Inleiding
Tot nu toe bekeken we vooral RTX 3080's uit het 'mainstreamsegment', voor zover je daarvan kunt spreken bij dit type kaarten. Gigabyte en MSI leverden onlangs ook hun absolute topmodellen af in ons testlab. Deze fabrikanten laten met respectievelijk de Aorus Xtreme en de Suprim X zien waartoe ze in staat zijn bij het ontwerpen van een ultieme GeForce RTX 3080. Dan rest vanzelfsprekend de vraag wie daarin het beste is geslaagd. Verder konden we twee kaarten testen die het juist van hun scherpe prijs moeten hebben: de MSI Ventus 3X en de Zotac Trinity OC.
Trage start, hoge topsnelheid
In eerste instantie focusten de verschillende fabrikanten vooral op modellen met een relatief lage adviesprijs. Dat had twee belangrijke redenen: enerzijds wilden ze zoveel mogelijk aan het verzoek van Nvidia voldoen om dicht bij de officiële adviesprijs te blijven, anderzijds waren er nog amper binned chips beschikbaar die geschikt zouden zijn voor de hoogste klokfrequenties. Dat had op zijn beurt weer alles te maken met de late leveringsstart van de nieuwe Nvidia-gpu's, die we in onze eerste round-up al uitgebreid hebben behandeld.
De Gigabyte Aorus Xtreme en de MSI Suprim X zijn dan ook veruit de hoogst geklokte kaarten die we tot nu toe hebben getest. Op papier was de MSI Gaming X Trio de snelste kaart uit onze eerste round-up, met een boostsnelheid voor de gpu van 1815MHz. De twee kaarten die we voor deze round-up hebben getest, zijn allebei geklokt op 1905MHz, waarbij de MSI via een schuifje in de Dragon Center-software zelfs op 1920MHz in te stellen is. Nvidia's boostalgoritme gebruikt die waarde weliswaar als referentie, maar klokt in de praktijk vaak nog een stuk verder, dus dat belooft wat.
:strip_exif()/i/2004072124.jpeg?f=imagearticlefull)
Een lege Pricewatch
Normaal gesproken zouden we nu vast de prijzen noemen. In de Pricewatch zijn echter nauwelijks prijzen te vinden doordat shops niet-leverbare producten vaak uit de aangeleverde feeds verwijderen. In de Hardware Info Prijsvergelijker zijn wel verschillende prijzen te vinden. De Gigabyte Aorus Xtreme kost bij diverse winkels rond de duizend euro. De MSI Suprim X is bij twee shop voor 949 euro te bestellen, maar staat elders eveneens voor 999 euro in de prijslijsten. De Zotac RTX 3080 Trinity OC kost nu minstens 859 euro, maar is eerder voor 818 euro te bestellen geweest. De MSI Ventus 3X ten slotte is op dit moment nog nergens te bestellen, maar op basis van de prijs van de iets snellere OC-versie moet dit model uiteindelijk rond Nvidia's adviesprijs uitkomen.
Naarmate de verkrijgbaarheid verbetert, zal daar vast nog wat van afgaan, maar in vergelijking met de adviesprijs van 719 euro voor de Founders Edition zijn de Gigabyte Aorus Xtreme en MSI Suprim X hoe dan ook kaarten voor wie een diepe portemonnee heeft. Uiteraard hebben we ook andere fabrikanten gevraagd om hun topmodel in te sturen voor deze test. ASUS had helaas geen Strix OC-uitvoering beschikbaar voor ons; EVGA reageerde niet op ons verzoek.
Gigabyte RTX 3080 Aorus Xtreme
Hoewel we de Gigabyte GeForce RTX 3080 Aorus Xtreme in absolute zin nog altijd gerust een bakbeest kunnen noemen, is hij met een lengte van net geen 32cm de kleinste van het tweetal dat we vandaag bespreken. Daarmee is hij in de lengte zelfs amper groter dan de Gaming OC met drie 90mm-ventilators, maar de Maxcovered-koeler op de Aorus Xtreme is op andere punten toch wel imposanter.
Zoals tegenwoordig standaard in het high-end segment, zien we drie ventilators met een dubbele kogellager, maar die zijn een stuk groter dan bij de Gaming OC. De twee buitenste ventilators meten maar liefst 115mm in doorsnee, de middelste draait in tegengestelde richting en heeft een diameter van 100mm. Ook ASUS past die techniek sinds deze generatie toe, waar Gigabyte smalend naar verwijst in de documentatie die we over deze videokaart hebben ontvangen. Het geheel levert een tot 16 procent hogere warmteafvoer, aldus de fabrikant. Bijzonder is bovendien het frame met luchtgeleidingskanalen dat onder de buitenste ventilators is geplaatst en tot nog eens 5 procent betere koelprestaties moet leiden.
:strip_exif()/i/2004063756.jpeg?f=imagearticlefull)
De heatsink zelf maakt door middel van een forse koperen plaat contact met de gpu en geheugenchips. Deze baseplate is bijna net zo groot als het binnenste deel van het koelblok, dat in totaal een 106 procent grotere koeloppervlakte heeft dan de Aorus-kaarten uit de RTX 20-serie. Die ruimte komt vooral uit de hoogte; de kaart neemt bijna vier complete uitbreidingssloten in beslag en is daarmee zonder twijfel de dikste kaart die we ooit hebben getest, letterlijk.
