Europese cloudproviders hekelen korting die Microsoft aan Azure-klanten geeft

De belangenorganisatie van Europese cloudproviders Cispe wil dat Microsoft stopt met kortingen voor Azure-klanten. Die krijgen die korting als ze Office-producten afnemen, maar omdat veel klanten dat willen, zou dat de concurrentiepositie van alternatieve cloudomgevingen benadelen.

Cispe, de Cloud Infrastructure Service Providers in Europe, klaagt in een brief over de handelspraktijken van Microsoft. De organisatie wil dat Microsoft die verandert. Doet het bedrijf dat niet, dan wil Cispe juridische stappen zetten.

De organisatie hekelt de manier waarop Microsoft zijn eigen Azure-cloudomgeving aantrekkelijker zou maken door Office-producten daaraan te bundelen. Het gaat dan om de bedragen voor beheerders die software zoals Windows Server of SQL Server op Azure-omgevingen installeren. Cispe heeft een aantal van zijn klanten een berekening laten maken met behulp van de Azure Pricing Calculator. Die klanten zeggen dat ze in veel gevallen veel meer moesten betalen voor het gebruik van SQL Server dan wanneer ze bij Azure zouden zitten. Hetzelfde zou gelden als beheerders Office-software willen gebruiken. Dat is voor veel gebruikers wel essentieel. "De klanten van Europese cloudproviders willen dat zij must have-Microsoft-software, waaronder Office, aanbieden als onderdeel van cloudmigratiecontracten", zegt Cispe.

Naast de bundelkorting hekelt Cispe de beperkingen die Microsoft oplegt aan virtuele machines met Windows 10 of 11 die op een ander systeem dan Azure Virtual Desktop draaien. Op Azure kunnen beheerders maximaal 32 gebruikers verdelen over drie VM's. Op concurrerende clouddiensten moeten beheerders daarvoor niet 3, maar 32 VM's inzetten, omdat gelijktijdige sessies niet zijn toegestaan. Daarmee kost Azure volgens Cispe in zulke gevallen tot wel vier keer zoveel, zelfs als de prijs van VM's bij concurrenten lager is dan bij Azure zelf.

De organisatie zegt dat het 'een vanzelfsprekende concurrentiezaak is' waarbij Microsoft 'prijsdiscriminatie doorvoert en concurrerende clouddiensten financieel afknijpt'. De organisatie zegt niet welke juridische stappen ze wil zetten om de veranderingen af te dwingen. Cispe ging vorig jaar ook al in gesprek met Microsoft over dezelfde praktijken, maar die gesprekken leidden toen tot niets.

Azure kosten

Door Tijs Hofmans

Nieuwscoördinator

08-03-2024 • 15:05

96

Submitter: Drwho1

Reacties (96)

96
96
43
0
0
49
Wijzig sortering
Wat is beschreven in deze klacht is inderdaad hoe het gaat. De koppelverkoop maakt Microsoft Azure en 365 veel interessanter dan de concurrentie. Dit is de voornaamste reden dat Microsoft de #2 cloud provider is, de technologie is niet heel bijzonder.
Dit is de voornaamste reden dat Microsoft de #2 cloud provider is, de technologie is niet heel bijzonder.
Nee hoor, bij menig bedrijf begint het met een "gewone" azure subscription. Zodra je steeds meer gaat doen en het professioneler aanpakt stap je over op een enterprise subscription en heb je te maken met die koppelverkoop. Dat laatste mag wat mij betreft aangepakt worden. Microsoft splitsen in cloud en office/OS tak zou ook wel een goeie zijn, net zoals AWS en Google cloud gesplitst zou mogen worden wat mij betreft.

Wat betreft de technologie, het is allemaal vergelijkbaar met elkaar. Allemaal met hun voor en nadelen.
Sowieso, dat de grote Amerikaanse spelers niet afgerekend worden op de toegang door de Amerikaanse overheid, als dat het geval zou zijn stonden er vanzelf europese spelers op, of werden in de aanbestedingen meegenomen. Bij gebrek aan gelijkwaardige alternatieven is er krampachtig gezocht naar oplossingen voor die Amerikaanse bedrijven die net de markt verzieken. Of die bedrijven nu willen of niet, Amerika houdt toe- en inzicht.
Sowieso, dat de grote Amerikaanse spelers niet afgerekend worden op de toegang door de Amerikaanse overheid
In theorie, in de praktijk nooit voorgekomen. Maar, als de CIA gegevens van personen willen, nemen ze wel contact op met de aivd.

Overigens kan je je data in sql of storage ook met een eigen key encrypten. Dan kan de cloudparty er helemaal niet meer bij.

Edit:typo

[Reactie gewijzigd door david-v op 22 juli 2024 15:21]

Dan weet je in ieder geval dat ze toegang hebben gehad of een bevraging hebben gedaan en wat ze hebben opgevraagd, nu kun jij wel zeggen dat het nooit voorkomt, tja hoe weet je dat dan en wat precies?

[Reactie gewijzigd door Somoghi op 22 juli 2024 15:21]

Het wantrouwen van de transperantie die gegeven wordt en de wetgeving kan je net zo doortrekken naar de Europese providers, als je de wetten en transperantie daar wantrouwt kom je op precies dezelfde opmerking.
Oh zeker, maar dan hou je tenminste je data hier, het geld hier en je bent een stap dichterbij onafhankelijk zijn van de VS.
@david-v ik ging op jouw contact leggen in, dat verloopt tenminste via een administratief proces waar je meer grip op hebt, dan op ongelimiteerde toegang en zonder enige vorm van inzicht. De data staat op servers van een Amerikaans bedrijf of een bedrijf wat handel drijft in Amerika, dat is mijn punt. Je kunt overigens nog zoveel certificeringen hebben, als je handel drijft in de VS, heb je een (in mijn ogen) onaanvaardbaar risico in je propositie zitten.

Ik doelde dus met name op overheden, zoals ook in dit bericht: nieuws: NOS: meeste Nederlandse overheden brengen mailbeheer bij Microsoft onder

[Reactie gewijzigd door Somoghi op 22 juli 2024 15:21]

Je drijft geen handel in de VS, je hebt een partij waarvan de eigenaar een Amerikaans bedrijf is. Of is rijden in een Amerikaanse auto ineens ook een risico omdat de VS dan weet waar je precies bent?

