DICE vindt vrijgeven modtools een veiligheidsrisico

Karl-Magnus Troedsson, directeur van DICE, laat weten dat zijn bedrijf geen modtools vrijgeeft voor de pc-versie van Battlefield 3 omdat dat een veiligheidsrisico met zich meebrengt. DICE heeft bovendien geen tijd om de tools te maken.

Troedsson deed zijn uitspraken tegenover de Australische website AusGamers. De directeur van de Zweedse ontwikkelaar van Battlefield 3 geeft drie redenen waarom er geen modtools voor de shooter vrijgegeven zullen worden. De eerste reden die de directeur geeft is financieel van aard: hij stelt dat het maken van tools tijd en geld kost. Die wil de directeur er niet aan besteden. Battlefield 3 is het grootste project van Dice tot nu toe, en daar zou alle aandacht voor nodig zijn.

Troedsson stelt verder dat zijn bedrijf zo perfectionistisch is dat het niet eenvoudig is om modtools te maken. Als het bedrijf tools vrij zou geven, moeten ze perfect verzorgd zijn, stelt de directeur. Tot slot zegt hij dat veiligheid een belangrijke reden is. "Er is ook een veiligheidsrisico aan verbonden. Het betekent dat we onze dierbare game open moeten stellen en mensen de vrijheid moeten geven om te doen en laten wat ze willen. Dat zou ik heel graag willen, maar op de achtergrond zijn er veel zaken waar we rekening mee moeten houden voor we de beslissing kunnen nemen om zoiets te doen," aldus Troedsson. De directeur gooit de deur echter niet definitief dicht. Op de vraag of er misschien na release van de game alsnog modtools zullen verschijnen, zegt hij dat die optie overwogen wordt.

Dat er geen modtools voor de pc-versie van Battlefield 3 zullen verschijnen, maakte Troedssons collega Patrick Söderlund in juli al bekend. Hij gaf als reden dat de tools te ingewikkeld zouden zijn. Söderlund stelde dat het "erg moeilijk is voor fans om mods te maken voor de game. Door de manier waarop levels opgebouwd zijn, de vernielingen en al dat soort zaken, is het erg lastig, dus we denken dat de uitdaging te groot is voor fans om mods te maken."

Dice is niet scheutig met het vrijgeven van modtools. Ook voor het in 2010 verschenen Battlefield: Bad Company 2 waren geen tools beschikbaar. BC2 was gebouwd met Frostbite 1.5, de voorloper van de engine die voor Battlefield 3 gebruikt wordt. Bij concurrerende engines als de Unreal Engine en CryEngine is het gebruikelijk dat er editors beschikbaar komen.

Helaas!
De video die je probeert te bekijken is niet langer beschikbaar op Tweakers.net.

Reacties (54)

[E-Bastard]

Mikael Kalms van DICE heeft op het EA UK forum vorig jaar een duidelijk statement neergezet waarom er voor BC2 geen modtools zijn gemaakt / vrijgegeven.

Dit verhaal geeft een aardig beeld waarom:
http://forums.electronica...o-how-about-modtools.html

Ik kan me voorstellen dat een aantal van deze redenen ook gelden voor de Frostbite 2 engine.

[CyberFly]

Ik vind het maar een slap verhaal.

Een extra/speciale editor maken is helemaal niet nodig als je een fatsoenlijke tool voor de ontwikkeling gebruikt. De Unreal Editor is hier een goed voorbeeld van. Je krijgt als gamer namelijk dezelfde tool als de ontwikkelaar zelf heeft gebruikt. En uit persoonlijke ervaring kan ik zeggen dat Unreal Editor zeer makkelijk is in gebruik.
Daar komt bij dat er een hele lading aan games is waar een mogelijkheid bij zit voor het maken van mods. Het is blijkbaar niet zo moeilijk dat het onmogelijk is.

Als het bedrijf zo perfectionistisch is waarom hebben ze dan niet meteen een gebruiksvriendelijke tool gemaakt? Ze wisten dat ze de game speciaal voor de pc zouden ontwikkelen en daar hoort zeker een editor bij voor het maken van maps en mods. Dat is dus verre van perfect.

Over de veiligheid kan ik niet veel zeggen, daar heb ik geen verstand van. Maar het zal vast wel mogelijk zijn om een virus te stoppen in extra files die nodig zijn voor een custom mode/map.

