Onderzoek: spelen fps-games leidt niet tot verminderde empathie

Uit een onderzoek van Duitse wetenschappers blijkt dat het spelen van first person shooters geen negatieve langetermijneffecten met zich meebrengt. Gamers die jarenlang dagelijks een paar uur Counter-Strike of Call of Duty spelen, hebben geen verminderd empathisch vermogen.

Om de capaciteit voor het vertonen van empathie en agressie bij de gamers te onderzoeken, kregen ze een aantal psychologische vragenlijsten voorgeschoteld. Daarna kregen ze een aantal plaatjes te zien die waren bedoeld om een emotionele en empathische respons teweeg te brengen. Dit blijkt uit het gepubliceerde onderzoek.

Tijdens het bekijken van deze plaatjes werden de hersenen van de gamers gescand met een functionele MRI. Hiermee konden de onderzoekers de plaats van de hersenactiviteit bepalen. Op deze manier konden de onderzoekers bijvoorbeeld vaststellen of het deel van de hersenen dat normaal gesproken actief is bij agressie, ook bij de gamers actief was. Tijdens de MRI-scans werd de gamers ook gevraagd hoe ze zich zouden voelen in de afgebeelde situaties op de plaatjes.

Hetzelfde onderzoek werd uitgevoerd bij een groep niet-gamers, waarna de onderzoekers de resultaten met elkaar vergeleken. Daaruit komt naar voren dat er bij de vragenlijsten geen verschil was tussen de groep gamers en de niet-gamers. Hetzelfde was het geval bij de hersenscans, die aantoonden dat beide groepen een vergelijkbare neurologische hersenrespons hadden bij het bekijken van de provocerende plaatjes.

De onderzoekers hadden niet verwacht dat uitkomsten bij beide groepen hetzelfde waren. Uit de geformuleerde hypothese blijkt dat de wetenschappers ervan uitgingen dat er bij de gamers een verminderde activiteit zou zijn in het gedeelte van de hersenen dat bij empathie activiteit vertoont. Uit de hersenscans bleek dat er geen sprake was van een verminderde sensitiviteit bij het verwerken van gewichtige emotionele prikkels. De onderzoekers denken dan ook dat als er al negatieve effecten optreden door het spelen van gewelddadige games, die enkel kortstondig kunnen optreden.

Onderzoeker Gregor Szycik zegt dat er meer onderzoek nodig is naar de langetermijneffecten van het spelen van gewelddadige games. Bij een eventueel vervolgonderzoek wil hij in plaats van plaatjes gebruik maken van video's die emotionele en provocatieve gebeurtenissen laten zien. De meeste andere bestaande onderzoeken naar de effecten van het spelen van gewelddadige games richtten zich op de kortetermijneffecten.

In dit onderzoek hebben de wetenschappers een groep van 28 mannelijke gamers onderzocht. Vrouwen zijn bewust uitgesloten van deze groep, omdat bij mannen agressief gedrag vaker voorkomt en zij relatief gezien vaker gewelddadige games spelen. Alle gamers hebben in de afgelopen vier jaar minstens twee uur per dag games zoals Counter-Strike, Call of Duty of Battlefield gespeeld. Het gemiddelde van de dagelijkse gamesessies lag op vier uur. Om eventuele kortetermijneffecten van het gamen te vermijden, mochten de gamers tot drie uur voor de start van het onderzoek geen games spelen; de meerderheid van de gamers had veel langer dan drie uur geen games gespeeld.

Het onderzoek heeft financiële steun gekregen van onder meer een Duits ministerie en diverse Duitse fondsen die wetenschappelijk onderzoek steunen, zoals die van Volkswagen en TUI. De gamesindustrie was niet betrokken bij dit onderzoek.

Reacties (207)

[leezo]

"games don't make me want to kill people in real life, real life makes me want to kill people in-game"
- all gamers

[sygys]

Als ik naar mezelf kijk, denk ik inderdaad dat het andersom gezien moet worden. Niet alleen zoals jij het hier voorschoteld overigens. Want met die statement doe je nog steeds voor alsof gamers agressief zijn.

Als ik naar mezelf kijk en gewoon heel eerlijk ben, dan heb ik gamen altijd als een uitweg gezien. een uitweg die me wegvoert van de realiteit. Een alternatieve wereld waarin ik me geen zorgen hoef te maken over de dagelijkse dingen in het leven. Een realiteit waarin ik niet genoodzaakt ben te moeten communiceren met andere mensen. Waarin ik de andere persoon waarmee of waar tegen ik speel niet zie en er geen band mee hoef op te bouwen.

Ik kan me terug trekken in een game waarbij ik helemaal op kan gaan in die wereld en de realiteit even vergeet. Dit zorgt er echter (althans bij mij) niet voor dat ik het onderscheid niet meer kan maken tussen echt en fictief. Dat neemt niet weg dat juist ik heel erg op kan gaan in deze games omdat er wellicht een steekje los zit bij mij en door de vele problemen en pesten in mijn jeugd dit al vroeg ben gaan gebruiken als toevluchtsoord.

Ik denk ook dat de vele gevallen in de wereld waarbij gewelddadige tieners die om zich heen schieten of moorden niets te maken heeft met de games die ze spelen. Ik denk alleen dat deze reeds erg beschadigde tieners een uitvlucht zochten in games.

Al deze onderzoeken zijn in mijn ogen niet nodig. Als je een beetje gezond verstand gebruikt kom je zelf ook snel tot de conclusie dat een shooter geen agressie veroorzaakt maar er juist voor zorgt dat je de opgekropte frustratie die je hebt kunt uiten in iets anders dan andere mensen.

Even voor de duidelijkheid. Ik wil hier helemaal niet mee zeggen dat alle gamers problemen hebben. Want dat is zeker niet zo. En vele die ik in mijn gamers vriendengroep ken zijn juist precies het tegenovergestelde van mij. Maar als ik naar mezelf kijk dan denk ik wel dat sommige mensen op jonge leeftijd een andere realiteit zoeken wanneer hun leven of hun omgeving de mist in gaan. Nu viel het bij mij gelukkig nog wel mee. Maar ik kan me niet voorstellen wat er gebeurt in de jonge hoofdjes van kinderen die door hun ouders mishandeld of misbruikt worden... want wat de media meestal vergeet te melden is dat de kinderen die in Amerika of elders in een druk winkel centrum om zich heen schieten vaak vele grotere problemen hebben dan het spelen van COD.

Maargoed. dit is mijn kijk op zulke onderzoeken.

[Reactie gewijzigd door sygys op 23 juli 2024 15:02]

[matroosoft]

Ik ben het grotendeels met je eens maar om op je laatste alinea in te spelen: het zou goed kunnen dat fps games een katalysator zijn bij mensen die al beschadigt zijn en daar dus wel invloed op hebben. Die zullen doorgaans ook niet in de onderzoekscategorie vallen en dus niet voorkomen in de onderzoeksresultaten. Het lijkt me goed als hier meer onderzoek naar gedaan wordt.

[Amasik]

Wat je nu stelt is een hypothese, waarvoor in de uitkomsten van het bovenstaande onderzoek geen enkele onderbouwing te vinden is blijkbaar.

Heel veel van dit soort aannames en onderzoeken komen op mij over alsof mensen zoeken naar een oorzaak op een plek waar die graag zouden willen zien.

Bij dit onderzoek werd dus ook al aangenomen wat de conclusie zou zijn en die conclusie was er dus niet.

[Andyk125]

Het zou inderdaad een katalysator kunnen zijn, maar ook heel goed het tegenovergestelde. Hoeveel mensen heeft het spelen van games misschien niet gered op de een of andere manier, als een toevluchtsoord of als een uiting van hun frustraties.

Daarnaast denk ik dat het internet met forums, chatrooms etc, misschien nog wel schadelijker kunnen zijn dan het spelen van games. Dit gaat bij bepaalde games ook hand in hand met een hele community erachter. Wat voor sommigen goed uitpakt, maar als ze daar dan ook nog eens gepest worden dan kan het totaal omslaan. Dit kun je gewoon niet allemaal gaan onderzoeken.

Ik vind dat ze eens moeten stoppen met al die onzin onderzoeken, het bewijst uiteindelijk helemaal niets want er zijn altijd uitzonderingen. Ik heb het idee dat ze het enkel en alleen doen om zichzelf aan het werk te houden. Elke persoon is uniek en reageert uniek op bepaalde situaties, dit kun je niet voorspellen.
Vrouwen worden al uitgesloten in het onderzoek, omdat deze minder agressie vertonen. DIT, geeft al aan dat het onderzoek nergens op slaat en helemaal niet neutraal is. Daarnaast heb je het over 28 mannelijke gamers..... Sorry maar kun je dit überhaupt een onderzoek noemen? Agressie kan op zo veel verschillende manieren opgewekt worden, denk alleen al aan het verkeer. Denk dat dit op het lange termijn meer doet dan het spelen van games, want mensen zien nog steeds het onderscheid tussen games en de realiteit. Hetzelfde geld voor films, die vaak veel realistischer ogen dan games.

[Verwijderd]

"Ik vind dat ze eens moeten stoppen met al die onzin onderzoeken, het bewijst uiteindelijk helemaal niets want er zijn altijd uitzonderingen."

Hoe minder bekend iemand is met statistiek, hoe groter de kans hij/zij persoon onderzoek onzin vindt. Als we ieder medicijn van de markt moeten halen omdat 1% van de mensheid er anders op reageert, zoals heel duidelijk aangegeven in elke bijsluiter, dan hadden we geen medicijnen. Statistiek bestaat niet voor niks.

