Ruimtelander Philae is met succes geland op komeet - update

De Europese ruimtevaartorganisatie ESA heeft woensdag geschiedenis geschreven met de eerste geslaagde komeetlanding. De Philae-ruimtelander heeft woensdagmiddag het verlossende signaal verzonden dat de landing geslaagd is.

De Philae-ruimtelander is geland op de komeet 67P/Churyumov-Gerasimenko en iets over 17.00 uur ontving de ESA het signaal van de lander. Tussen de geslaagde landing en de ontvangst zat een half uur, waardoor de spanning bij de organisatie flink opliep. Er kon veel mis gaan bij de landing en Philae zou tussentijds niet meer bijgestuurd kunnen worden, maar dat viel dus mee. Meer over de geslaagde landing is te zien bij de speciale livestream.

De afbeelding die Rosetta van Philae nam nadat de ruimtelander zijn tocht van zeven uur naar de komeet begon.

ESA stuurde na de landing een tweet uit naam van Philae over de geslaagde landing in verschillende talen, waaronder Nederlands.

Ik ben geland! Mijn nieuwe adres is: 67P! #CometLanding

— Philae Lander (@Philae2014) November 12, 2014

De ESA heeft lang gezocht naar een geschikte landingsplaats op de grillig gevormde komeet voor de Philae-sonde. Uiteindelijk zou er slechts één plaats op 67P/Churyumov-Gerasimenko zijn gevonden waar veilig geland zou kunnen worden en waar voldoende zonlicht beschikbaar is voor de zonnepanelen van de sonde. Ook wordt de locatie, die Agilkia is genoemd, geschikt geacht voor het uitvoeren van boringen in het komeetoppervlak door de kubusvormige ruimtesonde.

De bedoeling was dat de Philae-lander zich aan de komeet zou vastketenen met harpoenen, maar anders dan eerst gedacht is dat niet gelukt, laat de ESA weten op Twitter. Het team gaat proberen om de harpoenen opnieuw vast te ketenen. Gebeurt dat niet, dan bestaat het risico dat de lander weer afdrijft richting de ruimte; de vier kilometer grote komeet beschikt nauwelijks over zwaartekracht.

ESA heeft ook de eerste afbeelding vrijgegeven die Philae heeft gemaakt voor zijn landing, op een afstand van 3 kilometer van 67P.

De komende maanden moet Philae monsters gaan verzamelen en analyseren. Op basis van deze kennis willen ESA-wetenschappers vergelijkingen maken met stoffen op aarde. Daarmee kan onder andere worden gekeken of de theorie plausibel is waarin wordt gesteld dat meteorietinslagen op aarde een rol hebben gespeeld bij het ontstaan van leven. Ook moeten de monsters meer inzicht geven in het ontstaan van het zonnestelsel. Het einde van de missie is op 31 december 2015 ingepland.

De ESA lanceerde Rosetta, de satelliet die Philae naar de komeet vervoerde, op 2 maart 2004 vanaf de Europese lanceerbasis Kourou in Frans-Guyana. In totaal heeft de satelliet er meer dan tien jaar over gedaan om de komeet te bereiken, waaronder een periode waarin de satelliet in een 'winterslaap' is gehouden om brandstof te sparen. In januari van dit jaar werd de 'kometenjager' met succes uit zijn slaap gewekt. Sinds de Rosetta-sonde na een ruimtereis van meer dan zes miljard kilometer op 6 augustus bij de komeet arriveerde heeft het al tal van foto's gemaakt van zijn doelwit. Verder bevat de Rosetta onder andere een massaspectrometer, een microgolf-thermometer en een ultraviolet-spectograaf. Met de spectograaf zijn al metingen uitgevoerd in de staart van de komeet en de 'coma', een omhulsel dat ontstaat als de komeet dichter bij de zon komt.

Update, 18:10: Alinea toegevoegd over de harpoenen van de lander, die anders dan gedacht niet met succes zijn afgevuurd.

Reacties (109)

[HolaGanz]

Geweldige prestatie!