Het custom pcb beslaat slechts iets meer dan de helft van de totale koeler. De buitenste ventilator blaast als het ware door de kaart heen, waarvoor ruime uitsparingen zijn aangebracht in de zwarte, metalen backplate. Andere noemenswaardige zaken zijn de bios-schakelaar tussen de standaard 'OC mode' en een 'silent mode' - we hebben ze uiteraard allebei doorgemeten - en de aangepaste monitoruitgangen. In totaal beschik je over zes aansluitingen: driemaal DisplayPort en driemaal HDMI. Wel ben je door de beperkingen van de gpu beperkt tot vier gelijktijdig aangesloten schermen en is de middelste HDMI-poort beperkt tot HDMI 2.0 in plaats van 2.1.
:strip_exif()/i/2004068660.jpeg?f=imagenormal)
Op de zijkant van de videokaart, die in het merendeel van de systemen richting het zijpaneel gericht zal zijn, heeft Gigabyte een lcd'tje geplaatst. Daarop kun je actuele informatie over de videokaart weergeven, zoals de gpu-temperatuur, maar ook eigen teksten en gifjes behoren tot de mogelijkheden. Standaard is er een gifje van Aorus-mascotte Chibi aanwezig, waarvan je ook een fysiek beeldje meegeleverd krijgt.
:strip_exif()/i/2004068658.jpeg?f=imagenormal)
Gigabyte verkoopt overigens ook de RTX 3080 Aorus Master, die voor ongeveer 50 euro minder van eigenaar wisselt. Dat is praktisch dezelfde kaart, met voor zover wij weten maar drie verschillen: er zijn twee in plaats van drie 8-pinsstroomconnectors, de kloksnelheid van 1845MHz is 60MHz lager en je moet het bijgeleverde robotje missen. Een nieuwe revisie zou zelfs wel de volle drie stoomstekkers hebben, al is het niet duidelijk of die op dit moment al wordt uitgeleverd.
MSI RTX 3080 Suprim X
Waar de Gaming X Trio van MSI al hoge ogen wist te gooien in onze oorspronkelijke round-up, beweert MSI met de RTX 3080 Suprim X een nóg betere videokaart te hebben gemaakt. De marketingafdeling van het bedrijf heeft een mooi backroniem gevonden bij de modelnaam: superior-profound-impossible. De Suprim X is met bijna 34cm in elk geval nog een stukje langer dan het model dat we eerder hebben getest en ook dan de Aorus Xtreme, al blijft de dikte een stuk meer binnen de perken.
MSI heeft zijn topmodel voorzien van een Tri Frozr 2S-koeler, waarbij de wat agressief uitziende shroud van de Gaming X Trio is vervangen door een rechthoekig en wat strakker ontwerp. De drie Torx 4.0-ventilators met een dubbele kogellager zijn ongewijzigd aanwezig, inclusief de 'open' buitenring die steeds twee ventilatorbladen met elkaar verbindt. In het koelblok zien we enkele opvallende wijzigingen. Zo maken de zeven heatpipes niet langer direct contact met de processor, maar gaat dat via een vernikkeld koperen baseplate. Bovendien is er een achtste heatpipe toegevoegd, die exclusief het geheugen koelt.
:strip_exif()/i/2004063760.jpeg?f=imagearticlefull)
Een andere belangrijke verandering is de backplate. Bij de Gaming X Trio was die gemaakt van een combinatie tussen plastic en grafeen, op de Suprim wordt weer ouderwets een metalen backplate geschroefd. Op diverse plekken zijn forse thermalpads aangebracht, zodat de backplate daadwerkelijk een bijdrage kan leveren aan de koeling. Voor extra stevigheid is er ook aan de voorzijde een metalen versterkingsplaat gemonteerd en krijg je een verstelbaar pootje meegeleverd.
:strip_exif()/i/2004063762.jpeg?f=imagearticlefull)
De printplaat is maar een paar centimeter korter dan de koeler, waardoor de drie 8-pinsstekkers bijna aan het uiteinde konden worden geplaatst. De vrm bestaat uit zestien 50A-fasen voor de gpu, met nog eens vier stuks extra voor het geheugen. Dat is respectievelijk drie en één fase meer dan op de Gaming X Trio. Naast de stroomconnectors treffen we een bios-schakelaar aan, waarmee je kunt kiezen tussen de gaming- of silent modi. Aan de monitoraansluitingen heeft MSI ten opzichte van de Founders Edition echter niets veranderd: driemaal DisplayPort en één keer HDMI 2.1 is waar je het mee moet doen.
:strip_exif()/i/2004068662.jpeg?f=imagenormal)
Net als Gigabyte heeft ook MSI een goedkopere versie beschikbaar, de Suprim zonder X. Voor zover ons bekend zal de kloksnelheid het enige verschil zijn, maar vooralsnog is alleen de Suprim X daadwerkelijk terug te vinden in de Pricewatch.
