Computex: Llano-moederborden van Gigabyte gespot

Gigabyte toonde op zijn booth op de Computex zijn eerste moederborden voor AMD's komende generatie Llano-processors. De borden zijn onderdeel van het Fusion-platform en kunnen videobeelden van de geïntegreerde gpu uitvoeren.

Een dag voordat de Computex officieel van start gaat, had hardwarefabrikant Gigabyte zijn moederborden al aan de wand hangen. Naast de onlangs geïntroduceerde Z68-borden toonde het bedrijf ook zijn nieuwste A75-moederborden, bedoeld voor AMD's A-serie-processors. Gigabyte heeft twee A75-moederborden tentoongesteld: de GA-A75-UD2H en de GA-A75-UD4H, respectievelijk een atx- en een matx-bord.

Beide borden zijn voorzien van de nieuwe FM1-socket voor de A-serie apu's en vier ddr3-geheugenslots. Het UD4H-bord heeft twee pci-express-x16-slots, drie pci-e-x1-slots en twee pci-slots. Er zijn naast vijf sata-600-poorten en een esata-poort, acht usb 3.0-poorten aanwezig. Het GA-A75-UD2H-bord is met twee pci-express-x16-slots en twee pci-slots iets eenvoudiger uitgerust. Ook dit bord heeft zes sata-600-poorten, waarvan één als esata-poort, maar moet het stellen met 'slechts' vier usb 3.0-poorten.

Fusion is AMD's tegenhanger van Intels Sandy Bridge-platform; ook de Llano-processors oftewel apu's hebben zowel cpu-cores als een gpu in één chip verenigd. Dat maakt het gebruik van een losse videokaart overbodig, zodat systemen niet alleen zuiniger, maar ook goedkoper kunnen worden. Anders dan Sandy Bridge moet de Radeon HD 64xx- of 65xx-gpu van Llano echter krachtig genoeg zijn om de meeste games op lage resoluties te draaien.

Reacties (39)

[Verwijderd]

Dat PCI is maar niet uit te roeien zie ik. Misschien wachten op 2020 voordat we eindelijk op full PCI-express over mogen. Ook de ITE legacy-chip blijft stug een vast onderdeel van vrijwel elk moederbord. Erg jammer!

Bij Intel zijn er wel Micro-ATX moederborden met 2x PCIe x16 en 2x PCIe x1; precies zoals het hoort. Maar AMD blijft daarbij achter en dat komt omdat hun chipset nog wel ouderwets PCI levert en Intel deze support eindelijk heeft weggelaten. Grappig is wel dat de meeste moederbordfabrikanten er nog voor kiezen om dan een PCIe->PCI bridge-chip erop te knutselen om alsnog PCI aan te sluiten.

Wat heb je nou aan twee PCIe slots; ik wil 4 tot 8 keer PCIe dan kun je tenminste wat uitbreiden. En dan heb je mooi 6x SATA/600; gaan ze één slot daarvan als eSATA uitbrengen. Ook weer zoiets. Bij elke generatie moederborden zit er eigenlijk nooit één moederbord bij wat aan mijn standaardeisen voldoet: zuinig, legacyvrij, genoeg uitbreiding en geen overbodige rotzooi zoals firewire.

[TERW_DAN]

Meer PCIe slots is leuk, maar dan moet de chipset ook wel genoeg PCIelanes hebben. Da kun je er wel weer bridgechips tussen gaan zetten, maar ook dat werkt natuurlijk niet ideaal.
8 PCIe sloten is leuk als je een XL-ATXkast hebt, maar wie heeft zo'n ding nou?

Van mij mag legacy PCI ook wel verdwijnen, maar ik kan me goed voorstellen dat moederbordfabrikanten het er nog opzetten als het toch al in de chipset zit.

[Xtrafris]

Daarbij zijn de legacy features keihard nodig in de veel grotere aziatische markten. Ook op zakelijk niveau sta ik soms te kijken wat een oude meuk systeembeheerders nog in gebruik hebben. Even verder denkend is dat ook logisch. Die spullen zijn gevalideerd en bekend, en het voldoet. Upgraden brengt alleen maar extra werk met zich mee, en biedt verder geen voordelen.