[Andyk125]

Ik ben heel bekend met statistieken, maar met 28 testpersonen kom je bijna nergens, waar een doelgroep is van meer dan miljoenen die hard gamers. Daarnaast sluiten ze vrouwen uit omdat ze van nature uit zogenaamd minder agressie vertonen. Weet niet wat je verstaat onder onderzoek, maar er worden van te voren al aannames gedaan en volgens mij is dat juist iets wat niet hoort bij een onderzoek.

Onderzoek naar medicijnen vind ik totaal geen onzin, maar je aanname dat hoe minder bekent men is met statistiek, hoe groter de kans dat hij/zij onderzoek onzin vindt wel. Maar tegen deze bewering heb je natuurlijk een prachtig onderzoek staan. Ben wel benieuwd naar je bron.

Medicijnen zijn een bepaalde samenstelling van stoffen die niet variabel is. Hierbij probeert men een zo breed mogelijk publiek uit te zoeken om deze op te testen. De vergelijking die je gebruikt slaat dus nergens op in vergelijking met dit of andere psychologische onderzoeken.

Statistiek bestaat inderdaad niet voor niks, en ik zie het nut er zeker van in. Heb het genoeg gebruikt. Maar dit soort (psychologische) onderzoeken slaan nergens op, niemand wordt er wijzer uit en als men dit soort onderzoeken doet dan mag men ook eerst kijken naar de opvoeding, jeugd, psychologische ontwikkeling, hobby's, familie samenstelling en alle persoonlijke achtergronden van de test personen. Er zijn veel te veel factoren die onderliggend meespelen. Daarnaast is er zo'n breed spectrum van 'gamers' dat er altijd wel rotte appels in te vinden zijn.

Dus ja ik ben van mening dat dit soort onderzoeken inderdaad totaal onzin zijn. Dit is hetzelfde om te kijken of het bij mensen met het voorkeur van horror films ook zo is. Of mensen die kijken naar de serie 'Game of Thrones' of 'Walkign Dead' waar ook veel geweld in voor komt.

Daarnaast wat willen ze er mee bereiken? Alle gamers die langere periodes spelen, in de gaten houden zodat die 0,000001% die wat slechts van plan zijn tegen te houden? Voorkomen dat er gewelddadige games op de markt komen, omdat er misschien 0,00000001% minder empathisch van wordt? Denk dat er veel meer andere dagelijkse factoren zijn die agressie opwekken.

[Reactie gewijzigd door Andyk125 op 23 juli 2024 15:02]

[Verwijderd]

Nou, in je oorspronkelijke reactie zei je dat ze moesten stoppen met "al die onzin onderzoeken". Ok, daarmee heb je je redelijk ingedekt om achteraf nog te kunnen invullen welke soort je *precies* bedoelt, maar als je zegt dat er niks te bewijzen valt "omdat er altijd uitzonderingen zijn", dan klopt dit niet. En ja mijn vermoeden is dat mensen die dit zeggen niet al te veel verstand hebben van statistiek, aangezien statistiek prima met uitzonderingen omgaat. Je vergelijkt 2 groepen waarvan de 1 "gamer" is, en de ander niet. "Elke persoon is uniek" maakt geen moer uit zolang je maar genoeg mensen meeneemt. 28 is inderdaad wel wat weinig.

[Andyk125]

Waarom moet ik mij indekken als er gewoon tal van onnozele en onzinnige onderzoeken zijn, waarbij je je af moet vragen wat de nut er überhaupt van is. Als die dan ook nog gesponsord worden door bekende merken als Volkswagen en TUI dan vraag ik me daadwerkelijk af wat ze er mee willen bereiken.

Ok, daarmee heb je je redelijk ingedekt om achteraf nog te kunnen invullen welke soort je *precies* bedoelt, maar als je zegt dat er niks te bewijzen valt "omdat er altijd uitzonderingen zijn", dan klopt dit niet.

Er is niet niks te bewijzen 'omdat er altijd uitzonderingen zijn', maar om het feit dat er bij dit soort (psychologische) onderzoeken honderden factoren zijn die van invloed zijn die nooit uitgesloten kunnen worden.

Daarnaast is het leuk dat statistiek volgens jou goed omgaat met uitzonderingen, maar daar heb je wat aan als men wil voorkomen dat er bijvoorbeeld aanslagen gepleegd gaan worden. Je hebt maar een uitzondering nodig voor een grote chaos. De kans dat bijvoorbeeld MH17 uit de lucht werd geschoten was statistisch heel klein, maar er was wel een kans, omdat ze boven oorlog gebied vlogen. De gevolgen waren echter dramatisch.

Daarom vraag ik me ook af wat willen ze met dit onderzoek nu eigenlijk bewijzen? 'Elke persoon is uniek" maakt wel wat uit bij dit soort onderzoeken, omdat iedereen anders psychologisch reageert en dat ga je met 28 personen niet gelijktrekken. Want dat wil je horen toch, als je maar genoeg mensen gebruikt dat kom je wel op een gemiddelde uit.

[Verwijderd]

Vind dit onderzoek persoonlijk niet zo boeiend, reageerde meer op de inhoud van de post. Doe zelf datawetenschap, en elke rij van data kan totaal uniek zijn, maar als je voldoende rijen meeneemt en je hebt een binaire eigenschap "gamer", dan kun je prima conclusies trekken over "het effect van gamer zijn". Als iemand vervolgens komt klagen dat de conclusies onzin zijn omdat iedere rij uniek is, dan zeg ik je begrijpt het waarschijnlijk niet. Outliers heb je altijd, en als 1 van de 28 anders reageerde op de plaatjes en morgen iemand doodschiet is dit een outlier. Bij 28 is een outlier al snel 3,5%, en daarom is 28 inderdaad te weinig voor een definitieve conclusie. Dit onderzoek is niet onzin, en meer onderzoek is nodig.

[Andyk125]

Ja ik denk dat er ook nog meer onderzoek nodig is om te kijken of je van gamen minder empathisch wordt

Wat je zegt slaat natuurlijk nergens op. Hoe kun je het effect van gamen aantonen bij testpersonen als er geen nulmeting is. Dan hadden ze deze personen van geboorte af aan moeten onderzoeken, voor ze beginnen met gamen, om te kijken of deze personen überhaupt empathie hadden en of bij dezelfde vragen en beelden voor het gamen wel de juiste hersendelen aangestuurd werden.

Ben je nu gewoon eigenwijs of wil je het niet zien. Het onderzoek is wel complete onzin, dit is gewoon geen manier van onderzoeken. Ze proberen aan de hand van hersenscan aan te tonen, of mensen bij beelden of vragen hetzelfde deel van de hersenen aansturen als mensen die wel empathie hebben. Wie zegt dat dit ooit het geval was? Daarvoor bestaan er nulmetingen.

Ik zeg toch niet dat er geen onderzoeken meer plaats moeten vinden? Ik weet niet of jij je baan/functie wilt goedpraten, wat van mij helemaal niet hoeft, want heb al vaker gezegd dat onderzoeken belangrijk zijn en dat ik er het nut van in zie. Alleen dit onderzoek en tal van anderen zijn gewoon compleet nutteloos en vol onzin, en daar hoef je geen wetenschapper voor te zijn om dat te zien.

[Verwijderd]

Vergeet niet dat psychologiseren een zwaktebod is. De studie in het artikel is tenslotte geen data onderzoek.

Als ik je goed begreep zei je: er zijn altijd uitzonderingen en daarom zijn de studies onzin. Ik vond dit blijk geven van weinig kennis van statistiek, aangezien een uitzondering een verantwoorde conclusie niet in de weg staat. Mijn verwachting was eigenlijk dat dit geen punt van discussie zou zijn en dat je wellicht de verkeerde term had gebruikt. De ironie van "uitzondering" is immers dat er alleen sprake van is als er sprake is van een regel.

Je opmerking over een nulmeting wekt bij mij dezelfde indruk. Er is in bovenstaand onderzoek sprake geweest van een controle groep en ik vermoed dat je de twee met elkaar verwart. Vandaar de gedachte: is het misschien zo dat men wél wetenschapper moet zijn om hierover te kunnen oordelen? Vandaar de term peer-review. (bovenstaand onderzoek is peer-reviewed)

[Andyk125]

Geweldig dat je met deze vaktermen gooit, maar het onderzoek slaat nog steeds nergens op en is compleet nutteloos. Hoe je het ook wilt noemen, maar daar is men in die wereld wel goed in het goedpraten van onzin.

Je zit met je werk in ieder geval op de goede plek en ik zal vooral doorgaan. Mij zul je met al je interessante theorieën en vaktermen niet overhalen, maar misschien dat dit bij anderen wel lukt.
Gelukkig dat bedrijven dit onderzoek ondersteunen (waarschijnlijk voor het belastingvoordeel) en niet de overheid, want dan moeten we ons zorgen gaan maken waar men het belastinggeld nog meer aan verprutst.

Geef het beestje maar een mooie naam en als je het lang genoeg gaat verdedigen lukt het misschien om jezelf die onzin wijs te maken, maar gezien de reacties hieronder sta ik gelukkig niet alleen in de mening dat dit onderzoek complete onzin is en absoluut geen nut heeft.

