Review: niet alleen een nieuw moederbord

Framework-upgradekit met speakers, scherm en accu

Conclusie

In 2021 kondigde Framework zijn eerste modulaire laptop aan en ik was meteen enthousiast over het concept, maar ook sceptisch over de praktische uitwerking van het idee. Daar was ik niet de enige in. In de reacties onder het nieuwsbericht vroegen velen zich af of dit echt vernieuwend was, hoelang de onderdelen leverbaar zouden blijven en of het uiteindelijk niet allemaal erg duur zou worden.

Vooralsnog stelt Framework mij in ieder geval niet teleur. Het bedrijf is vrij snel met het uitbrengen van nieuwe moederborden op basis van Intels nieuwe processors. Het is ook begonnen met de levering van versies met AMD-processor en zal binnenkort een nieuw 16"-model gaan verkopen. Framework is dus geen eendagsvlieg. Bij het uitbrengen van nieuwe moederborden houdt het bovendien niet op, want de bestaande onderdelen worden op basis van feedback van gebruikers weer getweakt. De scharnieren, luidsprekers en accu zijn verbeterd en er is een matte schermoptie bijgekomen. Ook dat is een mooie manier om de duurzaamheid te verbeteren. Niet alleen de 'klassieke hardware' waar een pcb aan te pas komt, is upgradebaar, maar ook alle hardware die eromheen zit.

Hoe ziet het dan met de nieuwe 'echte' hardware? Tja, daar is eigenlijk niet zoveel spannends over te zeggen. De dertiende generatie met vier snelle cores is net zo snel als de twaalfde generatie met zes snelle cores in de meeste benchmarks die we gedraaid hebben. Een mooi resultaat, dat we niet zozeer aan Framework als aan Intel kunnen toeschrijven. Een mooi extraatje is dat de dertiende generatie wel efficiënter met energie omspringt, wat leidt tot een iets langere accuduur.

Aan het moederbordje hangt echter een aardige prijskaart, want de versie met i7-1360P kost 800 euro. Er is ondertussen ook een bordje beschikbaar met een Ryzen 7 7840, met Zen4-cores dus, dat hetzelfde kost. Dat maakt de keuze weer moeilijk, want de Ryzen-chip, die we bij Tweakers nog niet getest hebben, schijnt op sommige punten sneller te zijn dan de i7. Of misschien moet je je upgrade nog een jaartje uitstellen, want uiteindelijk is het milieu daar nog het meest mee geholpen.

Reacties (59)

[FereiDON]

Dat is niet goedkoop en het zou mooi zijn als nieuwe Framework-kopers de optie kregen om voor glanzend of mat te kiezen, maar dat kan op dit moment niet. Je moet dus eerst een laptop met een glossy scherm kopen om dat vervolgens door een mat paneel te kunnen vervangen.

@PiweD Dit klopt niet. Wij hebben sinds twee weken een Framework met 13th-gen Intel en daar zat gewoon een mat scherm op. Mooi scherm trouwens en goed afleesbaar in het licht.

Op hun configuratie-pagina kun je in een van de plaatjes op een plusje klikken voor meer informatie. Daar staat ook aangegeven dat bij de Intel 13th gen en AMD je de nieuwe matte display krijgt.

Display Kit - Matte
New for:
7040 Series, 13th Gen
The same great 13.5" display, now with a smooth matte surface to work better across a wide range of lighting conditions.

Mocht je heel graag een glanzend scherm willen, dan moet je inderdaad dat scherm loskopen, want je kan het niet kiezen bij je bestelling. Dat zou wel mooi zijn. Of hier op V&A vragen om een ruil, vast wel een Tweaker die met je wil ruilen dan.

[PiweD]

Tnx! Ik had het verkeerd begrepen, maar is nu aangepast in de tekst. Met het standaard leveren van een mat scherm heb je inderdaad hetzelfde probleem, maar dan omgekeerd

[Metaalhoofd]

Wat kan je met de onderdelen die je hebt vervangen?
Als je een nieuwe laptop koopt, kan je de oude verkopen, dan heeft er iemand anders nog plezier van (en kost de upgrade je uiteindelijk minder geld).
Als je onderdelen uit de modulaire laptop upgrade, dan denk ik dat de markt momenteel te klein is om de oude onderdelen door te verkopen. Naast dat iedereen met een Framework laptop al dezelfde of nieuwere onderdelen in zijn laptop heeft. (zo lang bestaat het fenomeen nog niet. Denk dat je pas over 5 jaar echt een (nog steeds kleine) markt krijgt voor 2e hands onderdelen.