[GENETX]

Wat dacht je dan van de technische wereld. Daar zit ook nog altijd heel veel legacy tussen omdat het werkt. gevalideerd is, stabiel is etc etc. Mijn desktop heeft nog een COM-poort en daar ben ik blij mee, want hoe vaak heb ik wel niet gedonder met USB -> COM. Zelfde geldt wel voor drivers van programmers, hoe vaak heb ik geen signed windows x64 driver en ben ik genoodzaakt Windows XP of Linux te gebruiken.

Voor de meeste eindgebruikers is het niet meer nodig (wellicht 1 PCI slot voor een goede audiokaart), maar voor techneuten zijn legacy poorten vaak nog hard nodig om onderhoud aan oude goedwerkende apparaten te kunnen doen. Ik ben blij dat er nog wat op zit op dit soort goedkope borden in plaats dat we naar dure borden voor een specifieke markt moeten.

[basb]

Veel mensen hebben een pci-netwerkkaartje en/of geluidskaartje liggen en/of een pci-raid-controller.
Wel of geen pci slot betekent dan het verschil tussen bordje meer of minder verkopen.

Ik moet wel toegeven, twee pci-sloten is tegenwoordig wel erg veel, ik denk dat zelden nog iemand meer dan 1 slot nodig zal hebben.

Je geeft AMD de "schuld" dat hun chipset het ondersteund, het is de keuze van de moederbordfabrikanten om het te gebruiken of niet. Kennelijk wordt er wel markt voor gezien, aangezien bij intel-bordjes vaak een aparte chip op gesoldeerd wordt om alsnog pci-support te leveren. Dan lijkt mij de keuze van amd toch verstandiger om het via de chipset te ondersteunen.

[Verwijderd]

Ik moet wel toegeven, twee pci-sloten is tegenwoordig wel erg veel

Het kan nog erger met drie (!) PCI sloten; yeaaaah!

http://www.anandtech.com/...90fx-and-z68-motherboards

En wat argumenten op mijn eerste reactie:

- ik heb nog oude PCI geluidskaart: analoog audio is uit; gebruik HDMI of S/PDIF digitale audio; we leven in 2011?
- ik heb nog een oude PCI RAID kaart met rukdrivers: poor lad! Die Silicon Image SiI-3114 troep mag je nu eindelijk wel eens inruilen voor een veel betere PCIe variant hoor! Heb je ook geen last meer van irritante BIOS bugs en trage baggerperformance.
- ik gebruik analoge video capture: digitaal is een zonde ofzo? We leven 2011! Analoge capture is ouderwets.

Als je nog legacy I/O nodig hebt, doe dat dan via USB. Dan houd je je moederbord zelf vrij van legacy I/O en kun je ook moderne computers nog van je legacy behoeften voorzien.

En als er dan behoefte is aan normale PCI slots en PS/2 poorten en Parallel ATA en Firewire en RS232 en LPT en floppyconnectoren en ga zo maar door... is het dan niet redelijk om mensen die daar géén behoefte aan hebben ook tenminste één bord aan te bieden? Ik heb nog geen enkel legacy-vrij AMD bord gezien. Ik zie het liever andersom: 95% van de borden legacyvrij behalve een paar borden voor diegenen die daar behoefte aan hebben.

[TERW_DAN]

- ik heb nog oude PCI geluidskaart: analoog audio is uit; gebruik HDMI of S/PDIF digitale audio; we leven in 2011?

Waarom zou analoge audio uit zijn? Ik zie geen reden om m'n audio digitaal te gaan doen.

Als jij een high-end geluidskaart hebt liggen om de nodige dingen op aan te sluiten, dan zit je er echt niet op te wachten dat allemaal om te gaan gooien en weer dure apparatuur te kopen.
Dan prik je dat gewoon in een PCIslot en je bent klaar.

- ik heb nog een oude PCI RAID kaart met rukdrivers: poor lad! Die Silicon Image SiI-3114 troep mag je nu eindelijk wel eens inruilen voor een veel betere PCIe variant hoor! Heb je ook geen last meer van irritante BIOS bugs en trage baggerperformance.