Hier een mooie interactieve 3D simulatie hoe de sonde tien jaar geleden zijn reis begon: ESA.

[Plasma_Wolf]

Ik heb de livestream voor de helft van de tijd gevolgd, maar dan wel op een ietwat andere website

Hier (http://xkcd1446.org/) kun je daarvan de hele livestream nog weer terugkijken

[jesse111]

Het was nog even spannend, maar toch nog gelukt dus!
Prachtig om dit mee te mogen maken, nu maar hopen dat ze wat nuttigs kunnen vinden op de komeet

Edit: toch wel heel knap dit, om signalen en foto's (!!), die 6 miljard 500 miljoen kilometer verderop verstuurd worden, te kunnen ontvangen.
Mijn wifi signaal in huis haalt net aan mijn slaapkamer op 1 hoog

[Reactie gewijzigd door jesse111 op 26 juli 2024 03:00]

[mikedhanpat]

In werkelijkheid is de afgelegde afstand 6 miljard kilometer, maar is de afstand momenteel hemelsbreed zo'n 500 miljoen kilometer. Vandaar het half uur vertraging

[jesse111]

Aha! Alsnog best een pittige afstand, knap staaltje techniek dus

[mikedhanpat]

Zeer zeker. Je zou voor de gein eens het vliegschema op moeten zoeken. Ik geloof dat rosetta zo'n 4x een zwaartekracht slinger heeft gedaan om voldoende snelheid te ontwikkelen om bij de komeet te kunnen komen.

Hier is de afbeelding trouwens al:
http://taylorholmes.com/w...loads/2014/08/rosetta.jpg

[luappul]

En hier de gif van de afgelegde route en de routeplanner op de ESA site
Bizar en spectaculair hoe ze dit kunnen bedenken en uitvoeren, geweldig dat het is gelukt!

[Reactie gewijzigd door luappul op 26 juli 2024 03:00]

[Anoniem: 614]

Mooie gif. Zeker als je de hele dag gewerkt hebt, geeft deze gif in korte tijd een heel mooi beeld en hoe knap het is.

[G-bird]

Weet iemand hoe het probleem met de raketten is opgelost die moesten tegensturen als de harpoenen werden afgeschoten?

[downcom]

Er is in de ruimte al harder afgeremd. Daarnaast hadden ze op het einde nog problemen met de harpoenen in de grond te boren (blijkt dat er in die harpoenen ook nog instrumenten zitten om metingen uit te voren), Wat ik mee kreeg van de stream is dat er 1 bleef hangen. maar naar een aantal minuten alsnog verankerd was.

Edit: Blijkt dat de harpoenen helemaal niet zijn afgeschoten en dat hij nog los op komeet staat!

Bron: Twitter / ESA

Nieuwe foto van 3 km afstand (genomen vanaf Philae)

[Reactie gewijzigd door downcom op 26 juli 2024 03:00]

[stijnovic]

Er was een storing bij de test van de (koud gas) moter/raket, ze wisten niet zeker of hij het wel of niet zou doen. Die was niet bedoeld om af te remmen, maar om de lander tegen de komeet aan de duwen omdat de zwaartekracht bijna 0 is.

http://www.youtube.com/watch?v=Wyv_CWknl6A&t=2m0s

[Reactie gewijzigd door stijnovic op 26 juli 2024 03:00]

[downcom]

Dat was al een bekend probleem. Dit probleem had alleen wat te maken met het verankeren van de harpoenen. Was live op de stream te horen / constateren. (en ook duidelijk van de gezichten af te lezen poeh wat waren die mensen zenuwachtig! een WK / EK is er niets bij!)

[Reactie gewijzigd door downcom op 26 juli 2024 03:00]

[dunpealhunter]

Dit is zo ongelooflijk gaaf nieuws! Door dit soort berichten begint het toch weer te kriebelen, misschien moet ik Kerbal Space Program weer eens onder het digitale stof vandaan halen en ook proberen om iets te landen op een asteroid...

