Europa's AI-plan van 200 miljard euro

AI-gigafabrieken en 'CERN voor AI'

AI-race in Europa

Is investeren in AI een keuze of voelt het intussen als verplichting? China stopt al jaren heel veel geld in de ontwikkeling van kunstmatige intelligentie, met resultaat: het algoritme van TikTok, de Qwen-modellen van Alibaba en de AI-chips van Huawei komen allemaal uit het communistische land, net als het DeepSeek R1-model dat vorige maand zo'n hype werd.

In de Verenigde Staten zijn investeerders sowieso al snel bereid heel veel geld in ideeën te steken. Van OpenAI tot Anthropic en natuurlijk de investeringen van grote bedrijven als Microsoft en Google, AI is een investeringsproject voor iedereen die iets met tech doet in de VS. Recent kwam daar Stargate bij, 100 miljard dollar voor AI-infrastructuur voor Amerikaans leiderschap in kunstmatige intelligentie.

Europa heeft misschien geen grote AI-namen als ChatGPT of TikTok, maar heeft zeker wel geld. En dat komt los voor deze markt. Frankrijk wil 109 miljard euro investeren, de Europese Commissie 200 miljard euro. Waarom eigenlijk? En wat gaan bedrijven doen met al dat geld?

De grote Europese investering

De Europese Commissie redeneert dat Europese kunstmatige intelligentie hard nodig is om een aantal redenen. Ten eerste heeft dat te maken met digitale soevereiniteit. Op het gebied van cloud zijn Europese bedrijven en overheden veelal afhankelijk geworden van Amerikaanse aanbieders als Microsoft, Amazon en Google.

De afhankelijkheid van de VS is een strategisch nadeel. Op dit moment hebben die grote techbedrijven een grote stem in het beleid van de VS en zij zullen zich vermoedelijk in toenemende mate gaan keren tegen regelgeving van de Europese Commissie, zoals de Digital Markets Act en Digital Services Act. Het is makkelijker strijden tegen Europese regels als je rugdekking hebt van de regering van de grootste economie ter wereld.

Daarnaast zijn Europa en de VS niet langer de bondgenoten die zij decennialang zijn geweest. Leunen op bondgenoten is prima, maar afhankelijk zijn van een land dat je vijandig bejegent, is een potentieel groot risico. Het is alsof het water uit je kraan alleen mogelijk is door een pomp die in handen is van een land dat elk moment die pomp kan uitzetten.

Maar behalve dat is er het gevoel dat Europa anders achter zal gaan lopen. China en de VS zijn nu de grote AI-landen op de wereld en vanuit Europa komt er relatief weinig. Dat moet veranderen door de grote investeringen, en dat zou de concurrentiepositie van Europa op de wereld moeten verbeteren.

Ook gaat het om het stimuleren van wetenschap. AI is wetenschap en kan wetenschap helpen op diverse gebieden. Niet voor niets noemt de Europese Commissie de plannen een 'CERN voor AI'. De Europese Raad voor Kernonderzoek is onder meer de plek waar de deeltjesversneller staat en is wereldwijd toonaangevend op het gebied van deeltjesonderzoek.

Daarnaast gaat het uiteraard over geld. Investeren in kunstmatige intelligentie nu zorgt ervoor dat de investeringen op een gegeven moment ook weer als omzet voor AI-bedrijven zullen terugkomen. De Europese Commissie zal willen dat het daarbij gaat om Europese bedrijven, in plaats van dat alle omzet wegvloeit richting China of de Verenigde Staten.

Met het geld wil de Commissie onder meer 'AI-gigafabrieken' maken. De bedoeling is dat er grote datacenters vol gpu's komen om AI-modellen op te trainen. Die moeten dan niet in handen komen van grote bedrijven, maar ook kleinere bedrijven moeten daar modellen kunnen gaan trainen. Het gaat om 100.000 gpu's van de nieuwste generatie per fabriek.

Door de fabrieken te maken en aan te bieden moet het mogelijk worden om in Europa vooraanstaande modellen te trainen. Daarnaast komen er kleinere 'AI-fabrieken' met ongeveer 25.000 gpu's per stuk. Daarvan komen er twaalf: zeven zijn al aangekondigd en er volgen er nog vijf.

Waar die grote fabrieken komen, is nu nog niet duidelijk. De eerste zeven kleinere fabrieken zijn al wel bekend. Die komen in Finland, Spanje, Italië, Duitsland, Zweden, Luxemburg en Griekenland.

Kleinere AI-fabrieken EU	Locatie	Naam	Nieuw?	Budget
Finland	Kajaani	LUMI AI Factory	Niet helemaal, deels upgrade supercomputer	> 600 miljoen euro
Duitsland	Stuttgart	HammerHAI	Ja	85 miljoen euro
Griekenland	Lavrion	Pharos	Ja	30 miljoen euro
Italië	Bologna	IT4LIA	Nee, upgrade supercomputer	-
Luxemburg	Luxemburg	L-AI	Nee, upgrade supercomputer	-
Spanje	Barcelona	BSC AI	Nee, upgrade supercomputer	198 miljoen euro
Zweden	Linköping	Mimer	Ja	-

Het gaat in veel fabrieken om supercomputers die van een upgrade worden voorzien, maar er zitten ook helemaal nieuwe locaties tussen. België en Nederland zitten er niet tussen, wel Luxemburg. Het expliciete doel is om de toegang tot middelen om AI-modellen te trainen of te finetunen te democratiseren. Bij vrijwel alle projecten zijn universiteiten betrokken.

Vijf van de zeven projecten zijn nationaal, maar er zijn er twee waar meer landen bij betrokken zijn. Bij LUMI AI in Finland zijn ook Denemarken, Noorwegen, Estland, Polen en Tsjechië betrokken. Zij doneren een klein deel van het geld. Het is vermoedelijk ook veruit het grootste project, met een budget van meer dan 600 miljoen euro.

Ook bij het op een na grootste project in Spanje zijn meer landen betrokken: Portugal, Turkije en Roemenië. Hun bijdragen zijn relatief klein, maar ze zijn wel betrokken. Deze projecten zijn allemaal aangekondigd in december en het gaat om kortetermijnprojecten. Veel van de locaties moeten eind dit jaar operationeel zijn.

Het gaat niet alleen om fabrieken, maar ook investeringen in andere projecten. Het is bovendien een samenwerking tussen politiek en bedrijven. Er komt 150 miljard euro van bedrijven en private investeerders, de Europese Commissie legt er zelf 50 miljard euro bij − waarvan dus 20 miljard euro naar die fabrieken gaat. Dat geld is er grotendeels al en komt uit andere Europese projecten die iets te maken hebben met digitalisering.

In het geval van de kleinere AI-fabrieken gaat het bovendien om een combinatie van geld vanuit de Europese Unie, landelijke overheden en regionale overheden. De exacte bedragen maken natuurlijk minder uit dan wat ermee gebeurt. Hoe gaan we erop vooruit door deze investeringen?

Daarnaast kunnen lidstaten ook zelf gaan investeren en onder meer Frankrijk doet dat. De investering van in totaal 109 miljard euro klinkt indrukwekkend, al valt ook daar wat op af te dingen. Ongeveer 50 miljard euro daarvan komt uit de Verenigde Arabische Emiraten, nog eens 20 miljard euro van een investeringsfonds in Canada.

Hoe dit verder kan gaan

Het is duidelijk dat Europa achterloopt op het gebied van kunstmatige intelligentie, maar het is niet zo dat er níets gebeurt in Europa. Er zijn al wat initiatieven en er zijn veel bedrijven met enige bekendheid op het gebied van generatieve AI.