Ja, een sil3114 is niet je van het, maar er zijn ook betere kaarten te vinden. Je werkt jezelf hooguit in de nesten vanwege de bandbreedte problemen (PCI is max 133MB/s), maar als jij nog een leuke Areca hebt liggen op PCI(X) dan zie ik niet een reden om die niet meer te gebruiken als backuparraytje oid, waar snelheid niet echt van belang is.

- ik gebruik analoge video capture: digitaal is een zonde ofzo? We leven 2011! Analoge capture is ouderwets.

Nee, maar dan moet digitaal wel mogelijk zijn. Er is nog meer dan zat analoog, en dat zal ook nog wel even zo blijven. Vroeger werd alles analoog gedaan, en niet iedereen zal dat direct even om willen en kunnen zetten.

Als je nog legacy I/O nodig hebt, doe dat dan via USB. Dan houd je je moederbord zelf vrij van legacy I/O en kun je ook moderne computers nog van je legacy behoeften voorzien.

Brrr... dat soort dingen wil je echt niet allemaal via USB doen, veel van die dingen zijn USB2.0 (3.0 zie je nog bar weinig), dat is max 35MB/s, dat is veel te weinig als je het intensief gaat gebruiken met meerdere apparaten. Dus gewoon echt geen optie.

En als er dan behoefte is aan normale PCI slots en PS/2 poorten en Parallel ATA en Firewire en RS232 en LPT en floppyconnectoren en ga zo maar door... is het dan niet redelijk om mensen die daar géén behoefte aan hebben ook tenminste één bord aan te bieden? Ik heb nog geen enkel legacy-vrij AMD bord gezien. Ik zie het liever andersom: 95% van de borden legacyvrij behalve een paar borden voor diegenen die daar behoefte aan hebben.

Dan snijden de moederbordfabrikanten zich behoorlijk in hun vingers, het ontbreken van al die zaken kan voor genoeg mensen een reden zijn om iets anders te kopen. Als het toch al in de chipset zit, dan kun je het net zo goed gewoon op je moederbord stoppen.
Die paar mensen die per se legacyfree willen hebben (en dat zijn er heus niet zo heel veel, de meeste mensen gebruiken het gewoon niet, maar malen er niet om dat er nog wel een poortje opzit) zullen dan hun heil moeten zoeken in een wat meer niche product, en mogen daar dan een flinke prijs voor neertellen.

Daarbij is het zo dat er meer markten zijn dan de Europese, wij zijn hier redelijk verwend, maar als je ziet wat voor moederbordjes je in Azië kan kopen.... daar zijn 'onze' low-end bordjes gewoon nieuw bij. Legacy is daar belangrijk en kostprijs is alles. Dus waarom zou AMD al die zooi uit hun chipset gaan gooien, als er nog een behoorlijke vraag naar is? Al die zooi via 3rd party chips doen drijft de prijs enorm op, en dat is niet wenselijk.

[martdj]

Vergeet ook niet dat digitale TV in de meeste gevallen ook gewoon via een PCI DVB-kaart gaat. Ik heb er 2 van die prima werken en ik heb dus geen enkele reden om die te vervangen. Daarnaast zijn er nog zat mensen die de mogelijkheid willen houden om te faxen en dan is een fax/modem kaart ook erg handig en aangezien daar de afgelopen 10 jaar geen enkele vooruitgang in is geweest is die ook nog steeds PCI.
Al met al zat redenen om PCI niet de nek om te draaien dus en zoals je terecht aangeeft is AMDs oplossing door het nog gewoon op de chipset te laten zitten qua kosten veel prettiger voor moederbordfabrikanten en dus een slimme keuze van AMD.

[Verwijderd]

Ik ben het met je eens, die PCI rommel moet een keertje verdwijnen, bouw het in ieder geval af.., nu nog een PCI poortje daarna geen een meer. Die extra onnodige ondersteunig verbruikt ook nog eens het een en ander. Er zullen ook nog ongetwijfeld mensen ergens een printerje met een parallele poort hebben liggen, ook die mensen hebben pech gehad.

[TERW_DAN]

Die extra onnodige ondersteunig verbruikt ook nog eens het een en ander.