[Verwijderd]

Laten we inderdaad ophouden. Mocht je toch nog het laatste woord willen hebben, ik ben wel benieuwd welke vaktermen je bedoelt. Je had het tenslotte zelf over een nulmeting voordat ik hierop reageerde. Peer-review en controlegroep zijn volgens mij redelijk algemeen bekende begrippen. Het punt hiervan was dat wetenschappers over het algemeen niet naar het forum van tweakers.net gaan om erachter te komen of een onderzoek zinvol was. Dit laten ze over aan collega-wetenschappers, vandaar "peer" review. Net zoals de gemiddelde tweaker, vind ook ik het soms leuk om lekker wijsneuzig sceptisch te reageren op artikelen waar ik de ballen verstand niet van heb.

ps- voor de tweede keer. Heb zelf niks (lees: niks) te maken met dit soort onderzoek, en psychologiseren wordt doorgaans gezien als zwaktebod.

[Reactie gewijzigd door Verwijderd op 23 juli 2024 15:02]

[Sorki]

fps games zijn een katalysator ...

Mogelijk wel ja ik spreek je niet tegen, ze kunnen een katalysator zijn van deze tijd.
Weet je nog vroeger, toen waren geweldadige films een katalysator.
En daarvoor waren het de geweldadige boekken.

Iemand met problemen in de bovenkamer zal altijd wel ergens door opgepept worden.

Er zijn best wel heel wat geweldadige films en boekken die de huidige games met glans overtreffen. Maar om een of andere reden wilt een bepaalde groep mensen games aanduiden als de grote schuldige van alle doorgedraaide geesten in deze wereld.

[Dan0sz]

Helaas is het bij dit soort onderzoeken onmogelijk om de mensen te onderzoeken die je wil onderzoeken. Net als in criminologie: je kunt alleen de mensen bestuderen die gepakt zijn, terwijl je juist in het brein wilt kijken van de 'echt goede' criminelen, maar die worden niet gepakt. :-)

Bij dit soort onderzoeken is het hetzelfde; ze worden opgestart om in het hoofd te kijken van School Shooters, etc. Maar helaas zijn de resultaten slechts een slap aftreksel daarvan, omdat de schutter zelf zelfmoord pleegt, of zulk afwijkend gedrag vertoond dat het simpelweg niet bruikbaar is voor onderzoek.

Desalniettemin vind ik wel dat dit soort onderzoek het beeld van Agressie in Games wat nuanceert i.e. realistischer maakt.

Daarnaast heb ik het te doen met diegenen die gamen als een vlucht gebruiken, al is het zeer begrijpelijk. Ik ben zelf met 'een onnodig harde hand' opgevoed (om Google keywords maar te vermijden) en kan me er zeker in vinden. Toch heb ik mezelf er op latere leeftijd in getraind om het gamen niet hiervoor te gebruiken. Spelletjes horen leuk te zijn, en als je het nodig vind om een uitvlucht te hebben, dan moet je dealen met de reden daarvan en niet voor de uitvlucht kiezen. Daarvan word je sterker. Het leven is te leuk om continu op de vlucht te zijn. Geen kritiek, just my two cents.

[Verwijderd]

Evennvoor de geïnteresseerden en totaal off-topic: de serie Westworld speelt hier heel mooi op in!

[Luftbanana]

Thanks voor de tip!

@sygys:
Ik kan mij met jouw verhaal identificeren en ken nog een paar mensen met zo'n verhaal.

Al ben ik wel van mening dat zulke onderzoeken nodig zijn. Mensen die nooit gamen kunnen via deze wijze wellicht toch inzien dat gamen helemaal niet zo schadelijk hoeft te zijn. Wanneer onderzoekers dit met hersenscans aan kunnen tonen, scheelt ons "gamers" dit een hoop bewijsloos verdedigingswerk.

Als toevoeging daarop ben ik zelfs van mening dat mijn empatisch vermogen niet minder geworden is door het gamen. Juist niet - ik denk dat ik juist extra ervaring heb opgebouwd in het distinctioneren (waarom is dit geen woord in het woordenboek..?) tussen realiteit/fictie. Ik weet niet of ik dit aan games kan wijten, maar veel mensen die ik ken kunnen dit (vanuit mijn perspectief) minder goed. Wellicht helpt gamen je juist bij het verbeteren van decision-making in de realiteit.

[masteriiz]

Wat een mooi open verhaal van je, dapper dat je dit durft te delen!

[Luftbanana]

--edit: ik had deze reactie onder de verkeerde comment geplaatst.
Kan een mod deze verwijderen?

[Reactie gewijzigd door Luftbanana op 23 juli 2024 15:02]

[quarintus]

Eerst even een nuance op het onderzoek: ze kijken natuurlijk alleen naar de activatie van hersenonderdelen. Om daar vervolgens conclusies uit te trekken dat er geen verschil is onzin in de psychologie. Het kan ook zijn dat de die hersendelen op een andere manier gebruikt worden. Toch is dit wel het zoveelste onderzoek dat aantoont dat op agressie gebied op zich geen zorgen geuit moet worden. Wel is het te verwachten dat het andere effecten heeft. Het heeft immers ook positieve effecten op mensen: ruimtelijk redeneren, reactiesnelheid, en andere intelligentie facetten verbeteren. Wat ik mij kan voorstellen is dat mensen die veel shooters spelen meer moeite krijgen met het maken van keuzes voor de lange termijn. Gamen zorgt voor continue snelle beloningen in de hersenen zodra je iets doet. In het echte leven duurt het vaak een tijdje voor je resultaat (beloning) ziet van wat je hebt gedaan.

Mensen die veelvoudig agressie tonen (in het echte leven dus), daar werkt het empathie centrum bij een groot percentage minder goed. Oorzaak-Gevolg daar gelaten.

Nu over het punt of gamen slecht voor je is? Volgens mij kan gamen een slechte manier zijn om om te gaan met problemen. Mensen die gamen gebruiken om te ontsnappen aan de echte wereld of het nodig hebben om stoom af te blazen en dit vele uren dagelijks doen/nodig hebben zouden best meer kans kunnen hebben om in het echte leven door het lint te gaan, depressief te worden, of op een andere manier "een grens over gaan". Het is het ontlopen van problemen of ongeluk in het leven waarvan je niet weg kan lopen. De vergelijking kan worden gemaakt met drinken. Enkele keren te diep in het glaasje kijken zal geen probleem zijn, maar het als structurele strategie hebben om te ontladen wordt een probleem.

Daarnaast zorgt zeer veel gamen (afhankelijk van je persoonlijke behoeften i.f.v. je persoonlijkheid) ook voor andere problemen die het echte leven nog slechter voor je maken. Sociaal contact kan drastisch omlaag gaan, en verplichtingen worden meer uitgesteld waardoor deze opstapelen.

Het bovenstaande geldt natuurlijk alleen voor mensen die buitensporig veel gamen en daarmee het echte leven te veel ontlopen. Ik wilde deze kanttekening even maken omdat gamen dus niet altijd goed is en het meer en meer voorkomt dat mensen die zich slecht voelen meer en meer gamen en zo in een neerwaartse spiraal komen. Gamen is daarbij niet het probleem, absoluut niet. Maar het kan wel faciliteren in passiviteit en het daarmee laten groeien van problemen die iemand heeft.

Zie daar mijn verklaring waarom mensen die flippen en in het rond beginnen te schieten vaak bekend staan als veelvuldige gamers. Gelukkig zijn de ander 99,999% van de net zo fanatieke gamers een mooi tegenwicht.

[Amasik]

Bij alle onderzoeken die gedaan worden naar gamers en idioten die om zich heen gaan schieten in een school is de vraag dus ook of gamen een oorzaak van idioot gedraag is of een gevolg van idioot gedrag, of dat gamen gewoon niks met idioot gedrag te maken hoeft te hebben.
Zeker in amerika vind ik het vreemd dat men zo de focus legt op games en niet kijkt naar de invloed van de nieuwsprogrammas die gewoon live politieachtervolgingen en schietpartijen uitzenden op elk moment van de dag.

Gamen is tegenwoordig ook zo populair dat het eigenlijk onmogelijk zou zijn om geen enkel geval te kunnen vinden waarbij een idioot ook een gamer is.

[Camel-T]

heel goed en herkenbaar.

[Gerrit T.]

+3 is bedoeld voor de essentiële toevoeging, dat is vrij duidelijk
De toevoeging is deze, dat gamen wordt gezien zowel door voor- als tegenstanders als vluchtgedrag. Ik heb een collega die met kinderen werkt, en *shocking* ik kwam er achter dat hij in vakanties altijd een volledige dag tekeer gaat in Call of Duty. En dat was het dan, verder gamet hij niet.
Zelf vind ik het na een lange laaaange dag werken ontzettend zuiverend om in Skyrim een avondje bloempjes te plukken. Vluchtgedrag? Absoluut. Jij wilt het vergelijken met alcoholisme? Be my guest. Maar of dat ergens op slaat, je zou het woord net zo gemakkelijk kunnen vervangen met pedofilie, of politiek.

[TekNak]

Addiction. It's a problem if you can't deal with it yourself.

[ApexAlpha]

“If Pac-Man had affected us as kids, we'd all be running around in dark rooms, munching pills and listening to repetitive electronic music.”

- iemand op Sensation White.

[PerfectionVR]

Dit heb ik ook gehoord in een oeroude rap van DZK... die zal het waarschijnlijk ook wel ergens van hebben. En ja hoor, volgens een korte google search komt deze van ene Marcus.

https://en.wikipedia.org/wiki/Marcus_Brigstocke

[nick noman]

misschien dat dzk andrew jackson binnenkort weer wat nieuwe ''quotes' drwopt

[Flamesz]

Meestal benoem je bij een citaat de persoon die het heeft bedacht. Heel makkelijk te vinden als je wat je getypt hebt in google plakt.

[GekkeHenk]

Marcus Brigstocke, maar ook vaak gesampled in elektronische dancemuziek .

