Inleiding
- Lexar NQ790 1TB
- Lexar NQ790 2TB
- Lexar NQ790 4TB
Samengevat
De NQ790 moet het budgetbroertje van de NM790 zijn en is daarom ook een stukje goedkoper. De Q in de serie zou voor qlc, het gebruikte type nand staan, maar ons testexemplaar is voorzien van tlc-nand. Dat is eigenlijk alleen bij hele zware belasting te merken: als de cache vol is zakken qlc-drives harder in prestaties dan tlc-varianten. Onze 1TB-drive van de NQ790 presteert daardoor behoorlijk in de buurt van zijn duurdere broertje, al durven we niet te garanderen dat alle verkochte modellen ook van tlc-nand voorzien zijn.
Samengevat
De 2TB NQ790 is bijna dezelfde drive als de NM790, met dezelfde controller, maar met qlc-nand in plaats van tlc aan boord. De prestaties zijn, zolang er cache beschikbaar is, meer dan prima, maar zodra de cache vol is, wordt de drive traag. De lege drive heeft volop cache, maar een gevulde drive heeft een beperkte cachecapaciteit. De prijs is veel lager dan de NM790 en voor licht gebruik is dit een prima optie.
Samengevat
De voorlopig grootste NQ790-drive staat niet op de site bij Lexar, maar is wel gewoon verkrijgbaar. De drive lijkt sterk op de NM790, met dezelfde controller, maar ander nand. Dat is bij de NQ790 qlc-flash, al merk je daar bij de meeste benchmarks weinig van. Pas als de cache vol is, bewijst de drive dat qlc-nand trager dan tlc-nand is. De snelheden zakken dan flink in, maar ook op een bijna volle drive is er nog redelijk wat cache over om dat scenario vrij zeldzaam te maken. De prijs is ongeveer 20 procent lager dan bij de NM790.
Als je ze zo in een lijst ziet staan, valt het verschil tussen de wellicht bekende NM790-ssd's van Lexar en de NQ790-serie je nauwelijks op. Dat ene lettertje verschil is wel degelijk van cruciaal belang. Net als bijvoorbeeld Samsung deed met de EVO- en QVO-drives, staat de Q hier voor qlc: het type flashgeheugen dat meestal gereserveerd wordt voor - laten we zeggen - de budgetvriendelijkere modellen. Ondanks de ronkende cijfers waarmee fabrikanten graag adverteren, is qlc-nand echter niet alleen goedkoper, maar ook inherent trager dan de tlc-variant die we in duurdere modellen zien. Tenminste, dat is wat algemeen aangenomen wordt.
Van oudsher - wat heet: qlc-nand is pas een jaar of zes oud en werd met Intels 600p voor het eerst in M.2-drives ingezet - heeft qlc-nand een beetje een slechte naam. Waar veel ssd-kenners gingen stuiteren toen, lang, lang geleden, slc-drives het veld moesten ruimen voor mlc-drives, die op hun beurt weer verdrongen werden door tlc-drives, zo wordt de collectieve neus ook voor qlc opgehaald. Daar zit wel een reden achter, want qlc-nand heeft een stuk langer nodig om beschreven te worden dan varianten met minder bits per cel. Dat probleem wordt echter grotendeels ondervangen door een deel van dat qlc-nand als slc-cache te gebruiken en bij de NQ790 is dat uiteraard niet anders. Pas als die cache uitgeput is, zul je direct naar het tragere qlc-nand schrijven, maar of je daar in de praktijk aan toekomt?
We vergelijken de Lexar NQ790 uiteraard met zijn bijna-naamgenoot: de NM790. Verder hebben we alle qlc-drives die we tot dusver getest hebben in de grafieken opgenomen, inclusief die eerste 660p (gehertest uiteraard). Lexar heeft de NQ790 in vier smaken uitgebracht: van 500GB tot 4TB. Die kleinste hebben we in de schappen gelaten: die is vooralsnog niet te koop en zo'n lage capaciteit gaat een beetje voorbij aan het doel van goedkope opslag. De 1TB-drive kost 69 euro op het moment van schrijven, de 2TB 110 euro en de 4TB 209 euro, waardoor die laatste twee een prijs per terabyte hebben van 52 tot 55 euro: een stuk gunstiger dan de 1TB-versie dus.
:strip_exif()/i/2007027110.jpeg?f=imagenormal)
De drive
Voor we naar de drives kijken, geven we eerst even een kleine refresher over nand en waarom sommigen qlc-drives met de nek aankijken. In het kort: in nand schrijf je data weg als enen en nullen, waarbij een elektrische lading in een cel hoger dan een bepaalde grenswaarde kan zijn voor een logische 0, of lager voor een logische 1. Met slc-nand is het makkelijk: boven een enkele drempelwaarde is het een 0, eronder een 1. Echt nauwkeurig hoef je zo'n cel dus niet te programmeren, want je hebt flinke marges. Bij mlc-nand sla je twee bits per cel op, waarbij je dus met vier spannings- of ladingsniveaus werkt in plaats van met twee. Lezen gaat dan nog snel, maar voor het schrijven of programmeren moet je iets zorgvuldiger te werk gaan. Zorgvuldigheid kost tijd, dus de schrijfsnelheid gaat wat omlaag.