[.oisyn]

De Unreal Editor is hier een goed voorbeeld van. Je krijgt als gamer namelijk dezelfde tool als de ontwikkelaar zelf heeft gebruikt. En uit persoonlijke ervaring kan ik zeggen dat Unreal Editor zeer makkelijk is in gebruik.

En waarom is dat ook alweer? Oh ja, omdat Epic zijn engine releaset voor 3rd parties, en het daarbij van belang is dat er ook een goed bruikbare editor meegeleverd moet worden omdat men anders niets heeft aan die engine.

DICE gebruikt een in-house engine waarvan het nog helemaal niet de intenties heeft om die te verkopen aan derde partijen. En dus zijn er ook geen gebruiksvriendelijk installeerbare stand-alone tools ontwikkeld, omdat dat nou eenmaal enorm veel manuren kost en niet nodig is als je je engine gewoon voor jezelf ontwikkelt. De interne tools die ze wel voor hunzelf ontwikkeld hebben maken gewoon teveel aannames over andere geïnstalleerde 3rd party software en libraries, hardware configuraties, beschikbare content, etc.

Ter vergelijking, wij werken al jaren samen met Crystal Dynamics en ontwikkelen mee aan de engine en tools. Een tijdje terug is er door Eidos (later Square Enix) besloten dat het handiger is als de studio's onderling meer tech van elkaar kunnen gebruiken. Er is ontzettend veel werk verzet om de engine in een vorm te gieten die makkelijker te adopteren is door een andere studio, en nog steeds vereist het een specifieke setup door de integratie met allerlei andere softwarepakketten (zoals Perforce en Maya) dat het absoluut niet haalbaar is om bij een gebruiker thuis te installeren.

Ze wisten dat ze de game speciaal voor de pc zouden ontwikkelen en daar hoort zeker een editor bij voor het maken van maps en mods.

Oh, hoort dat? Waarom zit er dan geen editor bij 99,99% van de PC spellen?

[Reactie gewijzigd door .oisyn op 23 juli 2024 05:09]

[ashemedai]

Waarom "hoort" het erbij? Het is geen wet of regel die bepaalt dat als iets voor PC uitkomt er verplicht een modding tool bij geleverd wordt. Ik heb geen idee hoe je aan dat verwachtingspatroon komt.

Ik vind de vergelijking met Unreal dan ook niet helemaal terecht. Epic heeft zich toegespitst om middels de Unreal Development Kit (UDK) een engine en tools aan de man te brengen. Dit is dan ook hun primaire bron van inkomsten, niet een Gears of War of Bulletstorm.

Digital Illusions CE (DICE) heeft als bron van inkomsten een game uitgeven zoals Battlefield 3 en niet om hun Frostbite engine te verkopen of licenseren. Als ze mod tools e.d. erbij leveren creëer je ook verwachtingen qua support en ik kan me goed voorstellen dat ze daar geen zin in en behoefte aan hebben.

Edit: Unreal -> Epic

[Reactie gewijzigd door ashemedai op 23 juli 2024 05:09]

[mobstaa]

dat vind ik heel erg jammer, want het spel zou echt geweldig zijn om te modden, maar ik snap wel dat ze in tijd nood komen als ze die tools moeten maken want de deadline is al over een paar maandjes

[bonus]

Als anderen mods ervoor maken verliezen zij geld.
A.met het maken van de tools.
B. als Dice dan zelf mods maken (eventueel als DLC of zo) waarom zou iemand die downloaden als je het zelf ook kunt.

Erg jammer, want bij andere games zijn mods in het verleden vaak erg succesvol geweest maar ik denk idd dat ze juist dat zelf willen doen om ermee te verdienen.
Te ingewikkeld lijkt me wel mee te vallen, maar je moet toch wat zeggen...

Edit: voor de neerlandicus onder ons

[Reactie gewijzigd door bonus op 23 juli 2024 05:09]

[Lapixx]

"Als anderen mods ervoor maken verliezen zij geld." - Serieus, de zin ontspoort volledig voordat hij goed en wel begonnen is.

