In plaats van het huidige capaciteitstarief, waarbij de groep tot en met 3x25A hetzelfde relatief lage tarief betaalt voor de netwerkaansluiting, wordt gedacht aan een bandbreedtemodel, of bbm. Zoals gezegd is het voorstel om vanaf medio 2025 een bepaald tarief per kW te berekenen. Hoe meer stroom er tegelijk gebruikt of teruggeleverd wordt, des te hoger het tarief zal worden.
Bundels
De exacte tariefgroepen zijn nog niet bekend, maar het zou bijvoorbeeld kunnen gaan om bandbreedten van 5, 10, 15 en 20kW. Als poweruser kun je dan bijvoorbeeld kiezen voor 15kW, terwijl een huishouden zonder zonnepanelen, warmtepomp en EV kan kiezen voor 5kW. Je kunt die bandbreedten zien als de databundels van smartphones. Zolang je binnen je bundel blijft, staat het tarief vast. Kom je erboven, dan betaal je een extra bedrag per kWh. Je betaalt alleen extra voor het deel dat je, per kwartier, boven je bundel uitkomt. De tarieven zijn nog niet bepaald, maar in de wandelgangen wordt gesproken over 30 euro per kW en 50 cent per kWh voor buitenbundelgebruik. Iemand die dus een bundel van 15kW heeft, betaalt daarvoor in dit voorbeeld dan 450 euro en iemand met 5kW bandbreedte 150 euro. In dat laatste geval is dat beduidend minder dan het huidige tarief.
'Een deel gaat erop achteruit, maar veel van die kosten worden dan ook door die kleine groep veroorzaakt'
Volgens Freek Akkermans zullen de meeste huishoudens er financieel op vooruitgaan met de toekomstige regeling. "De netbeheerders hebben de tarieven op de kosten geraamd. Het overgrote deel gaat minder betalen is onze schatting. Een deel gaat erop achteruit, maar veel van die kosten worden dan ook door die relatief kleine groep veroorzaakt. Bovendien gaat het slechts om een klein aandeel op de totale energierekening. Het betreft alleen het nettarief. In absolute zin gaat het bedrag voor powerusers weliswaar omhoog, maar in relatieve zin is het nog nooit zo laag geweest. Bovendien, wie slim nadenkt over het energiegebruik, kan kosten besparen."
De bedoeling is dus dat huishoudens hun stroomverbruik beter gaan afstemmen op de capaciteit van het net, zoals dat met dynamische energieprijzen het geval is. Als er overtollige stroom is, is de prijs van een kWh relatief laag of zelfs negatief, waardoor het aantrekkelijk is om op die momenten stroom te verbruiken en vice versa als stroom schaars is. Dit helpt om de onbalans op het net in goede banen te leiden.
Praktijk
Toch leidt zo'n bandbreedtemodel tot vragen en onzekerheden. We staan immers in relatieve zin aan het begin van de energietransitie die medio 2050 voltooid moet zijn. Huishoudens worden gestimuleerd om hun dak vol met zonnepanelen te leggen, warmtepompen aan te schaffen en elektrisch te gaan rijden. Juist die groepen krijgen te maken met dit bandbreedtemodel.
Stel dat je panelen in de zomer regelmatig 10kW opwekken, dan val je dus al niet meer in de 5kW-bundel. Hetzelfde geldt voor warmtepompen met een vermogen boven de 5kW, waar je met een all-electric model al snel aan zit. Het geldt ook voor mensen die hun EV thuis laden met een 11kW-lader, die momenteel vrij gangbaar is. In feite word je gestimuleerd om met een veel lager vermogen te gaan laden dan technisch mogelijk is. Dat is in veel gevallen best een reële optie, want een EV is niet altijd leeg en hoeft ook niet altijd vol. Het kan echter aanvoelen als een achteruitgang, zeker na de problematiek met de eerste en tweede generatie EV's, die voorzien waren van een trage eenfaseomvormer. 11kW is nu de standaard, maar dat komt straks wel met een prijs. Bovendien wil je snel kunnen laden, bijvoorbeeld door juist te laden als de zon schijnt of de energieprijs laag is.
Freek Akkermans: "Het kan er inderdaad op neerkomen dat met 7kW gaan laden met het bandbreedtemodel een logischere keus wordt dan met 11kW. Toch kan het nog steeds interessant zijn om op bepaalde momenten met meer vermogen te laden, zelfs als dat boven de bundel is. Bijvoorbeeld als de elektriciteitsprijs laag of zelfs negatief is. Dit compenseert dan de kosten voor het buiten-de-bundeltarief. Iets anders dat zou kunnen helpen, is een thuisaccu. Je eigen zonnestroom consumeren ontlast bovendien het net. Op die momenten is er door de eigen opwek ook meer bandbreedte beschikbaar."
Kritiek
Er is ook kritiek op het bandbreedtemodel. Zo stelt Wido van Heemstra, voormalig senior adviseur bij de RVO, in een column op Solar365 dat veel huishoudens voor een te hoge bundel zullen kiezen uit vrees dat ze achteraf te veel moeten bijbetalen. Heemstra: "De keuze voor de bandbreedte vraagt inzicht in hoe vaak het gebruik een bepaald vermogen per kwartier overschrijdt in het jaar en om hoeveel kilowattuur het daarbij gaat. Bijna niemand beschikt over deze tijdreeksen en is in staat om de beste keuze voor zijn situatie te maken. De kans is groot dat iemand uit onzekerheid voor een te grote bandbreedte kiest en duurder uit is. Sterker nog, als hij kiest voor een te kleine bandbreedte, lopen de kosten snel op."
'Huishoudens moeten inzicht krijgen in hun huidige gebruik, bijvoorbeeld via hun energieleverancier'
Freek Akkermans van Netbeheer Nederland zegt de kritiek serieus te nemen. "We moeten goed kijken naar de exacte implementatie. Huishoudens moeten inzicht krijgen in hun huidige gebruik, bijvoorbeeld via hun energieleverancier. Ook installateurs moeten erbij betrokken worden, zodat ze hun klanten goed kunnen informeren. We kijken ook met grote interesse naar België, waar een dergelijk systeem volgend jaar al van kracht wordt. Daar kunnen we waarschijnlijk veel van leren."
Heemstra heeft nog meer kritiek. Hij stelt dat het bbm de kleinverbruiker als passieve veroorzaker ziet in plaats van als partner in de oplossing van de congestieproblemen. Hij denkt echter ook dat het nieuwe systeem niet zal bijdragen aan oplossingen voor netcongestie, 'omdat er geen incentive is wanneer die problemen zich voordoen en een terugkoppeling bij een jaarafrekening geen sturende werking hierop kan hebben'.
Freek Akkermans reageert: "Alles begint met inzicht in het verbruik. Het bandbreedtemodel vraagt erom om dat inzicht aan de voorkant op te doen. Die kennis kan vervolgens bijdragen aan een bewust verminderd verbruik."
/i/2004907232.png?f=fpa)
:strip_exif()/i/2004715584.jpeg?f=fpa)