Het bekendste Europese AI-bedrijf is Mistral. Dat is Frans en heeft een chatbot met de naam Le Chat. Onlangs kwam de app uit. Mistral ontwikkelt en traint eigen modellen, waarna die opensource beschikbaar komen. Ook zijn er abonnementen voor klanten die meer support en functies willen. Mistral is niet zo bekend als bijvoorbeeld OpenAI's ChatGPT of Anthropics AI-dienst Claude, maar het is wel de enige geloofwaardige concurrent voor die diensten van Europese bodem tot nu toe.

Indrukwekkend is dat nog niet. Vooral: Le Chat spreekt vooral Engels en is een stuk minder vaardig in andere Europese talen. In benchmarks staat Mistral zelden bovenaan, maar doet wel mee. Als Europees alternatief is het in elk geval wel geloofwaardig.

Mistral Le Chat

Een andere grote naam is het Britse Stability AI, bekend van plaatjesmaker Stable Diffusion. Het bedrijf bestaat sinds 2019 en werd in 2022 bekend met de tool om afbeeldingen te genereren. De functie om afbeeldingen te genereren zit nu in veel meer generieke AI-modellen, zoals Google Gemini, Microsoft Copilot en ChatGPT − waar Dall-E in zit − maar er is desondanks nog steeds een plek op de markt voor de tool.

Uiteraard zijn er veel meer bedrijven met eigen modellen, al bedienen die vaak een kleiner publiek. Voor de zakelijke markt is er bijvoorbeeld Aleph Alpha uit Duitsland. Ook dat heeft eigen modellen onder de naam Pharia. Het richt zich onder meer op digitale soevereiniteit en traint modellen onder meer in het Nederlands.

Daarnaast zijn er nieuwe initiatieven. Zo is er OpenEuroLLM. Dat is een samenwerkingsverband van universiteiten, bedrijven en kennisinstituten voor het trainen van Europese AI-modellen. De bedoeling is onder meer om transparant te zijn over de gebruikte data voor training. Dat is hard nodig, want de afgelopen tijd bleek onder meer dat zelfs techgiganten zich hebben vergrepen aan grote hoeveelheden auteursrechtelijk beschermd materiaal en illegaal verkregen data om hun AI-modellen te trainen.

Bovendien kan een Europees AI-model een basis zijn voor Europese AI-diensten. Het is immers alleen een AI-model, infrastructuur voor AI-diensten. Het is bovendien gemaakt met een andere focus dan andere AI-modellen, zoals Llama van Meta of Qwen van Alibaba. Daarnaast is er focus op ondersteuning van Europese talen, iets dat bij Amerikaanse en Chinese bedrijven geen topprioriteit is.

Er zijn uiteraard ook talloze kleinere start-ups en onderzoekers die zich met AI bezighouden. De vraag is wat er precies uit gaat komen als al deze investeringen succes hebben. Als het lukt om grote techbedrijven op te kweken, haalt Europa zich veel van de problemen op de hals die in de VS en China ook spelen. Aan de andere kant hebben kleinere bedrijven vaak niet de schaal om goed te concurreren met de grote spelers elders uit de wereld, hoewel het erop lijkt dat de diepste zakken niet noodzakelijk zijn om mee te doen in de AI-race.

DeepSeek

Tot slot

Nu Amerikaanse techgiganten openlijk op ramkoers liggen met de Europese wetgeving, is de urgentie om eigen alternatieven te hebben voor diensten groter dan ooit. Op het gebied van sociale media heeft Europa de boot gemist, al gaat het in andere sectoren beter. Op het gebied van muziek is er Spotify als aansprekend voorbeeld. Europa heeft ook grote namen die meer op de achtergrond werken, zoals ASML en NXP uit Nederland. Het Duitse SAP is groot in bijvoorbeeld zakelijke ERP-systemen, Nokia en Ericsson maken netwerktechnologie.

De oorzaken daarvan zijn bekend en divers. Het aantrekken van investeringen in Europa is lastiger. Het uitbrengen van diensten in alle landen is lastiger door regels van individuele landen, maar ook cultureel zijn Europese investeerders minder geneigd om risico's te nemen. Er is ook minder kapitaal beschikbaar in Europa.

Er is wel iets aan het veranderen. De focus op digitale soevereiniteit door de spanningen met de VS en China zorgt ervoor dat Europa − maar ook de individuele lidstaten − meer hun best zullen willen doen om Europa succesvol te laten worden op het wereldwijde AI-toneel.

Of dat gaat lukken zal zoals altijd nog moeten blijken, maar de ambities nu lijken hoger te liggen dan bij het ontwikkelen van sociale media of andere delen van technologie. Misschien is Europa over een aantal jaar een AI-speler van formaat − of dit is allemaal een hallucinatie gebleken.

Reacties (125)

[Yalopa]

Liggen "de Amerikaanse tech giganten openlijk op ramkoers" of is het enkel de president van een land wat openlijk op ramkoers ligt?

De verschillende tech giganten hebben elk hun eigen invulling gegeven aan een nieuw presidentschap, maar deze bedrijven gaan dus echt geen markt 448 miljoen mensen (EU) laten liggen.

Er is een groot verschil in de reacties van X, Meta, Microsoft, Apple, Oracle, Amazon, Google..

[Reactie gewijzigd door Yalopa op 3 maart 2025 07:13]

[wildhagen]

Liggen "de Amerikaanse tech giganten openlijk op ramkoers" of is het enkel de president van een land wat openlijk op ramkoers ligt?

Beiden. Als je kijkt dat (bijna) alle grote techbedrijven in de VS Trump actief steunen. Van Meta tot Google tot Apple tot Amazon tot X, (vrijwel) allemaal staan ze vierkant achter Trump met hun steun, en in het geval van X (Musk) zitten ze nota bene direct in de inner circle van de president.

Je kunt het (huidige) presidentschap en de techgiganten imho dan ook niet meer los van elkaar zien. Wellicht in het verleden, toen ze minder dicht op elkaar zaten, maar nu niet meer. Het is té nauw met elkaar verweven.

[HerrPino]

Nou of ze werkelijk achter zijn beleid staan is nog maar de vraag. Deze bedrijven zijn gewoon opportunistisch en zullen wel beseffen dat zij nog zullen voortbestaan als Trump al een behoorlijke tijd onder de grond ligt.

[Antipater]

Op Elon Musk na is dat denk ik correct, het is vooral opportunisme. Toch is er ook meer: onder Trump krijgen bedrijven te maken met regels die meestal helpen om veel meer winst te maken. Milieuregels, regels voor concurrentie, arbeidsrecht: alles wordt ontzettend versoepeld en als de regels niet versoepeld zijn, dan wordt het toezicht zodanig uitgekleed dat er niet te handhaven valt. Onder Trump mag alles, daarom verhuist de meest vervuilende tak van Chemours ook naar Amerika.

Daarnaast krijgen de rijksten te maken met ongekende belasting verlagingen. En de grote techbedrijven worden bestuurd door steenrijke aandeelhouders. Die invloed zal alleen maar toenemen nu spelers zoals grote pensioenfondsen zich terugtrekken.

Dus onder Trump is het niet alleen opportuun voor big tech om 'voor Trump' te zijn, je moet ook meer op je tellen passen wanneer je iets doet dat Trump niet leuk vind. Dan gunt hij opeens Microsoft de dure overheidscontracten omdat AWS hem niet aanstaat. Vervolgens gaat Bezos de Washington Post opdragen niet meer kritisch te schrijven over Trump. Zoiets was onder Harris waarschijnlijk niet gebeurd.

