Eerste raket Japans ruimtebedrijf vernietigt zichzelf kort na lancering

De Kairos-raket van het Japanse ruimtebedrijf Space One is kort na zijn eerste lanceerpoging ontploft. Het ruimtetuig zou tot zelfvernietiging zijn overgegaan nadat de boordcomputer had berekend dat de missie moeilijk behaald kon worden. Space One heeft een onderzoek geopend.

Het ruimtetuig, genaamd Kairos, was volgens Reuters achttien meter lang en werd woensdag vanop een lanceerplatform op het Japanse schiereiland Kii gelanceerd. De zelfvernietiging en de bijhorende explosie zouden vijf seconden na de lancering hebben plaatsgevonden en liet volgens Reuters een grote rookpluim en rondvliegende brokstukken achter rondom het lanceerplatform.

Ceo Masakazu Toyoda stelt dat de raket de zelfvernietigingsprocedure had geactiveerd, nadat het ruimtetuig had berekend dat de missie moeilijk behaald kon worden. Space One heeft nog niet aangegeven wat de exacte reden van die zelfvernietiging is en heeft een onderzoek geopend. Het bedrijf vertelde aan Reuters dat de lancering van de Kairos grotendeels automatisch gebeurt en dat de raket tot zelfvernietiging kan overgaan als er fouten optreden in het vluchtplan, snelheid of controlesysteem.

Space One bestaat sinds 2018 en is een consortium van enkele Japanse bedrijven en banken. Space One wil het eerste bedrijf uit het land zijn dat een satelliet in een baan rond de aarde brengt. De Kairos was zijn eerste raket. Reuters meent dat het bedrijf tegen het einde van dit decennium twintig raketten wil lanceren.

Reacties (99)

[erikloman]

Bijzonder dat de software toestaat om de zelfvernietiging vlak boven het lanceerplatform uit te voeren. Het was beter geweest om dit boven zee te doen.

[zeroday]

Ben het met @jorisvergeerTBA eens, je verwacht dat de raket eerst een heel stuk omhoog gaat. Hier zie je dat ie al in het begin begint over te hellen.

Als dit een van de redenen geweest zou kunnen zijn dan is het maar de kwestie of die raket de zee zou hebben gehaald. Dus ik denk dat zoiets een ingecalculeerd risiko kan zijn. Indien parameter X binnen tijdframe Y buiten de threshold valt: BOEM om ze de schade zo min mogelijk te laten zijn (afgezien van het feit dat de missie dan mislukt is). Wellicht kan het best wel zo zijn dat iemand wel blij is dat dit gebeurde want dat betekent dan dat de safety functie wel heeft gewerkt.

[Tourmaline]

Giroscoop werkt niet goed of niet de juiste baan waardoor het zichzelf vernietigd? Of een fout in de software.

[mjtdevries]

Omdat Japan zo ver van de evenaar afligt is het volgens mij normaler dat de raket al eerder begint over te hellen. Volgens mij is er zelfs een bedrijf dat de raket met een helling lanceert.

Valt niet mee om nu te googelen want de meeste hits gaan over deze raket, maar hier toch een bedrijf gevonden dat met een helling een (kleine) satteliet in een baan om de aarde heeft gebracht:
-https://www.nasaspaceflight.com/2018/02/japanese-rocket-record-borbital-launch/

[MiesvanderLippe]

Of in een basisschool. Punt is dat als de rakket geen controle meer heeft je daar niet zoveel meer over te zeggen hebt. Je kunt maar zoveel corrigeren en als je daarbuiten gaat moet je stoppen. Probeer maar eens een bezemsteel op je hand te ballanceren.

[Blokker_1999]

Alleen geeft de eerste reactie aan dat de controle niet verloren was, maar dat er problemen waren. Wat dus belangrijk is, is de exacte reden waarom de zelfvernietiging heeft ingegrepen.

[Palm_freemium]

Vind het ook wel interessant waarom het ding zichzelf kan vernietigen zonder dat er iemand even op "bevestigen" moet klikken.

[mphilipp]

Enig idee hoe snel zo'n raket gaat? Precies. Daarom is er een automatisch systeem die dat beslist.
When not nominal then boom. Werkt altijd beter dan een twijfelend mens. Dat kost namelijk een keer levens omdat ie iets te lang twijfelde.