[Grompie]

Yep, het is niet omdat ik in games draken, dwergen of trollen zit af te slachten dat ik daardoor ook de drang heb om dit in het echt te doen.

[Boy]

die bestaan ook niet...

[RedDragon17]

2 van de 3 wel hoor.... Mensen die ontzettend klein zijn noemen we ook dwergen, en geloof me, hier op tweakers zitten genoeg trollen ...

[Boy]

ok dan, ik zie zo nu en dan ook wel een draak

[Croqy]

-1

(nee hoor, just trolling)

[quintenV]

Inderdaad, er lopen op deze wereld genoeg draken rond!

[fraptor]

mijn vrouw kan soms ook wel een draak zijn hoor.......

[cmegens]

Hopelijk leest ze niet mee, anders heet je straks faptor...

[Ramoncito]

Mag ik dan schrijven dat ik veel films en series kijk en de dingen die ik er in zie, ook niet in het echt zou willen of kunnen doen? Het gamen is dan wel interactief, maar de gedachte nagenoeg hetzelfde: Even in andermans wereld zijn en je eigen wereld vergeten.

[Accretion]

Moet je eens naar zo'n "fantasy-con" of larp verhaal gaan (:

Blijkbaar zijn er wel mensen die de drang hebben om dit echt te doen.

Ik heb overigens FPS's gespeeld en do nu aan Airsoft (soort van paintball, maar dan realistischer).

[Gamrin]

Ik ben van mening dat omdat we de mogelijkheid hebben om deze fantasiën uit te leven in een non-schadelijke manier, we juist controle kunnen opbouwen over deze situaties. Iemand die weet dat je in een Airsoft situatie niet gaat kunnen winnen als je geen geweer/ammo hebt, zal minder vreemde dingen proberen tegen een Armed Robbery.

Games en spelvarianten van gevechten laten ons toe om honderd keer te proberen wat ons normaal het leven zou kosten om te falen.

[Accretion]

Dat ook, airsoft is overigens een sport te berust op respect en fair play.

Ligt er ook redelijk aan welke richting op, maar bij sommige gaat het meer om teamverband/tactisch communiceren of militaire training, of militaire simulatie.

Daarnaast heb je ook kaartjesschieten en "speedsoft", wat weer gaat om de sport

[Bokkie]

"games don't make me want to kill people in real life, real life makes me want to kill people in-game in real life, but since that is a crime, I do it in game"
- all gamers

Fixed


Ook wel beter trouwens dat ze de gameindustrie er niet bij hebben bertrokken, voorkomt meteen een zooi "ja maar jullie van wc eend" bullshit.

[Reactie gewijzigd door Bokkie op 23 juli 2024 15:02]

[Hardred]

"If I drink fanta, it doesn't make me fantastic, so why does playing GTA or COD make me a murderer"

-some random meme on 9GAG

[Verwijderd]

I don't game because i don't have a life, i game to experience many.

[Atomsk]

"all gamers" lijkt me ook weer wat overdreven. Van games krijg je geen moordneigingen, maar iemand zou moordplannen kunnen hebben én COD kunnen spelen. M.a.w. games veroorzaken geen schietincidenten op scholen, maar ze voorkomen ze ook niet.

[AJediIAm]

Een van mijn favorite:
I don't need a life. As a gamer, I have many lives

Edit: spelling

[Reactie gewijzigd door AJediIAm op 23 juli 2024 15:02]

[Verwijderd]

Oh je was me al voor met deze quote.

[heuveltje]

Maar nu ook eens bewezen is. Want andere mensen weten al jaren dat het je wel aggressief maakt. En nu kun je de anti-game beweging gewoon zeggen, nope onderzoek zegt van niet, dus bewijs maar het tegendeel

[Verwijderd]

Ik heb het originele artikel niet gelezen, maar als ik mijn onderbuik mag geloven aan de hand van dit artikel dan was dit een onderzoek met een vooringenomen mening.

Want er komt nu dus uit dat het eigenlijk geen zak uitmaakt of je gamed of niet, maar toch vergt het nader onderzoek met andere onderzoekstechnieken.

[heuveltje]

Alle onderzoeken hebben een vooringenomen mening oftewel hypothese, en die probeer je te bewijzen. In dit geval. "veel gamen heeft effect op empathie"

Daarvoor bedenk je een test, die voer je uit, en dan vergelijk je de uitkomst met je verwachtingen, en daaruit trek je conclusies. Soms komen die uitkomsten uit en had je gelijk, en soms niet en dan moet je de theorie aanpassen en opnieuw testen.

Dat is het wetenschappelijk proces, en ik zie geen enkele aanwijzing dat dat hier niet het geval zou zijn. Integendeel zelf, als je onverwachte uitkomsten publiceert ook al gaan die tegen je theorie in !

Het word pas een probleem als mensen dan vervolgens de test maar afkeuren als blijkt dat de uitkomst niet strookt met de verwachting. Of 10 testen doen, en alleen de die publiceren waarvan de uitkomst in hin straatje past.

[LightPhoenix]

Ik sluit me volledig bij je reactie aan. Eerst formuleer je een onderzoeksvraag, dan stel je een hypothese op en die probeer je te ontkrachten. Science 101.

Ik vind wel dat dit zinnetje niet toegevoegd had hoeven worden:

Dat de uitkomsten tussen beide groepen hetzelfde waren, verbaasde de onderzoekers

.
Ik heb het originele artikel er even bij gepakt en zoals verwacht is 'verbazing' niet iets wat genoemd word in een wetenschappelijk artikel. Ze zeggen inderdaad dat de data die ze hebben verzameld, hun hypothese ontkracht word. Quote uit het artikel:

To summarize, our results provide additional evidence against the desensitization hypothesis of VVG use and human aggression. Research on media impact on aggressive behavior should focus on short term (influencing the subject’s state) as well as long term impact (possibly influencing trait aggressiveness). Moreover, additional paradigms should be employed, e.g., facial expression tasks (van Zutphen et al., 2015), to examine these aspects within VVG users. Also the use of more ecological valid paradigms could be promising to put more light on this topic. Interesting approach could be to put individuals with VVG use and controls into situations requiring acting upon emotional stimuli like it is the case in the Taylor Aggression Paradigm. A number of recent imaging studies have used a version of this paradigm to assess impulsive aggression in response to provocation (Krämer et al., 2007; Beyer et al., 2014a,b, 2015; Dambacher et al., 2015; Gan et al., 2015).

Edit: Nee mee eens, het is zeker niet fout. Maar het roept wellicht 'onderbuikgevoelens' op die niet stroken met wat in het originele artikel terug kan worden gevonden.

[Reactie gewijzigd door LightPhoenix op 23 juli 2024 15:02]

[Koekiemonsterr]

Heb dat element van 'verbazing' eruit gehaald. Ook al is het eigenlijk niet echt fout, je hebt op zich wel een punt

[wouterg00]

"Dat de uitkomsten tussen beide groepen hetzelfde waren, verbaasde de onderzoekers; hun hypothese was juist dat er bij de gamers een verminderde activiteit zou zijn in het gedeelte van de hersenen dat bij empathie activiteit vertoont. Uit de hersenscans bleek dat er geen sprake was van een verminderde sensitiviteit bij het verwerken van gewichtige emotionele prikkels. De onderzoekers denken dan ook dat als er al negatieve effecten optreden door het spelen van gewelddadige games, die enkel kortstondig kunnen optreden."

Sterker nog, dit was juist NIET wat ze verwacht hadden.

Het onderzoek heeft financiële steun gekregen van onder meer een Duits ministerie en diverse Duitse fondsen die wetenschappelijk onderzoek steunen, zoals die van Volkswagen en TUI. De gamesindustrie was niet betrokken bij dit onderzoek.

Ze hebben ook geen enkele baat bij de huidige onderzoeksresultaten.

[Verwijderd]

Dat is juist wat j-jk probeert aan te geven. De onderzoekers hadden hun aannames van te voren al klaar liggen. Het hele onderzoek was gericht om maar tot de conclusie te komen dat men gewelddadig wordt. Anders hadden ze vrouwen immers óók toegelaten.

Dat de conclusie ondanks de 'manipulatie' van de onderzoekers alsnog aangeeft dat er geen reden tot paniek is, is alleen maar mooi.

Blijft alleen jammer dat je het onderzoek kunt weggooien. 28 man is gewoon te weinig.

[wouterg00]

Nee, ik denk niet dat 28 man te weinig is. Het menselijk brein is in structuur bij bijna iedereen gelijk. Bij de een zijn emotionele effecten veel groter dan de ander, maar die verschillen in de hersenen zijn niet groot, het gaat erom hoe je ermee omgaat.
Dit zijn ook geen peilingen, maar harde meetresultaten. En omdat ze ook geen echt afwijkende waardes hebben gevonden denk ik dat de resultaten betrouwbaar genoeg zijn.
Deze mensen hebben jarenlang meerdere uren per dag videogames gespeeld. Als daar ook maar een klein negatief gevolg aan vastzat, zou dat door het enorm vele spelen vast wel zijn opgemerkt bij een van de 28 personen.

Maar videoresultaten moeten dat bevestigen natuurlijk

[Reactie gewijzigd door wouterg00 op 23 juli 2024 15:02]

[DeerDitch]

Nee, ik denk niet dat 28 man te weinig is. Het menselijk brein is in structuur bij bijna iedereen gelijk. Bij de een zijn emotionele effecten veel groter dan de ander, maar die verschillen in de hersenen zijn niet groot, het gaat erom hoe je ermee omgaat.

