Advies: 'Schaf stemcomputers af'

Een onderzoekscommissie onder leiding van oud-minister Korthals Altes stelt in een advies aan staatssecretaris Bijleveld van Binnenlandse Zaken dat tijdens verkiezingen geen stemcomputers meer gebruikt moeten worden.

De stemmachines zouden te fraudegevoelig zijn. Er moet volgens de commissie weer worden teruggegrepen naar papieren stembiljetten, zo blijkt uit het advies dat donderdag aan het ministerie is aangeboden. Op papier uitgebrachte stemmen kunnen volgens de commissie wel elektronisch geteld worden. De commissie pleit verder voor de invoering van een nieuw soort elektronisch apparaat: de 'stemprinter'. De kiezer geeft zijn keuze aan en drukt vervolgens op een printknop. Het vervolgens afgedrukte stembiljet verdwijnt in een stembus. Na het sluiten van de stemlokalen worden de verzamelde biljetten elektronisch geteld met een zogenaamde 'stemmenteller'. De invoering van dit nieuwe systeem zou ongeveer 61 miljoen euro gaan kosten.

Het klassieke systeem met een rood potlood en een stembiljet geniet volgens Korthals Altes voorlopig de voorkeur, omdat het systeem door de zogenaamde paper trail goed is te controleren. Wanneer er twijfel is over een elektronische telling, kunnen de stemmen handmatig nageteld worden. Stemmen op papier zouden daardoor betrouwbaarder zijn dan stemmen in het elektronische geheugen van een stemcomputer. Voor het stemmen via internet zou de tijd voorlopig nog niet rijp zijn, zo stelt de adviescommissie.

Staatssecretaris Bijleveld liet bij de presentatie van het rapport weten dat de huidige stemcomputers voorlopig in de ban gaan, zo meldt persbureau ANP. De eerstvolgende verkiezingen, die voor het Europese parlement, staan voor 2009 op het programma. Volgens de staatssecretaris zal de kiezer dan waarschijnlijk zijn stem moeten uitbrengen middels het klassieke rode potlood.

De adviescommissie is begin 2007 ingesteld naar aanleiding van problemen met de huidige stemcomputers. Vorig jaar, vlak voor de Tweede Kamerverkiezingen, constateerde de actiegroep 'Wijvertrouwenstemcomputersniet' dat de huidige systemen fraudegevoelig zijn. Het stemgeheim kon niet gewaarborgd worden omdat de apparaten van Sdu en Nedap op afstand uit te lezen zouden zijn. Ook de gesloten software wekte argwaan. Een onderzoekscommissie die onderzoek naar de zaak deed, publiceerde in april een vernietigend rapport. Volgens de opstellers zou de overheid onvoldoende greep hebben op het elektronisch stemmen.

Reacties (119)

[onedutch]

Kijk en dat is nu nou net het probleem, als je 10 "echte ict-er" omkoopt dan kun je de 2e kamer verkiezingen beinvloeden.

Wat kun je daar nou tegen doen? Dat is de kern van het probleem...Een leek kan papier tellen, een leek kan geen ICT werk controleren.

Greetz Tom

[SunnieNL]

en die leken die het papier tellen kunnen niet omgekocht worden?

[ronny]

Ja wel nog veel makkelijker zelfs.
Het verschil is dat als je de boel goed electronisch hebt zijn 10 ICT-ers genoeg om de stemmen van alle machines te verzamelen.
Je hoeft maar maximaal 10 mensen om te kopen om de uitslag van het hele land te veranderen.
Daarnaast is het niet mogelijk om te controleren of er sprake is van fraude of niet.
De computer geet totaal resultaat 1 mil voor partij A en 14 voor partij B.
Hoe wil jij daat uit opmaken of dat correct is?
Bij papier kan je in 1 oog op slag zien op de stapel voor partij B 14 maal zo groot is als partij B.
Bij electronisch is daar gewoon niets van te zeggen.
De eerste keer dat Bush tot president is benoemd zegt genoeg over electronisch stemmen.
Ze zijn er nu nog niet over uit of het wel of niet terrecht is geweest!