Bijvoorbeeld de Nederlandse Bank doet ook zaken met Azure. Die hebben iets beter gekeken dan wij samen naar de risico's (hoop ik ;) ). Waarom zou het voor een bedrijf in Nederland een hogere risico zijn? Zoals ik al zei denk ik dat het risico dat er ingebroken wordt in je systemen en stuk hoger. En dan heb ik toch liever mijn data bij een provider die alles netjes geregeld heeft wat dat betreft.
Hoe groter de partij hoe groter het risico. Zo net op de frontpage:
nieuws: Russische staatshackers hebben na eerdere hack opnieuw toegeslagen bi...
Hopelijk hebben ze de zaakjes inderdaad goed voor elkaar.
Ben het overigens met je eens, maar kritisch blijven is belangrijk.
Als je met Microsoft of Amazon zaken doet moet je rekening houden dat je 'zaken' onder Amerikaanse jurisdictie vallen. Twee voorbeeldjes van wat dat kan betekenen:
* Als twee bedrijven met elkaar ruzie hebben in een Amerikaanse rechtzaal en de rechter 1 ervan toegang wil geven tot data die door Microsoft wordt beheerd, dan krijgt dat bedrijf daar toegang toe. Ongeacht WAAR die data wordt beheerd - inclusief in een Nederlands data center. En ongeacht of die data van de Nederlandse overheid of burgers is of niet. Oh, de Europese Commissie heeft daar 'waarborgen' over afgesproken - maar die zijn de inkt van het papier niet waard ("een arbitrage commissie", onder toezicht van de Amerikaanse president. jajaja).
* Meneer Trump wil volgend jaar dat Europa stopt zo moeilijk te doen tegen zijn vriendje in Rusland, of we maar even willen stoppen met het steunen van de Oekraine. Zo niet dan liggen Azure en AWS een maandje plat. Dat komt vast goed, toch? Oh, wacht, van ziekenhuizen tot het ministerie van defensie, alles werkt hier dan niet meer. Are you kidding me. En als je denkt 'maar de data staat toch in Europa' - een paar jaar terug liepen alle login requests van Outlook on Azure via de VS, als ik me goed herinner. Die cloud services zijn globaal en helemaal in elkaar verweven, als de VS plat gaat dan gaat het plat, zeker als ze WILLEN dat het plat gaat.

En jij vertrouwt erop dat ze daar bij De Nederlandse Bank over hebben nagedacht? Ik niet. Politici en IT. "Oh het is encrypted dus het is veilig" en ander wishful thinking, daar geloof je toch niet in? Ik snap echt niet dat mensen de 'pinkie-swear-we-kunnen-niet-bij-de-data-van-klanten-die-op-onze-volledig-gesloten-software-in-onze-datacenters-draait" geloven. Pre-snowden was dat al dom, nu is dat gewoon criminal neglect.

Even voor de duidelijkheid, CISPE is een Amazon-owned lobby organisatie, dus ik heb echt geen moeite met hun krokodillentranen (waarom weet Tweakers dit niet?), maar dat er geen probleem is met de Amerikaanse services is echt naief denken.
Redelijk onzinnig verhaal.

Ik weet het nog erger te maken. Trump wil ons iets dwingen te doen dusstopt met het leveren van hardware die we hard nodig hebben voor onze datacenters én er de levering van LPG. Onze datacenters hebben dan geen stroom meer, alles stopt met werken, en we krijgen het thuis nog koud ook. Laat staan dat ze een paar onderzeese kabels afsluiten voor data verkeer.

Ja, zo kan ik het ook.
Oh, zeker. En Biden heeft net besloten geen nieuwe LPG leveringspermissies meer te geven. Zo kan je het zeker. En hoe is dat onzinnig? Dit ging echt super toen we afhankelijk waren van het gas van Rusland - en die afhankelijkheid stelde niets voor tov de afhankelijkheid van IT van de VS.

De dingen die je noemt zijn trouwens al wat ingewikkelder - als hardware leveranties van Intel stoppen, dan stopt AMSL misschien wel met het leveren van chip machienes. Dus we hebben daar tenminste nog wat leverage, in tegenstelling tot in de data center sector.
Dan weet je in ieder geval dat ze toegang hebben gehad of een bevraging hebben gedaan
Oh, vertel, hoe weet je dat dan? dat is toch net zo voor de cloud partij? Zo simpel geregeld is dat namelijk niet. Er zijn genoeg rechtszaken geweest over toegang proberen te verkrijgen door de FBI bijvoorbeeld die in de rechtszaal beëindigen.
nu kun jij wel zeggen dat het nooit voorkomt, tja hoe weet je dat dan?
Hoe weet jij dat de AIVD niet in een Nederlandse datacenter toegang krijgt om bijvoorbeeld een terreur organisatie te ontmantelen? of dat de politie systemen van een hackers collectief overneemt? denk je dat de hackers door de provider geïnformeerd worden dat hun systemen overgenomen gaan worden?

En zoals gezegd, als je je data met een eigen encryptie sleutel hebt opgeslagen dan kan niemand erbij behalve jij.

Wat veel waarschijnlijker is is dat hackers proberen om bij je data te komen. Als je nagaat wat voor certificeringen een cloud partij heeft, hoe de datacenters beveiligd zijn enz dan heb je als kleinere cloud provider of traditionele hosting echt een uitdaging. Dan heb je het over een kluis op kantoor of de kluis van een bank als analogie.

edit: hier heb je trouwens een link met wat informatie over de aanvragen die Microsoft krijgt wat dit betreft. Let vooral op de kolom "Law Enforcement Requests Resulting in Disclosure of Content".

En ook wat de regels zijn:
Government requests for customer data must comply with applicable laws. A subpoena or its local equivalent is required to request non-content data, and a warrant, court order, or its local equivalent, is required for content data.

[Reactie gewijzigd door david-v op 22 juli 2024 15:21]

Niet alleen de FBI en NSA hebben toegang tot alle data die Microsoft, Amazon etc beheren, maar elke Amerikaanse rechter kan die toegang geven. En onder een gag order, ofwel het moet geheim blijven. De waarborgen daartegen zijn puur beloften op basis van de autoriteit van de Amerikaanse president - we weten wat zulke waarborgen waard zijn als mr Trump weer aan de macht is, volgend jaar. Niet dat ze nu heel veel meer waard zijn, maar goed.