MSI Ventus 3X en Zotac Trinity OC
Over de twee goedkopere, nieuw geteste kaarten valt iets minder te vertellen, al is het maar omdat de fabrikanten dat zelf ook minder graag doen, maar dat maakt ze niet minder interessant. Immers, als je voor een dubbeltje op de eerste rang kunt zitten, waarom dan niet?
MSI RTX 3080 Ventus 3X
De MSI GeForce RTX 3080 Ventus 3X is op het moment van schrijven de laagst gepositioneerde RTX 3080-videokaart van de fabrikant. Van de RTX 3070 en lager zijn er ook nog goedkopere varianten, zoals de Ventus 2X, maar die bestaan bij de RTX 3080 (nog) niet. De grijs-zwarte triplefankoeler op de Ventus 3X doet meer dan een beetje denken aan de enigszins ondergesneeuwde Duke-serie bij de RTX 20-videokaarten. Onder het motto 'take the essentials' is het een kaart zonder opsmuk en rgb-lampjes, maar moeten de koelprestaties op niveau blijven.
Met een lengte van 30,5cm en vooral een breedte van 12cm is de Ventus 3X duidelijk compacter dan de Gaming X Trio of Suprim X. De kaart neemt ongeveer tweeënhalf uitbreidingsslot in beslag en wordt geleverd met een extra steuntje tegen doorzakken. Opvallend is de backplate, die in tegenstelling tot bij de Suprim X niet van metaal is, maar van een combinatie van grafeen en (vooral) plastic.
De koeler maakt gebruik van zes afgeplatte heatpipes die rechtstreeks contact maken met de gpu. De geheugenchips en vrm's maken door middel van thermalpads contact met het koelblok, waarbovenop drie 100mm-ventilators van de Torx 3.0-generatie zijn gemonteerd. Dat type ventilators kwamen we bij de voorgaande generatie op de high-end Gaming X-kaarten tegen. Uiteraard worden ze semipassief aangestuurd, wat betekent dat ze stilvallen als je je videokaart niet belast.
Naast de non-OC-editie van de ASUS TUF en natuurlijk de Founders Edition is de MSI Ventus 3X de enige RTX 3080 die niet is voorzien van een fabrieksoverklok. De opgegeven boostsnelheid is 1710MHz, 30MHz minder dan bij de Ventus 3X OC. MSI heeft ons laten weten dat het in de Benelux alleen de Ventus 3X OC zal voeren, al kun je de non-OC-versie wel tegenkomen in complete systemen en wellicht via de zogenaamde 'grijze' verkoopkanalen.
Zotac RTX 3080 Trinity OC
Strikt genomen is de RTX 3080 Trinity OC niet de laagst gepositioneerde Zotac-kaart, want er is ook nog een non-OC-editie van deze kaart. De 'overklok' op de OC-versie is met 15MHz echter uiterst marginaal. Het ontwerp van de koeler is ingetogen, met zwart en donkergrijs als hoofdkleuren, maar de hoekige shroud geeft de kaart toch nog een uniek tintje. Alleen bovenop en in de backplate is wat rgb-verlichting verwerkt.
De videokaart is met bijna 32cm relatief lang, maar met 12cm niet al te breed. De Trinity OC neemt drie uitbreidingsslots in beslag en is uitgerust met drie 90mm-ventilators. Als we de koeler van dichterbij bekijken, zien we dat de gpu wordt gekoeld via een baseplate waar zeven heatpipes doorheen lopen. Het contact met de geheugenchips wordt via thermalpads gemaakt, terwijl de vrm-koeling is verwerkt in een frame dat primair extra stevigheid biedt. Uiteraard draagt ook de zwarte backplate daaraan bij.
Het pcb beslaat slechts ongeveer twee derde van de totale lengte van de Zotac. Daardoor blaast de buitenste ventilator deels door de videokaart, en dus het koelblok, heen. Het nadeel is echter dat de twee stroomconnectors veel meer richting het midden van de kaart zitten dan bij bijvoorbeeld de MSI Ventus.
Vergelijkingstabel
In de onderstaande tabel vergelijken we de Gigabyte Aorus Xtreme en MSI Suprim X met de 'reguliere' modellen van beide fabrikanten, respectievelijk de Gaming OC en de Gaming X Trio. Onderaan deze pagina vind je eenzelfde tabel waarin we de MSI Ventus 3X en Zotac Trinity OC vergelijken met andere relatief betaalbare RTX 3080's.
Uiteraard is de opgegeven boostclocksnelheid een flink stuk hoger bij de high-end modellen. De Aorus Xtreme is ook veel forser dan de Gaming OC, in alle drie de dimensies. Bij MSI is aan de afmetingen amper wat veranderd, al moeten we daarbij wel zeggen dat de Gaming X Trio al niet bepaald compact was.