In dit geval zit het in de chipset (bij Intel is het daadwerkelijk een aparte chip), dus dat ga je echt niet terugvinden in het verbruik.
De enige 'last' die je er van hebt is dat er 2 stukjes plastic en wat printbanen op het bord zitten, maar het zal niet echt toevoegen in het verbruik van je systeem.

[Verwijderd]

Zijn ze bij AMD werkelijk zo dom geweest om legacy zooi in hun nieuwe chips in te bouwen?
Lijkt me niet echt handig.

Overigens de andere last is dat je geen plek hebt voor meer PCI-e slots, daar zit nu een antieke PCI connector.

[Reactie gewijzigd door Verwijderd op 22 juli 2024 23:14]

[TERW_DAN]

Waarom niet handig? Als het niets in de weg zit, dan kun je die features er toch gewoon in laten zitten, daarbij zal er nog genoeg vraag naar zijn in andere marktsegmenten
En het lijkt me juist een handige zet om je te differentieren van Intel, zij hebben geen (native) PCI meer, AMD wel. Dus als mensen PCI nodig hebben, dan is de kans groter dat ze bij AMD uitkomen.

[Reactie gewijzigd door TERW_DAN op 22 juli 2024 23:14]

[knirfie244]

ITE?

Legacy wordt gelukkig wel met het jaar een stuk minder:

PCI - Intel ondersteund officieel al geen PCI meer in hun huidige chipsets. Moederborden met een P/H/Q6x chipset die PCI connectoren hebben doen dit via een bridge chip.

IDE - Dit zie je al steeds minder.

Seriele/Parallele poort - Zo goed als uitgestorven (m.u.v. corporate en industrial moederborden), soms nog wel aanwezig via een header.

PS2 - Nog altijd aanwezig, en hoeft van mij ook echt niet weg.

BIOS - 2011 is het jaar van de EFI! (in ieder geval op Intel platforms).

[Yamaki]

Mijn huidig en recent moederbord heeft nog een COM poort. Ik heb daarop gelet want:

Ik heb nog een Sony MDS-JB920 die ik vanop m'n kan PC besturen en tags ingeven.

Mijn domotica is progammeerbaar via een COM poort

Uiteraard kan ik m'n domotica via een industriële RS232 / ethernet interface met mijn netwerk verbinden maar dit geeft extra kosten.

Ook USB->COM poort interfaces zijn mogelijk. Deze geven op oude software soms wel een probleem met de herkenning van deze COM poorten

Het is dus niet voor iedereen en alles OK om alle legacy spullen te bannen.

[noes]

Heb jij echt geen PCI kaarten meer die je nog zou willen gebruiken? Ik heb hier nog een prima hardware raid controller in gebruik: PCI(X). Een Hauppauge TV-kaart met MPEG codecs ingebakken: PCI. Creative Audigy, ook PCI.

Dit soort hardware vervang ik niet vaak en neem ik dus graag mee naar een nieuw systeem.

Eigenlijk is het jammer dat PCI Express niet weer dezelfde montage heeft als ISA destijds had, ik vind PCI/AGP/PCI-Express nog steeds op zn kop zitten, ook voor optimale koeling. Ook zou je zo in een compacte formfactor zowel je PCI-E als normale PCI slots kwijt kunnen.

[vlaaing peerd]

Legacy vrij?

Je bent volledig vrij om niks in dat slot te steken hoor!

Je opmerking komt wel over alsof iedereen met jou op de wereld geen firewire of PCI nodig heeft, terwijl het feit dat deze dingen nog steeds op de borden voorkomt juist aangeeft dat die behoefte er blijkbaar gewoon nog is.

Marketing is product afstemmen op behoeftes van de consument, niet een produkt inelkaar flansen en dan achteraf hopen dat iemand die wel wil hebben.

[Verwijderd]

Ik snap nog steeds niet de hele hype rondom geïntegreerde GPU's. Voor mensen voor wie graphics niet echt belangrijk zjin lijkt de voordeligste oplossing me nog steeds een simpele core2 duo met een goedkope videokaart erbij. Dus wat is de meerwaarde? Wat is de doelgroep waarop ze zich nu focussen met de geïntegreerde GPU's?