Met de komst van tlc-nand ging het aantal bits per geheugencel van twee naar drie, wat gepaard ging met acht ladingsniveaus in plaats van vier. Uitlezen is nog steeds vlot, want er hoeft alleen een spanning met een referentie vergeleken te worden, maar schrijven is weer een stapje langzamer door de extra vereiste nauwkeurigheid. Toen kwam qlc, waar vier bits per cel opgeslagen worden en er dus maar liefst zestien ladingsniveaus nodig zijn. Samen met de langere tijd die nodig is om het precieze ladingsniveau tijdens schrijven te realiseren, kost dat schrijven ook meer tijd en gaat het gepaard met hogere spanningen. Dat heeft weer gevolgen voor de levensduur van de cellen. Het totaal aantal bits dat naar qlc-nand geschreven kan worden, ofwel het bekende tbw dat je in de tabel bij 'endurance' ziet staan, is dan ook vaak lager dan bij tlc-drives.
Van al die minpunten van qlc, maar ook in iets mindere mate van tlc, zul je in de praktijk weinig merken. Het nand wordt namelijk maar zelden direct aangesproken: de controller zal altijd proberen data eerst weg te schrijven naar een speciaal gereserveerd deel van het nand dat veel sneller is. Een deel van het tlc- of qlc-nand wordt namelijk als 'pseudo-slc-nand' aangesproken. Zoals we net zagen, kan daarnaartoe veel sneller geschreven worden, omdat het minder nauw komt met de ladingen. Daarom meten we ook de hoeveelheid cache van ssd's en doen dat met lege en bijna volle drives: in dat laatste geval is er immers minder ruimte om nandcapaciteit in te leveren en 'op te offeren' als cache. Bovendien kost 1GB cache bij een tlc-drive al 3GB gewone opslagruimte en bij een qlc-drive is dat natuurlijk 4GB.
| |
Lexar NQ790 1TB |
Lexar NQ790 2TB |
Lexar NQ790 4TB |
NM790 2TB |
| Capaciteit |
1TB |
2TB |
4TB |
2TB |
| Interface |
PCIe Gen4 x4 |
| Controller |
MaxioTech MAP1612A
|
| Procedé |
12nm TSMC |
| Aantal kanalen |
4x 2400MT/s |
| Dram |
Nee, hmb |
| Nandtype |
Tlc / Qlc * |
Qlc |
Qlc |
Tlc |
| Nandchips |
4x 8x256Gbit |
4x 8x512Gbit |
4x 8x1Tbit |
4x 8x1Tbit |
| Seq. read |
7000MB/s |
7000MB/s |
7000MB/s |
7400MB/s |
| Seq. write |
6000MB/s |
6000MB/s |
6000MB/s |
6500MB/s |
| Random read |
800.000iops |
800.000iops |
800.000iops |
900.000iops |
| Random write |
600.000iops |
600.000iops |
600.000iops |
900.000iops |
| Endurance |
600tbw |
1200tbw |
2400tbw |
3000tbw |
| Garantie |
5 jaar |
| Prijs |
€ 64,90 |
€ 115,90 |
€ 229,90 |
€ 241,90 |
* De 1TB-drive wordt normaliter net als de overige drives met qlc-nand uitgerust. Ons gekochte testexemplaar bevatte echter tlc-nand.
Dan komen we eindelijk aan de NQ790-drives toe. Zoals we van Lexar gewend zijn, hebben de drives nand van moederbedrijf Longsys aan boord, dat aangestuurd wordt door een Maxio-controller. Die controller is dezelfde MAP1602A die we van de NM790 kennen en net als die drive heeft de NQ790 geen dram aan boord. Lexar meldt zelf op zijn site geen specificaties over controller en nand, en sommige sites spreken van tlc, terwijl anderen qlc aangeven. Navraag bij Lexar leert ons dat een deel van de NQ790-drives voorheen tlc-nand aan boord hadden wegens qlc-tekorten. Toen qlc weer goed leverbaar werd, schakelde Lexar over naar qlc voor alle drives, zoals altijd de intentie is geweest. Hoewel de drives in Europa enkel met qlc geleverd zouden worden, is daar in ons geval toch een verdwaalde 1TB-tlc-drive tussen gekomen. Let wel: we hebben de drives gewoon gekocht, het is dus geen opzettelijk samplegesjoemel.