Voordeel die ik wel direct zie is dat je laptop niet naar de schroot hoeft als je mobo kapot is, dan kan je hem relatief goedkoop vervangen (tov een nieuwe laptop)

[iDEOwen]

Je kan voor de 'oude' moederboord een case kopen/maken, zodat je het als een desktop kan gebruik. Coolermaster heeft er nu 1 gemaakt:
Cooler Master Framework Mainboard Case

[Blokker_1999]

En er zijn zelfs ontwerpen voor 3D printers, maar het blijft op die manier een dure computer op die manier. Als het je om het formaat gaat kan je volgens mij ook weer beter kiezen voor iets als een NUC of vergelijkbare toestellen, kan je nog goedkoper uitzijn ook.

En dit is een beetje wat ik mis bij heel dit concept. Al te vaak lees ik dat die upgradebaarheid een pluspunt is, maar ga je echt jaarlijks zoveel geld uitgeven om hem te upgraden? Hoeveel winst haal je daar uit gespreid over enkele jaren? En wat met de kost er van? Want goedkoop is het zeker niet. Ben je dan echt niet beter af om 1x in de 4 a 5 jaar een volledig nieuwe laptop te kopen? En hoe kan Framework garanderen dat een moederbord over 5 jaar nog zal passen in de behuizing van vandaag? Componenten veranderen, form factors veranderen, ... . Voor mij blijft deze laptop deels gewoon een gimmick met beperkte meerwaarde.

[dipje2]

Het idee is denk ik niet om jaarlijks te upgraden , maar wanneer je anders een. Ieuwe laptop zou willen / kopen (elke 3 jaar ? Ik noem maar wat ).

En als je een GOEDE laptop hebt in de categorie 1400,- of duurder ,(en je bent er blij mee ) dan is een upgradekit van net onder de 1000 best een ding om te overwegen. Zeker als het ook weer wat troep op de wereld scheelt.

Of het financieel altijd het beste is, denk het net niet. Maar het goede doen is meestal niet de goedkoopste route .

[Blokker_1999]

En na enkele jaren is ook de behuizing in zo een staat dat je die ook wenst te vervangen. Als je zo goed als alle onderdelen vervangt, ben je opnieuw beter uit met een voorgebouwd systeem te kopen.

Als je 1000 euro aan een upgrade wenst te geven, kan je beter nog iets meer investeren in een volledig nieuwe laptop en de oude verkopen om het verschil goed te maken. Dan heb je in 1 keer alles nieuw met nog enkele jaren garantie op het geheel er bovenop. En doordat je de oude doorverkoopt heb je helemaal geen afval.

De goedkopere route zou hier dus effectief ook wel eens de betere kunnen zijn.

[CyberFly]

Apparaten die gemaakt zijn om te repareren hebben een veel langere levens duur. In de huidige situatie gaat prima hardware de prullenbak in omdat slechts een onderdeel kapot is of de software een probleem heeft. Pure verspilling.

Mijn vorige laptop was "stuk" toen de koelpasta aan vervanging toe was. Openen van de behuizing was een klus maar goedkoper dan een nieuwe laptop kopen. Daarna was ie weer "stuk" toen de bios naar de klote was gegaan. Natuurlijk werkte de fabrikant mee door het geven van een bios en instructies zodat ik niet zelf uren hoefde te kloten. /s
Voor beide reparaties heb ik de behuizingen geopend. Daar was de behuizing niet op ontworpen. En zo verdween mijn perfect werkende laptop in de prullenbak.

Mijn huidige laptop is een weggevertje. Het ding is "stuk" omdat er een paar toetsen plakken.

[Kaoh]

precies, het gaat om dat je onderdelen echt kan vervangen als die niet meer volstaan, dus omdat ze minder goed werken of defect zijn of door een CPU bug onveilig blijken te zijn.
Dan kan je redelijk eenvoudig en betaalbaar verder ipv de hele laptop afschrijven.

Maar puur als upgrades ben ik het met de rest eens, het levert de zelfde e-waste op en de tweede levens inblazen kan voor nog goede oude laptops nu ook al.

[Cergorach]

Als je een 'goede' laptop koopt van €1500-€2500, want dat is ook wat een Framework met wat specs kost, dan gaat deze wat langer mee (ik hoop langer dan drie jaar), maar deze is dan ook nog geld waard na die gebruiksperiode. Zolang de laptop nog heel is en de behuizing niet is afgeragd kan je deze prima doorverkopen zodat iemand anders er nog langer gebruik van kan maken. Totdat na een jaar of 10+ de laptop geheel de recyclebin in gaat.

