode bij zowel de ASUS ROG Strix OC als de Gigabyte Gaming OC. In feite zijn de prestaties in beide modi identiek, waardoor ze in de grafieken regelmatig stuivertje wisselen.
Afhankelijk van de test zijn de Nvidia Founders Edition en Inno3D-kaart het minst snel. Opvallend genoeg eindigt de MSI RTX 3070 Gaming X Trio daar maar net boven, waar dat model bij de RTX 3060 Ti nog probleemloos aanhaakte bij de top. Die lijkt bij de RTX 3070's te worden gevormd door ASUS en Gigabyte, waarbij eerstgenoemde een tikje sneller blijkt.
- 3DMark Firestrike Ultra
- 3DMark Timespy
- 3DMark Port Royal
Dat beeld wordt eigenlijk bevestigd door de kloksnelheid in de vier geteste games. De ASUS ROG Strix OC komt als enige boven de 2000MHz uit, waarbij het verschil tussen de standaard- en stille modus verwaarloosbaar is. Hetzelfde geldt voor de Gigabyte, die zo'n 40MHz lager klokt.
Assassin's Creed: Odyssey
In Assassin's Creed: Odyssey zijn de onderlinge verschillen uiterst klein. De MSI klokt met 1980MHz het laagst en de ASUS met 2025MHz het hoogst, maar dat maakt net-aan twee procent verschil.
F1 2020
In F1 2020 worden de verschillen een stuk duidelijker. De ASUS klokt nog altijd vrolijk naar 2025MHz; de Gigabyte doet het met rond de 1960MHz wat rustiger aan. Alleen de MSI en de FE halen de 1900MHz niet.
Shadow of the Tomb Raider
In de nieuwste Tomb Raider-game vormen zich duidelijk twee 'klassen': de kaarten van ASUS en Gigabyte zijn verwikkeld in een gevecht rond de 2000MHz, de andere drie kaarten blijven dichter in de buurt van de 1900MHz. Van dat drietal is de Inno3D-kaart gemiddeld het rapst.
Metro Exodus
Metro Exodus laat een vergelijkbare situatie zien, al komt de ASUS-kaart hier duidelijker los van het exemplaar van Gigabyte.
Temperatuur en geluidsproductie
De prestaties van een koeler hebben natuurlijk altijd twee aspecten: de temperatuur en de geluidsproductie. In de onderstaande grafieken zijn de RTX 3060 Ti's te herkennen aan blauwe balkjes en zijn de RTX 3070's roodgekleurd.
ASUS en MSI proberen hun RTX 3070 allebei zo koel mogelijk te houden. De ROG Strix OC komt als winnaar uit die strijd, met slechts 2 graden verschil. Bij de bulk van de kaarten meten we echter temperaturen tussen de 62 en 66 graden. Alle geteste modellen blijven koeler dan de FE's, die een doeltemperatuur van 70 graden hebben.
De geluidsgrafiek in idle is andermaal weinig woorden waard, want de 0dB-modus heeft inmiddels zijn weg gevonden naar elke kaart die de fabrikanten durven op te sturen. Onder belasting zijn de verschillen groter, waarbij de Gigabyte-kaarten in negatieve zin opvallen. In de standaardmodus zijn ze behoorlijk luidruchtig, pas wanneer je de bios-schakelaar omzet naar de quiet mode komen de resultaten meer in lijn met de rest van het testveld. Bij ASUS lijkt het inschakelen van die modus juist amper effect te hebben. De twee modellen van MSI zijn veruit het stilst, waarbij we de RTX 3060 Ti Gaming X Trio echt als fluisterstil durven te bestempelen.
- Temperatuur (maximaal)
- Geluidsdruk idle (30cm)
- Geluidsdruk load ingame (30cm)
Koelefficiëntie
Als je zelf het fanprofiel wilt instellen of simpelweg de videokaart met de best mogelijke koeler wilt kopen, is de efficiëntie van de koeler van groot belang. Je wilt immers zoveel mogelijk koeling met zo min mogelijk geluidsproductie.
Om dit te testen, meten we bij welk fanprofiel de kaart zo dicht mogelijk bij de 40dB(A) zit, gemeten op 30cm afstand. Vervolgens stellen we de kloksnelheid en spanning in op vaste waardes van 1935MHz en 950mV. Zo trekken we het stroomverbruik van alle kaarten zoveel mogelijk gelijk; het stroomverbruik is immers de 'belasting' van de koeler. Tot slot draaien we opnieuw de Assassin's Creed-test om te kijken hoe hoog de maximale temperatuur van de kaart is. Hierdoor vangen we de capaciteiten van de koeler in feite in één getal.
