Tegen het einde
Samengevat
Wie plezier beleefde aan CivIV of CivV zal dat ook beleven aan Gathering Storm. De milieukant van de game maakt hem lekker actueel en met Favor heb je een heerlijk nieuw wapen in handen. Los daarvan is er heel veel te verkennen, met nieuwe beschavingen, nieuwe Tech, nieuwe grondstoffen en nieuwe eenheden. Je zou het niet zeggen van een uitbreiding die draait om milieuvervuiling, maar Gathering Storm houdt CivVI lekker fris. Al is de prijs wellicht een obstakel.
Eindoordeel
Wie Firaxis een beetje kent, weet dat het een traditie in ere houdt. Elke Civilization krijgt minstens één, en meestal twee flinke uitbreidingen die het nodige aan de gameplay veranderen. Pas na die uitbreidingen vindt de game steeds zijn definitieve vorm. Dat moment is aanstaande voor Civilization VI, want over een paar dagen verschijnt Gathering Storm, de tweede en waarschijnlijk laatste uitbreiding voor de game uit 2016. Firaxis gaat zijn aandacht hierna vast op andere games richten. Na Gathering Storm is CivVI hoogstwaarschijnlijk af; hier moet je het voortaan mee doen.
De vraag is uiteraard of de game leuker wordt door Gathering Storm. Dat lijkt in eerste instantie niet zo, want de uitbreiding stelt je geduld op de proef. Bereid je maar voor op de nodige tegenslag, waarbij het even duurt voordat je er invloed op kunt uitoefenen. Die tegenslag is al af te leiden uit de titel. Het stormt voortaan in CivVI, en dat is ook niet het enige natuurgeweld dat losbarst in de wereld. Naast tornado's kun je met droogte, een overstroming of een vulkaanuitbarsting te maken krijgen. Dat geldt niet alleen voor jou, want gelukkig kan de ellende ook bij je buren uitbreken. Als het natuurgeweld in of vlakbij jouw gebied losbarst, krijg je het te zien in een animatie die lijkt op die van het bouwen van een Wonder. Als de ellende wat verder weg gebeurt, merk je er niets van.

Schade is gemakkelijk te herstellen
Het effect van de natuurrampen is gering. Er worden steeds maar weinig tegels getroffen. Vaak is het er maar een, soms zijn het er twee of drie. Een ramp beschadigt de bebouwing van de tegel en je verliest de eenheden die je er had gepositioneerd. Dat is natuurlijk vervelend, maar de schade is snel te herstellen, de bebouwing is meestal in een paar beurten weer gerepareerd. Het verlies van eenheden weegt zwaarder, al is de kans dat er toevallig een eenheid op een getroffen tegel staat erg klein. De impact van de natuurrampen is daarmee te vergelijken met die van de nog steeds aanwezige Barbarians die af en toe in je buurt opduiken.
Je verpest het milieu
Tot nu toe hadden we het over de spontane gebeurtenissen die vanaf het begin van elke match plaatsvinden. Naarmate de tijd vordert, worden de risico's echter beduidend groter, en nu door menselijk toedoen. Firaxis toont zich in Gathering Storm van een milieubewuste kant, wat hier wil zeggen dat je invloed hebt op het milieu. Meer specifiek heb je invloed op de hoeveelheid CO2 in de lucht. Loopt de concentratie kooldioxide te hoog op, dan zul je dat merken. De invloed van vervuiling neemt in kleine stapjes toe. Met elke stap smelt er iets meer van het poolijs, wat ertoe leidt dat het zeewater stijgt. Het zorgt er ook voor dat de al eerder genoemde rampen iets vaker voor zullen komen, maar je hebt vooral last van de zeespiegelstijging. Die stijging vindt plaats in drie stappen, waarbij het water steeds een meter hoger komt te staan. Dat heeft impact op de tegels aan de kust. Als je met een Settler een geschikte locatie zoekt voor een nieuwe nederzetting, zie je op bepaalde tegels voortaan een icoon dat waarschuwt voor overstromingsgevaar. Je ziet bij bepaalde tegels aan het water dat ze in fase 1, 2 of 3 onder water komen te staan, met als gevolg dat de betreffende tegels de rest van de match verloren zijn.