En dan hebben we het nog niet eens over de functionaliteit - zie een tweetal scenario's in een eerder berichtje van mij. En ja, kun je bangmakerij noemen, maar dat was een Europese oorlog, of het eindigen van de Iran deal, of een aanval op NATO, of het spioneren door de NSA pre-snowden ook allemaal. Goede morgen, welkom in 2024.

Wat betreft de kleinere hosting providers, je hebt natuurlijk gelijk. Maar er zijn hosting providers in Europa die honderden miljoenen aan omzet draaien, of zelfs miljarden. Het is niet echt een keuze tussen Microsoft/Amazon en je neefje om de hoek ofzo, en ik geloof echt niet dat er veel verschil zit in hoe veilig een data center is van een bedrijf wat per jaar 50 miljoen per jaar aan beveiliging van data centers kan uitgeven vs een bedrijf wat 500 miljoen uit kan geven - op een zeker moment heb je gewoon 'diminishing returns'.

We geven, als nederlandse publieke sector per jaar zeker honderden miljoenen aan de VS voor Big Tech services. Als Europa miljarden. We kunnen alles wat die bedrijven aanbieden waarschijnlijk elke maand van de grond af aan opnieuw opbouwen voor dat geld - met betere beveiliging en volledige controle over onze data. Het is niet alsof Microsoft iets magisch doet ofzo, ze geven minder dan 2 miljard per jaar uit aan de ontwikkeling van Office en Windows, als ik me het goed herinner. En voor een fractie van dat geld (en dan bedoel ik echt 100x minder) doen aardig wat EU bedrijfjes al 75% van wat MS 365 doet, bijvoorbeeld. De grote tech bedrijven bouwen mooie technologie, zeker, maar de waarde die de ze bieden versus het geld wat we er collectief instoppen is compleet niks.
Nooit voorgekomen is niet bekend, want gag order. Dus onbekend.
En dat is hetzelfde voor Nederlandse providers. Bovendien denk ik dat de AIVD goeie banden heeft met de veiligheidsdiensten van de VS, dus zelfs als het niet eens een Amerikaanse eigenaar is, weet je het nooit zeker.
Natuurlijk, helemaal mee eens. En van mij hoeft de NL overheid ook geen toegang te hebben tot mijn data.

Maar de Nederlandse overheid vs de Amerikaanse is wel een verschil he.
Microsoft splitsen in cloud en office/OS tak zou ook wel een goeie zijn, net zoals AWS en Google cloud gesplitst zou mogen worden wat mij betreft.
Als er geen splitsing is zal in ieder geval de koppelverkoop moeten stopen en wellicht zelfs beboet moeten worden. Ik begrijp echter niet waarom je bijvoorbeeld Google & AWS noemt; wat voor koppelverkoop speelt er bij deze partijen? AWS en Amazon zijn totaal verschillend.
De splitsing heeft niet zozeer met die koppelverkoop te maken, daar mag wat mij betreft ook een einde aan komen. De splitsing zie ik meer als iets wat we wel meer mogen doen bij dit soort megabedrijven. Dat is net zo goed nodig voor bijvoorbeeld Meta of een Apple waarbij de entertainment deel Apple TV en Music als zelfstandig zou kunnen opereren. De macht van deze mega partijen is zodanig dat concurrenten vrijwel geen kans meer maken. Wat heeft Amazon eigenlijk met AWS te maken vraag je jezelf af. Niks toch? waarom zou dat niet gesplitst kunnen worden? Google cloud is ook iets wat zonder Google prima een plek heeft, toch?
Helemaal mee eens! Opsplitsen die hap, da's stap 1 in dit hele verhaal. Grote bedrijven bieden sowieso een slechte deal voor onze economie, zijn zo inefficiënt als wat.
Denk dat jij in de IT werkt misschien?

Het aantal bedrijven dat éérst Azure afneemt en dan pas Exchange / Office lijkt mij nog al klein.

Bijna elk bedrijf dat ik ken heeft Windows en Office...
Wat ik zeg is dat de koppelverkoop vaak later gebeurd als een bedrijf uiteindelijk besluit om Azure professioneler in te richten. Soms begint en bedrijf met een simpele subscription, pas daarna gaan ze over naar een enterprise subscription met koppelverkoop. Al 2 keer meegemaakt. N=1 ik weet het.
En Azure?

[Reactie gewijzigd door Marzman op 22 juli 2024 15:21]

Je ziet steeds meer dat bedrijven de overstap maken naar Azure waarbij (een gedeelte) van hun on-premise omgeving naar Azure wordt verplaatst (ik zie het iig vaak bij Citrix/RDS implementaties die gaan naar Azure Virtual Desktop waarbij er geen alternatieven zijn voor lokale applicaties naar Cloud applicaties).
Punt in deze is dat AVD niet een "enterprise subscription"-feature is. Het is een license iets dat enabled wordt als je bijv. een van de Microsoft 365 subscriptions hebt die mogelijk maken om het te gebruiken. Het nare wat deze organisatie niet vermeld is dat het ook mogelijk is om te gebruiken als je Windows Enterprise E3/E5 of VDA licenties hebt. En ook wat ze niet vertellen is dat Microsoft naast zichzelf ook VMware en Citrix toestaat deze varianten te gebruiken. En wat ze ook niet vertellen is dat ze weldegelijk diensten kunnen aanbieden die gewoon op Windows Server gebaseerd zijn (zoals al jaren door deze organsatie-leden gedaan wordt).

Het puntje waar ze nu over vallen is heel specifiek dat zij geen gebruik mogen maken van Windows 10/11 Multisession. Maar dat heeft verder niets te maken met AVD zelf als dienst noch het gebruik van MS365 wat dit enabled, want de vereisten daarvoor zijn voor MS, VMware en Citrix allemaal hetzelfde. De vraag die deze organisatie aan Microsoft zou moeten stellen is twee-ledig:
1. Is het "Azure Virtual Desktop Approved Providers"-programma een open programma?
2. Indien het antwoord op 1 ja is: Wat zijn de vereisten om hier gebruik van te mogen maken?

En in 2 mogen wat dat betreft best zaken zitten die de betreffende leden niet kunnen of willen aanbieden; een voorbeeld is bijv. een eigen display-protocol (VMware BLAST en/of Citrix Thinwire/HDX 3D) of andere randzaken.
Ik ken de andere takken van azure niet zo goed, maar de technologie en mogelijkheden voor Azure analytics zijn echt wel knap & bijzonder. Met mijlen voorsprong tov de concurrentie en ook op gebied van mogelijkheden de logische keuze.

