Het burgerinitiatief Stop Killing Games is er op papier door. Op het moment van schrijven zijn er ruim 1,3 miljoen handtekeningen verzameld. Daarmee gaat de Europese Commissie het voorstel in principe behandelen: moeten games permanent in een redelijke staat beschikbaar blijven en, nog belangrijker, moet daar een wet over komen? De initiatiefnemer Ross Scott licht in een interview toe wat de vervolgstappen van de gamerbeweging zijn. De game-industrie blijft zeer kritisch op de eisen en verzet zich hevig tijdens de laatste fase van het elfde succesvolle burgerinitiatief in de geschiedenis van de Europese Unie.
Hoe kon het initiatief plotseling toch slagen?
Geslaagd maar nog niet over de finishlijn
Een EU-burgerpetitie heeft twee vereisten, namelijk een vooraf bepaald minimumaantal handtekeningen van inwoners van zeven EU-lidstaten en in totaal ten minste een miljoen handtekeningen. De eerste drempel werd eind 2024 al bereikt; Nederland werd de zesde lidstaat waarin de drempelwaarde werd bereikt en intussen geldt dat zelfs voor 24 van de 27 lidstaten.
De miljoenste stem werd op 3 juli 2025 gehaald, maar helemaal zeker is Stop Destroying Videogames daarmee nog niet van een plekje op de agenda van de Europese Commissie. Bij een succesvolle petitie worden alle stemmen van EU-burgers gecontroleerd door een aangewezen overheidsinstantie van iedere lidstaat. In Nederland en België is dat respectievelijk het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties en de Federale Overheidsdienst Binnenlandse Zaken. Een deel van de handtekeningen zal ongeldig zijn, bijvoorbeeld omdat iemand meerdere keren heeft gestemd of geen EU-burger blijkt te zijn. Pas na dit proces weten we definitief of de burgerpetitie echt geslaagd is.
Tot enkele weken geleden leek het er sterk op dat de EU-petitie, die officieel Stop Destroying Videogames heet, het bij lange na niet ging halen. Begin juni was het initiatief nog niet op de helft en dat na zo'n tien maanden campagne. Maar in de afgelopen anderhalve maand gebeurde er iets opvallends. Eind juni stond de teller op ruim 650.000 stemmen en vier dagen later ineens op een miljoen. Intussen is dat zelfs 1,3 miljoen.
Volgens de initiatiefnemer hebben twee factoren bijgedragen aan de plotselinge overvloed aan handtekeningen, allebei vanwege een enigszins ironische wending. Scott is naar eigen zeggen ook zelf verantwoordelijk voor de toename aan handtekeningen, maar specifiek omdat hij het eigenlijk had opgegeven. "Op 23 juni bracht ik een video uit met de titel 'Het einde van Stop Killing Games'. Ik dacht dat het initiatief zou falen en wilde dat aan iedereen laten weten. Het was ook een manier om mijn naam te zuiveren. Er werd namelijk veel misinformatie verspreid over het initiatief. Door nog een keer duidelijk te maken wat ik wilde bereiken, hoopte ik misschien nog wat grote youtubers te bereiken."
Met bijna 770.000 weergaven werd het de best bekeken video van Scott over het onderwerp. Wellicht heeft deze video een deel van de nog niet eerder bereikte kijkers bewust gemaakt van het feit dat de petitie het waarschijnlijk niet ging halen, waardoor meer mensen gingen stemmen.
Maar het bereik van andere veel grotere youtubers was vermoedelijk nog belangrijker. Videomakers als MoistCr1TiKaL, Louis Rossmann, Asmongold, Jacksepticeye en The Act Man hebben bij elkaar miljoenen volgers en maakten vanaf eind juni plotseling video's over het initiatief, met tientallen miljoenen kijkers als gevolg.