/i/2002482692.jpeg?f=imagenormal)
Het is een complex geheel, want er is ook een nieuwe 'grondstof' in de game: Power. Power wek je op met bekende middelen zoals kolen, olie en uranium, al zijn er ook milieuvriendelijke alternatieven zoals wind en waterkracht. Vanaf de Industrial Era heb je voortaan Power nodig om bepaalde gebouwen in je steden goed te laten functioneren. Hebben ze geen Power, dan produceren ze nog niet de helft van wat ze aankunnen. Je hebt dus veel baat bij Power, maar het opwekken ervan is aan evolutie onderhevig.
Red het milieu!
Je kunt eerder kolen en olie winnen dan uranium, en het vergt nog meer onderzoek voordat je windmolens en waterkrachtcentrales kunt bouwen. In de tussenliggende jaren vervuil je de lucht met CO2. Daar ben je niet de enige in, want ook je concurrenten doen dat. Dit zorgt uiteraard voor wereldwijde luchtvervuiling, een zeespiegelstijging en overstromingen van kustgebieden. Er zijn de nodige tegenmaatregelen mogelijk. Je kunt overstappen op schonere energie, maar er ook voor kiezen om beschermingsmaatregelen te treffen. Met dammen en dijken kun je de laaggelegen delen beschermen, al is dat wel een race tegen de klok. De vraag is daarbij of je de benodigde techniek op tijd hebt onderzocht en de juiste bescherming op tijd hebt gebouwd. Daar zit natuurlijk ook een strategische component in. Als je zelf goed beschermd bent en je weet dat dit niet voor een bepaalde tegenstander geldt, kun je het natuurlijk best op een overstroming aan laten komen.
De bonussen die je krijgt voor het plaatsen van steden en districten op bepaalde tegels zijn nog steeds prominent aanwezig in de game, dus het was al van levensbelang om goed na te denken over het kiezen van de juiste tegels. Dat is nu alleen nog maar belangrijker. Kuststeden zijn nog steeds voordelig, zeker vroeg in de game, maar dat voordeel slaat nu in de loop van de tijd om in een risico. Je moet vooraf dus nog beter nadenken over een te volgen strategie, en dat juichen we toe.
Techniek en milieu worden daarmee een kleine tegenhanger van Religion, dat in CivVI een wat sneaky manier biedt om te winnen. Als je vol inzet op het onderzoeken van dammen en dijken en weet dat je goed beschermd bent, kun je het op een milieuramp aan laten komen zodat de kuststeden van je tegenstanders daardoor worden getroffen. Overigens overstromen alleen bepaalde tegels aan de kust, en niet een hele stad. De tactiek leidt bovendien niet tot een Victory, wat bij Religion natuurlijk wel het geval is.

Vriendjes maken
Daarmee is het laatste woord over de milieurisico's niet gezegd. Er is een verband tussen het milieu en het World Congress, dat in Gathering Storm een iets andere invulling heeft gekregen. Het World Congress komt na elke 30 beurten bijeen en stemt dan over een drietal zaken die de spelwereld op dat moment bezighouden. Dit zijn vaste bijeenkomsten, maar er kunnen ook tussentijdse stemmingen zijn, als daar aanleiding voor is. Het uitbreken van een oorlog kan zo'n aanleiding zijn, maar ook de zeespiegelstijging.
De stemming heeft betrekking op de fase waar de strijdende partijen zich in bevinden. Het begint met stemmingen over de groei van je gebied en de omgang met City States, maar later in de game kan er ook over luchtvervuiling, raketten en atoomwapens worden gestemd. Zo kan de mogendheid die de minste luchtvervuiling veroorzaakt via de stemming in het congres een Victory Point winnen. Stemmen werkt op basis van het nieuwe Favor. Dat zijn punten die je verdient in de omgang met de andere mogendheden. Sta je op goede voet, dan heb je meer Favor die je kunt inzetten om de stemming in het congres te beïnvloeden. Met meer Favor legt je stem meer gewicht in de schaal.