Het is (na korting zelfs) wel allemaal best duur én er valt wel degelijk iets te zeggen over de koppelverkoop en gebruik van de marktpositie om hun diensten beter te plaatsen. Feit blijft wel dat er vandaag geen product is dat dezelfde mogelijkheden heeft als Azure Analytics Services
De prijzen van Office365 zijn inderdaad onverslaanbaar. Voor ruim 50 euro kun je al een jaarlicentie kopen incl. 6 * 1TB cloudopslag. Een abonnement nemen is iets duurder, maar dat heb je niet nodig, want je kunt telkens een nieuwe sleutel kopen (tot maximaal 5 jaar vooruit).
Ik ben geen fan van Microsoft, maar ik ben ook geen dief van mijn eigen portemonnee. Zo'n aanbod kan ik niet laten lopen, hoe sneu ik het ook vind voor de cloudproviders die benadeeld worden door dit monopolistengedrag.
Lol wat? De "koppelverkoop" met 365 is absoluut niet waarom Azure de 2de grootste cloud provider is. Wat een onzin.
Waar baseer je je op dat de technologie niet heel bijzonder is?

Heb je ook een bron van de bewering dat de koppelverkoop de voornaamste reden is dat het cloud nr 2 is?
Ik dacht dat koppelverkoop bij wet verboden was?
Met een MS datacenter en volume license overeenkomst kun je inderdaad flinke korting krijgen bij Azure compute producten. Kan soms wel tot 70% korting opleveren.
Wij maken er dankbaar gebruik van in onze Azure tenant :)

[Reactie gewijzigd door nextware op 22 juli 2024 15:21]

Totdat je niet meer weg kunt en dan vervallen de kortingen en gaan de prijzen omhoog. Raad maar wie er dan in zijn vuistje lacht.
Wij hebben (voorlopig) geen plannen om onze Azure omgeving op te zeggen. Sterker nog; we zijn bezig om items uit onze AWS omgeving over te zetten naar Azure.
En de roadmap voor de komende jaren is een "cloud first" strategie. Dus Azure is er voor ons voorlopig "to stay".
Daarnaast maken wij afspraken met Microsoft over Azure commitments voor meerdere jaren. En die werken twee kanten op.

[Reactie gewijzigd door nextware op 22 juli 2024 15:21]

Vreemd om te horen, ik hoor veel vaker dat bedrijven de andere kant op migreren. Grote factor daarbij is de stabiliteit. Azure heeft veel vaker te maken met downtime dan AWS of GCP.
Geen idee of dat vreemd is, misschien ook wel branche / sector afhankelijk. als ik kijk naar mijn relaties is het ook Microsoft cloud / Azure dat de grootste groei doormaakt.
Ligt er natuurlijk aan wat je host op die Azure omgeving. Als het wat interne apps zijn is dat een heel ander verhaal dan een service die je levert aan 3e partijen waarbij downtime absoluut niet gewenst is.
Moet eerlijk zijn, we hosten al 12 jaar in azure, en bog nooit een down probleem gehad. Wel van de Office producten, meestal login. 3n ook een aantal keer op een dns server van een andere provider. Dus down ligt wel echt aan de service.
Wat mijn ervaring is wat betreft stabiliteit tussen een cloud provider en een traditionele hosting partij: Bij zowel AWS, google cloud en Azure zijn de storingen waar je last van hebt op één hand te tellen per jaar, als het al impact heeft. Een half uur niet kunnen inloggen op de portal door een probleem is vervelend (en kan zeer problematisch zijn als je een storing hebt) maar minder erg dan bijvoorbeeld een SQL cluster met problemen. Het gaat dus ook om de ernst van de verstoring.

Als ik dat vergelijk met de storingen van de traditionele hostingpartij waar wij ook gebruik van maken....tja, dan heb ik extra vingers nodig van de andere leden van mijn team ;)

In 6 jaar tijd heb ik dus geen enkele prio 1 storing meegemaakt in Azure. Er is voor mij dan ook niet echt een reden om naar een AWS te gaan omwille van de stabiliteit want die is in ons geval uitstekend :)
Ook wij zitten al 6 jaar op Azure en spenderen ongeveer 800k per jaar. Bij AWS was dit bijna het dubbele. Overigens hebben in de afgelopen 5 jaar 0 downtime gehad, dus waar dit weer vandaan komt.
Sorry maar GCP is uitzonderlijk stabiel op 10 jaar tijd heeft mijn applicatie er 2x max 15 minuten uitgelegen.
Wat ik hoor van andere die AWS/Azure gebruiken is wel degelijk wat anders. Als KMO met slechts een paar werknemers kan je gewoon niemand 24/24 inhuren. Voor grote bedrijven is dat al wat anders.
Misschien is dat wel heel specifiek een storing in een bepaalde dienst op Azure, dat zijn bij AWS en GCP ook voorkomen. Ikzelf merk geen downtimes bij Azure. Zelfs toen er laatst wat problemen waren, draaiden bedrijven waar ik voor werk, gewoon door op Azure...
Defineer dan eens wat de downtime is?
Was IAAS,PAAS,SAAS diensten? Specifieke regio? Specieke diensten?

Want we zitten hier met heel veel klanten in Azure, en we hebben nauwelijks storingen in de dienst verlening in Azure.

Ik ken letterlijk ook geen bedrijf dat wil weg migreren vanuit Azure.
Wij zijn als bedrijf langzaam aan het terug migreren naar een Private Cloud. De licentiestructuren zijn onhoudbaar geworden. En de afhankelijkheden van in dit geval Microsoft te groot.

Uiteraard is niet alles mogelijk, en komen we er soms niet omheen, maar wat terug kan en geen meerwaarde heeft om bij MS te staan, gaat terug.

Het is onbetaalbaar geworden, ondanks dat de azure calculator zegt dat het goedkoper is ;-)
Azure is zo goedkoop, dat ik zelfs mijn prive omgeving er in heb draaien. Als je op de juiste manier alles schaalt, dan is Azure veruit de goedkoopste. Wat ik een gevaar vind, omdat de enige serieuze concurrent AWS is. Als Azure ineens duurder wordt, dan kun je natuurlijk weg. Voor een enterprise is dat een issue, maar voor het MKB is dat gewoon een lift en shift. Aangezien het MKB een groot deel van de omzet is, zal Microsoft niet 123 de prijzen omhoog smijten. Er mag best meer concurrentie komen. Een OVH of Hetzner komt niet eens in de buurt van de mogelijkheden.