Het sterkste effect is echter dat de mensen die aan de knoppen zitten een ongekende kans hebben zich te verrijken onder Trump. Dat zou ervoor kunnen zorgen dat zij ook Trump, of straks Vance, aan de macht willen houden. Trump heeft al aangekondigd dat dit de laatste verkiezingen van de VS waren en toe nu toe kan je eigenlijk redelijk serieus nemen dat wat hij zegt, hij ook zal proberen uit te voeren. Big Tech, niet alleen Elon maar ook andere voormalige CEO's zitten letterlijk in zijn regering en de anderen schurken er graag dicht tegenaan nu. Deze conglomeratie van macht en invloed zou een blijvertje kunnen zijn.

Het is verstandig dat Europa zich daar op voorbereid en ook op tech vlak op eigen benen kan gaan staan. Daar zullen we heel wat jaren voor nodig hebben.

[joker1977]

Op Elon Musk na is dat denk ik correct, het is vooral opportunisme.

Welnee. Bij alle betrokkenen is het opportunisme. Ook bij Elon. Deze weg die ze nu bewandelen is simpelweg het meest winstgevend (op korte termijn) voor dit soort lieden.

[atlaste]

Precies. Musk wil naar Mars. De makkelijkste manier om dat te doen is om de overheid te laten betalen via de Nasa. En de makkelijkste manier om dat te doen is om te zorgen dat ze geld hebben door het weg te halen van alle sectoren die hij niet nodig heeft.

Het is zo obvious dat het bijna gênant is.

[ErikT738]

Zolang deze wind blijft waaien staan ze er letterlijk achter, en als de democraten ooit nog aan de macht komen niet meer. Het is puur opportunisme, meer niet.

[Fishbeast]

ja dat denk ik ook. Voor de tech-giganten is dit het moment om volop te profiteren van de beweging naar een auto- en technocratie.

[ronaldvr]

Ja, maar dat opportunisme is dus juist eerder een bevestiging van de validiteit van het argument dat die bedrijven onbetrouwbaar zijn? En dus dat we ons dus daar niet van afhankelijk moeten maken?

[elteck]

Ja dat denk ik ook. Ik werk al een tijdje (15 jaar) in "Silicon Valley", en deze hele vallei bestaat uit immigranten. Geen van mijn collegas is in de VS geboren, en ze maken zich allemaal ernstig zorgen om de koers van de huidige regering. Met name de hardcore "maga" beweging (Bannon, Miller) die het liefst alle immigranten eruit zouden will gooien. Dat zie ik niet gebeuren, want dan kunnen alle bedrijven, ook X, de deuren sluiten. Maar de huidige sfeer is best grimmig geworden. Ik denk dat enkel Musk en Zuckenberg deze regering omarmen, de rest rest probeerd er het beste van te maken.
Wel is het zo dat er veel weerstand bestaat tegen een overdaad aan regelgeving, dezelfde weerstand die je ook in EU ziet.

[Aerophobia1]

Waarom zijn er nauwelijks Amerikaanse werknemers in die high tech takken van de industrie?
De belabberde staat van regulier onderwijs.
Die gaat de komende jaren alleen nog maar verder naar beneden.

[Grrrrrene]

Het is voor je bedrijf ook best dom om je openlijk tegen je president (zeker als dat Trump is) uit te spreken. Toch gebeurt het: Ford CEO Jim Farley heeft openlijk gezegd dat de importheffingen die Trump wil invoeren voor Canada, Mexico, China en de EU een slecht idee zijn. Toch nog iemand met een ruggengraat.

[Kaasje123]

Ik snap ook werkelijk niet dat als al die tarieven in gaan hij werkelijk denkt dat hij er beter uitkomt. Hoe denk je er ooit beter van te worden als alle 4 de partijen gelijktijdig met tegenmaatregelen komen? De gemiddelde Amerikaan wordt echt de dupe.

[Coolstart]

Hoe denk je er ooit beter van te worden als alle 4 de partijen gelijktijdig met tegenmaatregelen komen? De gemiddelde Amerikaan wordt echt de dupe.

Dan reken je niet goed. Trump wil op 2 manieren geld verdienen:

Rechtstreekse en onrechtstreekse opbrengsten van importtaksen: Sowieso gaat dat voor meer werkgelegendheid zorgen want je zal zien dat er een zondvloed van bedrijven zal zijn die hun productie naar de VS gaan overzetten om te ontsnappen aan de importtarieven. Europa heeft dat ook gedaan om de autoindustrie te beschermen.

Defensie: Trump focust op bijdragen van de navo-leden. De makkelijkste en snelste mannier om als lid aan die 2-5% te kopen is navo-munitie kopen. En die komt niet toevallig vooral van de VS. Dus Trump zaagt wel dat Ukraine geld kost maar enkel vorig jaar zijn de defentie-inkomsten met 30% gestegen!

Amerika heeft met de EU ook een handelstekort. De VS wil dat omdraaien. Dus meer productie op eigen bodem zodat er meer geld in de VS blijft. Zeker omdat de VS een grote afzetmarkt is voor de Europese productiebedrijven.

Op kortte termijn van de gemiddelde Amerikaan dus een heel stuk rijker worden. Vooral zijn 1000-rijkste vriendjes zullen rijker worden natuurlijk.

Op de langetermijn is het onduidelijk. Het kan alle kanten op. Als andere landen zelfstandiger worden en de VS vijandiger wordt tegenover bondgenoten zullen die op termijn ook diensten zoals Google gaan ontwikkelen en verliezen ze zo klanten. Ook wat defentie betreft zullen de volgende gevechtsvliegtuigen misschien geen F35's meer zijn maar Eurofighter Typhoons.

[Ronny77]

Heel kort door de bocht heb je gelijk, maar je mist heel veel zaken. En ook tegenstrijdigheden van Trump.
Het invoeren van import heffingen zorgt er voor een deel voor dat er werk naar de US komt, maar ook automatisch dat alles duurder wordt. Heel veel spullen die geimporteerd worden kan de US (op korte termijn) niet zelf maken.
Wat we verder bij de vorige keer hebben gezien toen deze aap de import heffingen invoerder dat ook producten die wel in de US gemaakt werken flink duurder in de schappen kwamen te liggen, gewoon omdat het kon.
Het tweede beleid is dat Trump van veel goedkoop arbeid af wil. Dat in combinatie met de toch al lage werkloosheid is het helemaal niet mogelijk om op grote schaal werk naar de US te halen. Dus daar wordt het alleen maar duurder van.
De US begint nu al te smeken om olie uit Canada, maar die trekt een lange neus terug. Nog afgezien van alle ander beperkingen die ze opleggen.
Vooralsnog krimpt de US economie met 1,5% in plaats van de groei van 3% die voorspelt was. Dus de eerste indicaties zijn nog niet zo geweldig van dit beleid.

[goarilla]

Of Rafale's en bouwen aan een opvolger. Sorry ik vind de Rafale sexier en de EF2000 heeft problemen met zijn guns. Ze hadden die er initieel niet ingestoken. Voor dezelfde reden als de Amerikanen destijds geen gun in de F4 Phantom staken. Alles is nu missiles en BVR nu was de gedachte. Maar het gun, kanon eigenlijk dat er nu inzit happert regelmatig. En draagt ook niet zoveel rounds alhoewel dat bij de Rafale ook zo is.

[Grrrrrene]

Hij heeft het tijdens de verkiezingen gepresenteerd als plan waar de Canadezen, Mexicanen, Europeanen en Chinezen gaan betalen. Het was duidelijk dat hij niet snapte hoe importheffingen werken. En met een Republikeinse partij die vooral uit jaknikkers bestaat, gaat ook niemand hem uitleggen dat hij het niet goed snapt.