[Verwijderd]

MORAN!
Het gedoe in Florida kon juist plaatsvinden omdat er daar niet elektronisch gestemd werd. Mensen moesten gaatjes prikken in een soort ponskaarten, maar allerlei complicaties (hoe ga je om met gedeeltelijk ingeprikte gaatjes, etc.) en discussies (moet je de stemming laten doen door machines of door mensen, etc.) zorgden ervoor dat de telling een gebed zonder eind werd. Feit is in elk geval dat elke telling andere resultaten opleverde, en dat je dus een soort ruis in het signaal had waardoor niemand met 100% zekerheid vast kon stellen wie er gewonnen had. Met elektronisch stemmen heb je dat niet, de uitslag is altijd eenduidig (los van de vraag of de uitslag goed of fout is). Met niet-elektronisch stemmen heb je eigenlijk altijd een foute uitslag (maar je hoopt dan maar dat het ongeveer klopt). Dat is het fundamentele probleem en daarom ga ik me nu ernstig beraden over of en hoe ik zal stemmen bij de eerstvolgende verkiezingen.

[Smylodon]

(edit: is reactie op JV)
1 - Wie is Moran en wat heeft hij/zij hiermee te maken?
Ik neem aan dat het een poging tot beledigen was?
2 - Ronny zegt helemaal niets over Florida - er waren tijdens/na de verkiezingen veel meer geruchten dan enkel daar dat er met stemmachines gesjoemeld was. Bovendien was het bedrijf dat de machines maakte (Premier Election Solutions, nu onderdeel van Diebold) ook nog in handen van geldschieters van Bush. Daarnaast is een van de (toen) topmannen (en sr programmeur) binnen het bedrijf veroordeeld voor het maken van Back Doors in pin automaten.

Dat soort bedijven wil je dus eigenlijk juist NIET dit soort machines laten maken.

Zoals al eerder is aangegeven is het verschrikkelijk moeilijk te controleren of wat je op papier ziet de werkelijke telling is, als je met electronische systemen werkt. Ja, het is OF goed, OF fout, maar er is geen manier om te controleren waar die foute stem dan naartoe zou moeten gaan. Dat hele gedoe in Florida, hoe onzinnig ook, was eigenlijk het bewijs dat op papier stemmen WEL werkt, omdat de telling uiteindelijk beslist is door een neutrale partij.

Het gaat hier niet (of eerder, mag eigenlijk niet gaan) om snelheid. Het MOET gaan om eerlijkheid - boven alles.

Trouwens, waar praten we over? Wat maakt die ene dag uit? Wat voor winst haal je eruit door op machines over te stappen die 'sneller' zijn? We doen dit, wat, 2x per 4 jaar? En daar hebben we dat niet voor over, maar we accepteren klakkeloos dat de coalitie zich wekenlang laat vormen? Weet je hoeveel DAT kost?

[Reactie gewijzigd door Smylodon op 22 juli 2024 19:37]

[Verwijderd]

Dat Ronny het over Florida had is nogal voor de hand liggend, aangezien daar namelijk alle heisa over ging. Al het andere was gerommel in de marge. Alleen in Florida had een andere uitslag (wegens hertellingen of geconstateerde onregelmatigheden) een andere president op kunnen leveren. Als hij het dus niet over Florida had willen hebben had hij dat aan moeten geven. Maar in dat geval zou hij helemaal een zwak, nietszeggend punt hebben.

[Verwijderd]

10 "echte ICT'ers" omkopen: 1 miljoen Euro
30000 stemmentellers omkopen: priceless.

[kimborntobewild]

Als die ICT-ers elkaar vertrouwen, hoeft er slechts ééntje tussen te zitten die wil frauderen.

[StGermain]

Die leken hebben waarnemers van alle politieke partijen die controleren en bij twijfel laten hertellen en nog eens hertellen... Denk je dat de ene partij de ander bij twijfel ook maar één stem gunt?

[googhum]

En waar haal jij vandaan dat het via VPN, lokale server dan wel firewalls gaat? Dit kan ook telefonisch doorgebeld worden per locatie, zie niet waarom dit over het net moet gaan.