:strip_exif()/i/2004068664.jpeg?f=imagearticlefull)
Verder heeft Gigabyte het aantal monitoraansluitingen opgeschroefd en een derde stroomconnector toegevoegd, die de Gaming X Trio al had. De vrm-opstelling is uitgebreid naar zestien fasen voor de gpu en vier voor het geheugen, steeds met 50A-powerstages. Een laatste opvallende eigenschap is de veel hogere maximale stroomlimiet, oftewel het maximum dat je bij overklokken kunt instellen. Oorspronkelijk ging MSI daarin nog 10W verder dan Gigabyte, maar inmiddels heeft laatstgenoemde een bios beschikbaar gesteld dat de stroomlimiet verder opkrikt naar 450W. Tenzij je gaat overklokken met extreme koelmethoden, heb je daar in de praktijk overigens niet al te veel aan. Een snelle test met de maximale power limit van 450W leverde hooguit enkele tientallen megahertz winst op.
| |
Nvidia Founders Editon |
Gigabyte Gaming OC |
Gigabyte Aorus Xtreme |
MSI Gaming X Trio |
MSI Suprim X |
| Richtprijs |
€ 719 |
€ 769 |
€ 999 |
€ 799 |
€ 899 |
| Boostclockfreq. |
1710MHz |
1800MHz |
1905MHz |
1815MHz |
1905MHz |
| Aantal ventilators |
2 |
3 |
3 |
3 |
3 |
| Lengte |
28,5cm |
32cm |
33,6cm |
32cm |
32cm |
| Breedte |
11,2cm |
12,9cm |
14cm |
14cm |
14cm |
| Dikte |
Dualslot |
Tripleslot |
4-slot |
Tripleslot |
Tripleslot |
| Beeldaansluitingen |
1x HDMI, 3x DP |
2x HDMI, 3x DP |
3x HDMI, 3x DP |
1x HDMI, 3x DP |
1x HDMI, 3x DP |
| Stroomtoevoer |
1x 12-pins
(met adapter) |
2x 8-pins |
3x 8-pins |
3x 8-pins |
3x 8-pins |
| Vrm |
15+3 |
13+4 |
16+4 |
13+3 |
16+4 |
| Power limit (standaard / max.) |
320/370W |
340/370W |
370/420W, 450W met BIOS F3 |
340/350W |
370/430W |
In de onderstaande tabel vergelijken we de MSI Ventus 3X en Zotac Trinity OC met enkele van de eerder geteste RTX 3080's, specifiek de modellen die dicht in de buurt van Nvidia's adviesprijs blijven. De MSI Ventus 3X is samen met de Founders Edition en de ASUS TUF Gaming (non-OC) de enige kaart die geen fabrieksoverklok heeft. Verder valt op dat het niet mogelijk is om de power limit op te schroeven. Zotac biedt op dat vlak wat meer ruimte, maar nog altijd duidelijk minder dan bijvoorbeeld ASUS.
| |
Nvidia Founders Editon |
Gigabyte Gaming OC |
ASUS TUF Gaming |
MSI Ventus 3X |
Zotac Trinity OC |
| Richtprijs |
€ 719 |
€ 769 |
€ 729 |
€ 719 |
€ 749 |
| Boostclockfreq. |
1710MHz |
1800MHz |
1710MHz |
1710MHz |
1725MHz |
| Aantal ventilators |
2 |
3 |
3 |
3 |
3 |
| Lengte |
28,5cm |
32cm |
30cm |
30,5cm |
32cm |
| Breedte |
11,2cm |
12,9cm |
12,7cm |
12cm |
12cm |
| Dikte |
Dualslot |
Tripleslot |
Tripleslot |
Tripleslot |
Tripleslot |
| Beeldaansluitingen |
1x HDMI, 3x DP |
2x HDMI, 3x DP |
2x HDMI, 3x DP |
1x HDMI, 3x DP |
1x HDMI, 3x DP |
| Stroomtoevoer |
1x 12-pins
(met adapter) |
2x 8-pins |
2x 8-pins |
2x 8-pins |
2x 8-pins |
| Vrm |
15+3 |
13+4 |
16+4 |
13+3 |
13+3 |
| Power limit (standaard / max.) |
320/370W |
340/370W |
340/375W |
320/320W |
320/336W |
Testverantwoording
Voor de tests van deze GeForce RTX 3080-videokaarten gebruiken we hetzelfde testsysteem als in onze oorspronkelijke round-up, gebaseerd op een Ryzen 9 3900XT, MSI MEG X570 Godlike-moederbord, 32GB G.Skill Trident Z Royal-geheugen (2x16GB in dualchannel) op een snelheid van 3600mt/s en twee ssd’s: een Samsung 970 EVO 250GB als bootdrive en een Kioxia Exceria+ 2TB, waarop alle games zijn geïnstalleerd. Verder bestaat het systeem uit een be quiet Dark Power Pro 12 1500W-voeding en een uitgebreide waterkoelset van Alphacool. Als besturingssysteem is uiteraard de nieuwste versie van Windows 10 Pro 64bit geïnstalleerd.
| Testsysteem |
| Processor |
AMD Ryzen 9 3900XT @ 4,2GHz |
| Moederbord |
MSI MEG X570 Godlike (bios v1.9) |
| Werkgeheugen |
G.Skill Trident Z Royal 32GB DDR4-3600 CL16-16-16-36 |
| Ssd |
Samsung 970 EVO 250GB (OS) + Kioxia Exceria 2TB (games) |
| Voeding |
be quiet Dark Power Pro 12 1500W |
| Koeling |
Alphacool Eisblock XPX, Alphacool XT45 480mm-radiator, Alphacool D5-waterpomp, be quiet Pure Wings 2-ventilators |
| Besturingssysteem |
Windows 10 Pro 64bit May 2020 Update (2004) |
:strip_exif()/i/2003895732.jpeg?f=imagearticlefull)
Methodiek
In deze review focussen we op de onderlinge verschillen tussen de RTX 3080-uitvoeringen van diverse fabrikanten. In grote lijnen zullen de prestaties van alle kaarten met dezelfde gpu vergelijkbaar zijn. Om kleine verschillen te kunnen ontdekken die voortkomen uit bijvoorbeeld firmware, keuzes bij het pcb-ontwerp en natuurlijk de kwaliteit van de koeler, testen we minder games dan in een complete gpu-review, maar testen we per game wel een stuk uitgebreider.