[mjtdevries]

Volgens mij is het meer omdat de verbinding tussen de raket en de controlekamer verbroken kan worden en je wilt in zo'n situatie nog steeds dat de raket zich kan vernietigen.

Uiteindelijk is het geen kwestie van milliseconden waarin de beslissing gemaakt moet worden.

[Tomatoman]

De uitleg die @mphilipp geeft, is de juiste. Het is bij decision control systems die cruciale besluiten moeten nemen in situaties waar veel op het spel staat zeer gebruikelijk om menselijke invloed op de besluitvorming geheel uit te sluiten.

Een mooi voorbeeld van zo’n systeem is bijvoorbeeld het systeem dat besluit wanneer de Maeslantkering gesloten moet worden. Het decision control system houdt voortdurend vele factoren zoals de waterstanden op zee en stroomopwaarts, de weersverwachting en het getij in de gaten en beslist op basis daarvan of de kering gesloten moet worden. Mensen kunnen dat besluit niet tegenhouden, omdat iedere sluiting vele miljoenen aan kosten met zich meebrengt als gevolg van stremming de scheepvaart. En mens die dat besluit zou moeten nemen zou waarschijnlijk flink twijfelen en mogelijk zijn besluit uitstellen, terwijl het decision control system op basis van uitsluitend objectieve criteria onmiddellijk tot een besluit komt.

[Piemol]

Niet alleen kan een mens in zo'n situatie twijfelen, maar ze zijn ook beinvloedbaar.
Met simpel gezegd een beslisboom en een automatisch systeem die daar naar handelt is het van te voren vastgelegd en voldoende over gediscusieerd, iedereen weet met zekerheid wat er gaat gebeuren.

[Palm_freemium]

Afgaande op alleen het camera beeld hadden ze beter anderhalve seconden kunnen wachten zodat er wat meer afstand was vanaf het lanceerplatform, je mag hopen dat zo.n terrein op dat moment leeg is, maar met net even iets meer afstand zou de schaden aan mensen en infrastructuur waarschijnlijk kleiner zijn.

Ja, het is een beveiligingssysteem en toch vind ik het idee van een computer die besluit wanneer een bom moet afgaan een eng idee. Zo'n systeem zal compleet losgekoppeld zijn van de rest van de systemen, je wilt immers niet dat het zelf vernietigingssysteem vastloopt als je raket een blue screen krijgt, dat betekend waarschijnlijk ook dat het zo simpel en dom als mogelijk is omdat er dan minder kans is op falen, dit betekend echter ook meer kans op een false positive. Dus zeker op momenten als een lancering waar het ding met grof geweld de ruimte in word geslingerd zou ik die false positives verwachten en zou ik willen dat er iemand aan de knoppen zit.

Je kunt het natuurlijk ook omdraaien, dmv een timer en een annuleer knop en als er niet gereageerd word alsnog het ding opblazen. Mijn pu

[mphilipp]

Tsja...als je het beter denkt te weten dan de mensen die zo'n raket bouwen, moet je misschien contact met hen opnemen. Kunnen ze nog wat van je leren.

Lees aub ook de andere reacties en denk er eens over na. Een mens die twijfelt en wacht of het nog goedkomt is geen goed idee. Die raket zit vooral op dat moment nog vol met brandstof. Hij kan in een fractie van een seconde omkeren en zich ergens in boren. Dergelijke systemen zijn juist gebouwd om te voorkomen dat een mens te lang wacht met de vernietiging. Met wijsheden achteraf kun je niet veel, want zelfs jij had niet kunnen voorspellen wat er precies zou gebeuren. Op die manier kun je dergelijke zaken niet regelen. Daarom een computer. Die twijfelt niet. Het zijn trouwens systemen die bewezen zijn en waar de makers van de raket zelf de parameters invullen om het moment te bepalen waarop de auto destruct in werking treedt.