Maar het is ook naïef: in Amerikaanse auto's zitten Europese en Japanse onderdelen, die nu duurder worden. Staal uit China idem ditto (sterker nog: dat had hij in zijn eerste termijn ook al eens zwaarder belast). Gevolg: zelfs zonder importheffingen op Amerikaanse auto's in Europa, worden die auto's duurder.

Geen enkel land is machtig genoeg om zich af te zonderen van de rest van de wereld.

[Aerophobia1]

Dat is ook de bedoeling, Trump wil de bevolking beetje laten lijden.
Waarna hij de messias kan zijn om de pijn te verlichten.
Zodat hij nog steviger in het zadel zit.

[elteck]

Ja, hij moest ook wel. Maar je ziet Farley op een dun koortje dansen, want Ford verdiend z'n meeste inkomsten met "Pickup Trucks", die voornamelijk gekocht worden door Trump stemmers. Je ziet heel veel verhoogde en verbreedde trucks op de weg, met een enorme grootte gril aan de voorkant, krankzinnig brede spiegels, en nep ballen aan de trekhaak. Vandaar ook dat Farley publiekelijk afstand heeft gedaan van "DEI". Het is een gekke wereld.

[Frame164]

In de VS is het sowieso gebruikelijk om de zittende president te (actief) steunen.

[curumir]

Er is weg degelijk verschil binnen deze groep bedrijven. Waar Apple en Microsoft het met frisse tegenzin stappen lijken te zetten, gaat Meta full in met idiote opmerkingen dat bedrijven te vrouwelijk zijn geworden. Ook Bezos lijkt met oa z'n aanpassingen in de koers van de WaPo verder te gaan dan nodig is. Over Musk en X hoeft ik het helaas niet te hebben, die 'is beleid' geworden.

Dat alle giganten niet los te zien zijn lijkt me daarom nogal hyperbool.

[sleiN13]

Het is denk niet zo zeer dat ze nauw met elkaar zijn verweven, maar meer dat er een president zit die zich makelijk laat manipuleren, en een sterk amerika first beleid wil voeren. Daardoor is regelgeving voor grote tech bedrijven ook gelijk een "aanval" op de amerikaanse economie. En met een president die daar erg makelijk op handelt geeft dat de nodige risico's.

[TIGER79]

Liggen "de Amerikaanse tech giganten openlijk op ramkoers" of is het enkel de president van een land wat openlijk op ramkoers ligt?

Als je wilt weten hoe hard de president en de VP daarin staan zou ik je willen adviseren de speech van Vance te bekijken bij de AI summit afgelopen maand. Ik kreeg er rillingen en kippenvel van, niet op een positieve manier. Het komt erop neer : de US gaat de AI revolutie leiden, het is het enige capabele land die dat kan, de bondgenoten van de US zullen mogen meeprofiteren door hun betaalde diensten te gebruiken. AI is iets waar je nu op volle vaart in moet investeren, Europa is daar niet geschikt voor door regelgevingen, de US daarentegen wel. Alles voor AI, van hardware tot software wordt enkel op US grond geproduceerd.

[Skit3000]

De VS heeft een enorm tekort op de handelsbalans wat betreft services. Trump gaat nu wel 25% importtarieven (die Amerikanen betalen) instellen op Europese goederen (waar zij per jaar 157 miljard meer aan inkopen dan verkopen) terwijl de EU voor 109 miljard meer aan services inkoopt dan verkoopt. Het totale verschil is dus dat de EU 48 miljard minder uitgeeft aan services+producten op een totaal van 1.600 miljard (wat dus nog geen 3% is).

(Bron)

Stel dat de EU geen tegenmaatregelen neemt en de import van goederen vanuit de VS nu dus met 25% af neemt, dan staat de VS opeens voor ~20% in het rood. Je kan dan verwachten dat de waarde van de dollar ook omlaag gaat. Hierdoor kunnen we de services die we inkopen dus óók goedkoper krijgen waardoor uiteindelijk de VS misschien nog wel verder weg zakt. Ze kunnen dan misschien tegen die tijd wel de beste AI hebben, maar als wij die dan in kunnen kopen tegen een schijntje, houden Europese bedrijven meer geld over om te investeren in hun eigen AI-projecten (want met nog een paar jaar deze Amerikaanse regering denk ik dat veel bedrijven wel meer onafhankelijk willen worden) en is de kans juist groot dat de VS (ook al lopen ze nu voor) zich uiteindelijk alsnog in de vingers snijden en straks met een goedkopere dollar, duurdere AI-services uit de EU in moeten kopen.

[Coolstart]

De VS heeft een enorm tekort op de handelsbalans wat betreft services.

Foutje? De VS heeft juist een overschot op de handelsbalans als het gaat om services. De EU importeert meer diensten.

En als de waarde van de dollar daalt dan kan er inflatie optreden in de VS waardoor ook wij weer duurder moeten inkopen.

En wat wil je zeggen met 20% in het rood?
Wat wil je zeggen met een enorm tekort? +- 3% totale onbalans is niet enorm. Onderliggende zullen er nog wel dat verschillen zijn. Bijv wat energie betreft heeft de EU nu een 70miljard onbalans.

[Skit3000]

Foutje? De VS heeft juist een overschot op de handelsbalans als het gaat om services. De EU importeert meer diensten.

Tikfoutje ja, is inderdaad precies andersom. VS heeft overschot bij services, EU bij producten.

En als de waarde van de dollar daalt dan kan er inflatie optreden in de VS waardoor ook wij weer duurder moeten inkopen.

Ja, maar alleen dat wat we kopen wordt duurder. Worden services duurder, dan gaan we die (uiteindelijk) elders afnemen.

Wat wil je zeggen met een enorm tekort? +- 3% totale onbalans is niet enorm.

Nu is er een onbalans van 3%, wat in mijn ogen gewoon een evenwicht is. Het probleem is alleen dat Trump specifiek naar goederen kijkt, waar het percentage hoger ligt (en waardoor hij daar dus ook hoge importtax wil heffen). Als je uit gaat dat er maar een vast bedrag te spenderen is aan import, en 25% daarvan gaat zodadelijk op aan extra belastingen, dan kan je dus ~25% minder kopen. Dat overschot van 3% wordt dan dus een tekort van ~20% (want er wordt wel net zo veel uitgegeven door Amerikaanse consumenten en bedrijven aan importgoederen, maar de totale hoeveelheid goederen neemt af). De VS krijgt dus minder voor meer geld (door hun eigen toedoen).

Bijv wat energie betreft heeft de EU nu een 70miljard onbalans.

Dat is natuurlijk maar tijdelijk omdat Europa nu enorme hoeveelheden overzees in koopt. Als Rusland morgen weer een vriendje zou zijn, valt dat in één keer weg. In 2019 was er (door Nederland) nog helemaal geen import van aardgas uit de VS. Opzich is dat ook wel fijn voor inwoners van de VS, want energie is daar ook heel wat duurder geworden.

[emeralda]

De 21e eeuw wordt toch echt Aziatisch (en dat weet Vance ook zijn vrouw komt uit India).

[Eis-T]

viel me ook op, de toon van dit artikel is niet zoals ik van Tweakers gewend ben. Bijvoorbeeld dat "communistische" China in de intro ook. Als ik m'n verhalen smeuig wil dan dan zoek ik wel elders. De specificaties van de hardware, wat voor modellen, hoe open source wordt dit alles, welke rol en kansen voor Nederlandse IT, etc. Dát is wat ik aan no-nonsense berichtgeving van tweakers verwacht. Al dat geopolitieke gesteggel staan wij nerds boven toch?

