Bouw je eigen draagbare gitaarversterker

Het onderdeel dat de meeste ruimte inneemt, is de luidspreker. Die bepaalt uiteraard ook voor een groot gedeelte de kwaliteit van het geluid. Het mooie van de Ruby Amp is dat hij daarin bepaald niet kritisch is. Luidsprekers met een impedantie van 4 ohm, 8 ohm, 32 ohm: hij kan ze allemaal aandrijven. Zelfs een kast met vier dikke gitaarluidsprekers weet hij tot leven te wekken. Omdat we een versterker in broekzakformaat willen maken, kiezen we voor een klein model luidspreker, met een doorsnede van 2 inch, ofwel 5 centimeter. Ons exemplaar hebben we ooit uit een oude pc gesloopt. Dat is ook het leuke van de Ruby Amp: wie graag wat knutselt, heeft veel onderdelen vast al liggen.

Met een dergelijke kleine luidspreker is de versterker makkelijk in te bouwen in een handzame behuizing. Een klein blikje is al groot genoeg. Heb je nog wat pleisters of bandenplakspullen in blik liggen? Een ideale behuizing voor de Ruby Amp! Als de luidspreker in de behuizing past, zal de bijbehorende elektronica er al snel naast te plaatsen zijn. Wij kiezen voor een net iets steviger kastje van aluminium dat we voor een paar euro in China hebben gekocht.

Eenvoudige onderdelen

Voor het bouwen van de schakeling heb je drie weerstanden, drie keramische condensatoren, twee elektrolytische condensatoren, twee potmeters, een JFET en een 8-pinschipje nodig. Omdat het handig is, hebben we er nog een aan-uitschakelaar en een led aan toegevoegd, maar noodzakelijk zijn die niet. Voor de weerstanden en condensatoren geldt: mocht je ze niet in voorraad hebben, dan kun je het beste een verzameling kopen. Een bundel van honderd of tweehonderd weerstanden of condensatoren in de meest voorkomende waarden is doorgaans goedkoper dan een handvol losse. Het komt daarbij niet al te nauw. De Ruby Amp is weinig kritisch. Mocht je een bepaalde waarde niet in voorraad hebben, dan doet de versterker het doorgaans ook prima met een weerstand of condensator van de dichtstbijzijnde waarde. Voor de twee potentiometers, de twee draaiknoppen waarmee je het volume en de mate van vervorming instelt, geldt iets vergelijkbaars. Er zijn lineaire en logaritmische potmeters. Doorgaans wordt die laatste soort gebruikt voor knoppen waarmee het volume wordt ingesteld. Runoffgroove gebruikt twee lineaire potmeters in de schakeling, maar mocht je een logaritmische van de juiste waarde hebben liggen, dan klinkt je versterker er niet minder door.

Belangrijker zijn de twee resterende onderdelen. Zo is de hele versterker opgebouwd rond een LM386, een kleine monoaudioversterker, verpakt in een 8-pinschip (zie kader). Tot slot bevat de Ruby Amp een JFET, een bepaald soort transistor die hier dient als buffer tussen de gitaar en de LM386. Die moet voorkomen dat de hoge tonen die de gitaar voortbrengt, verloren gaan. Runoffgroove heeft de schakeling ontworpen met een MPF102, maar vergelijkbare modellen als de 2N5457 werken ook.

De LM386

De Ruby Amp is opgebouwd rond de LM386, een chip die speciaal is gemaakt voor de bouw van versterkers met een laag vermogen. Motorola ontwikkelde de chip al in de jaren zestig, oorspronkelijk voor gebruik in een auto van Ford. De chip is echter vooral gebruikt in wekkerradio's en vergelijkbare kleine apparaten die monogeluid moeten voortbrengen. Er zijn drie verschillende modellen van de LM386: de LM386N-1, LM386N-3 en LM386N-4. Het verschil zit in de voedingsspanning die ze nodig hebben en het vermogen dat ze kunnen leveren. De Ruby Amp werkt met alle drie de versies, maar we raden de LM386N-3 aan. De LM386N-1 is met een maximaal vermogen van 325mW wel erg zacht. De LM386N-4 levert het meeste vermogen, maar vraagt ook het meest van de batterij.