De Nederlandse inlichtingendiensten AIVD en MIVD doen samen met de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid een oproep voor een hoger budget. Daarmee willen ze het aantal hackers en ict-systemen vergroten om spionage uit Rusland en China te bestrijden.
De inlichtingendiensten zeggen tegenover Het Financieele Dagblad dat er achter de schermen al wordt gepraat over een hoger budget zodra een nieuwe kabinetsperiode begint. Het extra geld willen ze onder meer inzetten voor extra hackers en meer ict-systemen. Alleen de begroting van de AIVD is openbaar en die bedraagt op dit moment 308 miljoen euro. Dat zou dus omhoog moeten, maar hoeveel de diensten er precies bij willen, is niet duidelijk. Ze wijzen erop dat andere Europese landen dit jaar ook meer geld uittrekken voor hun nationale inlichtingendiensten.
Ze komen met deze oproep vanwege toenemende zorgen over spionage uit Rusland en China. Directeur-generaal Erik Akerboom van de civiele inlichtingendienst AIVD spreekt over een 'nieuwe wapenwedloop' die gaande is en daarin past volgens hem 'geen naïviteit'. Hij stelt dat 'alle kroonjuwelen van de Nederlandse economie gevaar lopen'. De baas van de MIVD, Jan Swillens, is het daarmee eens en spreekt over een direct gevaar uit Rusland en China: "Ze willen het, ze kunnen het en ze doen het." Eind vorig jaar zei de AIVD nog twee Russische diplomaten te hebben ontmaskerd die interesse hadden in kunstmatige intelligentie, halfgeleiders en nanotech.
De doelwitten van de economische spionage zouden bedrijven zijn in de maritieme sector, de lucht- en ruimtevaart en kunstmatige intelligentie. Ook landbouwtechnologie zou in de belangstelling staan, waaronder bedrijven en organisaties die zich bezighouden met zaadveredeling en autonome kassen waar geen mensen werkzaam zijn. Hester Somsen, plaatsvervangend hoofd van veiligheidscoördinator NCTV, zegt dat ook start-ups met technologie die civiel en militair wordt toegepast doelwit kunnen zijn, met name bedrijfjes in de chipindustrie of die zich bezighouden met kunstmatige intelligentie. Specifieke bedrijven worden niet genoemd.
Daarnaast erkennen de diensten dat betere communicatie nodig is, iets waar bedrijven al langer over klagen. Zo zouden de diensten te weinig informatie delen en er sprake zijn van eenrichtingsverkeer. Om dit te verbeteren willen de diensten een binnenlandse samenwerking opzetten, een 'vierhoek' waarin bedrijven, universiteiten, veiligheidsdiensten en de overheid informatie uitwisselen. De AIVD noemt dit een 'programma voor economische veiligheid' en stelt dat daarvoor 'forse 'investeringen vanuit de overheid nodig zijn.
Ook wil de AIVD dat buitenlandse investeringen in Nederland worden beoordeeld 'vanuit het perspectief van nationale veiligheid'. Daarmee kan volgens de dienst 'onwenselijke economische en politieke afhankelijkheid' worden voorkomen. Specifieke voorbeelden noemt Akerboom echter niet. Wel zegt hij dat ondernemers en universiteiten de ambitie van vooral China onderschatten. Het land zou werken met een 'bestellijst van technologie die ze willen ophalen in de wereld'. Akerboom stelt dat China dat niet alleen wil bereiken door diefstal, maar ook door investeringen.