[Genosha]

Geen idee. Maar het feit dat de EU zoveel geld wil investeren in AI is een teken dat ze zelf koersloos zijn en wederom gewoon de VS volgen. En de VS de komende 4 tot 8 jaar gewoon een partner waar je geen zaken mee zou moeten doen.

Laat de EU eerst maar eens investeren in de eigen energie productie en netten, huisvesting en het oplossen van immigratie en integratieproblemen.

[Tozz]

Europa wil minder afhankelijk zijn van de vs. die wens is er al veel langer dan Trump. Dat onze overheden bij Microsoft draaien wil men ook vanaf. Dat moet Europees

Dit is daar een stap in. De eerste stappen zijn ver voor Trump al gemaakt

[Grrrrrene]

Dan moet Europa meer gaan inzetten op het gebruik van Linux. Ik zou best over willen, maar ik vind het een draak van een OS om mee te werken, maar ben me er terdege van bewust dat dat deels komt omdat ik jarenlang Windows heb gebruikt. Zelfde met Office: ik zou best naar een alternatief voor MS over willen stappen, maar op werk zitten we zo verweven in MS Sharepoint, dat dat daar onmogelijk is. Thuis zou ik wel Libre Office kunnen draaien, maar momenteel heb ik nog een MS Office licentie.

[svenk91]

Kijk je naar de zakelijke markt dan zal het gebruik van Linux voor de eindgebruikers prima te doen zijn. Vrijwel alle instellingen etc. zijn toch dichtgetimmerd, het is vooral een kwestie van je apps/browser starten.

Echter veel zakelijke software, met MS Office als een van de grootste, werkt niet op Linux. Tenminste, niet zonder omwegen die complexiteit toevoegen (Wine/Proton, etc.) en vaak ook helemaal niet. Ook de beheer opties van (desktop) Linux zijn moeilijker. Lees als: Je bent iets meer geld kwijt aan IT personeel, je huidige personeel moet worden omgeschoold en vanwege de hogere complexiteit heb je meer FTE nodig.

De grote voordelen van Microsoft software zitten vooral aan de beheer kant, daardoor is het vaak de goedkopere oplossing voor zakelijke gebruikers. Dit komt natuurlijk voor een groot deel vanwege de enorme schaal waarop diensten worden afgenomen bij Microsoft. Zolang dat zo blijft is de overstap naar Linux een prisoner's dilemma. Ga je over tegen extra kosten wetende dat als iedereen dat doet het ook voor iedereen goedkoper kan worden. Of blijf je nu bij MS omdat het nu gegarandeerd goedkoper is en je daardoor competitiever bent (bedrijven) of meer geld overhoud voor je andere taken (overheden, maatschappelijke organisaties, etc.)?

Geopolitieke belangen en/of idealen zullen bij veruit de meeste organisaties hoogstens een footnote zijn als de verschillende opties voor bedrijfssoftware langskomen. Te ver van de core business (helaas).

[Reactie gewijzigd door svenk91 op 3 maart 2025 16:48]

[Antipater]

Ik snap dat heel goed, en kan je vertellen dat ik het tegenovergestelde heb. Ik heb in mijn carriere jarenlang met Windows gewerkt, maar de laatste keer is nu met Windows 7 geweest. Linux is zo soepel voor mij, elke keer als ik per ongeluk achter een windows pc beland voelt het alsof ik een bak teer ben gevallen zo stroperig voelt alles. Dezelfde ervaring heb ik overigens met Mac, wat bewijst dat het echt een kwestie van gewenning is.

En dan heb ik het niet over de command line he, gewoon de UI ervaring gaat het over.

Ik denk dat we als mensen snel onderschatten hoeveel impliciete kennis we hebben over zoiets over een computer omgeving.

[BCC]

Ja, maar dat komt ook omdat er zo weinig in geinvesteerd wordt. Stel je bombadeert 1 opensource OS (Manjaro ofzo) tot het OS voor universiteiten in de EU en je koppelt dat aan stages/onderzoek/studenten input vanuit een stuk of drie universiteiten, dan moet je eens kijken hoe snel je iets fatsoenlijks hebt staan.

[Reactie gewijzigd door BCC op 3 maart 2025 14:43]

[Wim Cossement]

Nu ben ik wel getriggerd, je beledigt het beste OS!

Het is niet voor niets het meest gebruikte, van simpel IOT-spul over spelletjesconsoles, routers en clusters tot supercomputers?

Het Windows register, dat is pas een draak van een uitvinding en in plaats van er jaren geleden van afgestapt zijn, slepen ze het nog steeds mee, nu zelfs met overlays per gebruiker wat het nog een grotere PITA maakt, wat hebben ze tegen gewone platte tekst als configuratiebestanden?
En je moet eens proberen een Windows die niet meer boot of constant crasht te redden zonder herinstallatie, dat is gewoonweg niet mogelijk.

Microsoft gaat Office echter nooit uitbrengen voor Linux, want dan is voor veel mensen, bedrijven en overheden het nut van Windows quasi nog nihil.

Zelf gebruik ik nog beide, Windows heeft voor spellen wel nog een serieus voordeel.

[Azeirah]

Heel de EU over op NixOS

Van Nederlandse grond.

[bzuidgeest]

Draak? Ik zit voor mijn ontwikkel werk op windows omdat dat is waar Visual studio op draait. En dat blijf ik mijn favorite IDE vinden. (ieder zijn ding). Maar ik heb ook WSL geinstalleerd en dat is super handig om beste van beide te krijgen.

Als Wine Visual Studio zou kunnen draaien was ik morgen over op linux (mint waarschijnlijk)

20 jaar geleden was het houtje touwtje, maar dat is echt wel over. Het meeste werkt gewoon prima.

[Buntuhein]

Minder regels- meer geld beschikbaar stellen. Logisch dat de grote techbedrijven in meerdere of mindere mate met dit beleid meegaan.

[jip_86]

Niet alles is de schuld van Trump. Ook bij Biden zag je al dat dingen later of niet uitgerold werden door de DSA.

[BlaDeKke]

NATO is zodanig ingericht dat onderaan de meet USA wint. Dit is trump die de poten onder zijn eigen tafel doorzaagt.

Amerikaanse defensie bedrijven hebben een slag gekregen en Duitse defensie hebben een sprongetje gemaakt op de beurs.

[Reactie gewijzigd door BlaDeKke op 3 maart 2025 11:47]

[Kaasje123]

Een sprongetje? Ik las dat Rheinmetall met 18 procent gestegen is vandaag. Dat is geen sprongetje meer te noemen.

[BlaDeKke]

Ze staan dubbel zo hoog als een jaar geleden inderdaad 👌

[JappieR]

Dubbel zo hoog als afgelopen januari, 3x zo hoog als vorig jaar.

[svennd]

Gelukkig zijn alle Russen (incl. Noord Koreanen) aan boord met als kannonnenvlees te worden behandelt. Wat verwacht je dan van Oekraine ? Dat ze zich overgeven en terug naar de dictatuur gaan ? Lees gerust eens The Russo-Ukrainian War: The Return of History, ze kozen actief al meerdere keren geen lid te zijn van Rusland. We beschermen het recht op een democratie. Daar is Trump het niet mee eens, hij vind dictatuur duidelijk okay. (zie ook z'n suggestieve 3de termijn)

[schemert]

Ik denk dat dit inderdaad de reden is van al zijn acties.
Hij wil de staatsschuld omlaag. Veel geleend geld komt uit China en die wil hij niet rijker maker omdat hij die ziet als grote concurrent/risico. Rusland is niet belangrijk, wel groot maar arm en alleen gevaarlijk door die kernwapens, zonder die, zijn ze niets.