Maar dat is ook het probleem helemaal niet, gaat om de controlle (paper trail)! De stemcomputer een afdruk laten maken van je stem om na-tellen mogelijk te maken lijkt mijn inziens de snelste en gemakkelijkste oplossing.

[SirBlade]

Dan kan je net zo goed de stemcomputer afschaffen want dat zal bij iedere verkiezing bij ieder kieslokaal iemand roepen dat hij het niet vertrouwd en dat er een hertelling van het papertrail moet komen.

[googhum]

Je kan steeksproefsgewijs de stemmen bij bepaalde locaties laten natellen. Dit is bijvoorbeeld ook een van de voorstellen van wijvertrouwendestemcomputerniet.
Digitaal tellen (stemmachine), stem laten afdrukken en net als vroeger in de grote bus bewaren. Stemmen zijn snel geteld (stemcomputer) en natellen is mogelijk.

Wil je de boel in de soep schoppen haal dan gewoon de zegel van de stemmachine , of neem een paar van die kleine super magneten mee, enz enz

[SirBlade]

Maar de mensen die tegen stemcomputers zijn zullen die steekproef nooit vertrouwen, want dan hebben ze nog steeds geen garantie dat de overige locaties wel betrouwbaar waren.

Bij een stembus kan je ook de verzegeling verbreken, of er inkt of zuur ingieten. Je kan zelf het stemlokaal in brand steken.

[Verwijderd]

Bij een stembus kan je ook de verzegeling verbreken, of er inkt of zuur ingieten. Je kan zelf het stemlokaal in brand steken.

Als je een stemming met stemcomputer wilt beinvloeden hoeft je maar 1 keer de software te veranderen en automatisch kan je onopgemerkt de stemming beinvloeden.

Als je de papieren stemmen wilt beinvloeden, moet je ten eerste alle (of minimaal een groot aantal) stembureau's af.

Als je de verzegeling verbreekt er inkt of zuur ingiet of het stem lokaal in brand steekt is je "fraude" bovendien nog niet onopgemerkt ook. Als dat op grote schaal gebeurt, wordt de hele stemming ongeldig verklaard en volgen er gewoon nieuwe verkiezingen.

[Reactie gewijzigd door Verwijderd op 22 juli 2024 19:37]

[mae-t.net]

Sirblade, weet jij wat het idee achter een steekproef doorgaans is? Als die representatief is, is de kans heel erg klein dat er net in een niet gecontroleerd stemlokaal fraude is gepleegd en in alle gecontroleerde niet...

[Reactie gewijzigd door mae-t.net op 22 juli 2024 19:37]

[L-VIS]

Heb je het artikel wel gelezen. Het gaat er voornamelijk om dat stemmen niet te controleren zijn. Wie zegt dat er op jouw secure server de stemmen niet worden gemanipuleerd?

Ik ben niet echt een voorstander om weer helemaal terug te gaan naar stempapier, maar een paper trail zou een goede oplossing zijn.

[kimborntobewild]

Paper trail goede oplossing

Toch niet. Heeft geen enkel voordeel t.o.v. stemmen met potlood. Alleen duurder, ja. Verder is in de praktijk gebleken dat er allerhande problemen optreden met papertrail: printers die 't niet doen, inkt die op is, papier wat vastloopt of op is...

Als op je kantoor een printje een keertje vastloopt, dan fix je dat en denk je er verder totaal niet bij na. Maar dat kan je bij 't stemproces in geen geval hebben!! En je hebt ook geen monteur in elk stemkantoor voorhanden!
Ik verzeker je, de boel loopt dan in 't honderd. Papertrail is zwaar overgewaardeerd. Moet je zeker alles dubbel uitvoeren. Lekker duur! Wat kost een potlood... 25 cent? 10.000 kruisjes per potlood... Da's 0,0025 cent per stem.
En computers zijn nog een factor 1000 gevoeliger voor fraude en andere problemen, dan printers.