Vaak gingen de video's echter indirect over het initiatief; het onderwerp was veelal de omstreden youtuber Pirate Software. Op het kanaal van de voormalige Blizzard-medewerker en gamemaker Jason Thor Hall werden aan het begin van de campagne uitvoerige kritieken geuit op Stop Killing Games, zo schreef Tweakers toen ook in een achtergrondverhaal. De youtubers vonden dat het falen van het initiatief door de invloed van Pirate Software op de gamingcommunity kwam. Halls persoonlijkheid stond daarbij vaak centraal. Volgens critici zorgde zijn arrogante houding en foutieve informatie voor het falen en wat volgde was een groot YouTube-drama. Die video's werden goed bekeken en zo kwamen nog meer mensen in aanraking met de beweging.
Het is gelukt, maar hoe gaat het verder?
Het is nog geen gegeven dat een petitie met genoeg stemmen tot een daadwerkelijke Europa-brede wet leidt. Allereerst moeten instanties van alle EU-lidstaten controleren of alle stemmen legitiem zijn. De aangewezen overheidsinstanties van iedere EU-lidstaat controleren dan de ingezonden handtekeningen. Dat kan integraal of steekproefsgewijs.
Dat proces is bij deze campagne extra spannend, zo redeneert Scott: "We hebben veel berichten binnengekregen over 'trolls' die het initiatief proberen te saboteren, bijvoorbeeld door stemmen te spoofen en bots te gebruiken om neppe handtekeningen in te dienen." Hierdoor is het volgens hem zelfs met honderdduizenden extra handtekeningen mogelijk dat het initiatief in de controlefase sneuvelt.
De instanties hebben drie maanden de tijd om alle neppe en ongeldige handtekeningen eruit te filteren. Ervan uitgaande dat er genoeg stemmen behaald zijn, start vanaf begin november de volgende fase. Dan gaat de Europese Commissie namelijk binnen een maand in gesprek met de initiatiefnemers en neemt zij maximaal een half jaar de tijd om te besluiten of er een wetsvoorstel komt of niet.
Zo ja, dan is het vanaf dat moment, uiterlijk ergens in mei van 2026, niet meer te voorspellen hoe lang het proces nog gaat duren. De Europese Commissie kan in principe zolang over een wetsvoorstel doen als zij nodig acht. Dat wetsvoorstel hoeft overigens ook niet exact overeen te komen met de voorstellen van Stop Killing Games, maar moet redelijkerwijs aansluiten bij wat burgers hebben geopperd.
Uiteindelijk wordt het hypothetische wetsvoorstel zoals het er nu naar uitziet ergens in de loop van 2027 door het Europees Parlement en de Raad van de EU in behandeling genomen. Eenmaal aangenomen en gepubliceerd in het Publicatieblad van de Europese Unie, treedt de veronderstelde wet in effect en moeten gamemakers zich aan deze nieuwe regels houden.
Hoe reageerde de game-industrie?
Dat willen ze voor zover bekend overigens absoluut niet. Tweakers sprak kort na de start van de EU-burgerpetitie met de brancheorganisatie Video Games Europe, die de gezamenlijke belangen behartigt van gamebedrijven als Activision Blizzard, Epic Games, Electronic Arts, Microsoft, Ubisoft en Embracer Group, maar ook van lokale gamebrancheverenigingen zoals de Dutch Games Association en de Video Games Federation Belgium. De organisatie was niet te spreken over de voorgestelde veranderingen, maar gaf toen inhoudelijk nog weinig prijs over de redenen daarachter.
Sindsdien bracht VGE een uitgebreid statement uit met meer details over de uitdaging van het 'oneindig beschikbaar blijven houden' van games. De bracheorganisatie redeneert in grote lijnen:
- Bedrijven moeten het recht hebben om te bepalen wanneer games niet meer commercieel levensvatbaar zijn om investeringen te rechtvaardigen.
- Online games zijn complexe producten met veel verweven onlinefuncties. Het maken van games die privéservers ondersteunen, is technisch ingewikkeld en duur.
- Het gebruik van privéservers leidt tot het wegvallen van bescherming van de speler door kwetsende content, cheaters en een gebrek aan een rapportagefunctie.
- Doorlopende beschikbaarheid vervaagt IP-rechten. Communityversies zouden kunnen concurreren met officiële versies, wat investeringen belemmert. Daarbij kan dit tot verwarring en reputatieschade leiden als de aangepaste content niet overeenkomt met onze waarden.