[Reactie gewijzigd door ibmpc op 22 juli 2024 15:21]

Lift en shift is niet echt iets wat je normaal gesproken doet tussen cloud providers. Ligt en Shift is het begin als je van een onpremise strategie overgaat naar een cloud strategie waarbij lift en shift stap 1 is. Daarna komen vele stappen om zoveel mogelijk de beweging te maken van IAAS naar PAAS daar waar mogelijk is.

Ik heb bijvoorbeeld geen enkele "kale" VM staan. Allemaal services, sommige zelfs serverless, tot aan de SQL database aan toe. Afhankelijk van je behoefte en schaling kan dat/is dat vele malen goedkoper.
Ik heb prive ook maar één VM. De rest als service, want dat is veel goedkoper. Maar je zal verbaasd zijn hoe veel mensen te veel betalen voor hun Azure omdat ze alles als VM hebben. Die kun je gewoon optillen en elders neersmijten.
Ja ik weet het. Veel mensen zien cloud als een infra plek waar je vooral VMs moet gebruiken. Mi is het gebruik van services (PAAS) juist de kracht van de cloud.

Ik hoef geen linux/windows VM met een webserver waar ik vervolgens mijn website moet publishen. Ik wil een service die volledig voor mij gemanaged wordt waar ik mijn website kan publishen. Scheelt echt enorm veel kosten, vooral de kosten van het onderhoud van de VMs is niet te onderschatten.
De klant? Want Azure is wel een hele goeie service, vooral met de vaak betere integratie van andere software.
Ik hoor dat wel meer, maar is dat eigenlijk al voorgevallen? Ze kunnen het in principe inderdaad gemakkelijk doen, maar dan prijzen ze zichzelf toch gewoon de markt uit als "goedkoper" alternatief, waardoor je automatisch een vlucht naar de concurrentie krijgt.
Ik wou al zeggen: waar verdienen ze aan als ze constant 70% korting geven? Maar dit maakt het duidelijk.
Uiteindelijk maakt Microsoft nog steeds winst op al die dingen, op verlies draaien ze niet en het is allemaal ook meerdere malen duurder dan zelf draaien. Dus als de volledige kost van Microsoft Office + cloud infra duurder is dan hun concurrentie's (eg. Google) Office + cloud dan zie je klanten beginnen overstappen. Vb. in de scholen is Google goedkoper dan Azure, in sommige gevallen is AWS goedkoper, in andere Hetzner. Hangt er sterk af van wat je precies nodig hebt.

Waar mensen feitelijk over klagen is dat in de EU niet mogelijk is om een goedkoper systeem te draaien met programmeurs van de EU dan Google/Microsoft dit kan met technologie en programmeurs van de VS. En dit is niet enkel technologie, maar industriele productie, energie, landbouw etc. En dan vraag je wat de reden is waarom dat bedrijven in de EU niet kapitaalkrachtig genoeg zijn tov VS, China, Rusland. Waarom is het goedkoper om energie halfweg over de aardbol te vervoeren dan wat er uit de Noordzee komt? Misschien zit het probleem elders, in de belasting, in de regering, in de importkosten, in de regulering, in het ondersteunen van nieuwe bedrijven en technologie.

[Reactie gewijzigd door Guru Evi op 22 juli 2024 15:21]

Vorige week hebben we nog een berekening gedaan van Windows en SQL 2022 standard. De Open Value licenties (Volume license) met Software Assurance zijn goedkoper dan de aan een VM gebonden licentie in Azure. De hybride licensing optie geeft in Azure korting op een Virtuele machine. Maar deze licenties geven je ook toestemming om de licenties in iedere cloud dienst te draaien.
De SQL Standard licenties via subscription zijn juist enkele procenten hoger dan de in Azure gekoppelde prijs.

De licenties zijn dus gewoon beschikbaar voor alle infrastructuur.
Is een SQL service (PAAS ipv IAAS) ook een optie? Ik heb goeie ervaringen met serverless SQL bijvoorbeeld waardoor ik bijna de helft minder kwijt ben per maand. Afhankelijk van hoe je SQL server gebruikt kan je daar namelijk ook voor kiezen ipv een machine opspinnen met een eigen SQL server instance.
voor SQL zijn ze toch best duur in Azure ivm Onprem.
Op eigen infrastructuur kun je perfect 4 Cores hebben met 1TB geheugen dat zijn volgens mijn combinaties die niet mogelijk zijn in Azure en dan wordt het snel duur als je heel veel SQL Enterprise CPU cores moet kopen om aan je geheugen behoefte te voldoen ...
Maar de kracht ligt inderdaad in alle mogelijkheden die ze je kunnen aanbieden, daar kan gewoon niemand tegenop.

Alleen hopen dat ze de prijzen de komende jaren niet gaan verdubbelen, zoals nu het geval is met VMWare, want als heel je omgeving bestaat uit Microsoft PAAS/SAAS kun je geen kant op met je bedrijf. :(

[Reactie gewijzigd door klakkie.57th op 22 juli 2024 15:21]

Het is inderdaad heel erg afhankelijk van je behoefte. 4 cores en 1 TB geheugen is wel een extreem voorbeeld. Niet eerder meegemaakt en best bijzondere combinatie als je het mij vraagt. Voor de meeste sql server behoeftes is er wel iets wat je kan afnemen.

Vergeet overigens niet dat bij de prijs in Azure alles zit, inclusief patching, support enz. Het gaat dus niet alleen om de hardware prijs. Onpremise moet je dus ook het salaris betalen van infra personeel. En dat kan flink oplopen.
Een hele Azure omgeving optuigen, dan heb je dat infra personeel ook wel nodig lijkt me, das een shift van on-prem naar cloud. Als ik zie hoeveel tijd we per jaar gewoon spenderen aan administratie/testen/auditen dan zijn updates uitrollen is echt wel verwaarloosbaar.
Uiteindelijk heb je, als je af bent van onpremise, geen infra mensen meer nodig want alles PAAS (als het kan uiteraard).