[Ethnocentrix]

Deze reactie geeft al aan dat je geen idee hebt waar je over praat.
De huidige stemcomputers hangen niet eens aan een netwerk!
Het probleem met stemcomputers is dat ze niet te controleren zijn. Wie zegt dat als jij op Partij A stemt, dat die stem ook daadwerkelijk bij partij A opgeteld wordt, en niet stiekem bij partij B.

Wat er op het schermpje staat zegt niets over wat er in het geheugen gebeurt...

[Verwijderd]

Als je je wat meer in de materie zou hebben verdiept dan zou je weten dat de stichting Wij Vertrouwen Stemcomputers Niet vooral bestaat uit Computer en beveiligingsspecialisten. Ik werk ondertussen al 15 jaar in de ICT en zo'n 27 jaar met computers en 1 ding heb ik in die tijd goed geleerd: een computer moet je niet vertrouwen (Excel bug anyone; storing bij de PvdA...). Ze zijn fantastisch snel, handig, boeiend etc. etc maar niet 100% betrouwbaar. Daar is met geen mogelijkheid wat aan te doen. Is ook niet erg, als je het maar kunt controlleren. Dat doen bedrijven met hun boekhouding bv. alle bron documenten zijn nog op papier beschikbaar of via volledig onafhankelijke kanalen weer te verkrijgen en op basi daarvan kan alles gecontrolleerd worden. een hoop werk, maar het kan.

Bij verkiezingen moet dit ook mogelijk blijken en zit je met het bijkomende probleem dat je een verkiezing niet opnieuw kunt doen omdat de eerste uitslag de tweede beinvloed. Het moet dus controlleerbaar zijn (voor eenieder) => oplossing: stembiljetten.

Zelfs stemmen met papier is niet 100% dicht te krijgen maar is tot op heden gewoonweg de beste optie.

[pmeter]

Oplossing: een mechanische stemcomputer met een hendel zoals oude kassa's.

De firmware bestaat uit tandwielen. Met een speciale sleutel resetten en daarna verzegelen. 200 mechanische displays geven per kamerlid de stemmen weer. Alternatief: een bol die 200 karakters kan typen op een doorlopende bon. Elk karakter staat voor een kandidaat-kamerlid. 100% betrouwbaar en geen firmware dat zich kan misdragen.

[Vaudtje]

Wat een onzin. Er kleven een heleboel inherente problemen aan het automatiseren van het stemmen, die met een papieren stembiljet opgelost worden.
Het paper trail is daar een belangrijk aspect van, en dat krijg je zo cadeau bij een stembiljet.

Je kunt bijvoorbeeld de software van de stemcomputer wel open source gooien "zodat iedereen kan zien of er mee geknoeid is", maar is het dan weer heel lastig om te garanderen dat die software daadwerkelijk in de stemcomputer komt.

Het controleproces bij papieren stembiljetten is veel eenvoudiger en minder specialistisch (iedere waarnemer kan controleren of een stembus leeg is voor hij verzegeld wordt).

Het is een kwestie van het juiste gereedschap voor een taak.
In dit geval is analoog gereedschap gewoon beter en geen weggegooid geld.

[Reactie gewijzigd door Vaudtje op 22 juli 2024 19:37]

[kimborntobewild]

Knuppel... Je schijnt te denken dat analoog gereedschap duurder is?
Natuurlijk is analoog gereedschap geen weggegooid geld. Het is immers miljoenen goedkoper!!

[ATS]

Je hebt geloof ik echt geen enkel idee wat er hier speelt, wel? Misschien moet je eerst de eerdere artikelen en de achtergrondinformatie eens doorlezen voordat je dit soort onzin gaat zitten spuiten.

[Pumbaa82]

Dan geef mij het stenen tijdperk maar

Potloodje of een dure PC + moeilijk oncontroleerbaar systeem voor 1 keer in de vier jaar stemmen ?

Het probleem van sneller en modern iets moeten doen ?
anderhalf uur met de hand tellen, eens in de 4 jaar ?

Zet er liever geen ict'er neer, dan bespaar je tenminste een paar miljoen aan een onzinnige 'oplossing' voor een niet bestaand probleem.

PS. in het kader van mileu -> dagje overal PC's aan ?