/i/2002482694.jpeg?f=imagenormal)
Onderlinge handel is een belangrijke bron van Favor. In de voorstellen waar je collega's je mee bestoken, zit vaak ook wat Favor. Ga je in op het voorstel, dan win je die Favor. Het is nu dus zaak wat beter na te denken over de voorstellen die je collega's doen. Het kan geen kwaad om af en toe wat van je schaarse grondstoffen te ruilen, als je daar Favor voor terugkrijgt. Het World Congress is namelijk de weg naar de benodigde tien Victory Points, en met sommige stemmingen kun je er twee tegelijk winnen. De Governors die met Rise & Fall, de eerste uitbreiding voor de game, hun intrede deden, zijn een belangrijke bron van Favor. Dat vergroot dus het nut van de dames en heren.
Positief of negatief
Bij de meeste onderwerpen kun je kiezen uit een positieve en een negatieve draai. Wil je bijvoorbeeld wel of niet dat het kopen van bepaalde militaire eenheden tijdelijk duurder is? Of wil je voorkomen dat er bos wordt gekapt en kolenmijnen worden gebouwd? Je kunt via het World Congress zelfs concurrenten rechtstreeks Victory Points toewijzen of afpakken. Het mooie is dat je daarbij ook steeds jezelf als doelwit kunt aanwijzen. Als je veel Favor hebt, kun je in stemming brengen dat jouw mogendheid twee punten krijgt en doordrukken dat jouw voorstel wordt aangenomen. Daarmee zet je in een match grote stappen richting winst. Het grootste nadeel van het nieuwe systeem is dat er geen optie is om je aan een stemming te onttrekken. Bij elk onderwerp moet je stemmen, dus ook als er twee Victory Points worden weggegeven. Als je zelf weinig Favor hebt, moet je dan kiezen welke concurrent je wilt bevoordelen - al is er altijd een negatieve optie. In dit geval is dat het afpakken van een Victoy Point van een speler. Favor is daarmee een prettig en vooral krachtig mechanisme. Het past mooi in de ontwikkeling die in de vorige uitbreiding, Rise & Fall, in gang is gezet met de invoering van Governors en Loyalty.
/i/2002482708.jpeg?f=imagenormal)
Spelen via de cloud
Daarmee zijn de grootste veranderingen wel opgesomd. Er zijn echter ook veel kleinere aanpassingen, zoals - uiteraard - nieuwe leiders en beschavingen. Die zijn goed voor uren speelplezier, want het blijft leuk om de voor- en nadelen van elke nieuwe leider uit te proberen. Variatie is er in ieder geval genoeg, met opties als Canada, Hongarije, Mali, de Inca, de Maori, de Ottomanen en Phoenicië. Verder zijn er wat nieuwe regeringsvormen die je laat in de game vrij speelt.
Dit alles gaat samen met enkele technische verbeteringen. Zo is de kaart verbeterd waarop je de invloed van religies ziet, en is er een handig filter gekomen voor de lijst met eenheden en gebouwen die je neer kunt zetten. Helemaal handig is de optie om per stad een lijstje op te stellen van eenheden of gebouwen die achter elkaar moeten worden gebouwd. Dat is een optie die bij echte rts-games gebruikelijk is, maar in Civ vreemd genoeg niet. Ook onder de motorkap is er het een en ander verbouwd. Zo zijn je savegames met ingang van Gathering Storm 'multiplatform'. Dat klinkt leuker dan het is, aangezien de uitbreiding voorlopig niet beschikbaar is voor iOS en Switch. Je kunt dus alleen wisselen tussen Windows en OS X, terwijl je eigenlijk over wilt kunnen stappen op mobiele platformen. Leuker is Play by Cloud, de optie om een savegame in de cloud op te slaan zodat je hem op die manier door kunt geven aan medespelers. Het is een fijne 'old school'-methode die terug doet denken aan de tijd waarin je een beurt per mail doorgaf, of zelfs per floppy.
/i/2002482724.jpeg?f=imagenormal)
De toekomst is onvoorspelbaar
Meer in het oog springen de veranderingen aan - of eigenlijk aanvullingen op - de Tech Tree. Aan het einde van de game is er een volledig nieuwe Era, de 21st Century. Daarin zitten uiteraard de nodige spannende toekomstige ontwikkelingen, zoals robotisering. Daarmee kun je bijvoorbeeld de Giant Death Robot bouwen, een enorm sterke eenheid die nauwelijks is af te stoppen en op verzoek terugkeert in Gathering Storm. En zijn ook lekker sterke Rangers, met geweren uitgeruste verkenners waarmee je een soort snelle interventiemacht kunt maken die gemakkelijk is te verplaatsen. Het leuke is dat Firaxis de Tech en Civics in de 21st Century Era door elkaar gooit. Bij elke speelbeurt is het aanbod net even anders. Uiteraard is er ook hier veel aandacht voor het milieu. Zo kun je onderzoeken hoe je CO2 uit de lucht kunt halen.