[jesse111]

De raket was dus kapot en ze hebben het nu alleen moeten doen met de harpoenen, daarom was het zo spannend.

[SpazzII]

"De bedoeling was dat de Philae-lander zich aan de komeet zou vastketenen met harpoenen, maar anders dan eerst gedacht is dat niet gelukt, laat de ESA weten op Twitter." Het was dus nog spannender... Vraag me af hoe het uiteindelijk dan gelukt is als het niet die thruster was én niet de harpoenen.

[DoubleYouPee]

"Esa confirms the harpoons designed to attach Philae to the comet did not fire, but its smaller screws appear to have dug into the surface"

[sygys]

Er was dus een backup plan.. Onbegrijpelijk om te lezen dat zulke dingen kunnen. ik ken de film armageddon nog wel. Waarbij ze een meteoriet proberen op te blazen om de aarde te redden.

Nu is het in het klein. maar ik denk dat zulke technieken wellicht in de toekomst kunnen bijdragen aan de veiligheid van de aarde. Als ze dit met succes vaker en beter kunnen uitvoeren dan zal straks een meteooriet die op de aarde af komt van te voren kunnen worden opgebroken ik kleinere stukken of van baan veranderd om een inslag te voorkomen.

[fre0n]

Het was meer andersom, de harpoenen waren het backup plan.

De schroeven waren ontwikkeld om in een ijzig oppervlak vast te draaien. De kennis over kometen is de afgelopen 10 jaar echter flink toegenomen, men weet nu dat kometen zoals deze ook uit een soort grind kunnen bestaan en dan begin je niet veel met schroeven. Dit was ook de reden waarom t zo lang duurde om een geschikte plek te vinden, het grootste deel van het oppervlak bestaat uit gravel. ESA heeft de harpoenen intussen getest in een soort gravel-bak, dat bleek wel te werken, bij het terugtrekken van de harpoen (met zo'n 15 kg kracht) kwamen de haken vast in de gravel, als een soort paraplu. Om ze af te vuren is echter wel de tegendruk nodig die nu niet geleverd kan worden.

Ze hebben dus mazzel dat de lander op minimaal 1 van de 3 schroeven vast staat.

[barchettanl]

Moeten ze wel 10 jaar van te voren plannen wanneer die komeet op de aarde afstormt.

Ik zit op m'n werk grapjes te maken dat het 'in die documentaire' wel lukte om te landen. 'Documentaire?' 'Ja, Armageddon!'

[GENETX]

Gewoon het kleine beetje zwaartekracht van de komeet. Het is alleen een zeer fragiele situatie omdat Philae nu gewoon "los" op de grond van de komeet staat en er zo weer van af kan springen. Als ik het artikel hier mag geloven zit deze nog niet vast.

En op zich zijn met de zwaartekracht de harpoenen en de thrusters ook niet nodig, Philae kon gewoon worden aangetrokken. De thrusters waren dan ook nodig om Philae tegen te houden door de krachten van de harpoenen, die hem hadden kunnen wegschieten. Eigenlijk dus een soort van tegendruk om Pholae tegen de komeet te drukken terwijl hij zich vastzet. Beide zijn dus niet gebruikt, wat betekend dat Philae zich niet op de komeet heeft gedrukt, maar zich er ook niet vanaf heeft gedrukt.

[Helox-in-a-box]

Ik neem aan dat de lander wel gewicht heeft en massa is traag, als de harpoenen erg licht zijn dan zal het redelijk stil blijven hangen ook met bijna geen zwaartekracht.

[G-bird]

Is dit de eerste wet van Helox-in-a-box. Massa is traag en als er geen zwaartekracht is en als een kracht op een object wordt uitgeoefend,dan blijft dat object stil hangen.

Nou ik dacht niet er is namelijk ook geen wrijving elke kracht wordt onmiddelijk in beweging omgezet.