[ronaldvr]

Dat zou kunnen kloppen, maar vooralsnog wordt er juist *niet* op het defensiebudget bezuinigd... (En wel op Medicaid, social security, publieke parken).
Dus net als vaak richting Wilders wordt gezegd: hoe dan???

[mbrb]

Meer geld is goed. Maar een groter probleem is waarschijnlijk het feit dat Amerikaanse en Chinese bedrijven wat relaxter omgaan met copyright, privacy etc, en dat Europa altijd wil voorlopen qua rechtsorde, normen en waarden. Met andere woorden: kan je uberhaupt wel binnen het Europese regelkader concurreren met een AI wereld die de lat (een stuk) lager legt qua ethiek?

[djwice]

Ja, dat kan. Hoe eerder je in het proces de productie eisen en toetsingscriteria mee neemt hoe goedkoper je proces naar het eind product.

Denk aan shift left bij software en infrastructuur ontwikkeling, of test-en domain-driven development.

Initieel lijkt het meer tijd te kosten; he wanneer krijg ik eens iets tastbaars.
Maar als de basis staat een je. Terwijl de cowboys heel veel moeite hebben, dan wel voor een onmogelijke taak om zich uiteindelijk aan te passen.

Ja, op korte termijn zullen de cowboys veel geld verdiend door de kaders, normen en regels te negeren.
Maar door gebrek aan deze implementeren zal hij n fundament zwak zijn en typisch lastig aanpasbaar.
Vandaar dat de EU investeert in het fundament goed bouwen, want in die fase wordt geen geld verdient.

Na die fase ontstaat innovatie door beperking, om geld te verdienen en te concurreren moeten we dingen anders doen.

Zie R1 als voorbeeld. Tot die tijd riep een deel van de wereld dat China 10 jaar achter loopt op AI gebied. En ze legde beperkingen op aan China om zelf vooraan te blijven.
En na de lancering van R1 proberen anderen zo snel mogelijk ook te kunnen wat R1 kan.

Brute force methodes kosten veel geld, we merken dat er steeds minder bron data nodig is, doordat door normen en waarden de hoeveelheid beschikbare brondata beperkt.
Minder teksten en minder beelden en minder geluid,leiden toch tot vergelijkbare of zelfs betere resultaten door nieuwe algoritmes, configuraties of aanpak.

Zo hebben we nu dedicated hardware in onze CoPilot+ laptops die een dag lang AI kan doen zonder aan de stroomtoevoer te hoeven. Iets dat twee jaar geleden nog ondenkbaar was. AI was toen reken intensief en vereiste een zeer zware stroom vretende machine.

[Reactie gewijzigd door djwice op 3 maart 2025 07:01]

[PsyBill]

Zo wordt er nu gekeken of van de resterende 5 "AI-fabrieken" eentje naar Groningen kan komen[/url], zodat daar een "green & good" AI fabriek kan komen, waar rekening gehouden wordt met duurzaam energieverbruik, verantwoorde trainingsdata met behoud van gebruikersrechten en het creëren van een kenniscentrum voor AI projecten. Het zou hier dan wel gaan om een R&D faciliteit, waarbij volwassen oplossingen naar een ander (commercieel) datacenter zou verplaatsen.
https://www.nom.nl/media/...ai-factory-voor-groningen

[Reactie gewijzigd door PsyBill op 3 maart 2025 08:54]

[n4m3l355]

Echter wat het is het nul van het goed doen, wanneer de regelgeving door andere partijen minder zo niet wordt nageleefd? We leven in een wereld waar wij het allemaal netjes proberen te doen, waar we nette regeltjes implementeren en onze bedrijven deze netjes volgen. Vervolgens zien we partijen vanuit de US en Azie die hun kont aan die regels afvegen, rechtzaken jaren traineren en uiteindelijk wegkomen met een strafje die totaal niet in verhouding staat met de gemaakte winsten.

Het is lovend dat de EU dergelijke grote investeringen durft te doen voor de lange termijn, maar het is tegelijkertijd ook essentieel om deze investeringen te beschermen met harde regelgeving en effectieve uitvoering daarvan. Anders kunnen ze die 200 miljard net zo goed in de zee kiepen.

[Grrrrrene]

Die bedrijven worden in de VS net zo goed aangepakt als ze privacy-regels overtreden. Althans: onder voorgaande presidentschappen, hoe Trump daarmee omgaat, moet nog blijken, maar ik heb er weinig hoop op. Maar algemeen worden dat soort bedrijven veel te zwak aangepakt, of het nu in de EU, de VS of China is. Is Facebook failliet gegaan om het Cambridge Analytica-schandaal? https://nos.nl/artikel/22...eld-als-water-hoe-kan-dat

[Azeirah]

Het nut is dat we in een zeer prettige, stabiele, rijke en ondanks de problemen die we hebben, overal goede samenleving leven.

Ik heb het idee dat als ik in Amerika zou leven, dat het voelt alsof je in een pendulum leeft, waarin je realiteit elke 4 jaar om kan slaan. Het is hier in Europa ook echt wel pittig soms, en wij hebben het ook echt verre van perfect, maar oprecht, het is en blijft een van de beste plekken om te leven wereldwijd.

[rjmno1]

Ik ben benieuwd hoe zo een superfabriek er wel niet uit zal zien of althans de specs van de servers?

[ErikT738]

Het wordt hoog tijd voor een uitspraak de duidelijk maakt of het trainen van AI telt als copyright schending of niet. Het liefst zie ik dat het gewoon wordt toegestaan zolang het trainingsmateriaal niet direct kan worden gereproduceerd, al is het alleen maar om niet gelijk de AI race op te geven.

[Quintiemero]

Dan mag een LLM niet citeren?

[Grrrrrene]

Citeren is het noemen van een specifiek stukje uit iemands werk, wat @ErikT738 waarschijnlijk bedoelt is dat AI niet letterlijk het hele werk moet gaan opsommen. AI kan trouwens gewoon bronvermelding doen he? Dat lijkt mij de netste manier. Een beetje zoals de Google-assistent dat nu doet als ik wat vraag "volgens [insert website] ..."

Uiteindelijk wordt AI dan een soort alwetende die je na je vraag kort antwoord geeft met een link naar de bron voor als je meer wil lezen.

[Quintiemero]

Ik begrijp wat citeren is. Maar citeren is ook reproduceren neem ik aan? Dus dan zie ik er ook geen enkel probleem is. Ook al is het een hele pagina.

[Grrrrrene]

Ik weet niet welk onderscheid je zoekt door het reproduceren te noemen? Of je nu mijn tekst citeert of mijn tekst reproduceert, dat is toch hetzelfde? Je herhaalt woord voor woord wat ik zeg. Zolang je dat netjes met bronvermelding doet, zou ik daar als bron geen problemen mee hebben. Dat doen mensen in de dagelijkse praktijk ook.

Het wordt wat mij betreft problematisch als AI dingen gaat gebruiken uit bronnen en dat presenteert als 100% zelf bedacht. Dat is het product van LLM per definitie nooit.

[svennd]

Het wordt wat mij betreft problematisch als AI dingen gaat gebruiken uit bronnen en dat presenteert als 100% zelf bedacht. Dat is het product van LLM per definitie nooit.

Een LLM kan eigenlijk niet citeren, want het is niet de bedoeling om originele data te kunnen recoveren, dat is een probleem (binnen AI). Ik geloof ook dat LLM's niet de gehele context begrijpen maar per "token" werken. Uitzondering hierop is uiteraard als een LLM een websearch doet, dan kan hij citeren.

