China lanceert lander naar de maan die stenen naar aarde moet brengen

China heeft een lander richting de maan gestuurd. Chang'e 5 werd maandagavond Nederlandse tijd met een Lange Mars 5 gelanceerd. Het ruimteschip moet stenen van de maan ophalen en weer naar aarde brengen.

De Lange Mars-raket steeg om 21:30 Nederlandse tijd op vanaf de Wenchang-lanceerbasis in het zuiden van China. Het was een van de weinige keren dat een Chinese lancering live mee te kijken was. Normaal gesproken maakt China lanceringen pas na succes officieel bekend. Chang'e 5 gaat naar de maan om daar maanstenen op te halen en naar aarde te brengen. Tot nu toe is het slechts twee landen gelukt om maanmonsters naar aarde te brengen. Amerika deed dat tijdens de Apollo-missies, en Rusland met de robotische Luna-landingen.

Het ruimtevaartuig moet over drie dagen in een baan om de maan worden gebracht. Een landingspoging vindt waarschijnlijk ergens in de dagen erna plaats, maar daarover doet het Chinese ruimteagentschap geen uitspraken. Naar verwachting verzamelt de lander straks zo'n twee dagen lang bodemmonsters. Het zou dan gaan om ongeveer twee kilogram maansteen. De lander stijgt vervolgens weer op en koppelt weer aan aan de rest van het ruimtevaartuig dat al die tijd in een maanbaan blijft vliegen. Daarna komt de capsule weer terug naar aarde. Daarin speelt het Europese ruimteagentschap ESA een rol; dat helpt China met het volgen van het vaartuig. China oefende in 2014 al met een re-entry-manoeuvre vanaf de maan.

Chang'e 5 landt in de buurt van de berg Mons Rümker, aan de westelijke kant van de maan. Daar liggen relatief jonge maanstenen. Die zijn bijvoorbeeld jonger dan de maanstenen die tijdens de Amerikaanse Apollo-missies werden verzameld. Met de stenen hopen wetenschappers meer te weten te komen over de leeftijd van de maan, en de vorming van vulkanische gebieden. Daaruit kunnen ze meer leren over de geschiedenis van andere hemellichamen in het zonnestelsel.

China heeft de laatste jaren steeds meer interesse in een maanprogramma. In 2012 zette het land als derde land ter wereld een voertuig op de maan. De lander Chang'e en rover Yutu maakten een zachte landing en verzamelden maandenlang informatie over het maanoppervlak. Begin 2019 wist China daarnaast een ruimtevaartuig op de achterkant van de maan te laten landen. China zegt dat al die missies voorbereidingen zijn voor een missie met astronauten, die ergens in de toekomst moet plaatsvinden.

Reacties (50)

[possenier]

Schitterend beeld uit de flame diverser bij opstijgen.

[Blokker_1999]

55ste minuut voor hen die de lancering zoeken.

[aetios]

Ik zat hetzelfde te denken. Wat een prachtige raket is dit! Een van de meer spectaculaire van het moment.

[Vitruvius]

Launch op 55:06.

[TijsZonderH]

Thanks, heb een timestamp bij de embed gezet.

[HaterFrame]

Iedereen die Kerbal Space Program heeft gespeeld heeft een raket als deze ontworpen. Ziet er heerlijk Kerbal uit. Sterk staaltje techniek

[Blokker_1999]

Zie niet echt wat er kerbal aan is. Centrale core met 4 boosters. Dan denk ik dat de Amerikanen met hun Atlas V echt een meer Kerbal waardige raket hebben als je naar de mogelijke SRB configuraties kijkt.

[Verwijderd]

Alleen eigen engines hebben ze niet voor en moeten ze met russische rd-180 vliegen.

[BarnET]

Moeten de amerikanen ook met de Atlas V.
Nou we daar toch zijn, wat kan Nasa nog tegenwoordig zelf?

[phYzar]

NASA heeft altijd hun opdrachten uitbesteed aan de Boeings van deze wereld. Daar is niets vreemds aan. En inmiddels komen meer opties beschikbaar onder Amerikaanse vlag zoals de Crew vluchten van SpaceX en de BE4 motoren van Blue Origin.

[Ford Prefect]

Niet vervelend bedoelt dit maar dat is niet helemaal correct. SLS is nog gewoon een NASA eigen project, sommige onderdelen worden wel door derden gebouwd maar heel veel wordt nog door hun zelf gedaan. Bovendien hebben ze niet altijd hun opdrachten uitbesteed, ook de Shuttle was een NASA project ala SLS.