Eigenlijk hetzelfde als met de automatische escape voor bemande raketten. Een paar jaar geleden is dat nog in actie gekomen bij een Soyuz lancering. Er ging iets mis (ik weet zo even niet meer wat precies) maar de computer besloot toen zonder twijfelen dat de kosmonauten in veiligheid moesten worden gebracht en ontsteekt de ontsnappingsraket. De 3 hebben toen wel een hele harde landing gemaakt, want ze volgen dan een ballistisch traject, maar ze hebben het tenminste overleefd. Eigenlijk hetzelfde systeem, alleen met een ontsnappingsraket ipv explosieve ladingen.

[Visgek82]

Ja, want de oceaan wordt beter van al die troep.

[JeroenH]

Ik denk dat het om meerdere redenen een goede zaak is als herbruikbare raketten gemeengoed worden, ook vervuiling.

Maar ik denk ook dat raketten die in zee vallen niet het grootste vervuilingsprobleem van de oceanen is...

[dakka]

Boven zee wordt het lastiger brokstukken vinden om te analyseren wat er fout is gegaan, en worden ze ook nog aangetast door het zeewater waardoor het nog lastiger is.

Verder zouden de kosten van de schade of zelfs het herbouwen van het platform, op de hele operatie, wisselgeld zijn.

Veiligheid gaat sowieso zwaar voor kosten.

[Tmaster]

Het gaat juist mis als de raket uit koers raakt. De raket kan dus net zo goed richting het binnenland vliegen. Geen controle is dus destructie

[mphilipp]

En hoe weet jij dat ie daarheen vliegt? En hoe snel ie dat doet? Weet je niet. Misschien had ie de volgende seconde zichzelf 180 graden geflipt en boort zichzelf in de grond naast het platform.

[mac1987]

Waarschijnlijk was de zee niet met voldoende waarschijnlijkheid te bereiken. Dan is lagere hoogte beter, omdat de brokstukken dan een kleiner stuk land kunnen raken. Dat verlaagt het risico op het raken van bijv. woningen of wegen en maakt analyse van brokstukken achteraf eenvoudiger (kleiner zoekgebied).

[Luchtbakker]

Bijzonder dat een computer zo iets kan bepalen zonder tussenkomst van een operator.

[Croga]

Goeie zaak dat de computer zoiets split-second kan bepalen in plaats van dat we het aan een operator over laten die daar minuten, zoniet tientallen minuten voor nodig heeft.

Het is zonder meer mogelijk om van te voren te beschrijven wat de parameters voor succes zijn en dus de computer te laten checken of daar nogsteeds aan voldaan kan worden. Dat kan die computer veel beter en sneller dan een operator.

[RobbieB]

Dat is heel normaal, bij SpaceX bv. is dat ook vrijwel altijd het geval, zowel bij de eerste trials van de Falcon 9 en bij Starship. Een computer is in staat om miljarden berekeningen per seconde uit te voeren en daar direct conclusies aan te verbinden. Succes om dat als (groep) mensen te doen met alle gigabytes aan data die gegenereerd worden.

De parameters waarop besloten wordt worden vooraf bepaald door mensen, maar je kan er vanuit gaan dat die parameters zodanig gekozen zijn dat als die getriggerd worden er serieus iets fout is.

[Blokmeister]

Je wil niet dat de raket bijvoorbeeld half stuk gaat, waardoor geen communicatie meer mogelijk is, ergens op de grond terecht komt en daar ontploft. Dit is een extra laag veiligheid. NASA heeft hier ook allemaal guidelines voor, de juiste kan ik nu even niet zo snel vinden maar Scott Manley heeft hier ook een keer een video over gemaakt.

SpaceX doet ook geautomatiseerde aborts, en daardoor kunnen ze nu door veel smallere corridors vliegen, waarmee meer aardbanen bereikbaar zijn. Volgens mij kunnen ze nu vlak langs Hawaii vliegen.

[iqcgubon]

Hoe snel kan een operator duizenden parameters per seconde analyseren en op een honderdste daarvan een beslissing maken?

[Groningerkoek]

Ik denk dat een voordeel ook is dat een algoritme het niet zoveel boeit als de missie mislukt. Als mens is er toch best wel een mentale barrière voordat je op de knop voor zelfvernietiging drukt.