Een LLM kan weldegelijk dingen zelf bedenken, net zoals jij ook taal gebruikt om dingen te creeëren. Mogelijks is dat een ethische discussie en niet een technische.

[Quintiemero]

Nee gaat om die daarboven. Die zei dat AI niet mag reproduceren. Jij begint vervolgens uit te leggen wat citeren is.

[Grrrrrene]

Ik denk dat we hetzelfde bedoelen: AI moet niet een heel boek als resultaat bieden, dat is hoe ik de reactie van Erik interpreteerde, maar een klein deel daarvan moet wel kunnen, uiteraard met bronvermelding voor als iemand meer wil weten.

Er zit alleen een enorm grijs gebied tussen "een citaat" en "het hele boek reproduceren", waar ik ook niet precies van weet waar de grens moet liggen. Ik verwacht dat LLM's toch gaan samenvatten uit hun bronnen, dus of je echt hele pagina's 1:1 geciteerde tekst gaat krijgen, betwijfel ik.

[wiseger]

Ergens ligt een grens tussen een citaat en een reproductie. Een heel boek tussen haakjes zetten met bronvermelding en dan als e-book publiceren gaat je geheid problemen geven.

[ErikT738]

Wel met bronvermelding, maar dat is nogal lastig met een programma wat niet daadwerkelijk na kan denken. Wat je eigenlijk niet wil is dat er hele teksten worden gereproduceerd terwijl het LLM doet alsof het de tekst zelf heeft verzonnen.

[svenk91]

Citeren, mits goed gedaan, is normaliter geen schending van het copyright recht. Dus ook niet door AI. De ene reproductie is de ander niet

In Nederland hebben we specifiek het citaatrecht, aldus (Artikel 15a van de Auteurswet). Andere landen doen het weer anders, in de VS is er bijv. een brede 'fair use' bepaling waar o.a. netjes citeren onder valt.

In het Nederlandse recht mag je trouwens enkel citeren als je op legale wijze toegang hebt tot de bron. Als AI dus citeert uit een werk waar het op getraind is met trainingsdata die op illegale wijze is verkregen dan schend het citaat ook copyright wetgeving in Nederland. Als er een manier komt die in de rechtbank standhoud (misschien is dat er al, ik ken alleen geen jurisprudentie die dat bevestigd) om bij het publiceren van stukken training door AI uit te sluiten van gebruik dan zou dat het ook illegaal maken om te citeren door AI die alsnog op die stukken is getraind. Dat wordt helemaal complex als de AI het citaat mogelijk uit secundaire bronnen heeft. De AI eigenaar kan zich misschien wel succesvol verdedigen in de rechtbank hiertegen op grond van dat in de geest van de wet deze beperking op citaatrecht was bedoeld voor stukken die vroegtijdig waren uitgelekt door diefstal/spionage etc., en niet voor expliciete uitsluiting van bepaalde technieken voor informatieverwerking.

[Quintiemero]

Ik heb nergens gezegd dat het niet mag… iemand anders zei dat je niet mag reproduceren. Toen zei ik, dan mag je ook niet citeren.

[djwice]

Er is daar al wet en regelgeving voor. Data analyse en het vinden van patronen, inzichten en structuren.

[ErikT738]

Naar mijn weten is er nog een hoop onduidelijkheid en onzekerheid op dat gebied.

[Buntuhein]

Als je realistisch bent is het antwoord nee. Datzelfde zie je ook bij andere regelgeving in de EU die zo ver doorschiet dat bedrijven de EU verlaten. Eerst zul je moeten inzetten op deregulering, anders wordt het niets. Mijn mening…

[Pepsichoco]

Ik stel me toch de vraag wat we met die Ai allemaal zijn. Ik zie het nut er niet van in. Ik bedoel, ik ga 's morgens werken, kom 's avonds thuis, doe verder waar ik zin in heb, fitnessen of wat tv kijken en dat is het. Waar is het nut om 200 miljard uit te geven aan wat computers en koperdraad ? Ik zie het echt niet. Wat is er zo bijzonder aan dat Ai?

[Slonzo]

Om maar een greep te doen uit zaken waar AI ons in helpt: betere weersvoorspellingen, detecteren van ziektes en ontwikkelen van medicijnen, de klimaatproblematiek inperken, suggesties op je streamingdienst geven voor een serie waar jij graag naar zou kijken, ...

En een concreter voorbeeld: het vouwen van eitwitstructuren, iets wat 1 wetenschapper een hele carriere kon kosten om 1 of enkele structuren te ontdekken, is quasi volledig opgelost door AI. AlphaFold heeft al 360k+ structuren ontdekt. Dat is een gigantische stap vooruit in de biomedische wereld, waar iedereen baat bij heeft.

[mar88vdv]

Je kunt ook beargumenteren dat AI de klimaatproblematiek in eerste instantie alleen maar zal vergroten. Hoe groter de modellen, hoe complexer/geavanceerder het wordt, hoe meer energie het nodig zal hebben.

[Slonzo]

Dat is een kosten/baten dingetje waarbij de baten de kosten moeten uitwegen natuurlijk.
De balans opmaken zal pas op termijn kunnen, dat valt nu nie te voorspellen...

[magnifor]

Trap jij daar nog in? Er is geen energieprobleem. Als dat er wel zou zijn dan was het nooit zover gekomen met de terugleverboete…

[mar88vdv]

Ik heb het over het klimaatprobleem, niet alleen over energie. En kosten/baten? De kosten zijn; broeikasgassen in de atmosfeer die direct bijdragen aan de klimaatcrisis, de 'baten' zijn vooralsnog voorspellingen, beloftes en onbewezen positieve effecten. En met betere klimaatmodellen (één van de veelgenoemde positieve effecten) verlaag je niet direct niet de uitstoot van broeikasgassen, omdat de modellen zelf niet de hoofdoorzaak zijn waarom er wereldwijd nog altijd meer broeikasgassen worden uitgestoten.

Een zoekopdracht via ChatGPT kost volgens onderzoek 10 keer meer energie dan een 'reguliere' zoekopdracht via Google. De emissies van Google zijn bijna met de helft toegenomen sinds 2019 en die van Microsoft met 29% sinds 2020, met name door datacenters ten behoeve van de AI-ontwikkelingen.

Want om een AI-model slimmer en complexer te maken en verder te verbeteren heb je in de basis meer data nodig. Om die data op te slaan heb je meer datacenters nodig, dus ook een grotere energievraag. Veel van deze datacenters worden nog voorzien van energie via fossiele brandstoffen: gas, kolen of olie. De verwachting is dat AI datacenters in 2030 verantwoordelijk zullen zijn voor 4,5% van de wereldwijde energievraag.

[Reactie gewijzigd door mar88vdv op 3 maart 2025 16:03]

[senergy]

Dat de zoekopdracht op ChatGPT duurder is zou best kunnen. Daarentegen heb je (in sommige gevallen) bij ChatGPT veel minder zoekopdrachten nodig om een duidelijk antwoord op je vragen te krijgen.

[holtder]

Ik vind het ook lastig. Ik werk in de geneeskunde en ik hoor overal om mij heen "AI gaat alles beter maken". Als ik door vraag wat het dan beter gaat maken komen we nog nergens. In tegenstelling tot wat de meeste mensen roepen is medische beslisvoering nog te multivariabel dat een model voor de ene afdeling binnen een ziekenhuis niet toe te passen is op een dergelijke afdeling in een ander ziekenhuis.