We hebben vier games uitgezocht waarin het goed mogelijk is om een langere test van tien minuten uit te voeren. Op de volgende pagina beschrijven we per game wat we exact doen. Tijdens elke test loggen we zo'n beetje alles wat er te loggen valt: prestaties met PresentMon natuurlijk, maar ook temperatuur, klokfrequentie, ventilatorsnelheid en ga zo maar door. Wie bekend is het met het duurtestconcept, zou dit als vier individuele duurtests kunnen zien. Tien minuten is daarvoor ruimschoots voldoende; bij het merendeel van de kaarten worden de stabiele kloksnelheid en temperatuur al binnen enkele minuten bereikt. Alle games testen we op 4k-resolutie met ultra settings.
Uiteraard hebben we alle RTX 3080's getest met dezelfde driver: 456.16. De RTX 3080 Founders Edition hebben we op identieke wijze getest. Doordat we andere, langere tests gebruiken en het testsysteem verschilt, zijn de cijfers niet een-op-een vergelijkbaar met die uit onze gpu-reviews. Ook hebben we de games vooral uitgezocht op geschiktheid voor een langer durende benchmark en bijvoorbeeld niet op een 'eerlijke' verhouding tussen games met een AMD- of Nvidia-bias. Deze review is dus uitdrukkelijk niet bedoeld om vergelijkingen tussen videokaarten met verschillende gpu's te maken. Daarvoor verwijzen we je graag naar onze uitgebreide RTX 3080-review, of de RX 6900 XT-review voor resultaten met een Ryzen 5000-processor.
Geluidsproductie en stroomverbruik
Naast de prestaties meten we ook de geluidsproductie en het stroomverbruik van videokaarten. De meting van de geluidsproductie doen we in een geluiddichte doos op een afstand van 30cm, met de decibelmeter schuin op de videokaart gericht. De drempelwaarde voor onze metingen is 18dB(A); dat mag je opvatten als volledig stil. Tijdens de idle-test wordt de videokaart vanzelfsprekend niet belast. De load-test is gebaseerd op een verlengde gametest van tien minuten, zodat de videokaart tijd heeft om op te warmen en zijn maximale geluidsproductie te bereiken.
De stroommeting voeren we uit met een zogenaamde riserkaart van fabrikant Adex, die we tussen het PCIe-slot en de videokaart in plaatsen. Op die manier kunnen we niet alleen de stroom meten die door de losse stroomkabels loopt, maar ook het vermogen dat de videokaart rechtstreeks uit het PCIe-slot betrekt. Voor de meting zelf vertrouwen we op verschillende exemplaren van de Tinkerforge Voltage/Current Bricklet 2.0. Voor de slotmeting is de riserkaart met zo’n bricklet uitgerust. Om de stroom van de peg-kabel te meten, is de bricklet samen met de benodigde connectors op een speciaal voor onze test ontworpen printplaat geplaatst. Afhankelijk van het aantal stroomkabels dat een videokaart vereist, gebruiken we uiteraard diverse meters.
Prestaties
We trappen af met een aantal synthetische benchmarks. 3DMark is natuurlijk geen game, maar wel een consistente test die een eerste indruk geeft van de onderlinge verhoudingen. Fire Strike is de DirectX 11-test van 3DMark, Timespy draait in DirectX 12 en Port Royal voegt daar nog eens raytracing aan toe.
Zie voor een toelichting over 'sample 1' en 'sample 2' van de MSI Ventus 3X de conclusiepagina.
- 3DMark Firestrike Ultra
- 3DMark Timespy
- 3DMark Port Royal
De MSI Ventus 3X en Zotac Trinity OC behoren tot de langzaamste RTX 3080's die we tot nu toe getest hebben. Ze wedijveren doorgaans met de ASUS TUF non-OC.
De MSI Suprim X en Gigabyte Aorus Xtreme vinden we in de bovenste helft van de grafieken terug, maar doen het niet echt consequent beter dan de eerder geteste modellen. Het verschil tussen de stille en normale modi is wat prestaties betreft uiterst beperkt. Hier en daar wint de 'quiet mode' zelfs, maar dat zal vooral te wijten zijn aan de zeer kleine marges.
Kijken we naar de gemiddelde kloksnelheid in de vier door ons geteste games, dan weet de Gigabyte Aorus Xtreme dicht op de MSI Gaming X Trio te kruipen, maar er net niet overheen te gaan. In de stille modus klokt hij duidelijk lager dan wanneer we het primaire bios gebruiken, terwijl dat verschil er bij MSI praktisch niet is. De Zotac Trinity OC en MSI Ventus 3X sluiten de grafiek af.