- Games zijn afhankelijk van derden voor software en services, waaronder muziekdeals en clouddiensten. De licentieovereenkomsten hiervoor verbieden sublicenties, waardoor modden en privéservers juridisch onmogelijk kunnen zijn.
Wat wil Stop Killing Games ook alweer?
Stop Killing Games pleit ervoor dat games oneindig beschikbaar moeten blijven, ook wanneer ontwikkelaars en uitgevers stoppen met de ondersteuning van de titel in kwestie. Iedere game is anders en zo ook de mogelijkheden voor doorlopende beschikbaarheid, zo stelt de beweging. In grote lijnen moet een spel na het stoppen van ondersteuning offline beschikbaar zijn of via privéservers te spelen zijn. De voorgestelde veranderingen werken niet met terugwerkende kracht. De beweging wil dat ontwikkelaars voor toekomstige games een end-of-lifeplan bedenken.
Scott stelt in een reactie op het statement van VGE dat gekochte games hoe dan ook permanent van de consument zijn, ook wanneer de ontwikkelaar met recht kiest om een spel niet meer te ondersteunen. Hij stelt dat het gebruik van veel onlinefuncties en software van derden mogelijk niet meer nodig is na het stoppen van de ondersteuning. Hij somt in een aparte video veel van de diensten op die volgens hem niet meer nodig zijn, waaronder betaaldiensten, accountdiensten, matchmaking, communityfuncties, cloudondersteuning en aankoop- en technische ondersteuning. Ook bepaalde beveiligingsfuncties zoals anticheat vallen hieronder.
De bedenker erkent dat games door de invloed van spelers kunnen veranderen en mogelijk niet meer aansluiten bij de waarden van de makers. Volgens Scott is dit echter simpel te ondervangen met een disclaimer. Het moet volgens hem duidelijk zijn dat spelers de niet officieel meer ondersteunde versie van een game spelen; dan zou de ontwikkelaar hier ook juridisch niet meer verantwoordelijk voor hoeven te zijn. Tweakers schreef eerder een achtergrondverhaal over de juridische kant van game-eigendom binnen deze context.
Zijn er nog alternatieven?
Zoals vermeld is het ook mogelijk dat Stop Destroying Videogames niet het benodigde aantal stemmen haalt. Er zijn voor zover bekend nog geen gefaalde EU-burgerpetities geweest die alsnog voor een wet hebben gezorgd. Mocht de petitie toch niet slagen, dan was dat het volgens Scott. Ook dan heeft Stop Killing Games overigens nog enkele lokale alternatieven in het verschiet.
Zo loopt er een vergelijkbare petitie in het Verenigd Koninkrijk. Deze heeft ruimschoots het benodigde aantal handtekeningen behaald, maar het Britse parlement heeft de petitie vooralsnog niet in behandeling genomen. Ook in Frankrijk en Duitsland heeft de beweging via officiële kanalen processen lopen om de politiek bij de casus te betrekken. Lokale vertegenwoordigers van de beweging werken intussen door aan die initiatieven.
Scott redeneert dat wanneer een van deze landen wetten implementeert die het verdwijnen van videogames aan banden legt, gamebedrijven óf uit deze markten verdwijnen en omzet mislopen, óf zich aanpassen aan de wet en dat dan net zo goed in heel Europa of wereldwijd kunnen doen. Vooralsnog heeft geen van de betrokken instanties officieel iets naar buiten gebracht over het initiatief.
Wat de betrokken instanties uiteindelijk ook besluiten, Scott legt zich naar eigen zeggen neer bij het eindresultaat en bouwt zijn betrokkenheid bij Stop Killing Games geleidelijk af: "Mijn belang in dit verhaal wordt geleidelijk minder. Als de petitie faalt heb ik er vrede mee omdat ik echt alles gedaan heb wat ik kon. En als het wel lukt, dan heb ik mijn potentieel waargemaakt en gaat de EU in gesprek met betrokkenen. Hoe dan ook zal ik blij zijn dat ik na ruim een jaar intensief werken het wat rustiger aan kan doen."
Redactie: Yannick Spinner Eindredactie: Monique van den Boomen