Ik denk dat het ook uitmaakt in welke sociaal-economische klasse je opgroeit en de normen en waarden die je daaruit meekrijgt. Ik ben geen psychiater of neuroloog, maar is empathie niet iets wat je "moet leren"? Je opvoeding heeft daar dan dus mee te maken. Vanuit een Darwinistisch oogpunt is empathie niet iets wat in ons instinct ingebakken zou moeten zitten om de voortgang van de soort veilig te stellen, denk ik? Zoals bijvoorbeeld angst voor water/vuur wel.
In het onderzoek is daar in ieder geval geen rekening mee gehouden. Ze hebben wel mensen geselecteerd met gelijke scholing en leeftijd.

[bkpk]

Empathie kan wel zeker een evolutionaire functie hebben. Mensen zijn groepsdieren, empathie is wel zo makkelijk voor de samenwerking.

[Tao]

Daar heb je volledig gelijk in volgens mij. Elk mens is uniek. Ja, morfologisch mogen we op elkaar lijken, maar nature - nurture werkt voor iedereen anders uit. Kijk maar naar onderzoeken bij 1 ei-ige tweelingen.

En mensen, kom nou. 28 mensen als populatie op 3 miljard mannen op de wereld.... wat een BS onderzoek. Of als je jezelf wil beperken tot Duitsland: 40 miljoen mannen. Kijk eens op https://nl.surveymonkey.com/mp/sample-size/ en dan bij stap 3 wat er nodig is om dit realistisch aan te pakken.

Betrouwbaarheid 0.
Genereerbaar naar leeftijd, etniciteit, persoonlijkheidstype: 0.
Validiteit: wil ik maar niet eens wat over beginnen te zeggen.
Als mijn voormalige docent methoden & technieken dit onderzoek van mij gepresenteerd had gekregen, zou hij mij fijntjes uitleggen dat dit niet voldoet aan enig wetenschappelijk gefundeerd onderzoek.
Enough said.

[Verwijderd]

precies zoals nightfox89 ook zegt.

en wat jij zelf ook aankaart.
harde eenduidige uitslagen, maar toch is er meer onderzoek nodig.

[Verwijderd]

Nee, ik denk niet dat 28 man te weinig is. Het menselijk brein is in structuur bij bijna iedereen gelijk.

Uiteraard is dat wl veel te weinig. De structuur van het menselijke brein is dan misschien wel bij iedereen anatomisch bijna gelijk, maar als ik diezelfde redenering volg zouden psychische aandoeningen bij niemand moeten voorkomen. Het is uiteraard niet zo simpel als gamen=minder empathie, niet gamen=meer empathie, net zo min als het meevechten in de golfoorlog gelijkstaat aan PTSD, en niet meevechten in de golfoorlog != PTSD.
Om die subtiele verschillen in voorkomen te onderscheiden zij honderden, zo niet duizenden proefpersonen nodig om tot een statistisch significant verschil te komen

[sjameasypoo]

Natuurlijk hadden ze hun aannames van tevoren klaarliggen, anders zouden ze geen wetenschappelijk onderzoek kunnen doen.
Als je met de vraag zit of er een verband is tussen games en geweld, dan begin je te kijken waar het duidelijk zichtbaar zou moeten zijn. Daarvoor neem je aan dat er een verband is te vinden bij de grootste gamers met de meeste reactie (agressiviteit). Dus mannen die dagelijks een aantal uren gamen. Dat leg je dan ook netjes uit in je onderzoek. Als daar al geen effect optreedt, ben je klaar en kun je zeggen dat jouw onderzoek geen verband heeft aangetoond. Toon je daar wel een verband aan, dan kun je gaan kijken hoe groot dat effect is en of het bij vrouwen ook zo werkt en of het effect ook optreedt wanneer de gamers minder gamen etc. Als je naar vrouwen gaat kijken die één keer per maand een kwartiertje gamen, is het logisch dat je geen resultaat vindt. Dat onderzoek zal bij voorbaat al niemand serieus nemen. Maar ook als je het onderzoek bij gemiddelde gamers zou doen, dan weet je nog niet of er bij grotere gamers wel een verband is.

[AeoN909]

Edit - werd hierboven al uitgelegd.

[Reactie gewijzigd door AeoN909 op 23 juli 2024 15:02]

[Brum]

Er moet altijd een toetsbare stelling (hypothese) klaarliggen. Je kunt niet doen alsof dat een aanname is die erop is gericht om tot een bepaalde conclusie te komen. Als de wetenschap goed is, maakt hetgeen de onderzoekers denken of verwachten niets uit, het is geen politiek.

Wat betreft die 28 man heb je wel gelijk; je kunt geen uitspraken doen op niveau 'mensheid' aan de hand van een dergelijk kleine groep.

[Flimovic]

De onderzoekers hebben een hypothese getest. Vaak komt dat overeen met wat je verwacht. Op zich is het geen onlogische gedachte dat als je vaak wordt blootgesteld aan (virtueel) geweld, dat je dan afstompt. Daarom kan ik me best voorstellen dat het de onderzoekers verbaasd heeft dat het niet zo blijkt te werken. Overigens ben ik als gamer erg blij met deze uitslag, blijkt maar weer eens dat games en fysiek geweld geen verbinding met elkaar (lijken te) hebben.

[Nha]

Als decennia aan gewelddadige TV series, films, en muziek het niet doen, dan zal gamen het ook niet doen. Waarom het normaal is dat verwacht wordt dat het hier wel gebeurd ontgaat mij volledig. Dit is helemaal niet wat een mens met gezond verstand zou verwachten...

[Boermansjo]

Omdat de maatschappij vindt dat gamen slecht is.
Iedereen kijkt TV, gaat wel af en toe naar de cinema. Maar niet iedereen speelt games.

Je moet maar eens bij uw ouders gaan en een film van 3u opzetten... Reactie ? Oh ziet er leuk uit, we gaan meekijken.

Zeg je tegen je ouders dat je 3u een game gaat spelen dan krijg je als reactie dat je buiten moet spelen, of ga van dat scherm weg. Of andere ongezonde dingen...

Hopelijk gaat dit ooit veranderen als de baby-boom generatie voorbij is....

[SSDtje]

"Zowat iedereen speelt spelletjes tegenwoordig"
Jep, dat klopt.
50 jaar terug Monepolie bijvoorbeeld, rummykub, schaken, dammen enz...
En nu dus al een paar jaartjes PC of console games, of beiden natuurlijk.
En is daar ooit uit voort gekomen dat mensen hier agressief van werden, nope, nou ja zoals in het artikel reeds vermeld, misschien eventjes dan.
Maar nu is dat dus ook daadwerkelijk is aangetoond, wat ik overigens een top iniatief vind.
Het werd naar mijn mening dan ook wel eens een keer tijd.

Nog veel mooier is overigens, dat we hier tegenwoordig ook de mogelijkheid tot hebben om dit te meten/testen.
(MRI staat overigens voor: Magnetic Resonance Imaging, er wordt gebruik gemaakt van de eigenschappen van een waterstof atoom.
Aangezien het lichaam van een mens immers voor 80% uit water bestaat, en mocht je er graag meer over te weten willen komen, dan kun je dat hier vinden: klik)
Waar dat 50 jaar terug toch wel even wat anders was.
Ikzelf ben dan ook erg benieuwd naar de uitkomsten van de onderzoeken hierover die nog komen gaan

Edit: Nog even iets aangevuld

[Reactie gewijzigd door SSDtje op 23 juli 2024 15:02]

[wouterg00]

Uit de hersenscans bleek dat er geen sprake was van een verminderde sensitiviteit bij het verwerken van gewichtige emotionele prikkels.

Klopt, dat weet je nog steeds niet zeker, ik ben dan ook benieuwd naar het vervolgonderzoek. Aangezien games als Counter-Strike vooral 'video-achtig' zijn denk ik dat ze de effecten pas weten als ze ook video's laten zien.

Edit: dubbele reactie

[Reactie gewijzigd door wouterg00 op 23 juli 2024 15:02]

[unglaublich]

Jemig zeg. Jij hebt niets gelezen en jouw onderbuik gevoel zegt dat de onderzoekers een vooringenomen mening hebben... De ironie.

[Verwijderd]

Beetje domme reactie,
Ik lees dit artikel toch, echter heeft de geschiedenis heeft ons geleerd dat vertalingslagen of interpretatie hier op tweakers maar ook op andere nieuwsbronnen nogal eens de wensen overlaat.

Juist wat Wouterg00 onder andere aangeeft is dat het voor veel mensen logisch is dat gamende mensen aangetast zijn door het spelen van geweldadige games.

Nu is dat in mijn eigen ervaring absoluut niet zo, maar ook mij is dat vroeger al met de paplepel ingegoten als waarheid.

De hoofdsponsor van dit hele onderzoek is de duitse regering, diezelfde die verplicht bloed in games groen te maken, omdat dat minder schadelijk voor de menselijke geest zou zijn.

Wauw een min 1... hoe dan?

[Reactie gewijzigd door Verwijderd op 23 juli 2024 15:02]

[Audione0]

T schijnt wel zo te zijn (ook een artikel op tweakers, kan deze alleen niet meer vinden) dat het reactie vermogen bij gamers sneller is en dat gamers sneller kunnen schakelen in stressvollere situaties en vindingrijker zijn dan niet gamers. Hier is ook wetenschappelijk onderzoek naar gedaan.

FPS Gamers schijnen in militaire trainingen beter te zijn dan niet gamers omdat men instinctief sneller reageren en zintuigelijk verder ontwikkeld zijn.