Als we naar de chipmarkeringen kijken, zien we Longsys-nand met daarop RA79QAA18421024 / H243408274211T. Die Q na 'RA79' zou aangeven dat dit qlc-nand betreft; in de NM790 zit ter contrast RY18T-nand, waarbij die T voor 'tlc' staat. Ons 1TB-model zou volgens die logica van tlc-nand voorzien zijn, terwijl de 2TB- en 4TB-drives qlc-nand aan boord hebben. De drives hebben geen dram aan boord en zijn enkelzijdig uitgevoerd. Onafhankelijk van de drivecapaciteit zitten er vier nandchips naast de controller, waarbij de chipcapaciteit verschilt. De 1TB-drive heeft 256Gb-dies, de 2TB heeft 512Gb-dies en de 4TB-drive heeft 1Tb-dies. Elke chippackage zou dus acht dies aan boord hebben.
Testmethode
Testconfiguratie
| Moederbord |
ASRock Z790 Taichi |
| Processor |
Intel Core i7-13700K |
| Geheugen |
4x Kingston Fury Beast 32GB DDR5 @3600MT/s |
| Systeemdrive |
Corsair MP600 500GB |
| Videokaart |
Geen (igp) |
| Koeler |
Scythe Mugen 5 rev C |
| Voeding |
Seasonic Prime Titanium 650W |
| Windows-versie |
Windows 11 |
| Gebruikte software |
AS SSD 2.0.7316.34247
ATTO 4.01.0f1
CDM 8.0.4
PCMark 10 2.1.2177 64
3DMark |
Ons testsysteem bestaat uit een Core i7-13700K die we in een ASRock Z790 Taichi-moederbord plaatsen. We combineren dit met 128GB DDR5-werkgeheugen, bestaand uit twee kitjes Kingston Fury Beast van 64GB. Dat geheugen hebben we nodig om een ramdisk te maken om alle tests mee te draaien, zodat we geen bottleneck hebben van een systeemschijf. Omdat we alle geheugenslots bezetten met dualrankmodules, kan het geheugen niet meer dan 3600MT/s halen. Om te booten hebben we een Corsair MP600-drive in gebruik, waarop we Windows 11 Pro hebben geïnstalleerd. Het geheel wordt van stroom voorzien door een Seasonic 650W-voeding.
Synthetische tests
Wat benchmarks betreft, hebben we een paar wijzigingen aangebracht. We draaien nog steeds enkele synthetische benchmarks zoals AS SSD en ATTO, en hebben daar CrystalDiskMark aan toegevoegd, met de standaardinstellingen en de tests van de NVMe-benchmark.
Praktijktests
De praktijkbenchmarks bestaan uit PCMark 10, waarvan we de complete Storage-test draaien. Ook de zware consistencytest is gebleven. Speciaal om de gamingprestaties in kaart te brengen, heeft UL Benchmarks een Storage Benchmark aan 3DMark toegevoegd; die draaien we voortaan ook. We hebben onze eigen traces, opgenomen en afgespeeld met NasPT, geschrapt. Die kregen een baard en de software wordt al te lang niet meer bijgewerkt om relevante resultaten te geven.
We hebben onze USB-test naar ssd-benchmarks geport, zodat we een realworldtest toevoegen waarmee je kunt zien hoe snel een drive kleinere en grotere bestanden kopieert. Daarnaast testen we hoe snel de (pseudo-)slc-cache van een ssd is en hoelang die bruikbaar is, door er sequentiële data in blokken van 500MB naartoe te schrijven en de snelheid te loggen. Velen van jullie vroegen eerder of we kunnen testen hoe ssd's presteren als ze niet volledig leeg zijn. Dat doen we met deze test, door niet alleen te testen op een lege drive, maar ook op een halfvolle drive en een ssd die voor driekwart vol is. We schrijven in die drie gevallen vanaf een ramdisk naar de drive.
Warmte en energie
Die laatste testmethode gebruiken we ook om de warmtehuishouding in kaart te brengen. Een te hete ssd gaat immers throttlen, waardoor de prestaties teruglopen. We testen ssd's daarom ofwel met hun eigen heatsink als ze daarmee worden geleverd, ofwel met de heatsink van ons Taichi-moederbord, om te zien hoe de temperaturen en snelheden van de drive zich ontwikkelen bij belasting. De overige tests worden met actieve koeling op de ssd's uitgevoerd om de effecten van throttling op de ruwe prestaties te minimaliseren. Uiteraard testen we de drives met de op het moment van testen nieuwste firmware.
Ons testplatform bestaat uit een Z790-moederbord met een Intel Core i7-13700K-processor. Voorheen konden we op dat nieuwe platform het opgenomen vermogen van ssd's nog niet testen. Daar komt nu verandering in, want inmiddels hebben we een manier ontwikkeld om het energiegebruik van ssd's nauwkeurig te meten en te loggen.
Om het vermogen van ssd's te meten, gebruiken we een aangepast riserkaartje van het bedrijf SerialCables. Daarmee kunnen we behalve van Gen3- en Gen4-ssd's ook het vermogen van de snellere Gen5-drives meten.