[Laurens__]

Computers maken aan de lopende band allerlei beslissingen op het gebied van veiligheid die best cruciaal zijn. Elke auto met ABS heeft een computer die er voor zorgt dat je wielen niet slippen als je hard remt.

[OCU-Macs]

Okay, maar ABS is wel een heeeel simpel systeem hoor. Maakt niet eens berekeningen, maar signaleert slechts of je wielen boven een bepaalde snelheid tijdens het remmen nog roteren (d.m.v. magnetische wielrotatie sensoren en getande kragen op de assen), en gaat met de remdruk aan de slag (als in: pompend remmen) als 1 van de wielen niet blijkt te roteren. Kun je niet echt vergelijken met een flight abort systeem.

Enige 'slimme' aan ABS is dat hij tijdens de opstart een zelfdiagnose doet (sensoren doormeet) en bij een onlogische uitslag de functie uitschakelt en een lampje op je dashboard laat branden (of een melding naar je scherm incl. opslaan storingsmelding als je een modernere auto hebt).

[Laurens__]

Eens, maar het was maar een voorbeeld. Airbags is ook zo'n simpel, enkelvoudig voorbeeld.

[Sfynx]

Alleen al voor het scenario dat de operator de raket niet meer kan bedienen is het nodig dat de raket zelf kan ingrijpen.

[cariolive23]

Jij meldt je hierbij aan als vrijwillige operator aan boord van zo'n raket?

[multikoe]

Jij zit heel regelmatig in een auto met ABS. Dat systeem de-blokkeert de remmen volledig automatisch. Hetzelfde voor de airbag. Een ontploffing in je gezicht waar je zelf geen controle over hebt. En toch zijn we allemaal heel erg blij met dit soort systemen en redden ze aantoonbaar mensenlevens.

Het menselijk brein is bij lange niet snel genoeg om dit soort beslissingen te nemen.

[Luchtbakker]

We kunnen wel allemaal systemen als voorbeeld nemen, maar dat komt niet in de buurt van een raket.
De raket heeft zichzelf laten ontploffen omdat het verwachte niet aan de koers te kunnen voldoen. Maar in de video zie je in eerste instantie niet zien dat er iets fout lijkt te zijn.

[multikoe]

Jij stelde dat je het vreemd vond dat dit een beslissing is van een systeem en niet van een mens. Ik vertelde jou dat dat helemaal niet vreemd is en dat dat overal om ons heen al gebeurt.
Dat jij begint over dat je niet "ziet" dat er iets fout gaat toont perfect aan dat de mens een erg beroerde schakel zou zijn in dit soort beslisbomen. JIj zou dus de raket hebben laten doorvliegen omdat die (op basis van een video) best wel ongeveer omhoog bewoog?

[jorisvergeerTBA]

Ik heb veel lanceringen gezien van o.a. spaceX (via youtube).

Als ik zo naar de video kijk begint de raket vanaf het begin al veel te snel met kantelen of raakte die direct al uit balans.

Bij SpaceX en andere gaat een raket eerst zo snel mogelijk eerst een stuk min of meer recht omhoog om uit het dikste deel van de dampkring te komen en word veel hoger pas begonnen aan de "gravity turn".

[svennd]

Daar lijkt het idd wel op ja, normaal verwacht je dat pas als ze al enkele kilometers in de lucht hangen. Echter kan het ook normaal zijn als ze het platform willen asap ontruimen ... (om schade te voorkomen bv). enkel gissen momenteel!

[warp]

Het ruimtetuig zou tot zelfvernietiging zijn overgegaan nadat de boordcomputer had berekend dat de missie moeilijk behaald kon worden.

Typisch gevalletje van "computer says no"?

[jeroen_loeffen]

I'm Sorry Dave, I'm Afraid I Can't Do That. Ik snap dat veiligheid boven alles gaat, maar dit lijkt wel heel rigoureus.

[GoldenLeafBird]

Dan mogen ze de definitie van veiligheid aanscherpen. Op een <100m van het basisstation zelfvernietigen valt daar mogelijk namelijk niet onder.

[mjtdevries]

Als je een raket lanceert dan weet je dat er altijd het risico is dat het ding op of vlak bij het lanceerplatform ontploft.
Daar zal de veiligheid van de mensen in de buurt dan ook op afgestemd moeten zijn.