[trogdor]

Je hebt op zich wel een punt.
Aan de andere kant kan je het ook als volgt zien: op het gedane onderzoek kan je nog wel wat aanmerken. Bijvoorbeeld dat de emotionele response op plaatjes beduidend minder heftig is en minder 'uit de onderbuik' komt dan bij video, het zou zomaar kunnen dat gamers overschakelen in psycho-mode als de getoonde beelden goed aansluiten bij hun games. Dat is niet mijn mening, maar dat zou een anti-games lobby kunnen aanvoeren.
Mocht er uit dat vervolg onderzoek het zelfde resultaat komen, dan worden de poten onder dergelijke argumenten uitgeschopt en kan niemand meer beweren dat games de oorzaak zijn van bepaalde categorieen geweldsmisdrijven.
Dus dat vervolgonderzoek is nodig en welkom !

[parryfiend]

Games zijn niet de oorzaak van schietpartijen.
Een beschadigde geest (pesten. kindermishandeling, genetische predisponatie) in combinatie met gelegenheid (window of opportunity, hoe makkelijk kom ik aan wapens?) ligt ten grondslag aan dodelijke schietpartijen.

Punt is mensen willen het niet zien, die zien liever een makkelijke oplossing. Het komt door games, films en de media! Ban, ban, ban!

[Reactie gewijzigd door parryfiend op 23 juli 2024 15:02]

[Jinxbel]

Er worden in de comments te veel veralgemeningen gemaakt...
Het feit dat empathie niet vermindert is nu onderzocht en er is geen noemenswaardig verschil, maar dat is maar 1 factor die kan spelen in agressief gedrag.

Het is al langer gekend dat spelers van gewelddadige games, sneller zullen omschakelen naar geweld, en daar extremer in zijn:
http://www.sciencedirect....cle/pii/S0022103109001395

Ook is er nog een verschil tussen empathie en sympathie. en dat gewelddadige games de drempel verlagen van wat als acceptabel geweld genoemd wordt:
http://www.tandfonline.co...1080/17482798.2011.558258

en dan haal ik er maar 2 uit. Psychologie is meer dan empathie alleen.

edit: er zijn ook genoeg studies over de goeie effecten van games hoor...

[Reactie gewijzigd door Jinxbel op 23 juli 2024 15:02]

[Juke!]

offtopic: empathie beinvloedt sympathie voor zover ik begrepen heb. Het laatste kan echter geen invloed op het eerste uitoefenen of wel?

[Jinxbel]

goh daar kan ik niet direct een uitspraak over doen.
Google zegt me dit:

To sum up the differences between the most commonly used meanings of these two terms: sympathy is feeling compassion, sorrow, or pity for the hardships that another person encounters, while empathy is putting yourself in the shoes of another.

Volgens die definitie wordt sympathie inderdaad versterkt door empathie, maar dat is ook maar een factor.
Mensen met Asperger/Autisme bijvoorbeeld zijn soms super sterk in sympathie maar heel slecht in empathie.

[Brum]

Daarbij is 28 personen simpelweg te weinig om uitspraken te doen op het niveau van de hele populatie (in dit geval: mannen). Er zijn wel wat statistische methoden om iets zinnigs te doen met die sample, maar dit soort harde generalisaties moet je dan alsnog vermijden.

[Caelestis]

Typisch geval van een probleem constateren en zonder enig fundamentele bewijs het oorzaak al klaar hebben liggen.
"Een gewelddadige psychopaat is anders dan wij hoe komt dat en hoe maak je die?"
"Wat doen zij anders dan ons? oh ze spelen fps games nou dat doe ik niet en lijkt gewelddadig dus daar ligt het verschil laten we dat even testen."
"WTF hoe kan dat??? er is geen enkel verschil."

Als je objectief een onderzoek gaat doen ga je juist data genereren met een zo breed mogelijk input.
Waarom zou bijvoorbeeld een RTS minder gewelddadig zijn dan een FPS? Je bouwt een heel leger en molt je tegenstander. Zou dat dan niet een aanleiding zijn voor een dictator?
Waarom geen race games mee nemen? Immers iedereen die als een debiel gedraagt in het verkeer speelt dat toch?

Want wij doen het niet........
Je kan zulke onderzoeken toch niet serieus nemen als alle vorm van objectiviteit bij voorbaat al de deur uit is gegooid.

[Verwijderd]

Als je van wetenschap houdt dan snap je dat voor een onderzoek je parameters moet vaststellen. Dus isolatie en reductie. Dus kiezen ze specifiek voor een goed definieerbare groep.

Het is wat mij betreft ook niet zinvol om alle games over een kam te scheren.

En toch geloof ik dat games invloed hebben omdat ze soms aansluiten bij onze denkwijze.

Neem Minecraft. Je ontdekt een monster en die moet dan meteen dood. Is het echt een monster of een dier dat daar al eeuwen leefde? En dan kom jij met je industrialistische anti-natuur houding, herschept het landschap alsof je god bent en fuck de rest in je zoektocht naar grondstoffen.

Zoek de verschillen met de samenleving. Dus Mincraft bevestigd dat het blijkbaar normaal gevonden wordt om de natuur te verkloten voor productiedoeleinden.

En kids spelen dat en beseffen niet dat ze geïndoctrineerd worden met een niet bepaald 'groen perspectief'.

[CozNL]

Vendar

Het punt is dat onder normale omstandigheden de mens de huidige digitale omgeving moet kunnen onderscheiden van een natuurlijke omgeving.

Vanuit een logisch en emotioneel perspectief zou men kunnen stellen dat afwegingen en uitkomsten pertinent niet reflecterend kunnen zijn van de wereld waarin we leven. Er bestaat simpelweg niet de rekenkracht en kennis om bv de natuurwetten te simuleren naar een digitale entiteit, en daarmee al onze opgedane kennis hiervan volledig te transporteren.

Elke stimulans (digitaal/de echte wereld) zal de hersenen moeten prikkelen afwegingen te maken. Jezelf hier aan blootstellen op jonge leeftijd zou gepaard moeten gaan met begeleiding, altijd. Maar het is toch van nature normaal te verwachten dat een (jong) volwassene hier zelf zijn eigen beslissingen in kan maken. Beslissingen die eventueel door een maatschappij later kan worden beoordeelt een aangepast.

Dit is wat de wetenschap goed in de gaten moet kunnen houden, sinds de door jouw beschreven bezorgdheid voldoende gewicht zou moeten zijn om hier over over blijven te communiceren. Behoedzaamheid kan geen kwaad, en men zou zich moeten realiseren dat de lijnen tussen de twee werelden steeds steeds meer in een grijs gebied gaan zitten. Het zou onverstandig zijn om niet aan de toekomst te denken, en je af te vragen of het wellicht goed is om dit voortdurend in de gaten te houden.

Maar ik blijf van mening dat in het huidige landschap elk weldenkend en volwassen mens hier mee om moet kunnen gaan. Wanneeer iemand buiten de grenzen kleurt na herhaaldelijk geleerd te hebben dat dit niet gepast is; daar zitten consequenties aan. Als blijkt dat dit persoon enkel begeleiding heeft mogen ontvangen van een spelletje; dan lijkt het mij oneerlijk het spelletje de schuld te geven van zijn gedrag. Dit zou voorbehouden moeten zijn aan zijn/haar opvoeders. Als blijkt dat het spelletje meer invloed had dan de opvoeders, dan was er bij voorbaat al iets mis in het gedrag van het kind; en was het zeer waarschijnlijk onvermijdelijk, spelletje of niet.

P.S
Je voorbeeld vind ik lastig gezien de mens zijn historie ten opzichte van het handelen van de natuur. In jouw voorbeeld zou ik eerder stellen dat de mens z’n geschiedenis een voet afdruk heeft gezet op de digitale wereld (beinvloed). Oftwel; Minecraft werkt zo omdat al meer dan duizend jaar het zo gaat in de echte wereld. Het contronteert ons enkel met onze eigen valkuilen. Begeleiding kan het verschil zijn hoe een kind hier mee zal om gaan op latere leeftijd, binnen en buiten de digitale wereld.

[Reactie gewijzigd door CozNL op 23 juli 2024 15:02]

[Verwijderd]

Het is meer dan een confrontatie met valkuilen omdat het een terugkoppeling is. Het versterkt elkaar.

Verder, er is het probleem dat kinderen nog niet neurologisch oud genoeg zijn om gevolgen te overzien van gedrag. Volgens mij begin je pas na je 12e daar grip op te krijgen. Het is een gradient natuurlijk. Je hersens zijn rond je 26ste pas uit ontwikkelt. Nog voor die tijd kun je logischer weloverwogen beslissingen nemen.

Maar een kind heeft nog niet het kritisch vermogen om te snappen wanneer het genaaid wordt. De waarden die je al jong leert, beklijven.

Als je ziet hoe weinig mensen van ICT snappen en de gevolgen voor de samenleving, of dat negeren vanwege 'gratis' en 'gebruiksgemak' dan snap je dat ouders zonder enige besef van wat ze toestaan een kind Minecraft laten spelen 'want het ziet er onschuldig uit'.
Zelfs 'whack-a-mole' is in principe een boodschap dat mollen vervelend zijn, hoe leuk je de mol ook er uit laat zien.

Leren is de principes onderscheiden. En met games doe je iets leuks met daaronder een ongeziene les. Dat maakt de les effectief. Want leren gaat beter als het leuk is.

Ik vraag me af of men ook maar iets bewijst met dit soort onderzoek door te kijken naar gebiedjes in de hersens.

Het is heel wetenschappelijk. Maar het reduceert een mens tot hersengebiedjes. Maar als je speelt doet je hele brein mee. Dus ze vinden geen empathie probleem. Maar daaruit kun je niets concluderen behalve dat. En wat zegt dat dan over de holistische mens?