[phYzar]

Sommige onderdelen?

https://nl.wikipedia.org/wiki/Spaceshuttleprogramma

Voor het ontwerp van de spaceshuttle was NASA verantwoordelijk. De shuttle werd gebouwd door Rockwell International, later overgenomen door Boeing. De vaste brandstofraketten (zijraketten) werden geleverd door Morton Thiokol (sinds 2007 ATK, in 2014 Orbital ATK en sinds 2018 Northrop Grumman Innovation Systems) en de grote roestbruine brandstoftank werd gemaakt door Martin Marietta, nu Lockheed Martin. Vanaf 1995 werd het beheer en het onderhoud van de spaceshuttle door NASA uitbesteed aan het consortium USA (United Space Alliance) bestaande uit Lockheed Martin en Boeing.

https://nl.wikipedia.org/wiki/Space_Launch_System

Op diverse plaatsen in de Verenigde Staten worden al onderdelen van de eerste SLS-raket gemaakt en/of getest. Hieronder zijn de aangepaste RS-25 motoren van Aerojet-Rocketdyne, de aangepaste Solid Rocket Boosters van Orbital ATK. De eerste en tweede trap van de raket worden in NASA's Michau-constructiefabriek gebouwd. Boeing, dat ook het basisontwerp maakte, heeft daarbij de leiding.

[Blokker_1999]

NASA schrijft de vereisten voor SLS maar besteed de werkzaamheden gewoon uit. SLS wordt dan ook gewoon door externe partijen gebouwd. Zo werkt het nu eenmaal met overheidsgeld. Projecten moeten goedgekeurd worden in het budget en dus gaan politici eisen stellen aan wie een deel van dat geld moet krijgen. Staten waar aerospace industrie liggen gaan dus vechten om delen van dat budget naar zich toe te trekken, anders wordt het budget gewoonweg niet goedgekeurd.

[Ford Prefect]

Nogmaals, dat is niet helemaal waar NASA fabriceert wel degelijk onderdelen hiervoor bij NASA's Marshal Space Flight Center:

https://www.nasa.gov/centers/marshall/artemis.html

[BarnET]

Laat dat boeing voorbeeld nou juist weer een voorbeeld zijn van hoe ze het niet moet doen.

Meer geld als Space X gekregen voor dezelfde opdracht. Ruim over tijd en nog steeds niet operationeel. Wel een aantal dure fails verder.

Als je een goedkopere betere optie hebt moet je de stekker uit het concurrerende project halen.

[RumbleBelly]

U bedoelt, iedereen in KSP probeert bestaande ontwerpen te kopieren (logisch uiteraard 😁 )

[mjz2cool]

Nee, men haalt natuurlijk inspiratie uit KSP, dat begrijp je toch wel

[wica]

Deden ze dat maar, dan waren we in 1 dag op mars

[mjz2cool]

En dan gaat het mis, "but it worked in KSP!"

[Keypunchie]

Ja, pointy end up, flamey end down. Na lift-off gewoon een pietsie naar het oosten mikken en dan wanneer je orbit hebt bereikt, eerste stage afwerpen. Coasten tot je een seconde of 20 van je apo-apsis bent. Dan gas geven met je tweede stage om te circulariseren en vervolgens, niet te veel plannen natuurlijk, wanneer je de maan ziet opkomen over de horizon voor zo'n 800-1000 m/s/ aan delta-v prograde aan gas peunen, kom je vanzelf in de SOI van de maan en ziet Jebediah Kerman vanaf daar wel weer waar 'ie 'em parkeert ;-)

Zo doen de 'pro's' het toch ook?

(Mijn vermoeden is dat KSP een stukje vergeeflijker is dan 'echie ;-))

[Reactie gewijzigd door Keypunchie op 23 juli 2024 05:43]

[DigitalExorcist]

Jeb Kerman approves!

[Zeror]

Binnenkort bij de chinese rommelshop om de hoek: Maanstenen in allerlei formaten.

[Tweddy]

Twee kilo aan maansteen klinkt een beetje tegenvallend eerlijk gezegd voor zo'n enorme raket.

[Ford Prefect]

Dat komt omdat het meerendeel van een raket nodig is om te ontsnappen aan de zwaartekracht van de aarde, de raket richting de maan te sturen en daarna weer terug naar aarde. Daar is heel veel energie voor nodig.

[sOid]

Voor een boeiend inkijkje in het Chinese ruimteprogramma kan ik jullie de podcast De man en de maan aanraden! https://www.nporadio1.nl/podcasts/de-man-en-de-maan

[DigitalExorcist]

Chinese ruimtevaarders heten geen astronauten, maar taikonauten (en de Russische variant heet een kosmonaut).

[Robbaman]

Is astronaut niet gewoon een Nederlands woord (tegenwoordig iig) voor ruimtevaarder?

Waarom zouden we dit dan vertalen naar hoe ze het ook noemen in welke taal dan ook? Moet we dan niet ook het woord "lander" in het Chinees laten? En "raket"?

[DigitalExorcist]

Het is in principe een Amerikaanse term voor de NASA-medewerkers die getrained worden* om de ruimte in te gaan.

Of het 'moet' of niet, ach. Van mij hoeft niks. Een kat is een kat ongeacht in welke taal je 't uitspreekt. Maar er is een Nederlands woord voor taikonauten en kosmonauten. Dus waarom zouden we die niet gebruiken

* Je kan ook astronaut zijn en nooit de lucht in gaan

[The Zep Man]

En Duitsers gebruiken voor snelwegen in het algemeen en hun specifieke wegennet Autobahn. Zowel 'highway', 'snelweg' en 'Autobahn' zijn prima woorden om daarvoor te gebruiken in de respectievelijke en andere talen als het de lading dekt.