:strip_exif()/i/2007042778.jpeg?f=imagenormal)
We hebben het pcb aangepast en er een stroommeter op gesoldeerd. Die INA226-meter stuurt data, of eigenlijk weerstandswaarden, naar een Arduino. Die logt tijdens de tests wat de spanning op de 3,3V-lijn is, welke stroomsterkte geleverd wordt en wat het gevraagde vermogen van de drives is. We meten dat in milliwatts en de samplesnelheid is 0ms, waarbij de sensor al acht samples heeft gemiddeld, voor een effectieve samplerate van 400Hz.
/i/2005822522.png?f=imagenormal)
We gebruiken CrystalDiskMark om het opgenomen vermogen tijdens lezen en schrijven te meten. Om het vermogen in idle te meten, zetten we het Windows-energieprofiel op Power Saver en wachten we tot ASPT de drive in Deep Sleep op PS4 zet. Dat idle- of slaapverbruik is vooral relevant voor laptopgebruikers, maar let op: een drive die niet correct in slaapstand gaat, verbruikt al snel ongeveer 1W. Dat klinkt niet als veel, maar bij acht uur per dag is het 3kWh per jaar. Als je pc constant aan staat, is het 9kWh: toch goed voor een paar euro extra op je energierekening.
:strip_exif()/i/2005670190.jpeg?f=imagenormal)
Synthetische tests: ATTO en CrystalDiskMark
Met ATTO testen we comprimeerbare data in steeds verder oplopende transfersizes. We lichten de 4kB-, 64kB- en 1MB-transfersizes uit. De kleinere zijn relevant voor de randomread- en writeprestaties, terwijl de 1MB-bestanden een beeld van de sequentiële overdrachten geven. ATTO gaat tot transfersizes van 64MB, maar na 1MB lopen de snelheden doorgaans niet meer op.
Van traag qlc-nand is in de NQ790 nog niet veel te merken: de 1TB- en 2TB-drives presteren nagenoeg identiek, met iets lagere prestaties in schrijven van grotere bestanden bij de 2TB- en 4TB-drives. De drives doen niet echt onder voor de NM790-serie.
- ATTO - Read - QD 4 - 1MB
- Read - QD 4 - 64 kB
- Read - QD 4 - 4 kB
- Write - QD 4 - 1MB
- Write - QD 4 - 64 kB
- Write - QD 4 - 4 kB
CrystalDiskMark
We splitsen de resultaten van CDM in sequentiële en random groepen. We draaien CDM twee keer: één keer met de standaardinstellingen en de tweede keer met het NVMe-profiel. Tussen beide tests zit wat overlap, maar we hebben de NVMe-specifieke tests als zodanig aangegeven.
Ook in CrystalDiskMark is er geen merkbaar verschil tussen de NM790 en de NQ790, en vergeleken met de andere qlc-drives heb je niets te klagen over het nand van de Lexars.
- Sequential 1MB - Q8T1 - Read
- 1MB - Q8T1 - Write
- 1MB - Q1T1 - Read
- 1MB - Q1T1 - Write
- 128kB - Q32T1 - Read
- 128kB - Q32T1 - Write
- Random 4KB - Q32T1 - Read
- 4KB - Q32T1 - Write
- 4KB - Q1T1 - Read
- 4KB - Q1T1 - Write
- 4KB - Q32T16 - Read
- 4KB - Q32T16 - Write
Synthetische tests: AS SSD
AS SSD gebruikt niet-comprimeerbare data, waardoor snelheden meestal wat lager zijn dan bij CDM of ATTO.
Met de sequentiële prestaties scoort de NQ790 uitstekend en doen de 1TB- en 2TB-drives weer niet onder voor de NM790. De 4TB-uitvoering is wel een stuk trager met schrijven van sequentiële data. Ook bij het schrijven van 4k-bestandjes met veel threads zien we een duidelijk verschil tussen de 1TB- en 2TB-drives, waar tlc versus qlc de verklaring voor zou zijn, ware het niet dat de 4TB-drive een stuk beter dan de 2TB-drive presteert.
- AS SSD - Read - Sequential
- Write - Sequential
- Read - 4K blokken
- Write - 4K blokken
- Read - 4K blokken - 64 Threads
- Write - 4K blokken - 64 Threads
Iops
Hoge iops zijn een direct gevolg van hoge doorvoersnelheden, maar voor het gemak voegen we ze voortaan toe aan de benchmarkresultaten.
- Read - 512B
- Write - 512B
- Read - 4K
- Write - 4K
- Read - 4k-64 Threads
- Write - 4k-64 Threads
- Read - 16MB
- Write - 16MB
Praktijktests: filecopy en duurtest
In deze kopieertest lezen en schrijven we kleine en grote bestanden van en naar de ssd. Om een bottleneck met de systeemopslag te voorkomen, draaien we de test vanaf een ramdisk.