Die losse onderdelen die je overhoud na een Framwork upgrade zijn nu nog leuk voor hobbyisten, maar ik koop liever een 7840U mini PC dan dat ik een Framwork bordje van €800 koop en daar zelf nog een custom case voor moet kopen of moet maken, je schiet dus niets op met 'milieu' besparing, omdat die onderdelen toch weer andere onderdelen nodig hebben. Ik zou zelfs willen stellen dat het meer e-waste produceert omdat de kans groot is dat die oude bordjes/onderdelen tussen wal en schip geraken (bij iemand op de plank blijven liggen, ongebruikt totdat ze zo oud zijn en alsnog worden weggegooid)...

Wat ik wel heel interessant vind is de modulaire aansluitingen, daar zijn wel usecases voor te vinden, maar die zijn relatief zeldzaam en niet voldoende om een heel bedrijf op te runnen.

Dit bedrijf teert op goede bedoelingen, maar 'The road to hell is paved with good intentions!'.

[youridv1]

En hoe kan Framework garanderen dat een moederbord over 5 jaar nog zal passen in de behuizing van vandaag?

Dit kan gewoon. De ATX, mATX en mITX form factor staan ook al jaren vast. Als je upgradebaarheid adverteert, dan is 5 jaar wel echt minimaal wat betreft backwards compatibility.
Als je een nieuwe form factor ontwikkelt dan positioneer je die ernaast als los product en blijf je ook minimaal zoveel jaar upgrade kits verkopen voor de bestaande form factors.

Ben je dan echt niet beter af om 1x in de 4 a 5 jaar een volledig nieuwe laptop te kopen?

Ik denk het wel.

Het nut van die upgrade kits is, als je het mij vraagt, beperkt en vooral voor een niche markt die zich druk maakt om zijn e-waste, graag knutselt, of er hobby van maakt zo veel mogelijk componenten her te gebruiken. Praktisch of financieel interessant is het niet echt.

Gewoon je laptop tweedehands verkopen en vervangen voor een nieuwe is netto de betere oplossing tov een framework. In de praktijk is het alleen vaak weggooien of stof laten happen in plaats van doorverkopen.

Ik denk dat de kracht van een framework laptop met name in repareren zit en niet in upgraden

[Reactie gewijzigd door youridv1 op 22 juli 2024 13:39]

[Blokker_1999]

Ik denk dat de kracht van een framework laptop met name in repareren zit en niet in upgraden

Maar daar zijn ze alles behalve uniek in. Neem professionele laptops van Dell, HP, Lenovo ... en die zijn ook allemaal heel goed herstelbaar, daar zijn goede handleidingen voor. Ja, ze vereisen wat meer werk om een onderdeel te vervangen, maar het is zeker niet onmogelijk. Framework maakt het alleen nog net een stuk eenvoudiger.

[youridv1]

Daar heb je helemaal gelijk in. Het is ook wel een beetje marketing natuurlijk. Maar een webshop die modern is, eenvoudig en goed bereikbaar voor gewone consumenten helpt een hoop.

[ocf81]

Is een boormachine van €200 een duur ding? Voor €500 heb je een goede printer. En die kan je ook wel voor andere dingen gebruiken. Je kan ook iemand uit de buurt of een vriend wat laten printen. De kans dat je iemand kent met een 3D-printer is onderhand zo groot dat ik die optie zeker wel zou overwegen. Het is maar wat je duur vindt, maar ik denk dat je wat overdrijft.

En natuurlijk ga je niet elk jaar upgraden. Framework blijft nu bij met de stand van zaken, maar de eerste echte upgrades zullen waarschijnlijk komen als de oudere modellen niet meer mee kunnen. Er is inderdaad geen garantie dat Framework op een gegeven moment niet meer met deze kast door kan omdat bijvoorbeeld de koeling niet toereikend meer is. Dat is iets dat op dit moment koffiedik kijken is en wat ook voor een deel buiten het vermogen van Framework ligt om te voorzien. Ze zijn daarvoor afhankelijk van wat AMD en intel gaan doen met de energievereisten van toekomstige SoCs. Maar wat ze tot nu toe laten zien is denk ik hoopgevend en ook in zekere zin indrukwekkend.

Is die upgradebaarheid een gimmick? Als ik kijk naar hoe erg de mogelijkheden van bijvoorbeeld de Thinkpads achteruit zijn gegaan, dan denk ik dat dit een positieve tegendraadse beweging is die hard nodig is. En ik ben er maar wat blij mee. Dus nee, het is niet alleen maar een gimmick.

[Blokker_1999]

Overdrijf ik? Een moederbord met CPU begint bij een 500 euro, en ik verwacht dat als mensen na enkele jaren een upgrade gaan uitvoeren ze ook andere onderdelen gaan willen vervangen zoals de batterij.en scharnieren. Als de laptop een hard leven heeft gehad en je wil ook de top cover vervangen zit je voor je het weet aan een bedrag waarvoor je een volledig nieuwe, vergelijkbare laptop kan kopen.

