Europese privacytoezichthouders willen dat er een algemeen verbod komt op camera's met gezichtsherkenning in de openbare ruimte. De European Data Protection Board schrijft ook dat er een verbod moet komen op 'AI-systemen' die onderscheid maken in etniciteit of geslacht.
De privacytoezichthouders schrijven dat in een reactie op een wetsvoorstel door de Europese Commissie. Dat voorstel voor de Wet op de artificiële intelligentie laat ruimte voor overheden om zulke technologie in te zetten om bijvoorbeeld criminaliteit te bestrijden. De EDPB pleit ervoor dat er een algeheel verbod moet komen op 'gezichtsherkenning en andere realtime biometrie in de openbare ruimte'. Volgens de privacytoezichthouders kleven er grote risico's aan zulke camera's. Naast gezichtsherkenning noemt de Board stem- en bewegingsherkenning als vormen van biometrie die per direct verboden moeten worden.
Het wetsvoorstel bevat waarborgen om zulke systemen te reguleren. Zo moeten zulke systemen onder de nieuwe wet geregistreerd worden. Ook komt er in de toekomst een certificering en worden bedrijven verplicht om te zeggen hoe de systemen werken. Dat vinden de privacytoezichthouders niet genoeg. Te veel regels zouden onduidelijk zijn. Het is bijvoorbeeld niet duidelijk wie de regels moet handhaven en hoe dat moet. Ook is niet bekend wat de regels zijn rondom data-uitwisseling met niet-Europese landen.
De voorgestelde wet voldoet ook niet aan de AVG. In het voorstel staan 'andere definities van sommige begrippen dan in de AVG' en bedrijven moeten 'andere procedures doorlopen' dan bij de Europese privacywet. In plaats van een voorstel voor verbeteringen kiezen de privacytoezichthouders er nu voor te pleiten voor een algeheel verbod.
In de European Data Protection Board zijn alle nationale toezichthouders van EU-landen vertegenwoordigd, waaronder dus ook de Nederlandse Autoriteit Persoonsgegevens en de Belgische Gegevensbeschermingsautoriteit. "Elke camera met gezichtsherkenning die we ophangen op straat, in het park, de trein of de bus, is een stap dichter bij een surveillancemaatschappij", zegt AP-voorzitter Aleid Wolfsen.
Naast gezichtsherkennende camera's wil de Board ook een verbod op 'AI-systemen die mensen indelen in groepen op basis van etniciteit, geslacht, seksualiteit of politieke voorkeur'. Dergelijke gegevens zijn onder de AVG al extra beschermd als bijzondere persoonsgegevens. Om wat voor soort systemen het precies gaat, schrijft de EDPB niet, wat het verbod aan interpretatie onderhevig maakt. Wolfsen verwijst voor een Nederlands voorbeeld naar de toeslagenaffaire. Burgers werden daarbij, mede op basis van een algoritme, onterecht aangemerkt als fraudeur.
De EDPB wil tot slot ook een verbod op AI 'die emoties herkent'. Het zou dan gaan om systemen op werkplekken waarbij werknemers een slechte beoordeling krijgen als ze boos kijken, al bestaan dat soort systemen in Europa nog amper en lijkt daar weinig animo voor.
Een definitief juridisch advies volgt volgens de privacytoezichthouders later nog. Het voorlopige advies is slechts een eerste stap richting de nieuwe wet. Eerst moet de Europese Commissie het wetsvoorstel herschrijven, daarna moeten de lidstaten van de Europese Unie daar nog over gaan stemmen en daarna het Europees Parlement.