We hadden verwacht dat er bij het schrijven van de testbestanden wel een verschil zichtbaar zou worden tussen de NQ790 en de NM790, maar juist bij lezen is de NQ790 iets trager. Voor het schrijven past de test prima in de cache en aangezien beide Lexars van dezelfde controller gebruikmaken, lijkt die caching ook zeer vergelijkbaar.
- 1000x 5MB-bestand lezen
- 1000x 5MB-bestand schrijven
- 10GB-bestand lezen
- 10GB-bestand schrijven
- 50GB-bestand lezen
- 50GB-bestand schrijven
Cachetest
We testen de snelheid van de cache, met actieve koeling op de drives om throttling te voorkomen, door op een lege drive, een halfvolle drive en een driekwart volle ssd een testbestand te schrijven. De lege drive is een bestcasescenario, maar de halfvolle en driekwart volle drives zul je vaker in de praktijk tegenkomen. We meten de overdrachtssnelheid van elk bestand, een bestand van 500MB dat in een 329MB grote zip is verpakt, en geven die snelheid in de grafiek weer. We schrijven tot de helft van de vrije ruimte gevuld is.
De 1TB-drive met tlc-flash heeft een cache van ongeveer 150GB, waarnaar met 4,5GB/s geschreven wordt: prima cijfers dus. Ook op steeds verder gevulde drives blijft de cache beschikbaar, maar dan slinkt deze naar ongeveer 90 tot 75GB. De schrijfsnelheid naar de cache blijft 4,5GB/s, maar als de cache vol is, zien we behalve bij de lege drive een sterke daling naar ongeveer 0,7GB/s.
Bij de 2TB-drive is de cache met ongeveer 450GB riant en naar die cache wordt met 4,5GB/s geschreven, of 4,4GB/s als de drive verder gevuld is. De snelheid keldert echter naar 0,1GB/s tot 0,2GB/s als de cache uitgeput is, een verschijnsel dat we vaak bij qlc-drives zien. Zo lang de cache beschikbaar is, presteert de drive dus uitstekend, maar zonder die cache ben je in de aap gelogeerd. Bij een deels gevulde drive is de beschikbare cache met pakweg 80GB bovendien relatief klein.
De 4TB-drive kan bijna een whopping 1TB naar de cache schrijven en doet dat met iets lagere snelheid dan de kleinere drives, maar daarover hebben we niets te klagen. Is die cache echter eindelijk vol, dan gaat de snelheid hard onderuit, tot slechts 0,2GB/s. Bij de lege drive gebeurt dat niet zo snel, maar op de halfvolle en driekwart volle drive is de cache flink gekrompen tot slechts 160GB. Dan is het risico om tegen cachebeperkingen op te lopen aanzienlijk groter, zeker als je backups gaat draaien.
| Drive |
Cache leeg |
Cache halfvol |
Cache driekwart vol |
Snelheid |
| Lexar NQ790 1TB |
151GB |
88GB |
75GB |
4,5GB/s |
| Lexar NQ790 2TB |
448GB |
85GB |
76GB |
4,5GB/s |
| Lexar NQ790 4TB |
979GB |
161GB |
163GB |
4,3GB/s |
| Lexar NM790 1TB |
135GB |
53GB |
53GB |
4,7GB/s |
| Lexar NM790 2TB |
264GB |
121GB |
62GB |
4,7GB/s |
| Lexar NM790 4TB |
597GB |
258GB |
62GB |
4,7GB/s |
| Crucial P3 2TB |
663GB |
296GB |
187GB |
2,6GB/s |
| Kingston NV2 1TB |
283GB |
100GB |
57GB |
2,3GB/s |
| Kingston NV2 2TB |
367GB |
36GB |
7GB |
2,6GB/s |
| Kingston NV2 4TB |
1299GB |
217GB |
115GB |
2,8GB/s |
| Kingston NV3 1TB |
262GB |
140GB |
79GB |
4,3GB/s |
| Kingston NV3 2TB |
540GB |
294GB |
172GB |
4,4GB/s |
| Solidigm P41 Plus 1TB |
129GB |
53GB |
67GB |
2,6GB/s |
| WD SN5000 4TB |
807GB |
249GB |
199GB |
4,4GB/s |
PCMark Storage
De Storage-test van PCMark geeft een totaalbeeld van activiteiten die van je opslag gebruikmaken. De totaalscore en bandbreedte geven een algemene indruk, terwijl de deelresultaten inzoomen op specifieke toepassingen.
In PCMark zien we redelijk vergelijkbare scores tussen de drives, met een prestatiegat tussen de NQ790 van 1TB en de P41 Plus van Solidigm. De NQ790-drives zijn iets minder rap dan de NM790-drives, maar een wereld van verschil is er niet.