Vanuit het punt van herstelbaarheid en toegankelijkheid voor de consument is het zeker een pluspunt, maar ik betwijfel of vele mensen zo een laptop echt 10 jaar gaan blijven gebruiken met een upgrade of twee tussendoor. Kosten technisch is het daarvoor al niet de goede oplossing, ook wat milieu betreft denk ik dat doorverkopen de betere optie is.

Dus ja, ik blijf tot op heden bij mijn gevoel dat het een gimmick is.

[ocf81]

Als het om

En er zijn zelfs ontwerpen voor 3D printers, maar het blijft op die manier een dure computer op die manier.

gaat, ja dan overdrijf je denk ik echt wel. Een 3D printje voor het hergebruik van een moederbord, waar ik meende dat je op doelde met die zin, is denk ik helemaal niet zo duur. En als je dan nog een printer moet kopen, dan doe je dat echt niet voor alleen die ene print, net als je geen boormachine koopt omdat je maar één schilderijtje gaat ophangen.

Een moederbord met CPU begint bij een 500 euro, en ik verwacht dat als mensen na enkele jaren een upgrade gaan uitvoeren ze ook andere onderdelen gaan willen vervangen zoals de batterij.en scharnieren. Als de laptop een hard leven heeft gehad en je wil ook de top cover vervangen zit je voor je het weet aan een bedrag waarvoor je een volledig nieuwe, vergelijkbare laptop kan kopen.

Die prijs van €500 lijkt mij nogal arbitrair gekozen. Veel laptops met de TB-opties die de Framework heeft zullen in het hogere prijssegment zitten. Een Framework is dus wel duurder, maar ik denk niet dat het niet dubbel zo veel zal zijn.

Vanuit het punt van herstelbaarheid en toegankelijkheid voor de consument is het zeker een pluspunt, maar ik betwijfel of vele mensen zo een laptop echt 10 jaar gaan blijven gebruiken met een upgrade of twee tussendoor. Kosten technisch is het daarvoor al niet de goede oplossing, ook wat milieu betreft denk ik dat doorverkopen de betere optie is.

Ik deed gemiddeld 8 jaar met mijn Thinkpads. Maar dan was eigenlijk de rek er na 4 à 5 jaar wel uit. Ik denk dat met een relatief goedkope upgrade je dus wel een aantrekkelijke propositie hebt, mits de behuizing inderdaad wel hetzelfde blijft.

Dus ja, ik blijf tot op heden bij mijn gevoel dat het een gimmick is.

Mijn ervaring, althans tot nu toe, doet mij wat anders erover denken.

[Reactie gewijzigd door ocf81 op 22 juli 2024 13:39]

[Ramobo]

Dus ja, ik blijf tot op heden bij mijn gevoel dat het een gimmick is.

Wat mij aanspreekt is vooral de repairability, stel je hmdi poort gaat kapot of je trackpad, dat lijkt mij simpel met een framework laptop.
Ik heb nu een laptop met een scherm met 1 lijn pixels dood, dus tweedehandswaarde is daardoor laag.

[sjaak80]

Het lijkt me ook niet de bedoeling dat je elke upgrade meteen neemt. Dan kun je waarschijnlijk idd beter elk jaar een tweedehands laptop kopen en je huidige doorverkopen. Maar als je elke paar jaar wilt upgraden is dit wel mogelijk efficienter (hoeveel is een 5 jaar oude hp nu nog waard, bijv.). En ook als je maar 1 dingetje wilt veranderen.

Formfactor zou een ding kunnen zijn, en het is lastig daar echt zekerheid over te krijgen, maar 13" is over 5 jaar nog steeds 13". Zo heel veel veranderen laptops niet meer, tenzij er echt nieuwe dingen gaan komen met buigbare schermen etc.

Maar daarnaast: het is ook niet alleen maar upgraden; je bent ook een stuk beter uit als er iets kapot gaat. Wat mij uiteindelijk overtuigde (naast de stapel oude laptops die ik niet heb doorverkocht) was een verhaal van iemand die de laptop had laten vallen en er (na een dag voor de bezorging) in 10 minuten een nieuw scherm op had geschroefd. En ook de disk en het geheugen zijn een stuk makkelijker te vervangen.

Het is wel relatief duur, naar mijn mening, en zal zeker niet voor iedereen zijn. Maar het is in naar mijn mening echt wel meer dan een gimmick.