De eerste game waarin we een duurtest hebben uitgevoerd, is Assassin's Creed: Odyssey, de op-één-na-recentste game in deze langlopende serie. Hij is al wat ouder, maar desondanks nog altijd behoorlijk zwaar voor zelfs de snelste videokaarten en bovendien geschikt om op consistente wijze langere benchmarks uit te voeren. Daartoe starten we een 'discovery tour', waarin we zonder (variabele) vijanden tegen te komen naar vaste plekken lopen.
Van de nieuwe kaarten klokt de Gigabyte Aorus Xtreme in de standaardmodus het hoogst. Met een stabiele kloksnelheid van 2025MHz komt hij nog nipt hoger uit dan de MSI Gaming X Trio. De Suprim X komt uit rond de 1950MHz, net iets onder de Gigabyte in zijn stille modus. De Zotac Trinity OC en MSI Ventus 3X klokken het laagst.
Ook de racegame F1 2020 is ideaal om gedurende langere tijd te testen. De MSI Suprim X komt op 1915MHz uit in beide modi, terwijl de Aorus Xtreme in zijn standaardmodus aanmerkelijk hoger klokt dan in de stille modus.
In de nieuwste Tomb Raider-game blijft de eerder geteste MSI Gaming X Trio de snelste, met de Suprim X op een forse achterstand van ongeveer 100MHz. De Aorus Xtreme neemt met gemiddeld 1970MHz de tweede plek in, maar klokt in zijn stille modus rond het niveau van de Suprim. De Zotac en MSI Ventus eindigen weer onderaan.
Tot slot Metro Exodus, waarbij de meeste kaarten nogal fluctueren in kloksnelheid. Blijkbaar is deze game geen enorm constante load. De korte boosts die je hier en daar ziet, zijn toe te schrijven aan de laadtijd van ongeveer acht seconden tussen de benchmarkruns, maar die zijn veel te kort om de kaart significant te laten afkoelen. Vandaar dat de kaart doorgaans al gauw weer stabiliseert.
De MSI Suprim X lijkt in zijn stille modus wat sneller. Navraag bij MSI leert ons dat er geen prestatieverschil zou moeten zijn tussen beide bios'en, maar goed, in absolute zin is het verschil ook te verwaarlozen.
Temperatuur en geluidsproductie
De prestaties van een koeler hebben natuurlijk altijd twee kanten: de temperatuur en de geluidsproductie. Als we om te beginnen naar de temperaturen kijken, valt op dat aardig wat fabrikanten de gpu wat warmer laten worden dan bij voorgaande generaties. Bij navraag blijkt dat een gevolg van Nvidia's eigen guidelines, waarin staat dat de Ampere-gpu's wat beter tegen hoge temperaturen kunnen dan bij Turing het geval was.
- Temperatuur (maximaal)
- Geluidsdruk idle (30cm)
- Geluidsdruk load in-game (30cm)
Bij de temperaturen zien we een verrassende 'winnaar'. Zotac koelt zijn RTX 3080 Trinity OC tot 58°C, waarmee hij nog koeler is dan de ASUS TUF Gaming. Ook Gigabyte en MSI houden topmodellen in de standaardmodus vrij koud, maar in de stille modus laat vooral MSI de temperatuur wat verder oplopen. De Ventus 3X heeft natuurlijk maar één modus en wordt daarin 73 graden.
In idle staan de ventilators van alle kaarten stil, dus daarover hoeven we niet lang te praten. Wel zijn we blij dat dit ook bij de twee nieuw geteste 'budgetkaarten' het geval is. Onder belasting zien we veel grotere verschillen. De MSI RTX 3080 Suprim X is in zijn stille modus de stilste RTX 3080 die we hebben getest. De Gigabyte Aorus Xtreme laat wat meer van zich horen. In zijn stille modus is hij wat stiller dan de Zotac Trinity OC; in de standaardmodus is hij zelfs nog wat luider dan de Founders Edition.
Koelefficiëntie
Als je zelf het fanprofiel wil instellen of simpelweg de videokaart met de best mogelijke koeler wil kopen, is de efficiëntie van de koeler van groot belang. Je wil immers zoveel mogelijk koeling met zo min mogelijk geluidsproductie.
Om dit te testen meten we bij welk fanprofiel de kaart zo dicht mogelijk bij de 40dB(A) zit, gemeten op 30cm afstand. Vervolgens stellen we de kloksnelheid en spanning in op vaste waardes van 1935MHz en 950mV. Zo trekken we het stroomverbruik van alle kaarten zoveel mogelijk gelijk; het stroomverbruik is immers de 'belasting' van de koeler. Tot slot draaien we opnieuw de Assassin's Creed-test om te kijken hoe hoog de maximale temperatuur van de kaart is. Hierdoor vangen we de capaciteiten van de koeler in feite in één getal.