Ik ben niet echt een voorstander van lift en shift. Begin simpeler met verplaatsen van workloads waarbij je uitgangspunt PAAS is. Scheelt echt een hoop gedoe en kosten uiteindelijk
Volgens mij ben je dan heel erg beknopt in jouw functie omschrijving van "INFRA".
Als ik zie wat er in ons bedrijf op ons afkomt van allerhande nieuwe Security tools op Network /Application layerrn het belang van privacy en dataprotection die alsmaar toeneemt dan heb je toch echt mensen nodig die dag in dag uit hiermee bezig zijn.

Maar goed iedere bedrijf is anders
Dat zijn nou tipisch zaken die bij ons door een afdeling geregeld worden met policies op de enterprise subscriptions en bijbehorende services. Met infra bedoel ik systeembeheerders en personeel die onderhoud moet plegen aan de hardware kant. Mijn definitie kan heel anders zijn dan die van jou ;). Je hebt nog steeds wel mensen met kennis nodig, bijvoorbeeld bij het opzetten van een hub-spoke netwerk topologie heb je wel specialistische kennis nodig, maar dat is wat anders dan dat je ook allerlei mensen moet hebben om extra machines, verticaal of horizontaal te schalen enz. Dat is zo eenvoudig geregeld bij PAAS dat je daar echt geen specialist voor nodig hebt.

Ieder bedrijf is wat je zegt anders en ik kan niet zomaar oordelen over hoe het in jouw keuken en toe gaat ;). Ik ben als ontwikkelaar in ieder geval wel heel blij met de mogelijkheden van een moderne cloud omgeving.

Edit:typos

[Reactie gewijzigd door david-v op 22 juli 2024 15:21]

Zou het interessant zijn als tweakers een keer een post maakt van welke Europese cloud providers er eigenlijk zijn die een serieus alternatief zijn voor de Amerikaanse grote 3?

Ik ken er dan 2 waar ik ervaring mee hebt. Dat zijn de Franse Scaleway en OVH. Maar wellicht zijn er meer.

Edit: ik vind deze interessant omdat ze net als de Amerikaanse 3 een vol scala aan managed services bieden. Van blob storage en kale VPSes, tot Kubernetes en hele managed cloud infrastructuur.

[Reactie gewijzigd door jorisvergeerTBA op 22 juli 2024 15:21]

Hetzner Cloud is zeker ook de moeite waard om te bekijken: https://www.hetzner.com/cloud/

Edit: ik bedoelde als alternatief voor bijvoorbeeld Scaleway of OVH, niet vergelijkbaar met de grote 3.

[Reactie gewijzigd door djvdorp op 22 juli 2024 15:21]

Geen Windows support.
Betaling voor machines die ook uit staan.
lees weinig op echt de IO's die geleverd kunnen worden.

Ik mis het nodige eigenlijk, om dit echt zakelijk te gaan gebruiken in een Enterprise. Wel leuk voor een simpel Linux servers te hosten.
Geen Windows support.
Tja, ik kan me jaren geleden herinneren dat we een presentatie kregen van de IBM cloud Bluemix (toen nog 3 regions wereldwijd terwijl Azure al meer dan 20 had) en toen ik vroeg of ze ook de .Net stack ondersteunden was het antwoord, nee, nog niet.

Zoals ik al zei denk ik dat de wat kleinere cloud providers zich het beste kunnen onderscheiden door een specifieke taak heel goed(koop) te doen om zich zo te onderscheiden en te kunnen groeien.
ze zitten inderdaad in een heel ander markt segment. Dan is het een mogelijk alternatief.
Vooral de storage share, wat gewoon een nextcloud instance is. Heb je eigenlijk alle features die je zou willen hebben van een cloudservice. Ik vraag me alleen wel af waarom ik 5,19 euro betaal terwijl nieuwe abonnementen 4,29 zijn
Hetzner Cloud en Azure zijn absoluut niet te vergelijken.

Hetzner biedt (virtuele) servers aan, niet veel meer. Azure biedt veel en veel meer, is voornamelijk bedoeld voor bedrijven die hun volledige hosting, inclusief domein in de cloud willen draaien.
Precies. Ik maak alleen gebruik van PAAS oplossingen, dus aan een VM datacenter only heb ik niet zo veel.
Zou het interessant zijn als tweakers een keer een post maakt van welke Europese cloud providers er eigenlijk zijn die een serieus alternatief zijn voor de Amerikaanse grote 3?
Simply put, wellicht dat ze een lijst kunnen maken, maar ik betwijfel of ze de expertise in huis hebben om daar veel over te zeggen qua viability als alternatief.

Daarnaast zal niet alleen gekeken moeten worden naar technische infra, maar ook administratieve infra. Ik spreek hier over weer wat jaartjes geleden, maar we hadden bepaalde VMs bij Nederlandse leveranciers (omdat de IOPS die Azure toen leverde niet voldoende was) en ik was enorm veel tijd kwijt met administratie. Niet alleen van de VMs via de backend van de leverancier, maar ook met factuur controle en elke maand was het raak dat er wat gecorrigeerd moest worden, zelfs na elke correctie moest je nog handmatig controleren want vaak klopte het alsnog niet. Je kan veel zeggen over MS Azure, maar ze hebben over het algemeen hun facturatie op orde. Natuurlijk niet altijd, maar een van de redenen dat we veel verhuisde naar Azure toen IOPS niet zo een enorm issue meer was, was niet de kosten, de technologische voorsprong, maar puur ontlasting van administratieve taken. Want a VM, spin it up! Don't need a VM anymore, kill it.

Wellicht dat het tegenwoordig beter is met dergelijke (Nederlandse) partijen, maar ik heb zo mijn twijfels...
Shadow Drive, werkt perfect, 20Gb gratis op Windows en Android met een degelijke app.
Shadow Drive is uitsluitend opslag - je kunt wel de ShadowPC-dienst afnemen voor een desktop-in-de-cloud, maar daar houdt het wel mee op.