Het punt dat de modtools te "ingewikkeld" zouden zijn loopt mogelijk voor een deel samen met de ontwikkelingskosten die aan het maken van de tools verbonden zijn. Wanneer de tools redelijk toegankelijk zijn voor fans, is er ook tijd in gestoken om ze zo eenvoudig te maken (in gebruik). Wanneer dit echter niet wordt gedaan, loop je de kans dat slechts een zeer klein deel van de community met de tools aan de slag kan, wat in de ogen van Dice misschien niet rendabel genoeg is om aandacht aan te besteden.

Een ander punt is dat Frostbite alleen intern gebruikt wordt. Unreal Engine en CryEngine zijn specifiek gemaakt om aan andere developers te leveren, en ik kan me voorstellen dat die al met een en andere tools worden meegeleverd die er op zijn minst een béétje representatief uitzien.

Overigens lijkt het me sterk dat een andere partij (succesvol) modtools gaat maken, als een aardig groot bedrijf als Dice dit al (relatief althans) teveel tijd vind kosten. Het zal in ieder geval nooit mogelijk zijn om op officiële servers te spelen met homebrew mods wanneer dit niet door Dice wordt ondersteund.

De vraag is echter of het ontbreken van modtools een groot probleem gaat worden. Als je naar de verkopen alleen gaat kijken, denk ik in ieder geval niet (met het oog op Bad Company 2). Daarnaast heb ik niet echt het idee dat modtools, waar vrijgegeven, veel/goed gebruikt worden, op een handvol games na.

[Mellow Jack]

Het ligt eraan natuurlijk, je kan je game "open" opzetten vanuit het oogpunt dat mensen later iets willen veranderen. Ik heb ergens in een ver verleden wat gedaan met mods en op het stukje programmeren na (dit deed ik dan ook niet) had je weinig tools nodig van de game zelf. In die tijd was alles nog lekker open (cab bestanden met winrar openen en je kon zo textures en modellen aanpassen/vervangen).

Daarom denk ik ook dat we meer moeten kijken richting de DRM en de Multi Player, de reden dat ze mods laten maken dmb tools wordt natuurlijk gebruikt om het onder controle te houden... Het openzetten van de games neemt te veel voordelen mee voor cheaters (en daarmee nadelen voor de Multi Player)

In de tijden dat veel games grotendeels afhankelijk waren van de singleplayer en voor de MP werkten met dedicated servers (dus het wordt door de spelers zelf "eerlijk" gehouden) maakte het de ontwikkelaars weinig uit wat je met de game deed nadat je hem had gekocht, dit werkt tegenwoordig helaas niet meer (opkomst console en multiplayer markt). De ontwikkelaars (uitgevers) willen dat iedereen de game blijft spelen en exact zo zoals zei het hebben ontworpen... Zo hopen ze ook bij een volgend deel weer dezelfde mensen te verleiden tot een aankoop

Tenminste dat is het gevoel wat ik erbij krijg

[Reactie gewijzigd door Mellow Jack op 23 juli 2024 05:09]

[Lapixx]

Uiteraard is het "openzetten" van het spel tegenwoordig not done, en ik ga er gemakshalve vanuit dat "modtools" voor een groot deel synoniem staat voor "software om mods te reguleren". Dat neemt echter niet weg dat je bij het uitgeven van die "tools" wel ervoor moet zorgen dat het ook echt tools zijn, en geen set van een aantal losse API's met beknopte documentatie. Want dan zijn er mogelijk nog meer mensen die klagen dan wanneer je helemaal geen tools had gemaakt.

Iets dergelijks zie je bijvoorbeeld terug in reviews van games met slechte multiplayer modi, waarbij de beoordeling soms aanzienlijk lager lijkt te zijn dan een gelijkwaardige game zónder multiplayer mogelijkheden. Wat dat betreft kan ik er volledig inkomen dat Dice (afgezien van financieel standpunt) de tools liever niet dan slecht (lees: karig/lastig in gebruik) aflevert, ook al zullen er altijd mensen zijn die liever iets dan niets hebben op dit gebied.

Naast DRM en MP is het misschien ook mogelijk dat er bepaalde technologieën worden gebruikt in de Frostbite engine die ervoor zorgen dat Dice juridisch gezien geen rechten heeft om de gebruiker in staat te stellen om direct met de engine te werken. Hoewel ik zeker geen expert ben op dit gebied, lijkt het genoeg voor te komen dat dit soort zaken één en ander belemmert.