Bij de RTX 3060 Ti's is de MSI Gaming X Trio duidelijk uitgerust met de beste koeler. De kaart van Gigabyte is iets beter dan die van Inno3D, maar veel scheelt het niet. De Nvidia Founders Edition heeft de minst effectieve koeler.
Bij de RTX 3070's gaat ASUS er met de winst vandoor: in onze efficiëntietest blijft de gpu één graad koeler dan de kaart van MSI. Daarmee vormen deze twee kaarten duidelijk een klasse apart. Bij deze chip is de Inno3D-kaart juist beter dan de Gigabyte Gaming OC.
Stroomverbruik
In idle doet Nvidia's referentiekaart zoals altijd goede zaken, al is de Gigabyte RTX 3070 Gaming OC nog net wat zuiniger dan de Founders Edition van hetzelfde type. Alleen de twee MSI's verbruiken in idle duidelijk wat meer.
Onder belasting zien we twee groene balkjes in de top drie. Uit deze grafiek blijkt duidelijk dat de paar procent aan extra prestaties die de Nvidia-partners uit de kaarten persen, flink ten koste gaan van het energiegebruik. De RTX 3060 Ti's van Gigabyte en MSI verbruiken zelfs meer dan de RTX 3070 FE. In beide gevallen maakt Gigabyte het 't meest bont.
- Opgenomen vermogen idle
- Opgenomen vermogen ingame
Conclusie
Hoewel veel aandacht naar het high-end segment gaat, bouwt Nvidia zijn RTX 30-serie gestaag uit naar steeds lagere segmenten. In het laatste kwartaal van 2020 introduceerde het bedrijf de GeForce RTX 3070 en RTX 3060 Ti, en naar verluidt hoeven we ook niet lang meer te wachten op een 'reguliere' RTX 3060. Met de nieuwe kaarten krijg je ontegenzeggelijk meer waard voor je geld dan met de vorige generatie, die overigens sowieso niet langer een alternatief vormt, maar de officiële adviesprijzen lijken veel te optimistisch. Zelfs als de tekorten eenmaal zijn opgelost, hebben we er een hard hoofd in dat je een RTX 3060 Ti voor 419 euro kunt aanschaffen, zeker nu Nvidia de prijsdruk van de ketel heeft gehaald door te stoppen met de directe verkoop van Founders Editions.
De beste RTX 3060 Ti's
Van de twee gpu's die we in deze review de revue hebben laten passeren, is de RTX 3060 Ti eigenlijk de interessantste. De snelste 3060 Ti is slechts 11% langzamer dan de langzaamste RTX 3070, een verschil dat in de praktijk gevaarlijk dicht bij de grens van merkbaarheid ligt.
De Excellent-awards in deze categorie gaan naar de MSI RTX 3060 Ti Gaming X Trio en de Gigabyte RTX 3060 Ti Gaming OC Pro, die uitgaande van de adviesprijs even duur zijn. Ze zijn beide bloedsnel, maar de MSI-kaart heeft duidelijk de betere koeler en is daardoor fluisterstil. De kaart van Gigabyte is echter wat compacter, heeft een dubbele bios en biedt een tweede hdmi-poort. Dat maakt hem tot de betere keuze voor wie één of meerdere van die zaken kan waarderen of zelfs nodig heeft.
De Great Value-award gaat naar de nog wat goedkopere Inno3D iChill X3 Red, die qua koeling prima meekomt met de Gigabyte-kaart. Het gemis van een tweede bios vinden we niet groot - bij de Gigabyte-kaart is de quiet mode sowieso de enige die je zou willen gebruiken - maar je moet er wel rekening mee houden dat deze kaart fysiek wat forser is.
De beste RTX 3070's
Bij de RTX 3070's is de ASUS ROG Strix OC de afgetekende winnaar. Zowel qua prestaties als koeling gaat deze kaart eenzaam aan de top, terwijl je ook nog profiteert van extra features als een dubbele bios, FanConnect en een groot aantal monitoraansluitingen. Een Excellent-award is op zijn plaats, al hopen we wel dat de prijs nog wat omlaag gaat als de verkrijgbaarheid eenmaal beter wordt.
In dit segment laten Gigabyte en MSI het een beetje liggen - de koeler op de Gaming OC is ondermaats, terwijl de Gaming X Trio beneden verwachting presteert. Nu komt de iChill X3 op die gebieden ook niet in de buurt van de ASUS, maar daar hangt Inno3D wel een veel passender prijskaartje aan, waardoor de prijs-prestatieverhouding een stuk schappelijker is. Bovendien is de RTX 3070 iChill X3 in tegenstelling tot de 3060 Ti-versie voorzien van instelbare rgb-verlichting die we gerust uitbundig durven te noemen. Ook de RTX 3070 van Inno3D gaat zodoende naar huis met een Great Value-award op zak.
