De Nederlandse Belastingdienst heeft op meer manieren dan tot nu werd aangenomen gebruikgemaakt van het omstreden risicoclassificatiemodel. Volgens staatssecretaris Aukje de Vries werd het model ook gebruikt door een speciaal team binnen de afdeling Toeslagen.
Staatssecretaris De Vries van Toeslagen schrijft in een Kamerbrief dat de risicoscores uit het risicoclassificatiemodel niet enkel gebruikt werden voor het selecteren van aanvragen die voor een handmatige behandeling in aanmerking kwamen. Ze werden volgens haar ook doorgegeven aan het zogenaamde ‘screeningsteam’ van de afdeling Toeslagen bij de fiscus. Dat team beoordeelt signalen van misbruik en oneigenlijk gebruik van toeslagen en kon op zijn beurt de informatie ook delen met andere betrokkenen en teams die bij de Belastingdienst zochten naar fraude. De inhoud van de brief staat haaks op eerdere verklaringen over het gebruik van het risicoclassificatiemodel. Eerder zei de Belastingdienst nog dat het model niet werd gebruikt bij onderzoeken door de afdeling Toeslagen.
De staatsecretaris noemt het breder gebruik van het model 'zorgelijk'. Ze heeft daarom de Autoriteit Persoonsgegevens geïnformeerd. Er komt volgens de staatssecretaris ook een extern onderzoek om te achterhalen hoe breed het gebruik van de risicoscores was, met wie ze zijn gedeeld en welke gevolgen het gebruik had voor burgers.
Tussen 2013 en 2019 gebruikte de Nederlandse Belastingdienst het zogenaamde risicoclassificatiemodel. Dat werd gebruikt om te bepalen welke toeslagaanvragen voor handmatige fraudedetectie in aanmerking kwamen. Daarbij werd onder andere een dubbele nationaliteit als een van de fraude-indicatoren gebruikt. Volgens de AP schond de Belastingdienst daarmee 'op ernstige wijze de privacywet'. De fiscus verzamelde en gebruikte de dubbele nationaliteiten onrechtmatig.
Het gebruik van het risicoclassificatiemodel was een van de belangrijkste onderdelen van de toeslagenaffaire. Daar viel het Nederlandse kabinet in januari 2021 over. De Autoriteit Persoonsgegevens deelde eind vorig jaar een boete van 2,7 miljoen euro uit aan de Belastingdienst voor het gebruik van het systeem, destijds een recordboete. De toeslagenaffaire draaide daarnaast om een tweede controversieel systeem, de Fraude Signalerings Voorziening of FSV. Daar kreeg de Belastingdienst eerder deze maand een nieuwe recordboete voor, van 3,7 miljoen euro.