- PCMark 10 - Storage - Totaalscore - Bandbreedte
- PCMark 10 - Storage - Totaalscore
- PCMark 10 - Storage - Totaalscore - Toegangstijd
PCMark 10-deelresultaten: starten en gebruik software
- PCMark 10 - Starten Adobe Acrobat
- Starten Adobe Photoshop
- Starten Adobe Lightroom
- Starten Adobe Premiere Pro
- Starten Adobe Illustrator
- Starten Adobe After Effects
- PCMark 10 - Starten Windows 10
- Gebruiken PowerPoint
- Gebruiken Excel
- Gebruiken Photoshop Heavy
- Gebruiken InDesign
- Gebruiken Illustrator
- Gebruiken After Effects
Gaming
- PCMark 10 - Starten Overwatch
- Starten Call of Duty: Black Ops 4
- Starten Battlefield V
Bestandsmanipulatie
- PCMark 10 - 2.37GB_(399_JPEGs)_leestest
- 2.37GB_(399_JPEGs)_kopieertest
- 2.37GB_(399_JPEGs)_schrijftest
- 20GB_(4_ISOs)_leestest
- 20GB_(4_ISOs)_kopieertest
- 20GB_(4_ISOs)_schrijftest
PCMark 10 Consistency
Het verschil tussen de 1TB- en 2TB-versies van de NQ790 lijkt op basis van de staafjes niet zo groot, maar als we naar de uitgesplitste resultaten kijken, zien we wel degelijk een flink verschil. De 2TB-drive met qlc is direct aan het begin van de degradatiefase al enorm langzaam, terwijl de 1TB-drive nog dapper begint. Ook in de recoveryfase is er nauwelijks herstel voor de qlc-drive, maar de tlc-drive herstelt zich een stuk beter.
- PCMark 10 Consistency - Steady state bandwidth
- Steady state read latency
- Steady state write latency
In onderstaande grafiek zie je het verloop van de bandbreedte tijdens de consistencytest. In de acht degradatiefases wordt de ssd eerst tweemaal volgeschreven met data en draait PCMark de Storage-test, met tussentijds steeds langer durende randomwriteworkloads. Vervolgens wordt in de drie steadystatefases de Storage-test gedraaid, voorafgegaan door drie kwartier randomwriteworkloads. De ssd zou tijdens die fase zijn 'slechtste' prestaties moeten geven. Tijdens de vijf recoveryfases kan de drive zich herstellen. Tussen de Storage-benchmarks door is de drive steeds vijf minuten idle om ruimte te bieden voor interne optimalisaties zoals garbagecollection.
- Degradatiefase
- Steady state en recovery
Warmtetest en vermogen
Idle zijn de NQ790-drives lekker zuinig, met een opgenomen vermogen van pakweg 30mW. Onder load van sequentiële activitteit stijgt het verbruik behoorlijk, naar ruim 4W en bijna 5W, waarmee ze iets bovengemiddeld in de lijsten staan. Tijdens random activiteit is het opgenomen vermogen wel weer redelijk gemiddeld.
- Opgenomen vermogen - Idle
- Opgenomen vermogen - 1MB Lezen
- Opgenomen vermogen - 4KB Lezen
Warmtetest
In onze warmtetest laten we de drive gedurende een kwartier volschrijven en meten we de temperatuur van de ssd en de snelheid waarmee de drive volgeschreven wordt. Zo hebben we direct een indicatie van de omvang van de (pseudo-)slc-cache. In onderstaande grafieken zie je het verloop van de test. In de tabel hebben we enkele gemiddelden op een rijtje gezet. We kijken naar de gemiddelde snelheid die wordt gehaald bij het schrijven naar de cache en hoe groot die is, of hoeveel data je op volle snelheid kunt wegschrijven. We loggen ook de maximale temperatuur en de gemiddelde ssd-temperatuur tijdens de test.
De 1TB-drive presteert uitstekend. We noteren een schrijfsnelheid naar de cache van 4GB/s, waarbij de cache ongeveer 160GB aan capaciteit heeft. Voor de 2TB-drive noteren we een riante 450GB cache-capaciteit, maar hier zien we toch een scheurtje in het harnas. Als de cache uitgeput is, daalt de schrijfsnelheid naar slechts 0,6GB/s, waar dat bij de tlc-1TB-drive nog een respectabele 1,7GB/s bleef. Dat is ook het geval bij de 2TB-versie van de NM790. De 4TB-drive schrijft iets minder snel, met gemiddeld 3,7GB/s naar de cache, maar die snelheid stort ook in als de cache vol is.