[Marctraider]

Vraag me altijd af, de mensheid heeft dit soort raketten nog amper onder controle, aka. speelgoed.

Hoe betrouwbaar zijn ICMB's dan werkelijk die vaak gebaseerd zijn op technologie van de 70-90s?

Vraag me af van alle nukes die kunnen worden afgevuurd hoeveel er daadwerkelijk hun doel bereiken xD

[dakka]

Je hebt raketten, raketten en raketten.

Ballistische raketten bijvoorbeeld maken gebruik vaste raketbrandstof, wat de werking al aanzienlijk minder complex maakt, verder hoeven die ook maar tot 100-300 km hoog te komen voor ze weer naar beneden komen vallen, het is net of je een bal onderhands werpt, als de lancering goed gaat hoef je niet meer echt te sturen, fire and forget.

In vergelijking met een commerciële raket die dingen in een baan om de aarde moet brengen. Die maakt gebruik van een mengsel van vloeibare zuurstof en waterstof onder hoge druk, en moet tot hoogtes van 30.000 km komen, terwijl constant gestuurd moet worden, gas bij, gas terug, etc. en moet op de centimeter nauwkeurig.

Kortom, een ICBM is een stuk minder foutgevoelig en simpeler dan een commerciële raket, dus die zullen het prima doen (als ze onderhouden worden tenminste, kernkoppen hebben een houdbaarheidsdatum van 10 jaar, en vaste raket brandstof is ook maar beperkt houdbaar voordat het gaat lopen kristalliseren en het bij de lancering boem doet)

[Reactie gewijzigd door dakka op 23 juli 2024 09:41]

[mjtdevries]

ICBMs gaan wel even wat hoger dan 100-300km. Namelijk 1200km.
100km is het moment van de laatste re-entry/terminal phase.

30.000km is nodig voor stationary orbits, maar de meeste satelieten zitten veel lager. tussen 160km en 1000km

En inderdaad is vaste raketbrandstof een stuk minder complex, maar lang niet alle ICBMs gebruiken dat. De TitanII bv gebruikt vloeibare (giftige) brandstoffen. (is ook een zeer bekend en fataal ongeluk door gebeurd)

[moonlander]

Niet handig om het dan vlak boven het lanceerstation te vernietigen. Want zo op het eerste oog ging het best goed en hadden ze wel een betere positie kunnen hebben om te vernietigen.

[RobbieB]

Waarschijnlijk was dit een computergestuurde explosie nadat de sensoren detecteerden dat de raket niet de juiste baan had of er andere defecten waren geconstateerd.

Edit: Staat letterlijk in het artikel: Het ruimtetuig zou tot zelfvernietiging zijn overgegaan nadat de boordcomputer had berekend dat de missie moeilijk behaald kon worden.

[Reactie gewijzigd door RobbieB op 23 juli 2024 09:41]

[moonlander]

Dat zeg ik toch ook niet? Ik zeg alleen dat het wel een betere positie had kunnen bedenken voor zelfvernietiging. Er is nagedacht over zelfdestructie functie, dan hadden ze daar ook over na kunnen denken (wat ze misschien ook wel hebben gedaan, tijd zal het leren).
Beter boven de zee dan boven het lanceerplatform (en het leek wel alsof hij wel iets verder kon komen dan het lanceerplatform, en ging richting zee).

[RobbieB]

Met alle respect, maar dit is niet in een weekendje in elkaar geknald door hobbyisten maar hier is jarenlang aan gewerkt door professionals. Je kunt niet aan álle variabelen denken en soms moet je dingen ook aldoende leren, maar het ontploffen van een raket doe je alleen als de paramaters aangeven dat het laten verder vliegen van de raket waarschijnlijk een nog groter risico heeft. En als dit boven het lanceerplatform is, dan is dat zo.

[svennd]

Ik vind dat de explosie nogal snel gebeurt, ik kan me voorstellen dat de raket door "reden" niet het missiedoel zal halen, maar selfdestruct na 5 seconden lijkt me echt wel super-worst-case only. Want dan is je platform ook aan de ruk, zoals je duidelijk ziet de 1ste stage is niet vernietigt en komt gewoon terug naar je installatie.