Laat sociologen en psychologen en filosofen en ethici hier eens onderzoek naar doen. Dan krijg je heel andere resultaten. Want blijkbaar treft het ons niet empathisch als we in een shooter mensen doden. Misschien kun je dan ook wel concluderen dat alle testers psychopaten waren. Of dat ze in een psychopaten-modus kwamen.

Misschien moeten we ons juist zorgen maken dat er geen verschil is...en waarom?

Want als je een monstertje dood in Minecraft of een mens in een 1ps en je vind dat empathisch gezien acceptabel, gezien mijn argumentatie over de beïnvloeding door de game, dan kun je met je conclusie ook die kant uit, dat het bijdraagt aan een acceptatie van een status quo waarin we mensen doden normaal vinden.

[Termy]

Nee.

Het is (waarschijnlijk, ik heb het originele paper niet gelezen) slechts hun hypothese geweest dat er een verschil zou zijn (zonder verwachting een experiment doen, dat is pas dom) en als je uitgaat van de hypothese "gamen maakt geweldadig/minder empathisch", dan is het logisch om een situatie/geval te bekijken die/dat het meest waarschijnlijk een verschil gaat opleveren, kortom: geweldadige shooters.

Je gaat nu helemaal los op de suggestie dat ze niet objectief zouden zijn, maar als dat alleen komt doordat ze aangaven de verwachting te hebben dat er een verschil zou zijn, dan is dat onterecht.

[Caelestis]

Correcte hypothese : Gamen heeft invloed op empathie
Men test of er games zijn die het verhogen of het verlagen.
Men trekt conclusie over invloed van games.

Incorrecte hypothese: FPS games maakt mensen minder empathisch
Men heeft geen controle data om te vergelijken dus invloed van gamen wordt niet bekeken.
Men trekt conclusie over invloed van games.

Objectief zijn gaat juist om een objectieve kijk erop. Is een beetje hetzelfde als zeggen
- Stieren haten het kleur rood want "spanje"
- Waar baseer je het op?
- Die stieren rennen op degene af die een rood doek uit hangt.
- Wist je dat stieren kleuren blind zijn?
- WTF is toch niet waar??? waarom rennen ze op dat kleur af dan?
- Omdat ze helemaal gek gemaakt worden in hun opvoeding en dat bepaalde versie grijs als slecht hebben ervaren in hun hele leven door de opvoeders.
- Dus stieren gaan je niet dood maken als je toevallig voorbij loopt met een rood shirt?
- Nope

[Termy]

Zonder te definiëren welk effect van 'invloed' je verwacht zegt het nog steeds niks. Er is niets mis met de hypothese dat de invloed negatief is op de gemeten parameter, zolang je objectief naar de data kijkt en niet die kant op stuurt met je experiment.

Je voorbeeld van de stieren is geen slecht experiment, het is een slechte conclusie uit incomplete data door confirmation bias. Het in het artikel genoemde experiment geeft helemaal geen blijk van confirmation bias, juist niet, want ze concluderen het tegenovergestelde van wat ze verwachtten!

[Caelestis]

Ze proberen het wel degelijk te sturen aangezien het er alleen om gaat om een negatief te tonen. Ze hebben geen enkel vorm van mogelijk positief beïnvloeding gebruikt.
Is er een verschil tussen je eigen land spelen een terroristen neerknallen dat je een patriottistisch gevoel krijgt of dat je andersom speelt en haat voor je eigen land genoten krijgt?
Zorgt een FPS zoals portal waarbij je helemaal niks neer knalt voor dezelfde resultaten?
Als je alleen maar demonen neer schiet verandert er dan iets in je als je wel of niet gelovig bent?
Is er een verschil te merken tussen mannen en vrouwen (oh wacht nee vrouwen zijn uitgesloten want ze worden niet agressief.......)

Enz.......

[pythagorasABC]

Ik denk dat jij niet goed snapt hoe onderzoek gedaan word.

Je moet juist een hypothese opstellen van tevoren, en een specifieke situatie testen.

Als je doet wat jij voorstelt, dan krijg je juist ongegronde conclusies, zie bijvoorbeeld xkcd.com/882

[Caelestis]

Dat de uitkomsten tussen beide groepen hetzelfde waren, verbaasde de onderzoekers; hun hypothese was juist dat er bij de gamers een verminderde activiteit zou zijn in het gedeelte van de hersenen dat bij empathie activiteit vertoont.

Waar is dit hypothese op gebaseerd en waarom zou je verbaasd moeten zijn? Tenzij je natuurlijk al verwachte gelijk te hebben voordat je begon met je onderzoek.
Ik moet zeggen dat je link het perfecte voorbeeld is van hoe het had moeten zijn maar dat de onderzoekers zelf degene waren die het jellybean probleem probeerden door te drukken.

[pythagorasABC]

Maar dat is juist de manier waarop je onderzoek doet, je verwacht A, en dan maak je een opstelling om te kijken of dat ook klopt. Aan de hand van het resultaat kun je dan zeggen dat je gelijk had (dat de hypothese correct was), of dat er een ander resultaat was.

De link van mij is juist gemaakt om te laten zien hoe het NIET moet. Zie ook bijvoorbeeld deze link, daar wordt het misschiet wat beter uitgelegd dan in een comic.

[Caelestis]

Perfecte voorbeeld van hoe het moest als in onderzoekers die objectief tests uit voeren maar dat het mis ging dat ze zelf dus het antwoord willen sturen zoals de vrouw in de comic dat probeert.

Het is niet zozeer dat ik het resultaat anders had willen zien maar het is gewoon zo jammer dat er zoveel haken en ogen aan zitten dat als een beleid maker zijn eigen agenda wil doorvoeren je dit hele onderzoek kan verdraaien of uit elkaar trekken.

Ongeacht als je wat weet van computers of überhaupt van gamen je gaat toch niet een onderzoek naar empathie doen en dan vrouwen uitsluiten omdat je denkt dat ze niet agressief worden. Je zou eerder verwachten dat als je resultaten had willen zien je bij uitstek mensen pakt met een veel sterkere empathie waardoor gevolgen makkelijker meet baar worden toch?

Nu is de hypothese eigenlijk "man tussen leeftijd 20-30 wordt psychopathisch door het spelen van CoD of CS".
Het heeft verder niks te maken met het FPS genre of zelfs empathie wat dat er gaat.

[pythagorasABC]

Het is JUIST zo dat je een kleine groep wilt testen. Als daar dan een bijzonder resultaat uit komt, kun je kijken wat de effecten zijn op andere groepen. Het is onwaarschijnlijk dat vrouwen volledig anders reageren, maar het kan natuurlijk wel iets verschillen. Hetzelfde geldt voor leeft e.d.

[Verwijderd]

Helemaal gelijk, maar je gaat niet mee in de zeitgeist die onder de gamers leeft dus verwacht maar niet dat mensen het met je eens zijn. Daarnaast is denk ik ook niet het probleem dat iedereen een moordenaar gaat worden van het spelen van deze spellen (anders waren we allemaal allang dood geweest) maar meer dat bij degene waar al een schroefje los zit het herhaaldelijk neerschieten en deze overwinning vieren (Kill streak! Brutal!) het moertje alleen maar losser gaan zitten

[CopyCatz]

What's your problem? Juist in Duitsland is veel aandacht geweest voor depressieve jeugd die ging schieten cq zelfmoord pleegde, wat constant aan shooters gelinkt werd ("bij de persoon thuis werd een exemplaar van call of duty gevonden"). Erg goed dat daar onderzoek naar gedaan is en dit nu ontkracht is. Alleen jammer dat dit onderzoek zo lang heeft geduurd dat de pers en overheid het nu drukker hebben met nog agressievere types uit het midden oosten die niet eens een shooter nodig hebben om hun empathie kwijt te raken.

[Caelestis]

Omdat het alleen gericht is op het ontkrachten van een achterlijke mythe waardoor het stigma van gamen in zijn geheel blijft staan in plaats van een gedegen onderzoek uit te voeren over wat de voor en nadelen van gamen verspreid over alle genres doen met een mens.

[Juke!]

waarom noem je het een achterlijke mythe? Was er dan al bewijs geleverd?
Kan zijn hoor, graag link naar onderzoek maar ik dacht dat het tot op heden nog nooit echt onderzocht was, dit onderzoek is belangrijker als je denkt dunkt me.

[kristofv]

Nuja.. het zou natuurlijk behoorlijk bizar zijn mocht dit wel het geval zijn.

Op TV ziet quasi iedereen dagelijks geweld. Het journaal staat bol van geweldplegingen over gans de aardbol. Maar als je fps games speelt ben je een seriemoordenaar in spé... gelukkig heeft gezond verstand het hier gehaald.

Al kan je je dan de vraag stellen of hier echt een dure studie voor nodig was.

[Nha]

Zolang de media iedere keer een nieuw zwart schaap vind zal de minder schaapachtige burger toch weer eens diep zuchten. Ooit was het comics, dan TV/films, muziek, games, what's next? Zou mij niet verwonderen als er nog waren die ik vergeten ben en er zal wel ies zijn voor comics ook dat de schuld kreeg.
Ik herinner nog goed dat Marilyn Manson plots de schuld kreeg van school shootings. Met zijn duivelsmuziek, best bannen! Nu is het dus al een tijdje de schuld van games, wordt eens tijd voor het volgende slachtoffer. Maar wat schiet er nog over?

[kristofv]

VR is een gedroomde zondebok/geldkoe voor advocaten overal.