Azure is veel meer dan opslag en virtualisatie van desktops- rekencapaciteit, identitymanagement, databases en -zoals nu het probleem is- Office- en Windows-integratie.
Ok en zijn er EU cloud providers zie ook dingen zoals Functions, ServiceBus etc hebben? Cloud is meer dan alleen een VM of docker image hosten...
Dat is een heel goed punt. Andere cloudprividers hebben vaak niet zulke goede integratie met andere software.
Op zich staat dat los van deze klacht wat koppelverkoop is en waar MS een flinke aandeel in de markt heeft wat betreft Office. Functions zijn typisch implementaties van de (grote) cloudproviders. AWS, Google cloud en Azure hebben dat wel. Servicebus is een message broker en die heb je in allerlei smaken en functionaliteiten. In principe kan elke cloud provider een dergelijke functionaliteit bouwen. De vraag is of kleinere providers de kunde en schaal hebben om dit beschikbaar te stellen voor een redelijke prijs.
"De vraag is of kleinere providers de kunde en schaal hebben om dit beschikbaar te stellen voor een redelijke prijs." Dat geldt voor elk klein bedrijf, alleen als je jezelf kan onderscheiden van de grote bedrijven heb je kans om te "overleven".
Dat is zeker waar. Kleine(re) cloud providers moeten het vooral hebben van zeer specialistische toepassingen denk ik. Daar kunnen ze zich in onderscheiden. Je hoeft niet alles op één cloud provider te draaien. Je kan keuzes maken die technologisch of economisch van aard zijn om een service bij specifieke provider te nemen. Proberen te concurreren in algemene zin met een grote cloud provider is heel lastig. Kunde en (wereldwijde)schaal is nou eenmaal een voordeel die ze hebben op de kleinere partijen.
Je hebt natuurlijk OpenFaaS als cloud agnostic serverless Functions alternatief.
Voor ServiceBus, kan je b.v. elke andere Amqp 1.0 message broker pakken, b.v. activemq/rabbitmq. Of je pakt Kafka desnoods.

Legio opensource alternatieven, die wachten om geïntegreerd te worden tot een mooie cloud dienst.

De unique selling point wordt dan de mate van integratie en efficientie tussen alle onderdelen. Dit is naar mijn idee waar nog veel te halen valt voor de niet big tech bedrijven.

Deze cispe club vindt dat Microsoft haar dominante marktpositie gebruikt om marktvoordeel te verkrijgen. De vrije markt theorie is leuk, maar iedereen begint te huilen als het in ene oneerlijk aanvoelt.
Misschien tijd voor de EU om actie te gaan ondernemen? Dit lijkt mij een grotere zaak dan windows media player meeleveren 😉
Is dit veel anders dan veel telco providers doen?
Als je zowel mobiel + inet + tv bij een gemiddelde provider afneemt krijg je stapelkorting. Dit maakt het vaak een stuk interessanter om alles bij 1 provider af te nemen ipv bv. inet bij provider 1, en mobiel bij provider 2. Tuurlijk kan het wel, maar vaak ben je dan wel duurder uit, of heb je mindere specs.
Het komt inderdaad veel voor op allerlei gebieden. Het verschil is wel dat sommige van de producten van Microsoft een stuk dominanter zijn dan de producten die je veelal bij dit soort combi's ziet. Windows en Office zijn in die context natuurlijk al eens onderwerp geweest van onderzoeken, rechtszaken en regelgeving.
Office meschien maar azure niet daarvan is bijna alles ergens anders ook te krijgen.

Het lijk er op dat de schaal grote nu de bottle neck wordt voor de kosten. Hoe MS op schaal de cloud inricht kun je natuurlijk niet tegen concureren als kleine cloud provider.

En daarmee ben je automatische duurder.
Beetje zelfde als een tesla beattry pack die veel beter en goedkoper is doordat ze inhouse in een mega factory gemaakt worden.
Inderdaad, maar daar heb je een keuze. Qua office is Microsoft zodanig dominant, dat je kunt stellen dat ze een monopolie hebben.

Als je daar vanuit gaat (daar kun je het niet mee eens zijn, natuurlijk), dan is zo'n koppelverkoop marktverstorend.
1: Als SQL Server te duur is, ga naar Postgresql kijken.
2: Alternatieven? welke alternatieven? naast VM's/vps'jes is er gewoonweg geen enkele europees cloud platform alternatief.

En daar hebben we het zelf naar gemaakt.
Google geeft ook kortingen op bepaald gebruik, AWS doet dat ook. Dat is niks nieuws. Je krijgt ook bijvoorbeeld maandelijks 100 euro credits bij een Action pack ... Action pak koste paar jaar geleden zo een 4-500 euro per jaar ... Maar je krijgt wel 1200 euro in Azure credits. Of dat nu nog altijd zo is weet ik niet. Ik maak geen gebruik meer van Azure, en Azure is wel degelijk zelfs met kortingen nog altijd duurder dan sommige andere. Althans een paar jaar geleden toch.

En ik zie hier ook Hetzner voorbijkomen etc, ja leuk, maar als er wat mis is, mag jij het oplossen hoor. Ja het is een pak goedkoper, maar de volledige Paas is wat zeer bleekjes tov de rest van de andere platformen.
Opnieuw een goed voorbeeld van hoe de EU een faliekante mislukking is op zo ongeveer alles wat met IT te maken heeft. En dat hebben ze helemaal aan zichzelf te danken.

Nooit is er in het bestaan van de EU serieus werk gemaakt van de toekomst. Wel 3,2 biljoen (dus 3200 miljard) euro landbouw subsidie in 60 jaar (zie FD van 2 dagen geleden), maar nooit een substantiële inspanning richting IT.

Nog na 1990 had zo ongeveer elk EU land z’n eigen IT industrietje (NL Philips, FR Bull, IT Olivetti, DE Nixdorf, etc.) en samenwerken hó maar. Ja, wel voor EU subsidie programma’s, maar dan werd vooral de al ontwikkelde technologie nog eens “ingebracht “ als resultaat van nieuwe eigen research.

Nu rest de EU dus niets anders dan met DMA en DSA dwangwetten de wel succesvolle, maar niet EU-bedrijven te beschadigen.

Overigens, als ik de Cispe ledenlijst bestudeer dan gaat mijn voorkeur uit naar een (veel) minder risicovolle, veel grotere provider en kom ik vanzelf bij één van de US “tech” bedrijven uit. Dat ik dan misschien meer betaal (of in dit geval juist minder) is geen groot probleem. Veel belangrijker is continuïteit en betrouwbaarheid.
Denk dat je met de laatste paragraaf wel de nagel op de kop slaat waarom Azure zo populair is. Voor MS technologie kiezen is gewoonweg minder risicovol omdat het een grote partij is, bekend in de markt, goeie tech stack. Cloud wordt tegenwoordig voor zowat alles gebruikt, omdat dat dan bij een onbekend Europees bedrijf te gaan neerzetten, ik weet niet of veel bedrijven daar voor staan te springen. Want als ik eerlijk ben, heb ik nog nooit van een Europese cloud provider gehoord, terwijl iedereen Microsoft, Google, Amazon kent.
Ik begrijp het sentiment, maar ik denk dat deze klacht niet helemaal eerlijk is.
Dat Microsoft probeert om mensen van on premise naar hun Azure cloud te krijgen via koppelverkoop met Office 365 of Microsoft 365 licenties, wil ik zo geloven. Al is het maar omdat Microsoft recentelijk een paar certificeringen voor on premise, zoals SCCM of Exchange, heeft gestaakt zonder vervanger.