[i-chat]

als het je om het formaat gaat dan denk ik inderdaad dat je beter een nuc kunt kopen.
maar als het je om de prijs gaat denk ik niet dat je een nuc koopt met vergelijkbare hardware, voor de prijs die je nu voor zo'n case betaalt... die hardware upgrade wilde je toch al, dus eigenlijk moet je alleen de case maar rekenen, tegelijkertijd als de case kunt DIYén en je wilt geen nuc dan kun je deze voor vergelijkbare prijzen (van nucs) verkopen als highend media-center of misschien wel als nog wat anders.

als ik naar de vorm van die dingen kijk dan valt mij op dat ze heel plat en vermoedelijk vrij goed te koelen zijn, en dat je precies zelf kunt kiezen welke I/O modules je erin steekt. met 4 modules zou ik kunnen denken aan, 2x gbit lan, 2x storage, 4 van die dingen moeten wel een heel interessant clustertje kunnen vormen in een behuizing niet veel groter dan een bierkratje,

[Guru Evi]

Het is inderdaad een gimmick voor mensen die graag hun laptop regelmatig willen upgraden en dus in de loop meer e-waste genereren.

Voor de gemiddelde mens moet een laptop 5-7 jaar mee en daartegen zijn alle componenten verouderd en is er niets herbruikbaar, niet alleen vanwege ouderdom maar ook de standaarden die dan veranderd zijn. Je DDR3 latje en SATA disk gaan echt niet passen in je DDR4/5 en NVMe sloten.

Ik denk dat we zo’n trucks zoals FairPhone zien: eerste generatie onderdelen kan niet herbruikt worden in de tweede of derde generatie en de enige bron van onderdelen zijn de mensen die hun eerste aankoop teruggeven voor tweemaal niets aan het bedrijf, dus 2-3 weken wachten op een reparatie van je “herstelbare” foon om dan een zwaar gebruikt onderdeel te krijgen aan de volle prijs.

[Reactie gewijzigd door Guru Evi op 22 juli 2024 13:39]

[dj-vj]

Oh dat is wel vet concept!

[E.T.O.]

Ik heb begrepen dat er een klein chassis komt zodat je een mini-PC-tje ermee kan bouwen. Volgens mij gezien in een video waar Linus (Tech Tips) deze nieuwe generatie laptop toonde.

[vladimirN]

Inderdaad framework levert de Coolermaster Mainboard case, hier te vinden:
https://frame.work/nl/en/...ler-master-mainboard-case
(Geheugen, M2 en SSD gaan op het mainboard)

Met een paar expansie items (insteek principe) op basis van usb-c die je ook los kan kopen (ethenet module, usb modules etc, uadio modules en display modules) kan je van het oude gedeelte een werkende mini-pc maken. Helaas is dit beperkt tot 4 I/O modules

Het leuke is echterdat je op die manier ook je eigen computer kan samenstellen, zonder dat je eerst een laptop koopt.

[Chris_147]

Dit filmpje van Linus eens bekijken:
https://www.youtube.com/watch?v=iU_iWa9LL_s

Daar staat de case van Cooler Master beschreven.
Ik vond het wel heel interessant: goede schermresolutie, veel RAM, goede AMD CPU, juiste IO voor een niet al te gekke prijs (1.900$ voor 64GB RAM, of je kan ook barebones kopen en zelf RAM/HD/power brick toevoegen )
Vermits levering van de AMD versie pas in Q4 komt, wacht ik nog even af.

[ocf81]

Er is een 3D-printbare behuizing waarmee je het oude moederbord kan omtoveren tot een mini-PC, waar nu dus ook een kant-en-klare versie van Coolermaster van is. Er is ook een community project om er een tablet computer van te maken. Framework komt binnenkort met een optie om de batterij te hergebruiken als powerbank. (kan link even niet vinden, maar is aangekondigd)
En ik heb ook wel het idee langs zien komen om een schermadapter te maken zodat je het scherm kan hergebruiken, maar daar weet ik op dit moment de status niet van.

[quazar]

Accepteert Windows dit eigenlijk? Heb wel eens BSODs gehad bij dit soort wissels of Microsoft moeten bellen voor heractivatie.

[Whazor]

Hun guide vertelt ook waar je op moet letten.

[Croga]

De Windows key wordt tegenwoordig op het moederbord opgeslagen. Dus ja, als je het moederbord wisselt zul je opnieuw moeten activeren. Alle andere vervangingen zullen geen probleem zijn.

Uit mijn ervaring (met desktops en laptops waar ik SSDs met Windows lukraak op en neer schoof) heeft Windows geen BSOD probleem meer met dit soort wisselingen. Hij klaagt even dat hij wat nieuwe drivers wil installeren maar dat is dan ook alles. Volledige reinstalls zijn niet meer nodig hoewel het wel nuttig kan zijn om van achtergebleven drivers af te komen.