Ik heb grote hoop voor vermindering van administratielast, dat is denk ik ook het best haalbaar gezien het feit dat taalmodellen zo voorop lopen op anderssoortige modellen. Ik heb ook begrepen dat het EMC een cool project heeft met een predictiemodel welke patiënten op de SEH richting de acute opname, die kunnen dan bij wijze van vooraankondiging hier al op voorbereiden.

Als laatste: laat je alse-alsje-alsjeblieft nooit via een taalmodel als ChatGTP informeren over medisch inhoudelijke zaken (of nog erger, medisch advies). Ik moet regelmatig co-assistenten zaken afleren die ze verkeerd geleerd hebben van GPT of inmiddels DeepSeek, ik kan mij niet voorstellen dat enig ander advies dan "Vraag het aan een arts of verpleegkundige" veilig is.

Add: soms voelt de AI situatie ook als crypto enkele jaren geleden en big data de jaren er voor. Mensen willen graag de financiele bom hermaken die de social media algoritmes ooit gevormd hebben, maar ik weet niet of AI dat gaat zijn. Helaas heb ik vaak hele negatieve reacties ontvangen van mensen als ik dit uit.

[Reactie gewijzigd door holtder op 3 maart 2025 18:10]

[atlaste]

Ik ga maar een duit in het bakje doen. De primaire reden waarom de VS exportrestricties heeft is omdat ze AI willen gebruiken voor militaire dominantie. Ze zien AI als een soort nucleair wapen. Het is niet eens een geheim, ik heb het meerdere leiders meerdere keren horen vertellen.

Het idee is heel simpel. Je zet een AI op het veld en al je tegenstanders gaan dood. Een AI in een vliegtuig. En ja ook een AI die via het internet allerlei ellende uithaalt en je elektra onderuit schoffelt, etc. Bovendien kan je de AI de opdracht geven om te zorgen dat andere landen niet die macht krijgen.

En daarom wil iedereen de ultieme uber AI als eerste hebben en wordt er zo gruwelijk veel in geïnvesteerd.

[Dlsruptor]

"Hello, I am VEGA, the sentient intelligence assigned to Mars Europe."

[Test98235551237]

Ik dacht dat de Franse Minstral.ai ook een redelijk succesvolle partij was.
Sorry, heb er overheen gekeken. had moeten zoeken op "Mistral"

[Reactie gewijzigd door Test98235551237 op 3 maart 2025 12:19]

[NaliXL]

Wat mij zo opvalt is dat defensie niet genoemd word in dit artikel. Het zou mij zomaar niet verbazen als dat één van de grootste drijfveren is achter deze AI investeringen. Een goede AI kan immers prima als wapen ingezet worden. Te denken aan opinievorming, analyse van een politiek landschap, psychoanalyse, strategie enzovoorts.

Het zou mij zelfs niet verbazen als de in mijn (onze?) ogen bizarre politieke zetten van Trump een bedenksel zijn van een AI, waar toevallig Elon Musk heel sterk mee is...

[jwarmer]

Merkwaardig dat de EU gewoon de simplistische weg van de VS volgt en dat al dat geld in hardware gestopt gaat worden. We hebben nu een eerste generatie van AI, die bijzonder inefficient werkt, vandaar dat er nu veel hardware nodig is. Het lijkt me veel effectiever om naar de software te kijken en een efficiënte AI te maken, zodat we al die hardware helemaal niet nodig hebben. De Chinezen lat hebben al laten zien dat zoiets mogelijk is,

Op die manier kunnen we de VS links passeren en bovendien is deze aanpak vele malen duurzamer, als die Ai-GPU's vreten energie.

[andreetje]

Het klinkt bij mij als "we smijten enorme bedragen tegen de muur en hopen dat er iets blijft plakken".
Een private investeerder is imho veel beter in staat om in te schatten of iets een succes wordt dan ambtenaren. We zien keer op keer dat de politieke wens om "voorloper" te worden een mislukking wordt. Het enige wat verandert is dat het te "investeren" bedrag steeds groter wordt.

[dinochat]

Hoe kun je ooit een echt Europees initiatief van de grond krijgen als je zo'n fabriek alleen maar kunt bouwen met hardware van buiten de EU? De meeste initiatieven die ik zie over een Europe First strategie zijn nog steeds allemaal afhankelijk van andere regio's.

Maar net zoals ASML verboden wordt om te leveren naar China, kan NVIDIA straks verboden worden om nog GPU's naar Europa te leveren. Dan zijn alle AI initiatieven meteen tot 0 gedegradeerd (aangezien de meeste fabrieken wellicht nog op NVIDIA draaien).

Als Europa moeten we op veel meer gebieden een grote inhaalslag maken om enigszins zelfvoorzienend te zijn. Eigen CPU's, eigen GPU's, eigen systemen, eigen OSsen, eigen applicaties. Hierbij kan Open Source een grote rol spelen om versnelling te bieden in het behalen van dat doel.

[SanderBos]

Als het makkelijk zou zijn om NVidia te concurreren op AI tech, dan zouden Intel/ Qualcom/ AMD etc. allang interessante alternatieven hebben geboden.

Dus het lijkt me dat als je nog totaal geen CPU/ GPU/ NPU bedrijven hebt, dat het nooit gaat lukken om daar in 10 jaar een industrie voor te bouwen. Dus dan is de vraag hoe lang gaat die AI revolutie duren, voordat de winnaars bekend zijn.

Dus dan lijkt het me logischer om op de software kant te concentreren en maar gewoon te hopen dat er hardware voor Europa beschikbaar zal blijven.

Dat lijkt me ook al lastig genoeg, als je denkt aan alle copyright wetgeving/ juridische obstakels in Europa die de huidige winners in feite gewoon negeren, en dat je veel geld nodig hebt (want 200 miljard is niet zoveel als je het over veel initiatieven verdeeld, in vergelijking met het geld wat er bij xAI en OpenAI tegenaan wordt gegooid).

[atlaste]

Er zijn echter wél initiatieven gekomen om met NVidia te concurreren. De voornaamste reden dat het nog niet is gelukt, is vanwege hoe goed de hele keten is, van netwerkcommunicatie tot memory tot processing.

Volgens mij moet je dit pad wel serieus exploreren. Op dit moment wordt gekeken naar H100 en H200 gpu's. Over een jaar is dat een H300? Dit wordt op termijn een bodemloze geldput, waarbij je altijd achter de winnaars (VS) aanloopt.

Het is goed om dit voor een deel te doen zodat je kunt beginnen, maar ik zou tegelijk ook kijken of je een aantal van de (wellicht gefaalde) andere alternatieven van Nvidia kunt opkopen, in de EU kunt zetten en kunt proberen ze via die manier te verslaan.

[T_Wouters]

Het initiatief klinkt als een uitstekende stap in de juiste richting.

Helaas heeft de EU de afgelopen decennia grote technologische ontwikkelingen onvoldoende ondersteund, en de gevolgen daarvan zien we nu, onder meer in de afhankelijkheid van Amerikaanse techbedrijven—iets wat extra gevoeld wordt onder een minder harmonieuze president van de Verenigde Staten.

China daarentegen heeft wél geïnvesteerd in lokale oplossingen en is daardoor aanzienlijk minder afhankelijk van Amerikaanse technologie dan de EU.

Laten we hopen dat verdere technologische ontwikkelingen in Europa worden gestimuleerd. Ik kijk ernaar uit om een groot, Europees cloudplatform te zien ontstaan, zodat Europese bedrijven niet langer gedwongen worden om voor hun cloudbehoeften afhankelijk te zijn van Google, AWS of Azure.