Tot slot zijn er twee nieuwe Scenarios in Gathering Storm opgenomen, en beide spelen zich af in West-Europa. In Black Death houdt de pest huis in onze contreien. Je moet daarbij zien te overleven in een rijk waar met grote regelmaat uitbraken zijn die je inwoners en je eenheden treft. Het tweede Scenario, War Machine, is enkel in multiplayer speelbaar en draait om de strijd tussen Frankrijk en Duitsland aan het begin van WOI. War Machine is goed voor ervaren spelers die zin hebben in een snel potje één-tegen-één in multiplayer.
/i/2002482728.jpeg?f=imagenormal)
Conclusie
De naam Gathering Storm doet deze tweede grote uitbreiding voor Civilization VI eigenlijk tekort, want er dreigt meer dan alleen een storm. De uitbreiding geeft de game een fijn actueel thema mee. In tijden waarin het Klimaatakkoord de Nederlandse coalitie verdeelt en tieners de straat op gaan, staat ook in Gathering Storm het veranderende klimaat centraal. De veranderende omgeving springt het meest in het oog, met vulkaanuitbarstingen, tornado's, overstromingen en de nieuwe grondstof Power. Vooral de stijgende zeespiegel voegt een leuk tactisch middel toe aan de game.
Toch is dat niet het deel van de uitbreiding waar we het meest enthousiast over zijn. We zijn vooral fan van Favor als nieuw mechanisme waarmee je de stemming in het World Congress kunt beïnvloeden. Daarmee heb je een krachtig middel in handen om tegenstanders flink dwars te zitten of jezelf te belonen. Je kunt nu zonder een slag of stoot te geven een specifieke tegenstander dwarsbomen, op manieren die steeds mooi zijn toegespitst op de Era waarin de game zich bevindt. Het enige mindere punt hierbij is dat je een stemming niet kunt overslaan.
Een pluspunt van zowel Favor als het stemmen in het World Congress is bovendien dat beide gedurende de hele match plaatsvinden. Met betrekking tot 'de milieukant' van de uitbreiding ligt de nadruk sterk op het eindspel. Dat is op zich ook logisch, want we krijgen nu pas flink last van ons eigen consumptiegedrag. Voor de game is het minder leuk. Je kunt het grootste gedeelte van een match eigenlijk gewoon je gang gaan. Pas laat in de game stijgt de zeespiegel en heb je iets aan de nieuwe technieken die je kunt onderzoeken en de nieuwe gebouwen en eenheden die je neer kunt zetten. Het is een klein minpunt, want de game krijgt met de nieuwe variabele Era en de nieuwe eenheden wel degelijk een interessanter eindspel.
Er zijn ook iets grotere minpunten. Zo is de kunstmatige intelligentie van de concurrerende mogendheden onveranderd, wat voor veel fans van de serie een teleurstelling zal zijn. Je tegenstanders maken nog steeds erg onlogische keuzes, vooral als het om knokken gaat. Ook visueel klopt het niet allemaal. Als bijvoorbeeld een tegel aan de kust onder water is gelopen door een overstroming of door zeespiegelstijging, zie je de gebouwen op die tegel in brand staan, om zo de schade duidelijk te maken. Dat is wat raar, maar natuurlijk geen zwaarwegend minpunt. Dat geldt wellicht wel voor het prijskaartje dat aan de uitbreiding hangt, want uitgever 2K Games vraagt er 40 euro voor.
Wie plezier beleefde aan CivV of CivVI zal dat ook beleven aan Gathering Storm. De 'milieukant' van de game maakt hem lekker actueel en met Favor heb je een heerlijk nieuw wapen in handen. Los daarvan is er veel te verkennen, met nieuwe beschavingen, nieuwe Tech, nieuwe grondstoffen en nieuwe eenheden. Je zou het niet zeggen van een uitbreiding die draait om milieuvervuiling, maar Gathering Storm houdt CivVI lekker fris.
Eindoordeel