Opvallend genoeg weet de MSI RTX 3080 Suprim X de efficiënte van zijn 'kleine broer' net niet te evenaren. Hij is in de quiet mode dus vooral stiller dan de Gaming X Trio, doordat men de temperatuur iets verder laat oplopen en niet doordat de koeler intrinsiek beter is. Bij Gigabyte zien we eigenlijk hetzelfde gebeuren. De enorme dikte ten spijt is de koeler van de Aorus Xtreme minder goed dan die op de 'midrange'-Gaming OC. De Zotac Trinity OC vestigt zich in de middenmoot, terwijl de MSI Ventus 3X op de Founders Edition na de minst efficiënte koeler heeft.
Stroomverbruik
Het idle-verbruik van de MSI Suprim X en de Zotac Trinity OC is heerlijk laag. De Aorus Xtreme verbruikt van de nieuw geteste kaarten het meest, waar het schermpje natuurlijk debet aan is. In vergelijking met de Palit-kaart vol rgb-verlichting die we eerder bespraken, valt het echter reuze mee.
- Opgenomen vermogen idle
- Opgenomen vermogen in-game
Onder belasting behoren de Zotac en de MSI Ventus 3X tot de zuinigere kaarten, waarbij de Zotac zelfs iets minder verbruikt dan Nvidia's referentiekaart. De twee topmodellen van MSI en Gigabyte vinden we juist helemaal onder in de grafiek. De Aorus Xtreme is van die twee het onzuinigst; hij trekt gemiddeld 372 watt uit de voeding.
Conclusie
Het viertal nieuwkomers brengt ons op een totaal van elf geteste GeForce RTX 3080-videokaarten. Hoewel we in onze RTX 3080-review best positief waren over Nvidia's flink verbeterde Founders Edition, is het veel fabrikanten toch gelukt om deze referentiekaart te overtreffen. Zes van de tien custom kaarten zijn sneller en álle custom kaarten zijn voorzien van een betere koeler, al scheelt het in het geval van de MSI Ventus 3X slechts één graad in onze test op een gestandaardiseerde geluidsproductie.
De topmodellen: MSI Suprim X vs. Gigabyte Aorus Xtreme
Van de twee dure topmodellen kiest MSI de veiligste route, met wat kleine aanpassingen ten opzichte van de Gaming X Trio, zoals de toevoeging van dual-bios en een metalen backplate. Dat de Suprim op elk punt goed tot zeer goed scoort, valt vooral te danken aan hoe goed het 'mainstream'-model al was. Opvallend is dat zowel de MSI Suprim als de Gigabyte Aorus Xtreme niet per se sneller is dan eerder geteste modellen. Vanaf een bepaald punt maakt het blijkbaar niet zo gek veel meer uit wat een fabrikant als kloksnelheid instelt, maar hangt de daadwerkelijke snelheid vooral af van hoeveel geluk je hebt met de chipkwaliteit en wat Nvidia's automatische boostalgoritme daarmee doet.
Gigabyte gooit het over een andere boeg. De koeler is weliswaar letterlijk de dikste van allemaal, maar de koelprestaties zijn niet buitengewoon. Vooral de extra toevoegingen maken de Aorus Xtreme uniek, zoals het grote aantal monitoraansluitingen en het aanpasbare lcd'tje dat in de videokaart is geïntegreerd. Als je toch handmatig gaat overklokken en het bijgeleverde robotbeeldje kunt missen, kun je overigens eenvoudig wat geld besparen door voor de Aorus Master te gaan, die verder identiek is.
MSI Ventus 3X en Zotac Trinity OC: voor een toekomst zonder tekorten
Het is lastig om nu al ons oordeel te vellen over de twee budgetkaarten, want die moeten het uiteindelijk vooral van hun scherpere prijs gaan hebben. Op dit moment is daar uiteraard nog geen sprake van. Hoe dan ook is de MSI Ventus 3X een buitenbeentje. Als enige is hij echt merkbaar langzamer dan de andere RTX 3080's. Daar staat tegenover dat hij out-of-the-box erg stil is, wat daar natuurlijk ook deels het resultaat van is. (zie update). Deze kaart moet uiteindelijk ongeveer net zoveel gaan kosten als de Founders Edition en maakt pijnlijk duidelijk dat het voor videokaartfabrikanten eigenlijk niet te doen is om voor die adviesprijs een net zo goede videokaart te fabriceren. Ook de Zotac Trinity OC is zeker niet de snelste. Hoewel de koeler best oké presteert, is hij standaard agressief afgesteld om de kaart erg koel te houden.
Dat maakt dat we de awards voor de nieuw geteste videokaarten beperken tot de topmodellen. Daaruit komt eigenlijk geen afgetekende winnaar. De MSI Suprim X biedt het mooiste totaalpakket, maar onderscheidt zich niet bijzonder veel van bijvoorbeeld de eigen Gaming X Trio. De Gigabyte Aorus Xtreme doet dat veel meer met allerlei unieke extra's, maar heeft wel een beduidend mindere koeler dan de MSI. Kortom, het is maar net waar jij persoonlijk de meeste waarde aan hecht bij aanschaf van een topmodel; beide komen in aanmerking voor een Ultimate-award.
Update 8-1: MSI heeft ons na publicatie van dit artikel laten weten dat het vermoedt dat ons sample van de RTX 3080 Ventus 3X niet goed functioneert. We stellen de fabrikant in de gelegenheid om een nieuw sample op te sturen. Zodra we dit nieuwe sample hebben ontvangen en getest, zullen we dit artikel bijwerken.