Uiteraard zijn we allemaal keyboard wariors, maar in KSP had ik de rakket nog wat verder naar de oceaan laten gaan, en tenminste min. explosition height gebruikt. Uiteraard werken computers enkel met de ingestelde parameters.

[RobbieB]

“In KSP..”

[svennd]

https://xkcd.com/1356/

[Darkasantion]

Mogelijk kon de zelfvernietiging niet langer wachten, omdat de raket onbestuurbaar werd/was en hierdoor er geen controle meer over was. Kun je wel mooi bedenken dat het beste is om boven zee te ploffen, echter als de raket onbestuurbaar is, kan ie ook zomaar boven bewoond gebied o.i.d. gaan vliegen en daar dan ploffen, met alle gevolgen van dien.

Er zal een goede reden zijn geweest om de raket direct te vernietigen, anders was er zeker mee gewacht tot een optimalere plek/positie.

[mjtdevries]

Er is aan de raket totaal niet te zien dat ie onbestuurbaar werd/was. Er is niet de minste afwijking te zien.
De vlucht lijkt volslagen normaal en ineens word ie vernietigd. Dat is duidelijk anders dan je bij zelfvernietigingen van andere rakketen ziet.

Het zou me dan ook totaal niet verbazen als de vernietiging een false-positive is. Dat vernietigings software inderdaad dacht dat er iets vreselijk mis was, maar dat dat in werkelijkheid niet het geval was.

Maar dat is uiteraard ook maar een wilde gok. Niemand van ons heeft genoeg informatie om iets over de oorzaak te roepen.

[multikoe]

Maar dat is uiteraard ook maar een wilde gok. Niemand van ons heeft genoeg informatie om iets over de oorzaak te roepen.

En toch doen

[Sfynx]

Je moet dit zien als een kernel panic bij een besturingssysteem: het systeem kan niet meer voorspelbaar verder draaien, inclusief eventuele logica om het ding verder netjes omhoog te krijgen, dus directe vernietiging is de enige optie die je nog hebt.

[Jimmy_]

Het ruimtetuig zou tot zelfvernietiging zijn overgegaan nadat de boordcomputer had berekend dat de missie moeilijk behaald kon worden.

"Moeilijk behalen van een missie" zou zeker het primair doel van zelfvernietiging zijn. Ik vraag me af of ze echter ook subdoelen in de berekening hebben gezet, als de beslissing tot zelfvernietiging gemaakt wordt kan er bijv. nog berekend worden welke positie daar het beste voor is. Ik denk dat @moonlander op zoiets doelt ook.

[RobbieB]

Natuurlijk.. het zijn geen tweakers zonder space engineering achtergrond die dat ding geprogrammeerd hebben, maar professionals die hier al jaren aan werken...

[mjtdevries]

Veel te kort door de bocht. Er bestaat ook zoiets als beroepsblindheid.
In het verleden is al heel vaak een verstandige vraag door een leek gesteld waar de professionals die er al jaren aan werkten niet aan gedacht hadden.

[Jaldea]

Waarschijnlijk was dit een computergestuurde explosie nadat de sensoren detecteerden dat de raket niet de juiste baan had of er andere defecten waren geconstateerd.

Dat staat ook precies in het artikel hierboven?

Het ruimtetuig zou tot zelfvernietiging zijn overgegaan nadat de boordcomputer had berekend dat de missie moeilijk behaald kon worden

[Xfade]

Daarom laten ze het ook een computer bepalen, want op het oog had jij het fout gehad.

[RoamingZombie]

Je bent wel een beetje een betweter, he.

Iets met de beste stuurlui staan aan wal. Soms is het dan beter om gewoon niets te zeggen of het bij één opmerking te laten.

[ElCondor]

Familie van Marvin the Paranoid Android?

[Dennisb1]

Locatie lijkt mij ook niet helemaal handig, zie zo een bosbrand gebeuren daar.

[ET-phone-home]

De 'one' kwam dus niet in 'space'.

[Vaevictis_]

Rapid unscheduled disassembly.

[OCU-Macs]

Premature Rapid Unscheduled Disassembly (PRUD)