[watercoolertje]

B. als Dice dan zelf mods maken (eventueel als DLC of zo) waarom zou iemand die downloaden als je het zelf ook kunt.

Er zijn ook gratis game engines oftewel we zouden zelf games kunnen maken, waarom uberhaubt games kopen? Beetje raar om te doen alsof iedereen mods kan maken en dan vooral om zelf te spelen, meestal doe je dat juist voor andere, als je de tijd/zin en kennis al hebt...

Nee ik koop wel voor dingen waar ik zelf geen zin in heb te maken of tijd aan te besteden...

[Mellow Jack]

Het modden kan je ook niet helemaal vergelijken met het maken van een game op een gratis engine

[siepeltjuh]

Helemaal mee eens. Bij BF1942 had op een gegeven moment bijna iedereen wel de mod dessert combat geinstalleerd.
Voor EA is het natuurlijk veel mooier als ze dat zelf hadden kunnen verkopen. Doordat deze zeer succesvolle mod gratis was konden ze zelf al niet meer geld verdienen met DLC. (toen was DLC ook nog niet zo hip als dat dat nu is)
Dat er dus besloten wordt om mods niet te ondersteunen met tools is goed te begrijpen, hoe jammer ook.

[Inflatable]

Door die mod wist men wel wat gamers wilde en zo is dus het zeer succesvolle BF2 ontstaan.. Een goed voorbeeld dat mods ook voor creatieve input zorgen waar een developer/uitgever later weer de vruchten van kan plukken.. Valve is een goed voorbeeld van een developer/uitgever die daar zeer goed gebruik van maakt.. Zonder mods dus geen input meer van buitenaf en dat is een risico voor de lange termijn als je zelf niet meer goed weet wat de markt nou precies wil.. BF en CoD zijn nu de populairste shooters op de markt maar beide lopen dus het risico om op de lange termijn dood te bloeden zonder nieuwe ideeen uit mods..

[Reactie gewijzigd door Inflatable op 23 juli 2024 05:09]

[BlooDbeak]

mods zorgen echter ook voor meer verkopen van de game en voor een langere levensduur. Ik heb bijvoorbeeld BF1942 enkel vanwege de pirates mod gekocht. Goede mods leveren een producent veel geld op. Zonder dat ze er moeite voor hoeven te doen krijgen klanten meer waarde voor hun geld en word het dus aantrekkelijker voor mensen om een game te kopen.

[MClaeys]

B. als Dice dan zelf mods maken (eventueel als DLC of zo) waarom zou iemand die downloaden als je het zelf ook kunt.

Bungie heeft nochtans bewezen dat betaalde dlc perfect naast community spul kan bestaan. Het is dan wel op console, maar in Halo 3 en Halo Reach was het perfect mogelijk om een eigen game-modus te maken en een eigen spelwereld. Dat dat minder modden is dan wat je van een Battlefield 3 modtool verwacht snap ik nog, maar het kan wel degelijk.
Deed Valve ook niet zo iets met Portal 2? Modtools verlengen de levensduur en het spelplezier van een spel (meestal). Maar misschien is deze game gewoon zo goed dat ze geen modtools nodig heeft

[Mellow Jack]

Modden is een erg brede term, het begin bij wat jij aangeeft (in je Halo voorbeeld) tot aan het zelf maken van een single player campain (incl nieuwe levels, modellen, wapens en een verhaal)

[DeeCruise]

Hij gaf als reden dat de tools te ingewikkeld zouden zijn. Söderlund stelde dat het "erg moeilijk is voor fans om mods te maken voor de game. Door de manier waarop levels opgebouwd zijn, de vernielingen en al dat soort zaken, is het erg lastig, dus we denken dat de uitdaging te groot is voor fans om mods te maken."

Wat in mijn ogen toch een behoorlijke drogreden is. Nu ben ik zelf geen mod-builder, maar als ik zie hoe communities mods maken voor de grotere games dan lijkt het me stom om je community te onderschatten met dit soort opmerkingen.

Voor Battlefield 2 gold destijds overigens ook dat het totaal vernieuwend was maar ook hier zijn een berg mods voor te vinden. Hoop dan ook dat ze na de release alsnog besluiten om tools te maken/releasen aangezien je daar de replayvalue van een game ook mee verhoogd. (even los gezien van de multiplayer natuurlijk)

[Verwijderd]

Ben ik het mee eens. Op een of andere manier zal er een mod community ontstaan. Met hobbyisten die waarschijnlijk net zoveel of zelfs meet verstand hebben van het produceren van levels. Je ziet soms wel eens dat een paar van die gasten een baan aangeboden krijgen.