[Reactie gewijzigd door Pumbaa82 op 22 juli 2024 19:37]

[Bitage]

Leuk, journalistiek, alleen je moet dan wel de bron erbij vermelden

Verder wisten we allang dat stemcomputers teh suckage zijn, zo kreeg de oprichter van XS4ALL er een mee omdat hij zei datie van een consumentenprogramma was ofzo (weet precieze reden niet meer). Vervolgens hebben ze de software aangepast en konden ze stemmen op bepaalde partijen laten gelden voor andere partijen. Ook hebben ze een leuk potje schaak kunnen spelen op het ding

offtopic:
De post tijd is 1337

[Reactie gewijzigd door Bitage op 22 juli 2024 19:37]

[Verwijderd]

Een interessante documentaire over dit onderwerp is 'Hacking Democracy'. Een aanrader.

[memento__mori]

Ik stel voor dat die mensen die het primitieve manuele tellen promoten zich dan ook opofferen om de stemmen te tellen. Daar heb ik iig geen zin in en ik denk dat er zo nog wel meer mensen zijn.
Feit is dat de beveiliging beter kan, en er zou idd een afdrukje van je stem uit moeten komen die je dan ook in een urne stopt zodat men een paper trail heeft mocht men het zaakje niet vertrouwen. Maar helemaal terug naar enkel papier? Nee dank je.
Ik vertrouw computers trouwens nog meer dan mensen, als die moeten tellen kunnen ze hun persoonlijke voorkeur ook naar voor schuiven en de resultaten manipuleren.

[miw]

Beide methodes vragen om vertrouwen in mensen. Of je vertrouwt twee a drie programmeurs, of je vertouwt een grote groep mensen die zich wel wenst in te spannen voor een goed verloop van een verkeizing (en die elkaar dus controleren). Verder is het fundamentele probleem niet het vertrouwen, maar de controle mogelijkheid. Een stukje papier blijft bestaan en kan je opnieuw verwerken. Die mogelijkheid ontbreekt bij stemcomputers.

[stumperd]

Maar hoe zit dat dan met mensen die computers maken?

[Verwijderd]

Dat soort mensen zijn er zat. De mensen achter de tafel in het stemburo zijn (bijna) allemaal vrijwilligers, en hetzelfde geldt voor de stemmentellers (al zou je daar ook een klein legertje studenten voor kunnen inhuren voor een paar uur. Vallen ze me tenminste ff niet lastig met telemarketing flauwekul ).

[memento__mori]

In Nederland zijn het misschien vrijwilligers, In Belgie iig niet.

[StGermain]

De waarnemers van de politieke partijen zijn wel degelijk vrijwilligers. De tellers in België inderdaad niet.

[n4m3l355]

Wat ik niet snap is ondanks dat er al talloze onderzoeken zijn gepleegd naar hoe onveilig deze apparaten zijn (dat zelfs een Chimpansee varianten kan hacken) men nog steeds een duurbetaalde commissie in het leven roept om een werkeloze minister van werk te voorzien. Sorry hoor maar buiten dat men al de situatie dus al kende is dit toch een weer een mooi voorbeeldje van geld verkwisting, waar heeft men steeds een her her her herbevestiging nodig. Als 1 partij, desnoods 2p artijen al aangeven dat ie onveilig is, leg je daarbij neer doe er iets mee en ga pas nadat deze partijen denken dat dit product in orde is ga het dan pas in gebruik nemen. Echter de omgekeerde volgorde.. we lanceren het nemen het in gebruik ondanks talloze protesten en dan gaan we eens ons achter de oren krabben?

[miw]

Mensen hebben nu eenmaal tijd nodig om er aan te wennen aan iets nieuws. De politiek en de ambtenaren hebben tientallen jaren gebruik kinnen maken van deze inzet van computers, dan is het moeilijk om de draai te maken naar een "niet moderne" oplossing. Vooral als de argumentatie een redelijk inzicht in de werking van computers vereist. Het is raar voor een tweaker, maar er zijn mensen die echt helemaal niets van die machines begrijpen.

