Het gebruik van locatiegegevens om de verspreiding van het coronavirus in de gaten te houden, mag alleen als daar een wet voor is, concludeert de Autoriteit Persoonsgegevens. Dergelijke data is volgens de toezichthouder namelijk niet altijd anoniem.
De Autoriteit Persoonsgegevens heeft onderzoek gedaan naar de mogelijkheid om telecomdata te verzamelen in de strijd tegen het coronavirus. Meerdere landen hebben op dit moment plannen lopen om dat te doen. Daarbij kloppen zij aan bij telecomproviders om locatiegegevens op te vragen. Die data kan worden ingezet om de verspreiding van het virus in kaart te brengen, of te zien met welke mensen een besmet iemand in contact is gekomen.
Onlangs riep Eurocommissaris Thierry Breton telecomproviders op die data te delen met overheden. De drie grote Nederlandse providers zeggen 'bereid te zijn die data te delen', maar alleen als dat onder strenge voorwaarden gebeurt. De data moet bijvoorbeeld helemaal anoniem zijn. De Autoriteit Persoonsgegevens heeft zich nu ook over die zaak gebogen.
Toestemming vragen aan alle Nederlanders om hun data te delen noemt de AP 'te omslachtig'. In principe is het onder de AVG en de e-privacyverordening mogelijk locatiedata op grote schaal te verzamelen zonder dat daar toestemming van gebruikers voor nodig is. Maar dat mag alleen als de data anoniem is. Volgens de AP is locatiedata dat niet. "Het anoniem maken van dit soort gegevens kan niet, omdat dat nooit omkeerbaar is", schrijft de toezichthouder. De AP geeft daarbij het voorbeeld van kennis over woon- en werklocaties. "Wie weet waar iemand woont of werkt en die gegevens combineert met de 'geanonimiseerde' locatiegegevens van heel veel mensen, kan met die combinatie achterhalen wie bij welke locatiegegevens hoort."
De waakhond zegt dat 'het enige antwoord' is om een wettelijke regeling te treffen. Daarin moet duidelijkheid staan over de maatregelen. De wet moet ook 'voldoende waarborgen' bevatten, in verhouding staan met het doel, en 'duidelijk zijn'. De AP zegt 'daar goed op te letten, mocht er zo'n wetsvoorstel komen.' De toezichthouder zegt dat locatiegegevens wel degelijk iets kunnen toevoegen aan de bestrijding van het coronavirus en dat 'in uitzonderlijke tijden over uitzonderlijke maatregelen wordt nagedacht'.
Daarbij moeten overheden echter wel blijven bedenken welke informatie nodig is en welke niet. "We moeten voorkomen dat we nu ons recht op privacy overboord gooien", zegt AP-voorzitter Aleid Wolfsen. "Dat we nu een surveillancemaatschappij optuigen waar we dan na de coronacrisis mee zitten opgescheept. Daarom is de controle van ons parlement ook zo belangrijk."