[bbob]

Weer een onderzoek waarvan ik moet denken zegt het wel iets. De groep is 28 personen en dat is al te klein om echt uitspraken over te doen.

Daarnaast hoe oud waren de testpersonen. Emotioneel ben je als man pas rijp op je 21-22 ste.
De vraag is dus welke invloed heeft het op een 17 jarige die emotioneel nog niet volgroeid is.

Om echt onderzoek te doen zul je meer personen moeten hebben en deze over een termijn van jaren volgen, liefst vanaf kindheid. Dan praat je dus over 5-10 jarig onderzoek. Dan onder een grotere groep.

Dan blijft het natuurlijk de vraag of dit soort games invloed hebben en welke externe factoren nog invloed kunnen hebben. Stel dat in deze groep van 28, 2 personen zouden zijn die anders zouden reageren heb je het al over bijna 7%.

[kristofv]

Ik moet bekennen dat ik het niet ver genoeg gelezen heb om zaken die je aanhaalt opgemerkt te hebben .. maar inderdaad dat maakt het 'onderzoek' des te meer overbodig.

Ach het is niet meer dan de zoveelste schietkoe in de rij om het falen van de moderne maatschappij te proberen afschuiven op iets.

[Shaha]

28 personen is inderdaad niet zo veel, in het algemeen.
Het lastige van dit soort stellingen ("... heeft geen effect") is dat statistische tests alleen gebruikt kunnen worden om aan te tonen dat iets wel een significant effect heeft. Als je geen significant effect vindt kan dit (minstens) drie dingen betekenen:
1. Je had pech (toeval, kan natuurlijk ook een reden zijn voor een wel-significant effect)
2. Er is echt geen (biologisch) effect
3. Je had niet genoeg statistische "power" om het aanwezige effect aan te tonen. Dit kan komen door een grote variatie in de gemeten waarden, doordat het effect redelijk klein is, of doordat je te weinig proefpersonen had.

Als je dus correct een conclusie wilt trekken uit dit onderzoek moet je zeggen: onderzoekers hebben niet aangetoond dat spelers van fps-spellen minder empathisch zijn.

[Derekboy2000]

FPS gamen blijkt ook je reactie vermogen te verbeteren.

Alleen zal ik helaas nog steeds een discussie hebben met me ouders over gamen. En dit zal helaas niks veranderen. Maar wel mooi dit

[Reactie gewijzigd door Derekboy2000 op 23 juli 2024 15:02]

[AJediIAm]

Gaming verbetert ook je ruimtelijk inzicht, probleem analyse en oplossingen vermogen, logisch denken, out of the box denken, samenwerking en Engels om maar een paar positieve eigenschappen te noemen. Dit is natuurlijk afhankelijk van het spel. Portal is misschien wel het beste voorbeeld (ongeacht of het nu een FPS is of niet), maar er zijn oom veel studies over de positieve effecten van world of warcraft.

[Verwijderd]

Misschien kun je ze een link naar pagina's als deze sturen

[Derekboy2000]

Al gedaan, alleen heb nog geen reactie gekregen

[BUR]

Ik had dat artikel ook gelezen, ging over een groep Simcity spelers en een groep FPS spelers. Onderling verschil in reactietijd en correctheid van de actie was 25%. Na 3 dagen niet gamen was het verschil tussen de groepen verdwenen.

QUOTE: "Spelers van actiegames maken meer juiste beslissingen per tijdseenheid"
Verhaal op T.net niet meer gevonden maar dit gaat over hetzelfde onderzoek:
http://www.nu.nl/games/23...gere-reactiesnelheid.html

Dit verhaal heeft een beetje de zelfde strekking:
nieuws: Hersenen gamers verwerken visuele prikkels sneller

[Reactie gewijzigd door BUR op 23 juli 2024 15:02]

[jwal]

Ze kunnen beter onderzoeken of vooringenomen onderzoekers, media en politici, die al 20 jaar proberen gaming te demoniseren, aggressie oproepen bij gamers. Dan hebben ze ook eens een positief resultaat

[Znorkus]

Nouja vooringenomen... Ze gingen toetsen of gamen agressie oproept. De hypothese is dan domweg: gamen roept agressie op. De nulhypothese is: gamen roept geen agressie op. Niets met vooringenomenheid te maken, gewoon methodologie uit het boekje.

Dat de onderzoekers zelf verbaasd zijn over de resultaten houdt in principe geen verband met de kwaliteit of betrouwbaarheid van het onderzoek.

Het is zeer mooi dat dit 'nulresultaat' gewoon gepubliceerd wordt. Vaak komt het voor dat zon studie in een la verdwijnt vanuit de stompzinnige overweging 'dat er niks uitkwam'. Natuurlijk kwam er wat uit, geen verschil tussen de groepen is dit geval belangrijk om te weten.

En 'gedachten over vervolgonderzoek' is een standaard onderdeel v e artikel. Moet je verder niet veel achter zoeken.

(Ben onderzoeker)

[Reactie gewijzigd door Znorkus op 23 juli 2024 15:02]

[jwal]

Haha sorry ik bedoel jou natuurlijk niet

Ik doel ook niet specifiek op dit onderzoek. Het verhaal dat gaming aggressie oproept is al in de jaren 90 opgepakt door verschillende politici en media en probeerde dat dmv onderzoek te bewijzen. Maar het onderwerp was gepolitiseerd en was daardoor vaak niet neutraal onderzocht, maar met een achterliggende agenda.

[Znorkus]

Ik bedoelde jou ook niet hoor ;-)

Voor mij als academicus is het elke keer weer een doorn in het oog, dat 'proberen te bewijzen'. Dat is geen kennis vraag, dan ben je idd met politiek bezig. Je punt maken. Onderzoek is een meetinstrument, geen ammunitie voor je opinies. Helaas is dit punt voor veel collega s nog een grote uitdaging.

(En maar afgeven op die Diederik Stapel ondertussen, want dAt mag natuurlijk niet he ;-) )

[Enai]

Vraagje: gaat het hier enkel om de impact van het spelen van een shooter als zodanig, of ook om de "multiplayer experience" (met bijbehorende scheldwoorden die in het rond vliegen, trolls, enz)?

Kan me voorstellen dat een potje knallen op computer geen nadelige gevolgen heeft maar dat je onderhand depressief wordt van je medespelers.

[REDSD]

Counter strike word onder andere genoemd, het lijkt me sterk dat die mensen dagelijks 4 uur met alleen bots spelen.

Wat betreft de trolls, dat heeft meer te maken met de persoonlijkheid van de mensen. Net zoals bij het voetballen ook altijd de zelfde mensen gaan knokken.

[Croqy]

Ik denk dat er best veel mensen zijn die gamen als uitklaatklep gebruiken. In een multiplayer game ben je met je avatar lekker anoniem en kun je allerlei sociale interactie hebben waarmee je even je frustraties botviert, of je op enigerlei wijze beter kunt voelen. Op zich is dat misschien wel goed als dat werkt, het is alleen wel jammer dat andere gamers daar dan weer de dupe van moeten worden.
Kunt bijna geen normaal potje overwatch meer spelen.

[com2,1ghz]

Man man man je wilt toch soms gewoon even helemaal losgaan. Het is gewoon heerlijk om even om met bijv Carmageddon even weer het rugbyteam dood te rijden of die kut opa met zn rolator aan te tikken met je achterbumper.
Of zoals het plaatje afbeeld even losgaan met CoD waar je het hele vliegveld neermaait. De volgende ochtend zit je braaf op kantoor te programmeren

[AJediIAm]

Tja, dat spreekt dan weer in het voordeel van de tegenpartij. Zelf heb ik nu nooit de gedachten "die kut opa met zn rolator aan te tekken met je achterbumper" of het nu in een spel is of niet. Ook geloof ik niet dat jij enig probleem hebt om een doel en de werkelijkheid te scheidrn. Toch denk ik dat dit soort uitspraken en gedachten laten zien dat onze normen online en offline toch ver uit elkaar liggen en op plekken zoals Facebook is die grens dusdanig vaag dat uitspraken en gedrag weldegelijk echte impact hebben.

Wat ik aan wil geven is dat dit onderzoek misschien redelijk voor de hand ligt alleen vertelt wat we eigenlijk al lang weten, maar dit is een serieus onderwerp en de impact op met bane jong kinderen moet in de gate gehouden worden.

[com2,1ghz]

Vroeger was het normaal dat je als kind zijnde stoute dingen kon doen. Nu maakt iedereen zich zorgen en denkt dat zijn kind professioneel hulp nodig heeft.
Ik was er ook zo een die vroeger op de basisschool geweren en bommen ging tekenen. Vond het geweldig. Vraag me af hoe ik zou eindigen als ik dat anno 2017 zou doen.

Dat er idioten in de maatschappij zijn klopt, maar om nou alles te betuttelen.

[AJediIAm]

Volgens mij is er op dat gebied niet zo veel verandert. Er is niets mis met soldaatje spelen en papieren pijltjes schieten of zo af en toe een kleine vechtpartij.

De trend waar ik op doel is dat het te makkelijk is om op internet dingen te schrijven in vergelijking met het in iemand z'n gezicht zeggen. Mensen en ook kinderen gedragen zich anders online. Ik vind dit een nuttige onderzoeksgebied waar serieus aandacht aan besteed moet worden.

Voor auto rijden geldt een vergelijkbare disassociate. Sommige zachtaardige personen gedragen zich als monsters in het verkeer. Agressieve in het verkeer is een bekend verschijnsel en er wordt actief aan gewerkt om dat onder controle te houden.

[Znorkus]

Mooi plastisch verwoord ;-)