[n4m3l355]

Mocht je niets van machines begrijpen is het toch zo dat met name de politiek zich dient te laten lijden door adviezen van buitenaf en indien deze al eerder negatief waren waarom roepen ze alsnog een zwaar betaalde comissie in het leven om hetzelfde nogmaals te onderzoeken? Niets mee mis dat ze er niets van begrijpen maar wel indien dit op zo´n wijze wordt opgelost.

[MaZeS]

Dit streeft echt z'n doel voorbij... Een machine is toch stukker beter te beveiligen dan een simpel papiertje...

[Ben1985]

Natuurlijk niet, een machine kan gemakkelijk worden gemanipuleerd dat ie bijvoorbeeld een VVD stem als een PVDA stem telt. Een papieren stem kun je moeilijk ongemerkt wijzigen in iets anders. En ook bij het tellen wordt het lastig, aangezien je, als je dat wilt, mee mag kijken bij het tellen om te controleren of daar geen fraude bij gepleegd wordt.

Oftewel, het papieren stemmen is een heel stuk waterdichter dan een machine.

[GekkePrutser]

Inderdaad. Bovendien hoef je maar 1 stemcomputer te veranderen om tienduizenden stemmen te beinvloeden. Dat is veel makkelijker dan met tienduizend papiertjes knoeien zonder dat het opgemerkt wordt.

[mashell]

Een papieren stem kun je moeilijk ongemerkt wijzigen in iets anders.

Klopt ! Maar een papieren stemming is veel gemakkelijker te frauderen dan een stemcomputer. Bij een papieren stemming hoef je alleen maar 10 extra (goed nagemaakte) stembiljetten in de bus te gooien om alle stemmen in het stembureau ongeldig te krijgen.

[coyote1980]

Zie jij hoe dit verbeterd kan worden? Ik stel voor dat je eens diep gaat nadenken over het volgende: hoe zorg je dat iemand op knopje A drukt en dat bij de telling ook daadwerkelijk een stem op A geteld wordt?

Als de software weergeeft 'U heeft op A gestemd' kan het best zijn dat onder water een stem voor B is weggeschreven. Als stemmer moet je kunnen zien wat er gestemd is, dus een printje met je stem is nodig. Dat printje zal vervolgens ook als stem moeten gaan gelden, want wie zegt dat wat op dat printje staat ook daadwerkelijk in het systeem staat vastgelegd. Dus je hebt een duur systeem neergezet dat het rode potloodje (maar niet het papier) gaat vervangen.

Van mij mogen ze terug naar papier en potlood, kunnen verkiezingen zelfs doorgaan als de stroom uitvalt.

[SPee]

Het kan ook anders.

Je stemt gewoon digitaal, maar er wordt een print gemaakt van je stem.
Op die print staat een unieke code en de persoon waar je op gestemd hebt.
Wanneer de stemmen zijn ingelezen is het via een website (of kantoor) mogelijk om met jouw unieke code te controleren of die stem wel overeenkomt met jouw kaartje.

Teruggaan naar papier en potlood vind ik ook geen optie: de kans is groot dat een stem niet wordt meegeteld.

Edit:
Ook een optie is om de totale lijst uit te printen en die in het gemeentehuis ter inzage te leggen. De eerste pagina staan de resultaten, de pagina's erna de unieke codes en het stem resultaat. Iedereen kan dan natellen hoeveel er gestemd is en iedereen kan zijn stem controleren.

[Reactie gewijzigd door SPee op 22 juli 2024 19:37]

[GekkePrutser]

Nee, je moet specifieke stemmen niet achteraf na kunnen zoeken. Dat zou de anonimiteit teniet doen.

Stemmen zijn juist anoniem omdat je niet onder druk gezet kan worden. Als je zo'n unieke code krijgt zou het mogelijk worden dat je die onder bedreiging of tegen betaling af moet geven waarmee iemand anders dan kan controleren wat jij gestemd hebt. Specifieke stemmen moeten niet terug gezocht kunnen worden!

[lammert]

Wie zegt dat die unieke code gekoppeld zit aan je naam / burgerservicenummer? Zolang de biljetten random genummerd worden en er geen enkele koppeling is, is er ook geen risico op verlies van anonimiteit.