Ik mompel wat als wet van behoud van impuls

[Helox-in-a-box]

Dankjewel voor de natuurkundeles. Meer massa = meer energie nodig om die massa in beweging te krijgen, de harpoen heeft lijkt me een redelijk lage massa en dus weinig energie nodig om die af te schieten/accelereren dus zal de sonde minder hard achteruit gaan. Het is niet alsof als de harpoen met de helft van de snelheid de andere kant op vliegt...

[torp]

Misschien is het dan maar goed dat de harpoenen niet werkten.

[millee]

Crucially, a thruster on the lander failed Tuesday night. It is designed to fire when Philae touches the comet preventing it bouncing off as the harpoons are fired. Now, the thruster is unlikely to fire.

Dr Alan Duffy, a research fellow and astronomer at Swinburne University of Technology in Australia, said: “Without thrusters it [also] means that there’s no chance to change course if a lander-destroying shard of ice and rock is underneath.”

http://www.theguardian.co...ng-so-exciting?CMP=twt_gu

[hbt68]

volgens mij is afstand slecht 500milj km ;>)

Aphelion 5.6829 AU (850,150,000 km)
Perihelion 1.2432 AU (185,980,000 km)
Semi-major axis 3.4630 AU (518,060,000 km)

[Wildfire]

Edit: toch wel heel knap dit, om signalen en foto's (!!), die 6 miljard kilometer verderop verstuurd worden, te kunnen ontvangen.

De komeet zit op een paar honderd miljoen kilometer afstand. Nog steeds indrukwekkend, maar dus niet 6 miljard kilometer. Die 6 miljard kilometer is de totale afstand die de sonde in al die jaren heeft afgelegd.

[Anoniem: 633711]

Dat Philae na 60 uur stopt met uitzenden...OK!
Wat gebeurt er nu verder met Rosetta... Blijft hij om 67P draaien, stopt zijn accu('s) er ook mee, of is het nu meer van: To boldly go, where no man has gone before...???

[Eddy_BE]

Die 60 uur is de 'stabilisatie' tijd om de systemen correct te configureren en wat foto's te nemen. Na die 60 uur is de batterij leeg, en is het de bedoeling dat de zonnecellen het overnemen.Het mogelijk probleem is dat door de landing de zonnecellen zo vol stof zitten dat ze te weinig energie kunnen produceren. De bedoeling is dat de lander zo lang mogelijk in dienst blijft. De 'naderende' zon zal een einde maken aan de 2 ruimte tuigen.

[Thystan]

Rosetta zal de gassen waarnemen die door de komeet worden uitgestoten (door meer warmte) als hij dichterbij de zon zal komen. Vervolgens zullen ze proberen ook Rosetta op de komeet te laten landen, om meer ervaring op te doen.

Uiteindelijk zullen beide wellicht voor altijd op de komeet blijven, of ergens per ongeluk er vanaf springen.

[Anoniem: 415197]

Kan iemand mij uitleggen wat er moeilijk is aan die landing?
In hoeverre verschilt dit van landen op bijvoorbeeld de maan, behalve dan dat de omwentelsnelheid waarschijnlijk een stukje sneller is?

[Eddy_BE]

2 problemen. De landingsplaats is heel klein, en de lander heeft geen enkele stuurraket om te corrigeren. De orbiter laat de lander gewoon vallen op het juiste moment. Door de zeer lage zwaartekracht zal die niet crashen maar zachtjes neerdalen en landen.Het uitstoten van die lander moest met een berekende kracht gebeuren. Een snelheidsafwijking van 1cm/sec geeft al een verschil vam 300m op de landingsplaats. En met flink wat stenen/rotsen dicht bij de landingsplaats maakt het dus heel gevaarlijk.

[C00P]

Meen je dit nu?.

De maan is 100.000 keer groter, deze komeet ligt veel en veel verder, je kan geen manuele sturing doen omdat het signaal te lang onderweg is, dus je moet vertrouwen op technologie van meer dan 10 jaar geleden.