Wat ik wel zou kunnen begrijpen. Is tijdsdruk, het niet genoeg tijd hebben om een goede set aan tools te produceren maar breng ze dan later uit. Van mij apart een jaar later. Toch?

Maar ik ga niet modden, geen tijd voor, ik wacht wel lekker tot deze game om mijn map ligt. En dan ga ik lekker een potje knallen. Daarvoor is de game ook gemaakt in de eerste instantie!

[Reactie gewijzigd door Verwijderd op 23 juli 2024 05:09]

[DCG909]

Ik moet zeggen, er zijn veel BS mods voor games, maar er zitten ook echte pareltjes tussen waar heel veel werk in zit en die er perfect uit zien en werken.

Een goede mod kan ervoor zorgen dat mensen het spel alsnog kopen, terwijl ze dit normaal niet zouden doen.

[Verwijderd]

Tja, je zou bijna denken dat de hedendaagse Battlefield franchise gebaseerd is op een MOD van Battlefield 1942. ***KUCH-Desertcombat-KUCH***

Eerste deel was ik eigenlijk snel op uitgekeken, tot desert combat, de actie was iets sneller waardoor ik het een stuk leuker vond. En die desert combat heb ik echt grijs gespeeld.

[Verwijderd]

tja en dan gaat het dus om de 'veiligheid', maar wat willen ze dan gaan doen vraag ik mij af.
Moet het een gesloten systeem worden vanwege de auctionhouse die ze misschien in de planning hebben ? Krijgen we hoedjes erbij en andere prullaria die weer verkocht kunnen worden ?
Ik zie het weer helemaal voor mij: BF3 spelers die met allerlei bling bling voorbij komen ge(bunny)hopt met konijnenoren terwijl de boombox DLC door de speakers knalt

[blouweKip]

het gaat gewoon om geld, mods verlengen de levensduur van een game en concurreren met het duurder maken van een game via DLC, daarom kun je praktisch geen enkele recent shooter met een console versie nog vinden met een fatsoenlijke editor.

[Zoijar]

Een belangrijke rede wordt niet genoemd: dan verkopen we minder (makkelijk) DLC

[mukkel]

Bingo,
Dat zal ook 1 van de redenen zijn.. Alleen dat gooien ze niet openbaar natuurlijk.

Die mod tools zullen er vast wel komen.
Battlefield 2 is hierdoor ook niet slechter geworden, sterker nog ik denk zelfs dat een modtool langer leven blaast in een online shooter.
BF2 wordt ook nog steeds online gespeeld jaren na z'n release

[.oisyn]

De belangrijkste reden is gewoon ROI, die is nagenoeg nihil.

[Countess]

onzin. goed mods kunnen een game een heel lang leven geven. desert combat voor hun eigen battlefield 1942 is daar een uitstekend voorbeeld van. er zijn echt wel een hoop spelers die de game daarvoor gekocht hebben.

andere voorbeeld zijn counterstrike voor halflife 1 en alle mods voor oblivion die de game vele malen beter hebben gemaakt als het orgineel.

of het opweegt tegen de kosten weet ik niet maar dat het nihil zou zijn is onzin.
daarbij is het veel slimmer om een editor te maken voor de ENGINE niet de game. alle unreal-engine games kunnen overweg met de zelfde editor bijvoorbeeld. alle elder scroles(inclusief oblivion) and fallout3 games gebruiken de zelfde editor.

[.oisyn]

goed mods kunnen een game een heel lang leven geven

Een heel lang leven betekent niet automatisch veel meer sales. Aan het aantal sales die je in de eerste maand krijgt kom je sowieso niet meer, de sales die je hebt omdat de game zo lang in leven blijft maar de game ondertussen wel in de budgetbak ligt zijn marginaal.

of het opweegt tegen de kosten weet ik niet maar dat het nihil zou zijn is onzin.