Update 19-1: Inmiddels hebben we een tweede sample getest. In de grafieken in deze review vind je nu de resultaten van beide exemplaren terug; 'sample 2' betreft het nieuwe exemplaar. Het voornaamste verschil is dat de fans veel harder draaien, op 1700-1900rpm tegenover nog geen 1100rpm bij de eerder geteste kaart. Daardoor is het de op één na luidste RTX 3080 die we hebben getest. Het prestatieverschil met de andere RTX 3080's is veel kleiner geworden; de gemiddelde kloksnelheid ligt nu nog 3,1% onder die van de Founders Edition, waar dat bij de eerdere test nog 11,7% was. Een zekere oorzaak waarom het eerder geteste sample niet goed functioneerde, hebben we samen met MSI niet kunnen vinden.
We hebben de score voor 'Prestaties' in onderstaande tabel naar aanleiding van de nieuwe resultaten aangepast van drie minnen naar één min, gelijk aan de Zotac Trinity OC.
:strip_exif()/i/2004072124.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2004063756.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2004068660.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2004068658.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2004063760.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2004063762.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2004068662.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2004071618.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2004071616.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2004071622.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2004071620.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2004068664.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2003895732.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2003857316.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2003884210.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2003838850.png?f=thumb)
:fill(white):strip_exif()/i/2004044590.jpeg?f=thumb)
:strip_exif()/i/2003835514.png?f=thumb)
:fill(white):strip_exif()/i/2003887814.jpeg?f=thumb)
:strip_exif()/i/2003838850.png?f=thumbmedium)
:fill(white):strip_exif()/i/2004044590.jpeg?f=thumbmedium)
:strip_icc():strip_exif()/i/2004414692.jpeg?f=fpa_thumb)
/i/2004196194.png?f=fpa_thumb)
:strip_icc():strip_exif()/i/2003946786.jpeg?f=fpa_thumb)
/u/560771/crop67484d8321595_cropped.png?f=community)
:strip_exif()/i/2004456840.png?f=thumbmedium)
:strip_exif()/i/2003835514.png?f=thumbmedium)
:strip_exif()/i/2004456890.png?f=thumbmedium)
:fill(white):strip_exif()/i/2003887814.jpeg?f=thumbmedium)
:strip_icc():strip_exif()/i/2003895762.jpeg?f=fpa_thumb)
:strip_icc():strip_exif()/i/2003857108.jpeg?f=fpa_thumb)
:strip_icc():strip_exif()/u/451842/crop5f468121dc130_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
/u/286277/crop5db061658c39b_cropped.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/164703/images2.jpg?f=community){kind=small}
/u/27299/hoofd.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/182627/crop5a0606b27e9d5_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
/u/102775/crop5fdca9bae9d3a_cropped.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/47056/qasreshirin_mementomori11.jpg?f=community){kind=small}
. :strip_exif()/u/160115/small.gif?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/879257/crop5c90139424543_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/71414/images.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/78725/train-icon3.jpg?f=community){kind=small}
/u/381607/have%2520a%2520nice%2520day%2520-%2520small.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/235429/crop5ec389b86a87b_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/352364/crop5ec2a09430148_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/451377/crop55c27effefbb4_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
/u/205997/crop59f99586a75c5.png?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/27688/level42princess1.gif?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/207277/avatar2080_3.jpg?f=community){kind=avatar}
/u/472627/crop5c83fe498b36e_cropped.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/233767/crop5db03cbc075aa.jpeg?f=community){kind=small}
door die enorme investeringen en complexiteit is de barrier of entry gewoon hoog voor concurrentie. Bedrijven zijn geen liefdadigheid en er is gewoon een groep pro-sumers die ook zijn geld verdiend met deze kaarten (of nogmaals: het gewoon betaald)/u/257243/crop67d5ead43213c_cropped.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/287731/crop6270fa65746ea_cropped.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/205476/620201481642.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/511209/ima.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/263315/crop592fef8caf3e6_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/111291/crop560a79e50b182_cropped.gif?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/247652/220px-Cyrix_6x86MX_PR200_Front.jpg?f=community){kind=small}
/u/121691/stewieiconsmall.JPG?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/433460/crop55cda835c695c_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/31989/skelet_1_60.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/33497/crop5e7214432b417_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/1141985/crop5ecfb850e861a_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/18872/crop643c23a7a7810_cropped.jpg?f=community){kind=small}
Ik heb zelf de 3070 Ventus 3X OC en daar meer dan tevreden over. Boostclock naar 1935MHz met fans op 30%.
:strip_icc():strip_exif()/u/356144/crop5a0b2a83c933d_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/66961/crop5c20da5d3451c_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/249917/jaapschaap.jpg?f=community){kind=small}
/u/407459/tw.PNG?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/24589/crop5db528093586e.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/116283/crop5814e3224425d_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/119562/gunther.gif?f=community){kind=small}
/u/172175/crop5fab02e55e7d4_cropped.png?f=community){kind=small}
/u/94596/crop643fb12fd4e6d.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/278902/juricon.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/419666/Real-right-size.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/432803/crop5dc6efdce2eff_cropped.jpeg?f=community){kind=small}