[WoutervOorschot]

Alleen als je dat specifiek wilt volgens mij, zodra je aanmeld met een microsoft-account word de key (ook) in je account opgeslagen en kun je die vervolgens gewoon gebruiken om een pc (of nieuwe pc) te activeren.

Tenminste, mijn windows 8.1 key van een vorige PC is de activatiekey van windows 10 en 11 op mijn huidige PC. Technisch zit er nog een verschil tussen OEM en retail keys, maar zodra ze opgeslagen zijn op je account activeert het zonder problemen volgens mij.

[Croga]

Alleen als je dat specifiek wilt volgens mij, zodra je aanmeld met een microsoft-account word de key (ook) in je account opgeslagen en kun je die vervolgens gewoon gebruiken om een pc (of nieuwe pc) te activeren.

True. Die had ik inderdaad even over het hoofd gezien. In je account wordt die gekoppeld aan je moederbord. Het maakt het heractiveren wel een stuk eenvoudiger want een "full license" kun je loskoppelen en opnieuw koppelen.

[Blokker_1999]

20 jar terug had je bijna gegarandeerd problemen met drivers en dergelijke en was een herinstallatie vaak de enige goede manier wanneer je van moederbord wisselde. Vandaag lijkt Windows vrij goed bestand tegen het verplaatsen van je storage device naar een totaal andere PC. Windows heeft wat meer tijd nodig om alle hardware goed te initialiseren en drivers goed te zetten, maar daarna heb je zelden problemen met je systeem.

De activatie zal vandaag ook minder snel een probleem zijn. Enkel als je een OEM licentie hebt, die mag je namelijk niet meenemen naar een nieuw systeem, wat je in essentie hebt als je van moederbord wisselt. Maar andere Windows versies gaan vandaag activeren op je Microsoft account, als je dat hebt.

[memphis]

Kijkend alleen naar de kosten, hoe rendabel is dit tov gewoon een nieuwe laptop kopen? Zo te zien wat je nog over houd is de behuizing met scherm en keyboard.

[vladimirN]

Het oude gedeelte is herbruikbaar met de (transparante!) coolermaster main board case. Kun je een soort van mini-pc construeren die je aan je tv in de woonkamer hangt

https://frame.work/nl/en/...ler-master-mainboard-case

[Reactie gewijzigd door vladimirN op 22 juli 2024 13:39]

[memphis]

OK, dan koop je een kast om van het oude bord een PC te maken. Wat is het verschil als je de oude laptop dan als een complete laptop doorschuift voor een ander gebruik en een nieuwe laptop aankoopt?

[skapiche]

Form factor is wel wat handiger ten eerste. Ingebouwde VESA mount oplossing.
De nieuwe behuizing behoud ook de functionaliteit van de modulaire aansluitingen.

Het is alleen wel jammer dat het nieuwe bordje i.c.m. met die case hetzelfde kost als een complete nieuwe laptop. Maar ik vind het idee en uitvoering daarvan wel cool.

[Balance]

Dit is duidelijk een review van wat er allemaal mogelijk is, in de werkelijkheid ga je natuurlijk niet alles tegelijk vervangen. Die grotere accu komt er als de oude stuk is. Van 11th naar 13th gen is nog niet zo interessant (zeker niet voor het bedrag), maar straks naar 14th of 15th (of AMD!) is een grotere stap. Of even een meer geheugen of nieuwe wifi-kaart erin.

En veel oude onderdelen kan je zo nog een keer gebruiken, je oude moederbord kan je bijvoorbeeld in de Cooler Master Mainboard Case stoppen waarmee het een soort mini-PC / NUC wordt.

[Reactie gewijzigd door Balance op 22 juli 2024 13:39]

[itContinues]

Je koopt dit niet alleen kijkende naar de kosten. In een ideale wereld zouden deze ook een stuk lager zijn. Maar koop je zoiets dan betaal je feitelijk niks meer, maar genereer je ook minder e-waste en draag je hopelijk bij aan toekomstige repareebare en opwaardeerbare laptops.

Eerlijk, de hoeveelheid bruikbare eletronica die wij zonder er naar om te kijken weglazeren is schrikbarend en bovenal zonde. De repareerbaarheid en duurzaamheid van computers gaat steeds meer achteruit en eerlijk dat is geen goede ontwikkeling.

Wat ik met je eens ben, is dat het jammer is dat je hiervoor moet betalen.

[Reactie gewijzigd door itContinues op 22 juli 2024 13:39]

[HelloJed]

Waarschijnlijk minder rendabel, maar het gaat hem erom dat je niet constant zit te upgraden en ultiem je e-waste gaat verminderen.