Ik zei nagenoeg nihil.

daarbij is het veel slimmer om een editor te maken voor de ENGINE niet de game

.oisyn in 'nieuws: Dice vindt vrijgeven modtools een veiligheidsrisico'

[Reactie gewijzigd door .oisyn op 23 juli 2024 05:09]

[godofal]

hoezo zou dat te moeilijk zijn?
veel modders zouden het eerder als een uitdaging zien dan een obstakel lijkt me

en de geschiedenis heeft wel bewezen dat modders énorm creatief zijn en ook vaak vettere dingen neerzetten dan het origineel

daarbij heb je met een goeie community (die BF3 zeker zal hebben) + mod tools een game die enorm lang zal kunnen overleven
modders hebben namelijk niet de druk van geld, geld, en nog eens geld. die doen het gewoon voor de lol/erkenning

[air2]

En wat is het voordeel voor dit bedrijf dat de game lang overleeft? Ze krijgen alleen geld als veel mensen ehm kopen, niet als ze er veel mee spelen. Tuurlijk zullen er meer mensen zijn die ehm kopen als er veel mods zijn, maar dat is een kosten/baten analyse die blijkbaar nog niet echt in het voordeel van de studio ligt. Mocht dat veranderen, dan zullen ze vast met mod-tools komen.

[Vuggie]

Bij BF2 had je het ranked server-principe, waardoor lang speelbaar houden van de game extra geld oplevert aan serververhuur (hoewel dat natuurlijk bij mods niet geldt omdat die per definitie niet ranked waren). Maar aan langer speelbaar houden van een game kan je best geld verdienen. Plus dat een game als BF1942/BF2/BF3 natuurlijk niet ieder jaar verschijnt en je wel je afnemers geinteresseerd wil houden.

[Inflatable]

Dat is de hele ellende van de gamesindustrie tegenwoordig.. Het wordt niet meer gerunt door gameliefhebbers maar door mensen in pakken die alleen maar aan de $$$$ denken die het kan en moet opleveren..

[Reactie gewijzigd door Inflatable op 23 juli 2024 05:09]

[Zoijar]

Je zou zelfs kunnen stellen dat een lang-levende game slecht is, omdat het vervolg dan minder makkelijk verkoopt.

[Verwijderd]

Ik zie het anders, mensen zouden juist eerder geneigd zijn om het vervolg te kopen omdat ze weten dat ze er lang mee kunnen spelen.

[Inflatable]

Allemaal smoesjes (al hebben ze wel een punt dat het zo minder cheats oplevert), vooral dat het te moeilijk zou zijn vind ik nogal een belediging naar alle modmakers toe.. Nee, EA en DICE willen het gewoon niet hebben omdat ze anders lang niet zoveel aan hun eigen DLC pakketten zouden verdienen, dat is de enige echte reden..

[Verwijderd]

Wat een BS zeg, gewoon een heel slecht excuus om maar weer perse de release te halen... EA anyone ?

[verleemen]

Ziet er vreselijk mooi uit, alleen jammer dat al die techniek word toegepast om elkaar virtueel de kop in te slaan, Zou t leuk vinden als als zoiets ook voor andere vormen van games of bv simulatie beschikbaar komt. Maar ja het is zoals irl. De grote uitvindingen worden gemaakt tijdens oorlogen:)

[ashemedai]

De techniek komt ook in andere zaken terug. De developers bij DICE schrijven aardig wat papers die op SIGGRAPH of andere relevante conferenties worden gepresenteerd. Het principe van op elkaars schouders staan leeft erg in deze industrie.

[Mellow Jack]

Ziet er vreselijk mooi uit, alleen jammer dat al die techniek word toegepast om elkaar virtueel de kop in te slaan, Zou t leuk vinden als als zoiets ook voor andere vormen van games of bv simulatie beschikbaar komt. Maar ja het is zoals irl. De grote uitvindingen worden gemaakt tijdens oorlogen:)

De techniek om de personage realistisch te laten bewegen is volgende mij overgenomen van de FIFA range Dus het is al beschikbaar voor "arcade" simulatie

[Hurtebise]

Mwa, perfectionistisch? Doe dan eens wat aan de ingame serverbrowser, die ze nu ook outgame gemaakt hebben.

[Mellow Jack]

Een beetje onbenullige statement zonder ook maar 1 keer de game of de externe launcher gebruikt te hebben. Ga het eerst gebruiken en deel daarna je mening want hier heeft niemand wat aan