[Verwijderd]

Bouw jij bovenstaande, dus met losse GPU kaart even in een mini-itx behuizing (wel werkend graag, dus zonder de kaarten te crunchen )?
Een heleboel mensen willen een zo klein mogelijke kast met zoveel mogelijk (in ieder geval genoeg om blu-ray te decoderen en af en toe een grafisch spelletje te spelen) CPU en GPU power.

[Reactie gewijzigd door Verwijderd op 22 juli 2024 23:14]

[Bjornmeijer935]

De focus ligt zich vooral op zo'n compact mogelijke systemen te kunnen produceren.
Om systemen te hebben met redelijk goede grafische prestaties zonder hiervoor een losse kaart in het systeem te moeten zetten. Dit vult dus eigenlijk het merendeel van de consumenten markt, daarbij dus ook tevens de mensen die een HTPC willen.

[Countess]

een losse videokaart is al snel 30 euro.
de goedkoopste core2 duo is 70 euro.
voor 100 euro heb je een quadcore llano ipv dualcore, en een snellere videokaart.

zelfs met de goedkoopste dual core cpu van intel van 35 euro zit je aan de 65 euro.
daar zijn goedkopere en snellere llano's voor te krijgen.

[Reactie gewijzigd door Countess op 22 juli 2024 23:14]

[Verwijderd]

vier letters

h t p c

[dubbi3]

Mooie moederborden! Ben benieuwd of deze borden het ook echt gaan maken ten opzichte van de sandy bridge. Als je hier een losse videokaart in bouwt gebruikt hij deze dan alleen wanneer extra capaciteit nodig is?

[GENETX]

AMD heeft over dat soort dingen bijna niks losgelaten. Alleen verwacht iedereen wel dat Hybrid CrossFire aanwezig is en dat de dedicated videokaart uitgeschakeld kan worden bij kantoorwerk en dergelijke.

[Dahal]

Hoe zit het dan met als je gewoon een losse gfx kaart erin stopt? Als deze krachtiger is dan de on-board gpu? Wordt er dan overgeschakeld naar de losse gfx kaart, zou je dit in de bios oid moeten aangeven?

[humbug]

Dat staat er toch? Hybrid crossfire. Je losse GPU en de interne kunnen dan samenwerken. Afhankelijk van de benodigde grafische prestaties wordt dan de losse GPU in of uitgeschakeld. Hoe AMD met losse nVidia GPUs omgaat is dan echter nog een vraagteken net als de precieze uitwerking van het idee. Op die vragen krijg je waarschijnlijk pas een antwoord als de chips officieel zijn uitgebracht.

[PegOpDeWeg]

Dus als je een puike Nvidia videokaart hebt. En je denkt; 'ik koop een liano processor'. Dan is het eigenlijk duurkoop omdat je toch niets aan de GPU hebt die daar in gebakken zit. En zou de processor de helft goedkoper kunnen als er geenGPU in gebakken zit.

Kun je die GPU dan gebruiken als Physics engine naast een nvidia videokaart. Of ondersteund AMD geen Physics?

Is de bulldozer dan wel een proc zonder GPU?

[dahakon]

Nee, je kunt de GPU in de APU nog altijd erbij gebruiken, voor OpenCL berekeningen bijvoorbeeld, of het aansturen van een extra monitor. Wellicht in de toekomst ook voor GPU-geaccelereerde physics van welk een engine die OpenCL gebruikt. Mocht je videokaart om de een of andere reden opeens kapot gaan, kun je ook nog eens rustig verder met werken, dus die onboard GPU is nooit helemaal waardeloos.

Verder kun je natuurlijk denken of het niet verstandig is om er ook een AMD videokaart bij in te bouwen, als je andere kaart te oud, traag, heet wordt, of om welk een andere reden voor vervanging dan ook.

De komende generatie Bulldozer CPU's zijn gewoon dat, CPU's. Ergens in 2012 zullen er APU's op de markt komen met Bulldozer+ cores als CPU-basis. Dit onder de huidige werknaam Trinity.