:strip_exif()/i/2004077962.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2004077960.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2004077968.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2004077970.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2004077964.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2004077966.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2004077972.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2004077974.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2004077976.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2004077978.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2004077980.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2004077982.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2004077994.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2004077992.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2003857316.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2003884210.jpeg?f=imagegallery)
:fill(white):strip_exif()/i/2004050866.jpeg?f=thumb)
:strip_exif()/i/2004048498.png?f=thumb)
:strip_exif()/i/2004048796.png?f=thumb)
:strip_exif()/i/2004078998.png?f=thumb)
:fill(white):strip_exif()/i/2003962446.jpeg?f=thumb)
:strip_exif()/i/2003920940.png?f=thumb)
:strip_exif()/i/2003835982.png?f=thumb)
:strip_exif()/i/2003835458.png?f=thumb)
:fill(white):strip_exif()/i/2003871376.jpeg?f=thumb)
:strip_exif()/i/2003920940.png?f=thumbmedium)
:fill(white):strip_exif()/i/2003962446.jpeg?f=thumbmedium)
:strip_icc():strip_exif()/i/2004930326.jpeg?f=fpa_thumb)
:strip_icc():strip_exif()/i/2004414692.jpeg?f=fpa_thumb)
:strip_icc():strip_exif()/u/87978/crop566e036cc3e24_cropped.jpeg?f=community)
:fill(white):strip_exif()/i/2004455548.jpeg?f=thumbmedium)
:fill(white):strip_exif()/i/2004050866.jpeg?f=thumbmedium)
:strip_exif()/i/2004048498.png?f=thumbmedium)
:strip_exif()/i/2003835982.png?f=thumbmedium)
:strip_exif()/i/2004048796.png?f=thumbmedium)
:strip_exif()/i/2004456910.png?f=thumbmedium)
:strip_exif()/i/2003835458.png?f=thumbmedium)
:strip_exif()/i/2004078998.png?f=thumbmedium)
:fill(white):strip_exif()/i/2003871376.jpeg?f=thumbmedium)
:strip_icc():strip_exif()/i/2004051798.jpeg?f=fpa_thumb)
:strip_icc():strip_exif()/i/2004044124.jpeg?f=fpa_thumb)
:strip_icc():strip_exif()/i/2003957338.jpeg?f=fpa_thumb)
:strip_exif()/i/2002463806.jpeg?f=fpa)
:strip_icc():strip_exif()/u/200203/crop6092aecc52ccd.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/249908/crop5bbdb993a18fe_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/1453702/crop5f5fce4e09040_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
beoordelen.
:strip_icc():strip_exif()/u/325599/crop5bd17954458eb_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/562377/vliegje.gif?f=community){kind=small}
/u/1006081/crop5a2704340349c_cropped.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/353220/crop5ba0a8272bcdc_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/287731/crop6270fa65746ea_cropped.jpg?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/44074/avatar001.gif?f=community){kind=avatar}
/u/125288/crop588f32af4f776_cropped.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/187763/crop60f56b0420357.jpg?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/331588/Louise-Brooks-style1.gif?f=community){kind=small}
/u/1490022/crop5fafe667f2fea_cropped.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/253921/i-see-dead-pixels.jpg?f=community){kind=tracking}
:strip_icc():strip_exif()/u/396455/crop5b47b3430e237_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/151537/crop5db7498ca4eda_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/438947/crop575c94eea6d14.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/1157718/crop5e6d5ebf96a5f_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
/u/3842/w55.JPG?f=community){kind=small}
/u/331213/crop56ef13408ff38_cropped.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/378936/crop689e60d837b65_cropped.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/671874/crop5e39f1599551d_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
/u/459471/crop6881d3b145c87_cropped.png?f=community){kind=small}
/u/1830/acm.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/226826/aardblij-60.jpg?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/6356/eliza.gif?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/102156/crop67445a165dea2_cropped.webp?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/404657/Audi-RS6-Golf-60x60.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/1141985/crop5ecfb850e861a_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/246532/crop6218d2843a5de_cropped.gif?f=community){kind=small}
/u/164969/FoolSmall.JPG?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/10049/fgth.jpg?f=community){kind=small}
/u/381607/have%2520a%2520nice%2520day%2520-%2520small.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/451842/crop5f468121dc130_cropped.jpeg?f=community){kind=small}