De temperatuur loopt bij de 1TB-drive verder op dan bij de 2TB-drive: de gemiddelde temperatuur is vijf graden hoger en de maximale zelfs acht graden. De temperatuur van de 4TB-drive zit met 62 graden gemiddeld en 67 graden maximaal mooi tussen de 1TB- en 2TB-drives in.
| Drive |
Schrijfsnelheid naar cache |
Capaciteit cache |
Schrijfsnelheid zonder cache |
Maximale temperatuur |
Gemiddelde temperatuur
|
| Lexar NQ790 1TB |
4,0GB/s |
159GB |
1,7GB/s |
72°C |
65°C |
| Lexar NQ790 2TB |
4,0GB/s |
445GB |
0,6GB/s |
64°C |
60°C |
| Lexar NQ790 4TB |
3,7GB/s |
945GB |
0,2GB/s |
67°C |
62°C |
| Lexar NM790 1TB |
4,1GB/s |
267GB |
1,7GB/s |
68°C |
65°C |
| Lexar NM790 2TB |
4,1GB/s |
267GB |
1,7GB/s |
68°C |
65°C |
| Lexar NM790 4TB |
4,0GB/s |
614GB |
2,2GB/s |
74°C |
67°C |
| Crucial P3 2TB |
2,4GB/s |
512GB |
0,2GB/s |
63°C |
60°C |
| Kingston NV2 1TB |
2,2GB/s |
262GB |
0,2GB/s |
47°C |
46°C |
| Kingston NV2 2TB |
2,5GB/s |
378GB |
0,6GB/s |
60°C |
54°C |
| Kingston NV2 4TB |
2,6GB/s |
172GB |
0,3GB/s |
54°C |
50°C |
| Kingston NV3 1TB |
3,8GB/s |
256GB |
0,1GB/s |
50°C |
45°C |
| Kingston NV3 2TB |
3,9GB/s |
521GB |
0,2GB/s |
53°C |
48°C |
| Solidigm P41 Plus 1TB |
2,4GB/s |
124GB |
0,3GB/s |
57°C |
55°C |
| WD SN5000 4TB |
3,9GB/s |
708GB |
0,6GB/s |
85°C |
75°C |
Prestatie-index
Voor onze testsuite hebben we twee prestatie-indices gemaakt. We maken onderscheid tussen een index voor licht gebruik en een voor zwaar gebruik, met de zware consistencytest van PCMark als onderscheidende test. De overige benchmarks tellen allemaal even zwaar mee.
Er is weinig te merken van trager qlc in de meeste individuele benchmarks, wat logischerwijs weerspiegeld wordt in de indices. De NQ790-drives scoren beter dan de budgetdrives met qlc aan boord, en maar net iets onder de 'grote broertjes', de NM790. Daar zit wel een addertje onder het gras, zoals we in sommige zware tests zagen, dus helemaal blind varen op de cijfers kan gevaarlijk zijn.
- Prestatie-index licht gebruik (2024)
- Prestatie-index zwaar gebruik (2024)
Conclusie
De NQ790-drives moeten een goedkoper alternatief voor de NM790-serie zijn en concurreren met de budgetgeoriënteerde drives van Kingston, Samsung en WD. Zoals de benchmarks laten zien, levert dat weinig problemen op voor de NQ790. Maar als die problemen zich voordoen, voel je ze wel goed. Voor het grootste deel van je dagelijks gebruik zul je van het zwakke punt niets merken en zijn de NQ790-drives prima opties voor zowel een datadrive als een systeemdrive, dat laatste waarschijnlijk eerder in een wat prijsbewustere build.
Dat zwakke punt is het qlc en dan alleen als je de drives beschrijft tot de cache vol is. Zolang die cache beschikbaar is, merk je niets van het onderliggende nand en zijn de ssd's gewoon snel. Op een zo goed als lege drive is dat bijna altijd het geval: zelfs op de 1TB-drive kunnen we nog flink wat data schrijven, en de halve en bijna hele terabyte cache van de lege 2TB- en 4TB-drives zul je niet snel vullen. De caches slinken echter flink als de drives halfvol of driekwart vol zitten en zijn dan nog maar 80 tot 160GB groot. Het risico dat je die cache volledig benut is wel aanwezig, bijvoorbeeld tijdens een backup van veel grote bestanden.
Als je de cache eenmaal gevuld hebt, dan zit je al snel enorm lang te wachten. De 1TB-drive, die van ons tenminste, is dankzij het tlc-geheugen nog redelijk vlot. De twee qlc-drives, de 2TB- en 4TB-drives dus, zakken echter direct in tot snelheden van slechts enkele honderden MB/s. Daar zie je dus de zwakke plek van qlc-drives, al moet je die wel een beetje opzoeken. Op een lege drive is het hard zoeken, maar op vollere drives is het makkelijker zoeken. Een vaak genoemd zwak punt van qlc-nand is het aantal programmeercycli dat iets lager is dan bij tlc, wat zich doorgaans uit in een iets kortere levensduur. De NQ790-drives hebben inderdaad een wat lagere tbw, de aanduiding voor total bytes written, maar je moet wel erg je best doen om daar ooit aan te komen. De drives hebben net als de NM790 gewoon vijf jaar garantie.
Als je de drives niet te zwaar belast en geen enorme hoeveelheden data in één keer ernaartoe schrijft, zul je dus weinig te klagen hebben. Overschrijdt je die cachegrens een keer, dan zul je geduld moeten hebben, want dan zie je waarom je iets minder betaald hebt. Als we de prestaties vergelijken met de concurrentie, zien we dat verschijnsel ook; die concurrenten zijn echter op de momenten dat je ze normaal gebruikt een stuk langzamer dan de NQ790-drives.