[Joe28965]

Was het voor de review van de accu niet beter geweest om dezelfde CPU te gebruiken, want hoeveel winst van de nieuwe accu komt uit de verbetering van de CPU?

Tenzij de logica daar was "hij is 11% groter dus zal bij de 12e 13e generatie wel 11% langer mee gaan"

EDIT: Foutje, ik was nieuwsgierig naar verschil voor 13e gen oude/nieuwe batterij. 13e gen test is alleen met nieuwe batterij gedaan. Leek mij misschien wel interessant om te vergelijken met alleen mobo upgrade.

[Reactie gewijzigd door Joe28965 op 22 juli 2024 13:39]

[Iruk1981]

Om dit te onderzoeken staan er testresultaten met de i7-1280p met 51Wh (typ foutje? Waarschijnlijk de 55Wh accu) en met de i7-1280p met 61Wh.

Verder is er nog een test gedaan met de i7-1360p om te zien wat het nieuwe moederbord doet met de accuduur.

Wat voor testen zoek je nog meer?

[ismael86]

Voor het moederbord van de 12de generatie moet nog een firmware update komen om de grotere batterij te ondersteunen.

[faim]

Het nieuwe moederbord is voorzien van een Core i7-1360P-processor. Dat is een quadcore, met daarnaast nog acht zuinige cores en een maximale kloksnelheid van 5GHz. Het vorige moederbord bevatte een Core i7-1280P en dat is een hexacorechip, bijgestaan door nog eens acht zuinige cores, met een maximale kloksnelheid van 4,8GHz.

Dus de nieuwe variant heeft minder cores, voelt toch een beetje als een downgrade.

In het kader van duurzaamheid, wat gebeurd er met het oude scherm? Kan je deze bijvoorbeeld terugsturen zodat ze deze weer kunnen herverkopen voor een tweede leven?

[Vulcanic]

Door de verbetering van de singlecore performance is de multicore performance vergelijkbaar - maar is inderdaad waar dat niet iedere applicatie gebaat is bij deze upgrade, deze zullen op zn hoogst net zo snel zijn.

[ismael86]

Er is ook een 1370p variant verkrijgbaar met 6 performance cores maar de review is niet van het snelste model.

Het oude scherm zou je weer kunnen verkopen, inmiddels zijn alle onderdelen los verkrijgbaar waardoor je de hele laptop zelfs zou kunnen samenstellen via de marketplace en 2de handse onderdelen.

Toen ik het moederbord vervangen naar 12th gen had heb ik het oude moederbord verkocht via tweakers V&A.

[JBVisual]

Leuke review, jammer dat de AMD verdien niet opgestuurd is voor een volledige vergelijking.
Maar voor een belangrijke doelgroep komt er pas later een echt interessant model uit.
Het 16inch model staat op de planning, en is voor een belangrijke doelgroep erg interessant. Gamers en professionals die graphics nodig hebben.

Bij dit nieuwe model kan je straks los je videokaart kiezen en upgraden, wat vaak sneller nodig is dan je CPU.
Dit zou voor mij een reden kunnen zijn om voor zo’n type laptop te kiezen.
(Los van het feit dat je ook nog in scherm, keyboard en andere zaken makkelijke keuzes kan maken)

Ik hoop dan ook dat dit 16 inch model straks ter review aangeboden wordt, want ik ben reuze benieuwd naar deze bevindingen.

[NickC]

Wat ik begreep uit de video van LTT over de AMD variant van de laptop is dat ze de software nog aan het tweaken zijn. En dat zou natuurlijk een reden zijn om hem nog niet naar reviewers te sturen

Linus was de eerste buiten Framework die hem in z`n handen had. En hij mocht ook niet verder dan het lockscreen komen nadat de laptop was opgestart.

Link naar de betrevende video: https://youtu.be/iU_iWa9LL_s

[Makky22]

Volg Framework al sinds het begin LTT er een video over maakte.

Als Linus al een upgrade kan uitvoeren op dit soort laptops, dan kan iedereen het

Linus heeft eveneens een investering gedaan in Framework, dat was ook de reden waarom hij op die beurs in de video de AMD processor in handen kreeg.

Vond het wel knap van Framework hoe ze ervoor uitkomen dat er nog werk is omtrent de AMD processor.
Geen management poespas aan woorden, keihard doodeerlijke communicatie.

Ben benieuwd naar toekomst toe en in hoeverre de prijzen voor zowel nieuwe aankoop als upgrade kits nog kunnen zakken.

[Tweaqer]

Persoonlijk vind ik het nog wel jammer dat de kosten voor het verzenden zo hoog zijn. Als je alleen nieuwe hinges of speakers wilt zijn de verzendkosten 30 euro.. Waarschijnlijk versturen ze alleen vanuit de VS

[ruftman]

Nu is het voor Linus nog de uitdaging om een upgrade uit te voeren zonder het een of ander op de grond te laten vallen.