[jmmk]

Je ziet op deze mATX-borden die voor een energiezuinig platform bestemd zijn (40 Watt ofzo?), nog steeds die 24-pins ATX-voedingsstekker (en dat terwijl er eigenlijk geen ATX-voedingen onder de 250 à 300 Watt te krijgen zijn).
Ik vraag me af wanneer er eens moederborden verschijnen die gewoon één 19V stekker hebben. Bij een notebook kan het ook, dus waarom hier niet? Je ziet ook die kleine PicoPSO-dingen, dus de elektronica is wel te maken. Je moet dan nog een voedingsstekker op het moederbord maken voor je drives, maar dat is te doen. Dan kun je gewoon een 90W of 120W notebookvoeding gebruiken.
Misschien is het bij dit moederbord niet mogelijk (vanwege het risico dat iemand er een dikke videokaart in zet), maar je ziet die ATX-voedingsstekkers zelfs nog op die energiezuinige Zotac-bordjes waar je toch echt geen energieslurpende dingen mee gaat doen...

[Bjornmeijer935]

Wellicht vanwege efficiëntie, nou kan dit iets van vroeger zijn maar adapters zijn over het algemeen heel erg onzuinig qua opbrengst tegen over een ATX voeding. Het kan ook een stukje comptabiliteit zijn omdat de meeste behuizingen gemaakt zijn om een ATX voeding te huisvesten.

[TERW_DAN]

Een adapter is in de regel een stuk efficienter dan een ATXvoeding, dit omdat een ATXvoeding ervoor moet zorgen dat je van 230V naar 12, 5 en 3.3V gaat.

Een adapter heeft wel als nadeel dat je de nodige electronica op het moederbord moet plaatsen, om de 19V om te zetten naar 12, 5 en 3.3V. Nu is deze sowieso aanwezig in de vorm van VRMs die zorgen dat je CPU een voltage krijgt waar hij mee kan werken (1.1V bijv), maar dat betekent dat er nog veel meer op het bord geplaatst moet worden, wat weer koelingsproblemen met zich mee zou kunnen brengen.

[ride277]

Nu maar hopen dat de bijbehorende Llano proc geen vertraging heeft opgelopen, in tegenstelling tot grote broer Bulldozer, die naar alle waarschijnlijkheid nog even op zich laat wachten. Ben ZEER benieuwd naar de reviews van deze bordjes met een midrange Llano proc erop.

Fijn dat er meteen een matx bord is voor een HTPC, waar deze IMHO de perfecte papieren voor heeft.

[Reactie gewijzigd door ride277 op 22 juli 2024 23:14]

[Dylan93]

Hoe kom je er nou weer bij dat BD op zich laat wachten, er is 1 bron die zegt dat dit gebeurd, The Source, en thats it.

[Reactie gewijzigd door Dylan93 op 22 juli 2024 23:14]

[TenTimes]

Kun je zoals bij mijn huidige moederbord, de onboard (of onchip in dit geval) GPU in crossfire modus laten samenwerken met een andere ATI 3D kaart? Dit zou namelijk een beetje schelen in de prestaties van games met een wat oudere 3D kaart.

[GENETX]

Jup, dat lijkt mogelijk te gaan worden.

[qlum]

ik gebruik zelf nog steeds pci het heeft niet echt nadelen als het er gewoon goed op werkt. ik heb zelfs laatst nog een nieuwe pci geluidskaard gekocht omdat mijn pcie slots vol waren

[natasdiamon]

Bij het eerste moederbord op de foto zie ik geen PATA aansluiting, wat niet handig is, omdat ik dat nog af en toe gebruik.

[TERW_DAN]

PATA is al 8 jaar op z'n retour, dus dat zul je nu echt wel minder en minder gaan zien. Voor die enkele PATAbrander die je nog hebt kun je voor $4 nog wel een convertertje scoren bij DX, dat is een stuk minder onoverkomelijke issue dan het ontbreken van PCI (je kunt van PCIe naar PCI gaan, maar dat is een stuk duurder en een stuk minder praktisch).

[Countess]

dan koop je toch de versie met pata? of eentje van een ander serie, of een heel ander merkt.
keuzes genoeg bij moederborden. altijd wel de combi te vinden die je wilt hebben.

[Verwijderd]

Ik hoop dat er ook mini-itx boardjes van Gigabyte komen die Liano APU's ondersteunen.