[Anoniem: 415197]

Ehm ja, maar we hebben het hier over klassieke mechanica.
Sommetjes hierover zie je waarschijnlijk binnenkort terug in middelbare-school boeken.
Dat bedoel ik niet denigrerend, ik wil gewoon graag weten wat er zo knap is aan die missie, behalve dat het natuurlijk knap is om alles te laten werken zonder falende schakel, maar dat moge duidelijk zijn.

[Anoniem: 64119]

Ook bij klassieke mechanica kan er ook van alles misgaan.

Zelfs bij iets heel simpels als een gyroscoop:
http://en.wikipedia.org/wiki/Kepler_%28spacecraft%29
Kepler is in feite defect door het falen van twee van zijn "klassieke" gyroscopen.

Je kan wel nagaan dat wanneer iets relatief simpels als een gyroscoop al een missie kan doen mislukken, huzaren stukjes als Rosetta of Curiosity voor een te groot deel van geluk afhankelijk zijn.
http://www.nasa.gov/missi...l/index.html#.VGQE51deppU

De Rosetta landing en Curiosity waren vnl door premieres in de ruimtevaart nogal pionierswerk waaraan gewoon extra risico zit.

[Jel014]

Klopt, helemaal waar. Niet te vergeten moeten er veel meer flyby's worden gedaan om de sonde van snelheid te voorzien, omdat het ding zo ver was moest er nog een hibernation periode zijn om bransdstof stroom te besparen omdat er in vergelijking met de aarde, nog maar 4% van de lichtsterkte over was in deep space, dus ze moesten het ding laten tollen om het een stabiele richting te geven. Bij een maanlading hadden ze al die trucjes niet hoeven uitvoeren.

[style147]

Now drill it and take samples! En weer terug naar aarde.

[3raser]

Het lijkt me niet dat deze ruimtelander weer terug naar aarde komt. De data wordt verzameld en daarna is waarschijnlijk de energie van het ding uitgeput.

Die foto's zijn wel gaaf om te zien. Hoe interessant is het dat zo'n komeet met 60.000(?) km/h door de ruimte vliegt en dat die losse(?) brokjes steen(?) er gewoon op blijven liggen.

[Reactie gewijzigd door 3raser op 26 juli 2024 03:00]

[downcom]

Het is zelfs zo dat ze van plan zijn Rosetta te parkeren op die komeet om te kijken hoe dat uitpakt.

[Migrator]

Volgens mij was dat geen actie meer om experimentele data te vergaren; het was meer een end of life actie, als de brandstof nagenoeg op is, om zo de Rosetta voor eeuwig mee te laten vliegen met de komeet. Rosetta zelf heeft alleen apparatuur aan boord om vanaf een afstandje te kunnen meten.

[downcom]

zoals ik bedoelde kijken hoe dat verloopt (om daar nog wat van te leren) het laten landen. Maar verder heeft rosetta geen waarde meer.

[kwinvdv]

Rosetta gaat volgens mij ook nog kijken hoe de komeet ontwikkeld als deze dichter bij de zon komt, sinds als deze opwarmt zal het meer gas uitstoten en meer atmosfeer om zich heen zal vormen. Volgens de site van ESA zal de missie van Rosetta pas op 31 December 2015 eindigen. Tijdens de livestream hadden ze het ook over een AFM die stofdeeltjes zou moeten opmeten, maar ze hadden nog niet een goed stofdeeltje te pakken kunnen krijgen. Dus Rosetta zal zeker nog wel even bruikbare en waardevolle data blijven genereren.

[benji83]

Rosetta is het relay station waardoor Philae kan communiceren met de Aarde. Er is geen directe communicatie mogelijk, daarom blijft Rosetta rondcirkelen.

[mikedhanpat]

Welkom in het vacuüm Geen luchtweerstand dus de losse stenen ondervinden geen wrijving.

[Migrator]

Het lijkt me niet dat deze ruimtelander weer terug naar aarde komt. De data wordt verzameld en daarna is waarschijnlijk de energie van het ding uitgeput.