Update 4 november 15:15: Lexar laat in een reactie weten dat het bedrijf de NQ790 niet met wisselende componenten produceert. Afgezien van een eerste batch met tlc die uitsluitend buiten Europa verkocht zou worden, zou de drive altijd met een vaste combinatie van qlc-nand en MAP1602-controller verkocht moeten worden. Voor de duidelijkheid: Tweakers heeft deze drives in het retailkanaal gekocht; Lexar heeft de samples dus niet aangeleverd.
- Lexar NQ790 1TB
- Lexar NQ790 2TB
- Lexar NQ790 1TB
- Lexar NQ790 1TB
- Lexar NQ790 2TB
- Lexar NQ790 4TB
Laagste prijzen voor:
Lexar NQ790 1TB
| Winkel |
Beoordeling |
|
Prijs |
Totaal |
|
|
ALTERNATE.nl
|
|
|
€ 64,90
|
€ 64,90
Kostenoverzicht |
Bekijk
|
|
Megekko
|
|
|
€ 65,90
|
€ 65,90
Kostenoverzicht |
Bekijk
|
|
Azerty
|
|
|
€ 65,90
|
€ 65,90
Kostenoverzicht |
Bekijk
|
|
Paradigit
|
|
|
€ 67,47
|
€ 67,47
Kostenoverzicht |
Bekijk
|
|
CAPS
|
|
|
€ 64,90
|
€ 68,85
Kostenoverzicht |
Bekijk
|
Laagste prijzen voor:
Lexar NQ790 2TB
| Winkel |
Beoordeling |
|
Prijs |
Totaal |
|
|
ALTERNATE.nl
|
|
|
€ 115,90
|
€ 115,90
Kostenoverzicht |
Bekijk
|
|
Azerty
|
|
|
€ 118,90
|
€ 118,90
Kostenoverzicht |
Bekijk
|
|
CAPS
|
|
|
€ 115,91
|
€ 119,86
Kostenoverzicht |
Bekijk
|
|
My Media Center
|
|
|
€ 121,-
|
€ 121,-
Kostenoverzicht |
Bekijk
|
|
Coolblue.nl
|
|
|
€ 121,-
|
€ 121,-
Kostenoverzicht |
Bekijk
|
Laagste prijzen voor:
Lexar NQ790 4TB
| Winkel |
Beoordeling |
|
Prijs |
Totaal |
|
|
ALTERNATE.nl
|
|
|
€ 229,90
|
€ 229,90
Kostenoverzicht |
Bekijk
|
|
bol Plaza
|
|
|
€ 231,99
|
€ 231,99
Kostenoverzicht |
Bekijk
|
|
CAPS
|
|
|
€ 229,90
|
€ 233,85
Kostenoverzicht |
Bekijk
|
|
Megekko
|
|
|
€ 234,90
|
€ 234,90
Kostenoverzicht |
Bekijk
|
|
Azerty
|
|
|
€ 235,90
|
€ 235,90
Kostenoverzicht |
Bekijk
|
:strip_exif()/i/2006487234.png?f=thumblarge)
:strip_exif()/i/2006487236.png?f=thumblarge)
:strip_exif()/i/2006863908.png?f=thumblarge)
:strip_exif()/i/2007027090.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2007027092.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2007027094.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2007027096.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2007027098.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2007027100.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2007027102.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2007027104.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2007027106.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2007042778.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2006487238.png?f=thumbmedium)
:strip_icc():strip_exif()/i/2006930500.jpeg?f=fpa_thumb)
:strip_icc():strip_exif()/i/2006843274.jpeg?f=fpa_thumb)
:strip_icc():strip_exif()/i/2006797754.jpeg?f=fpa_thumb)
:strip_exif()/i/2004900856.jpeg?f=fpa)
/i/2005809668.png?f=fpa)
/u/2173836/crop670edc9ca7631.png?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/1116009/crop661fd8b8c7113_cropped.gif?f=community){kind=small}
/u/247151/moppersmurf-60px.png?f=community){kind=small}
(vandaar mijn verdenking van een gelukje)
:strip_icc():strip_exif()/u/1915148/crop63e3d9478e134_cropped.jpg?f=community){kind=small}
):strip_exif()/u/19665/ElfEverQuestTweakersSmall.gif?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/79969/crop5dd9232d4f793_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/54579/Static.gif?f=community){kind=small}
/u/581763/crop671d464e1d270_cropped.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/46872/volume-s.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/4634/ratbuddy_ORIGINAL.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/71414/images.jpg?f=community){kind=small}
/u/189401/crop5a5e7beb70a42_cropped.png?f=community){kind=small}
/u/176463/crop66a025e6d542f.png?f=community){kind=small}