Ook zie ik Microsoft langzaam de voordelen afbouwen als organisaties eenmaal vast zitten aan Azure. Maar Microsoft zal echt niet de enige cloud compute en storage provider zijn die dit zou kunnen doen. Microsoft is alleen een stuk beter in organisaties naar hun ecosysteem te laten migreren. Dit omdat ze zoveel meer te bieden hebben en een strategie hebben hoe je organisaties, kennis laat maken met cloud diensten, waarna ze misschien wel meer willen.

Je kan als organisatie vrij gemakkelijk beginnen met Office 365. Maar dan wil je voor bepaalde werknemers, toch wat meer beschikbaar stellen dan je Word en Outlook. Dus je koopt wat aanvullende softwarelicenties of een paar duurdere licenties die wat extra functionaliteiten geven. Maar dan moet je deze licenties ook beter gaan beheren. Dan zet je Entra ID op. Je kan goed beginnen met het basisplatform, maar misschien wil je naar verloop van tijd, toch dingen zoals conditional acces gaan gebruiken. Dan schaf je een premium licentie aan.

Dan denk je dat het ook handig zou zijn als we alle beheerde werkplekken zouden kunnen beheren via hetzelfde Entra ID dat we ook al voor de Office licenties gebruiken. Immers maakt het hiermee niet uit of de medewerker thuis zit of op kantoor. Dan kom je al snel uit bij Intune. Intune vraagt alleen ook om duurdere M365 licenties voor de gebruikers. Combineer je dit, dan kan je ook andere software pakketten zo gaan beheren. En als je dan toch bezig bent, tja we moeten ook iets met beveiliging doen. Want een antimalware scanner voldoet niet meer in deze tijd. Maar wacht, je kan met een licentie per gebruiker, bijvoorbeeld Microsoft 365 Business Premium of Microsoft M365 E3, alles van Office 365, Intune, Exchange Online, Entra P1, maar ook een deel van de capaciteiten van Microsoft Defender for Endpoint en Purview krijgen. Oh dat is wel heel makkelijk. Je betaalt een vast bedrag per maand voor een licentie per gebruiker en alles is aardig geïntegreerd met elkaar.

En zo kan je nog doorgaan met verdere uitbreidingen. Op dit moment neem je vrijwel geen Azure compute of storage resources af. Het meeste dat je afneemt, is storage dat onderdeel is van je M365 licenties. Dit zijn allemaal SaaS diensten die je bij Microsoft zelf afneemt.

Nu kan je ervoor kiezen om ook Cloud computing af te nemen. Dat is een keuze. Ik zeg dit bewust zo scherp, want goedkoop zal dit nooit zijn. Je betaalt hier namelijk niet zozeer voor de compute of storage. Je betaalt vooral voor het netwerk, beheer, beveiliging, beschikbaarheid etc. En dat heeft een (forse) meerprijs. Pas als je die keuze maakt, dan komt de keuze voor een of meerdere Cloud providers aan bod. En Cloud providers die klagen dat hun klanten wel de Microsoft dingen willen, tja die kunnen ze perfect aanschaffen bij Microsoft en dan voor Cloud compute en storage, alsnog naar een andere provider gaan. Die twee staan in principe los van elkaar.

edit:
Als ik die vergelijking zie dan 32 VM's met elk 4vCPU + 8GB aan RAM + 60GB aan storage, bijna €4200 per maand kost, dan denk ik ook, waarom zou je dat willen afnemen? Koop gewoon 32 goede laptops. Dat is veel goedkoper, zelfs met de kosten van een M365 licentie voor de gebruikers. Een licentie die je alles van Office tot Defender geeft. :z

Microsoft vraagt in dat voorbeeld €965,23 per maand voor 8vCPU + 32GB aan RAM. Meer kunnen ze ook niet vragen. Dit is over drie jaar uitgemeten, een ruwweg vergelijkbare prijs als je 32 computers van €1000 aanschaft. Als je de computers al langer gebruikt, dan kost de DaaS oplossing je al. En als je de computers doorverkoopt na drie jaar, dan is dat ook al snel, goedkoper. Meer dan dit vragen, is vanuit het perspectief van de afnemende partij, simpelweg (veel) te duur.

De restrictie op licenties voor gevirtualiseerde Windows, lijkt me hier dan ook twijfelachtig...
Maar wat ik niet zie voorkomen in deze klacht, is het bredere verhaal rond DaaS.

Ik ga Microsoft echt niet verdedigen. Volledig vertrouwen doe ik ze zeker ook niet. Maar het idee dat iedereen maar naar de Cloud moet, is onzin. Cloud heeft zeker zijn plek in het bredere plaatje. Het is relatief makkelijk. Het schaalt snel op en af voor onvoorspelbare loads. En je besteedt veel configuratie en beheer uit. Daar betaal je vervolgens ook voor. Als je werkt met organisatiekritieken systemen, dan is er best wat te zeggen voor Cloud, zeker in deze tijden met alsmaar oplopende personeelstekorten die waarschijnlijk ook niet verholpen zullen worden.

Maar als je verdienmodel bestaat uit datacenters bouwen om vervolgens VM's te willen verkopen voor persoonlijk gebruik (DaaS), dan moet je niet bij de EU gaan lopen klagen als je zakelijk model, gebaseerd blijkt te zijn op drijfzand. Want ik zie veel geklaag over DaaS dat het ruim 400% duurder is. Dat is nogal een verschil.

Maar over due 17,7% voor een SQL server, meestal toch wat kritieker voor een organisatie, daar word sneller overheen gestapt. Het is zeker een verschil, maar geen enorm verschil. De vraag die ik me daarbij ook stel, is of je niet iets extra's krijgt (of kan krijgen) bij een andere provider, dat je niet bij Microsoft krijgt. Ook dat mist in dit verhaal.

[Reactie gewijzigd door DaniëlWW2 op 22 juli 2024 15:21]

Op dit item kan niet meer gereageerd worden.