Klopt, de Rosetta gaat niet terugkeren naar Aarde, dat zou veel en veel te kostbaar zijn. Het is een gigantische stap tussen eenrichtingsverkeer en een succesvolle (!) terugkeer.

Die foto's zijn wel gaaf om te zien. Hoe interessant is het dat zo'n komeet met 60.000(?) km/h door de ruimte vliegt en dat die losse(?) brokjes steen(?) er gewoon op blijven liggen.

Inderdaad, geweldige foto's. Maar dat die stenen zijn blijven liggen vind ik niet verbazend. Er is zwaartekracht op 67P, hoe gering ook, waardoor bij de vorming van de komeet* eventueel stof en steentjes zijn blijven hangen. Verder is er geen kracht die op de deeltjes werkt aangezien er met relatief constante snelheid gevlogen wordt en er vanzelfsprekend geen luchtweerstand is.

Ben zeer benieuwd naar de resultaten en andere fotos van het onderzoek!

[kwinvdv]

Denk niet dat Philae terug naar aarde komt, voor zover ik weet en begrepen heb tijden de livestream, zal de Philae op de komeet blijven. Bovendien heeft Rosetta volgens mij lang niet genoeg brandstof om terug te keren.

[tellavist]

Ongelovelijk dat er er een team met mensen is, die een kleine ruimte sonde weet te landen op een 4 kilometer groot oppervlak op 6 miljard kilometer afstand
Hoe in godsnaam?!

[Nyarlathotep]

500 miljoen kilometer afstand
Maar dat maakt de prestatie niet minder indrukwekkend natuurlijk!

[flippy]

wetenschap.

[JP1980]

Zou het niet onverstandig zijn de harpoenen opnieuw te activeren? Wellicht stuitert ze dan terug? Zou geloof ik eerst gokken dat ze blijft staan zonder harpoenen, zoveel mogelijk onderzoeken doen die zonder harpoen kunnen en daarna nog eens de harpoenen proberen en als dit lukt de onderzoeken met harpoenen doen.

[Neko Koneko]

Probleem is natuurlijk wel dat als de sonde wegdrijft van de komeet omdat hij niet verankerd is, ze dit bij ESA pas een half uur later weten en een commando om de harpoenen alsnog af te vuren er vervolgens nog een half uur over doet om weer bij de lander te komen. Daarna duurt het weer een half uur voordat ze weten of het gelukt is.

Het is een afweging die ze zullen moeten maken. Je kunt niet op het laatste moment ingrijpen.

[Bunzz]

Zo knap dit.. RESPECT. Waar ik aan zat te denken is: misschien zijn we nu wel beter voorbereid als er weer eens meteoriet richting de aarde suist.. Dit was toch een prima oefening!!
Hup we landen op zo'n steen, en met wat pulsen halen we hem een paar graden uit koers. En weg is de kans op impact.. geniaal!

[Atomsk]

Net zo voorbereid als kometen gebruiken voor mijnbouw om interstellaire ruimteschepen te bouwen vrees ik. Wanneer er vandaag een planetoïde (komeet/ijsklomp is meestal niet zo'n probleem) wordt ontdekt die op ramkoers met de aarde ligt, is er helemaal niets dat we kunnen doen. Er zit ook geen waarschuwingslampje op zo'n rotsblok, dus ontdekking is ook maar toeval.

Een kleine ruimtelander gebruiken voor onderzoek is ook iets anders als zware raketten afschieten die ook nog eens veel brandstof over moeten hebben om een asteroïde uit z'n baan te duwen. Misschien niet onmogelijk, maar erg haalbaar lijkt me het ook niet.

[Martijn033]

Ik vrees dat je je iets teveel laat meeslepen door Hollywood-romantiek. Hoe amusant die ook is, zo gaat het niet in de werkelijkheid

[fraggie]

Heet die zogenaamde "coma" geen Corona ?

[wildhagen]

Nee, het heet echt coma. Een corona bevind zich rond een ster, en bestaat uit plasma, niet uit stofdeeltjes. Twee verschillende zaken.