Nederland zal pas voor de invoering van een digitale euro stemmen als die niet alleen aan privacyvoorwaarden voldoet, maar ook 'duidelijke voordelen' met zich meebrengt. Nederland staat ook open voor een op tokens gebaseerde digitale valuta, schrijft minister Kaag.
Minister Sigrid Kaag van Financiën bespreekt de digitale euro volgende week tijdens een bijeenkomst van de Eurogroep en de Ecofinraad. In haar agenda heeft Kaag haar meningen genoteerd over de digitale euro, een onderzoeksproject van de Europese Commissie en de Europese Centrale Bank. Kaag schrijft dat de EC in het tweede kwartaal van 2023 een wetsvoorstel wil voorleggen aan de lidstaten over de digitale euro. Het is voor het eerst dat er zo'n concrete datum wordt genoemd. In de wet wordt al direct bepaald of de digitale valuta er komt en hoe die eruit komt te zien.
Kaag schrijft dat Nederland alleen vóór de invoering zal stemmen onder een paar voorwaarden. Ten eerste moeten er 'duidelijke voordelen zijn voor consumenten, bedrijven en de bredere economie'. Daarnaast vindt Kaag dat 'de privacy moet worden gewaarborgd'. Dat heeft de minister al eerder geëist, maar er is nooit verder gezegd wat die abstracte eis in de praktijk moet inhouden. Kaag wil bijvoorbeeld ook als voorwaarde stellen dat de digitale euro 'overeenstemming heeft met het antiwitwasraamwerk', maar daarvoor is per definitie een privacyinbreuk nodig. De afweging tussen die twee belangen blijft een grote onbekende factor in de ontwikkeling van de munt. Kaag wil tot slot ook dat de digitale euro 'waarborgen heeft voor de financiële stabiliteit' en dat hij niet 'programmeerbaar' is. Daarmee komt Kaag tegemoet aan een wens van de Tweede Kamer, die daar eerder met een motie toe had opgeroepen.
Ook over dat laatste is de minister niet duidelijk. Een opvallende nieuwe ontwikkeling is wel dat Kaag nu zegt dat Nederland openstaat voor een op tokens gebaseerde valuta. Voorheen was het heersende beeld van de digitale euro dat het zou gaan om een op rekening gebaseerde munt, vergelijkbaar met een commerciële bankrekening met giraal geld. De Raad van de Europese Unie en het Europees Parlement moeten bij de stemming bepalen welke vorm de euro krijgt.
Wat is de digitale euro?
De digitale euro bestaat nog niet. Het project bevindt zich nog in de onderzoeksfase van de Europese Centrale Bank. Verschillende landen experimenteren al met digitale centralebankvaluta. Dat zijn digitale munten die direct door een centrale bank worden uitgegeven, vergelijkbaar met contant geld. Zulk chartaal geld is een tegenpool van giraal geld, dat door commerciële banken wordt aangeboden; dat laatste is een schuld die een bank aan een rekeninghouder heeft.
Met een digitale valuta heeft een centrale bank direct invloed op de rentestand
Centralebankvaluta hebben als voordeel dat een centrale bank direct invloed op de koers kan uitoefenen door de rente te verhogen of te verlagen. Centrale banken willen ook dergelijke digitale valuta om grip te kunnen houden op de financiële sector, waarin fintechstart-ups en grote techbedrijven zich steeds meer roeren met steeds minder financieel toezicht. Er is ook veel kritiek op centralebankgeld, omdat niet duidelijk is hoeveel privacy burgers daarmee hebben en hoeveel invloed overheden kunnen uitoefenen op de beschikbaarheid van geld en op uitgiftepatronen.
Tweakers schreef vorig jaar een achtergrondartikel over de digitale euro waarin wordt beschreven hoe zo'n munt er praktisch en economisch uitziet, waarom centrale autoriteiten hem willen en welke andere landen er nog meer aan werken.
Update: in het artikel stond aanvankelijk dat minister Kaag wilde dat de digitale euro wel programmeerbaar wordt. Dat is fout: de minister wil als voorwaarde dat dat juist niet zo is. Daarmee volgt Kaag de wens van de Tweede Kamer.