Hetzelfde voor *naut.

[Reactie gewijzigd door The Zep Man op 23 juli 2024 05:43]

[HaterFrame]

Zodeknetters, hoe zuur kun je zijn?
Als je op een site zou zitten die hoofdzakelijk over ruimtevaart schrijft heb je een punt...

[K-aroq]

Hoeveel wil je voor Tweakers gaan betalen als je hooggeschoolde technische redacteuren wilt hebben? Dat past niet meer in de journalisten CAO.

[TijsZonderH]

Ja we gebruiken de termen meestal een beetje door elkaar. Beide zijn ook goed, 'astronaut' is een breed geaccepteerde Westerse beschrijving. Als de inhoud van het artikel echt over een missie met mensen gaat kies ik liefst taikonaut, maar in een dergelijke bijzin vind ik astronaut ook prima.

Bovendien, als we het woord taikonaut gebruiken komt daar uiteindelijk ook altijd weer commentaar op. Can't win

[DigitalExorcist]

We zijn gewoon het schoothondje van Amerika!!11!one (Dat, en ergens moet daar nog msm, Bill Gates, COVID-19 en Bilderberg in verweven worden).

Nee gekheid. Het was niet zozeer een vraag om het te corrigeren, maar meer 'ter aanvulling op...'. Anders had ik 't wel in een Geachte Redactie.. draadje gezet het viel me alleen op. Ik vraag me trouwens nu wel af of ruimtevaarders uit Afrika 'afronauten' genoemd worden...

[TijsZonderH]

I know, het was van mijn kant ook wat meer uitleg over waarom we een bepaalde term wel of niet gebruiken. We hebben dezelfde discussie op dit moment over hoe we de raket moeten noemen: Lange Mars, Long March, of toch Changzheng. Het komt alleen net niet vaak genoeg aan bod om er definitief beleid op te maken.

[Frozen]

Zoals de raket heet in het Chinees met eventueel daarachter de Nederlandse of Engelse vertaling, we vertalen de dragon module toch ook niet naar de drakenmodule, of cargo dragon naar vrachtdraak?

Laat Wout gewoon kijken naar hoe het in het huidige protocol het beste past en is er geen enkel vergelijkbaar geval bekend dan bedenk je daar een regel voor: zodat het in de toekomst altijd consistent gaat. Dus kijk ook gelijk naar de conventie voor astronauten, taikonauten, cosmonauten, etc.

Er wordt altijd gedaan alsof het zo bureaucratisch is, maar dit soort handleidingen zijn living documents (levende documenten). Daar hoef je geen rocket scientist voor te zijn toch?

Daar deze conventies dan niet gebaseerd zijn op wat Tweakers mooi vindt, maar kijk ook naar wat experts in het vakgebied vinden. Zij lezen immers jullie artikels; jullie schrijven niet voor jezelf lijkt me. 👍 Succes.

[Reactie gewijzigd door Frozen op 23 juli 2024 05:43]

[TijsZonderH]

Dragon niet nee, maar van de andere kant wordt de Apollo-raket vaak wel weer Saturnus genoemd ipv Saturn. Feit is dat Engelse taal veel dichter bij de Nederlandse ligt en vertalingen minder snel voor de hand liggen als Chinese, wat ook nog eens een eigen schrift heeft. Het heeft niks met bureaucratie te maken, integendeel. Taal is juist geen exacte wetenschap dus we blijven hierover discussiëren. Zoals ik al schreef, we hebben specifiek hierover discussie gehad.

[POL_1953]

Je noemt twin towers toch ook niet tweeling torens?

Changzheng is gewoon de werelwijd juiste naam.

[mbb]

Een Astronaut is naar de Astro geweest, dus een een Afronaut is iemand die *naar* Afrika gaat. Bijv. als je op safari bent geweest.
Swahili voor ruimte volgens Google Translate; nafasi
dus een nafasinaut.
of cosmos: ulimwengunaut

Zal nog wel even duren, maar er zijn Afrikaanse ruimtevaart programma's.
https://africanews.space/

[Reactie gewijzigd door mbb op 23 juli 2024 05:43]

[MxMayne1]

Waarom zoveel moeite voor maanstenen? Die liggen toch gewoon op Route 2 tussen Viridian- en Pewter City. Zouden ze veel clefairy's hebben die ze willen evolueren?

[WhatsappHack]

^ Als je iets te verslaafd bent aan een spelletje/TV-serie

[WhatsappHack]

Ik dacht ff dat er stond "Ladder naar de maan" en moest meteen denken aan een oude South Park aflevering "Ladder to heaven".

[POL_1953]

Ja en de van nature hebberige mensheid gaat straks natuurlijk ook zeldzame metalen ontginnen uit het heelal en de aarde krijgt daardoor een ander gewicht, hopelijk niet op 1 hebberige plek met een teveel veranderende aardas tot gevolg.