[mae-t.net]

Die unieke code hoeft nergens anders dan aan je stem gekoppeld te zijn als jij door iemand onder druk gezet wordt deze ter controle af te geven. Werkt dus niet. Wel zijn er ingenieuze systemen waarbij je meerdere stemmen uitbrengt om dergelijke problemen te omzeilen.

[SPee]

Op dit moment loop je het stemlokaal binnen en wordt je naam doorgekrast en je pasje ingeleverd. Nergens wordt jouw naam ergens aan gekoppeld.

Mijn voorstel is om een nummer wat gegenereerd wordt is alleen gekoppeld aan een stem.
Alleen de houder van dat nummer (de print) weet dat die stem van hem is. Hij kan deze vernietigen voordat hij het stemlokaal uitloopt, maar ook bewaren om dit later te kunnen controleren.

Het probleem van nu is dat ze juist wél willen om specifieke stemmen terug te vinden. Je wilt kunnen vinden dat x aantal op die persoon hebben gestemt. Anders kun je het gewoon bij het oude laten. Die totalen zijn toch voldoende?
En als je ruilt of iemand een groep kaarten laat controleren is het ook niet terug te leiden naar 1 persoon.

[GC-Martijn]

De kiezer geeft zijn keuze aan en drukt vervolgens op een printknop. Het vervolgens afgedrukte stembiljet verdwijnt in een stembus.

Als je het helemaal perfect wil dan zou het mooi zijn als je zelf de afgedrukte stembiljet nog te zien krijgt.

[Unipuma]

Het is inderdaad de bedoeling dat de stemmer zelf eerst de papieren stem te zien krijgt.

Uit het adviesstuk:

het elektronisch tellen (door een stemmenteller) van op papier uitgebrachte
stemmen, die, om elektronisch geteld te kunnen worden, worden geprint
door een stemprinter. Op deze stemprinter maakt de kiezer zijn of haar keuze.
De stemprinter produceert een papieren stem (stemprint), die de kiezer in een
stembus deponeert. Na sluiting van de stemming worden deze stemprints
elektronisch geteld.

[ajakkes]

Het valt voor de programmeur niet mee om PvdA stemmen bij de VVD te tellen aangezien de programmeur van te voren niet weet onder welke knop de VVD zit. Dit zijn overlegkaarten die er later op gelegd worden. (Dat in het LCD display de naam geprogrammeerd moet worden is niet nodig, knop nummer is goed genoeg) Er hoeft in de hele database nergens te worden geprogrammeerd dat knop 1 balkenende is.

Na afloop netjes een lijst uitdraaien met op welke knop er hoeveel keer gedrukt is en je kan doorbellen.

Scheelt 9 miljoen ponskaartjes drukken waar dus alle 150 namen leesbaar op moeten passen. (anders valt het weer niet te controleren en heb je aan de papierwinkel ook niks)

Je kan mij niet vertellen dat er geen apparaat te maken is dat geen straling uitstraalt over op welke knop er gedrukt is. (wat volgens mij de hele issue was).

Het belangrijkste voordeel van electronisch stemmen is dat het tellen een heel stuk sneller gaat. Dit wordt niet opgelost door een ponskaarten systeem omdat als er iets is dat ik niet vertrouw dan is dat wel machines die gaatjes moeten gaan zitten lezen.

Mensen die beweren dat papier stemmen (volgens het advies van de commissie) niet mileu onvriendelijker is moeten toch eens gaan nadenken over goeie argumenten.

Dezelfde electronische machines moeten worden gemaakt om een gaatje te ponsen (meer energie voor nodig dan een 0 in een 1 veranderen.) Er moet vervolgens ponskaartjes worden geteld. (energie voor nodig).

Alleen met een stempotloot stemmen zou (misschien) milieu vriendelijker zijn.

[Ethnocentrix]

Helpt ook niet. Je weet tenslotte nooit welke softwareversie er in het apparaat zit waarop je stemt.
De broncode kan nog zo vrij beschikbaar zijn, als dat neit de code is die in het apparaat zit schiet je er niets mee op.