[WalnootX]

Leuke video waarbij Linus van LTT zijn eigen Framework laptop upgrade van Intel naar AMD tijdens de WWDC 2023. Nog niet helemaal werkend omdat de drivers etc. nog niet gereed zijn. Maar dit laat wel goed zien waar Framework naartoe werkt.

De CEO van Framework is trouwens ook echt een leuke gast en houdt van zijn product.
Samen met Linus hebben ze best wat lol.
Linus heeft ook flink geïnvesteerd in Framework.

https://www.youtube.com/watch?v=iU_iWa9LL_s

Goede en duidelijke review trouwens Tweakers!

[Reactie gewijzigd door WalnootX op 22 juli 2024 13:39]

[ocf81]

Het verhaal van Framework dat je dan met één hand de laptop niet kan openen is in mijn ervaring gewoon niet waar. Ja, je tilt de laptop een millimeter of twee op voordat het scherm opengaat, maar dat is verwaarloosbaar. De stijfheid die je daarvoor terugkrijgt is het meer dan waard, helemaal als je gaat werken in de trein o.i.d.

Qua scherm ben ik het eens met de conclusie dat een mat scherm een van de bestelopties zou moeten zijn. Maar mocht je nu de meerprijs van een mat scherm te gortig vinden, dan is er ook nog een matte screen protector voor Framework laptops van BroTect die het prima doet en welke maar een paar tientjes kost voor 2 velletjes.

[Reactie gewijzigd door ocf81 op 22 juli 2024 13:39]

[meathome]

wat ik mis bij de meeste consumentenlaptops, is wat voor 2010 nog de norm was:
een accu die je gewoon kunt loskoppelen van je laptop,
geheugen niet gesoldeerd,
1 schroefje om je hdd/sdd er aan de zijkant uit te trekken om te vervangen,
een scherm wat geschroefd is ipv gelijmd.
en misschien zelfs weer een cpu met socket.
en dan ook nog de laptop open maken zonder schade of er een klepje op zetten zodat je bij geheugen en wifi kaart kan.

als dat weer de norm zou kunnen worden, vang je het grootste deel van upgrades af en is het meeste ook voor minder technische mensen uitvoerbaar.

dus leuk dit niche product, maar de massa van e-waiste komt van slecht of niet repareerbare e-disposables by design.

[Reactie gewijzigd door meathome op 22 juli 2024 13:39]

[Cinemaskoop]

Toen was een notebook van 5cm dik en 4kg ook nog de norm..

[meathome]

wat een onzinnige vergelijking.
mijn 3kg wegende 4cm dikke laptop uit 2006 heeft ook een dvd speler en 18650 cellen. met de huidige techniek is dun en repareerbaar best mogelijk, schroefjes kun je in diverse lengtes kopen

als je absoluut gaat kijken zou een geheugenslot maximaal 2mm aan de totale hoogte toevoegen tov gesoldeerd...en dat is het mij best waard om niet langer dingen te moeten weggooien.

onder druk van aandeelhouders en overheden die zochten naar 'economische groei' lijkt
alle elektronica sinds de kredietcrisis wegwerp geworden, ik heb liever meer vooruitgang dan meer afval.

[Reactie gewijzigd door meathome op 22 juli 2024 13:39]

[Cinemaskoop]

Nee dit heeft wel degelijk met de dikte te maken.. de trend is nou eenmaal dunnner en solderen is dan de oplossing. 2mm is meer dan 10% op de gemiddelde notebook. Sowieso gooit volgens mij niemad zijn oude notebook weg maar die krijgen veelal een tweede leven bij iemand anders.. familielid, marktplaats, V&A. onderdelen vervangen zorgt er ook voor dat je je oude onderdelen niet meer kan gebruiken en dat zorgt ook weer voor waste. Bij de dikkere machines kan je ook gewoon het geheugen vervangen. Maar bij de dunnere versies niet. En die zijn niet voor niks dun.. Bij de notebooks van rond de 2CM kan je het geheugen meestal vervangen. Of is er iig 1 geheugenslot. Bij dunner niet omdat dat gewoon niet mogelijk is. Bij de meeste gaming notebooks kan je het geheugen bijv altijd van vervangen omdat daar de dikte minder een rol speelt

[cc12]

Je benoemd hier een heel belangrijke punt waarom upgraden van een laptop zo ontzettend moeilijk is geworden. Tenslotte is het voor bedrijven ook een goed verdienmodel als het de consument moeilijk wordt gemaakt om het zelf te doen.