De wereld op zijn kop

3d-printen met vloeibare hars

Fdm versus licht

In de afgelopen jaren zijn 3d-printers enorm in prijs gedaald. Waar het nog niet zo heel lang geleden al een koopje was om een 3d-printer voor minder dan duizend euro op de kop te tikken, is het tegenwoordig al mogelijk om in de buurt van de honderd euro iets te kopen. Het gebruik van een dun draadje plastic, dat smelten en weer laten stollen is inmiddels een trucje dat menige fabrikant aardig onder de knie heeft.

Als je echter met pla print, blijf je een beetje een goedkoop ogend stuk plastic printen, met ribbeltjes en lijntjes waar elk laagje is neergelegd. Natuurlijk is het mogelijk met de meeste printers met abs te printen en als je printje zonder veel vervorming is gelukt, kun je abs vervolgens met aceton glad maken, maar het blijft een beetje bewerkelijk.

Nu is fdm-printen, zoals vrijwel al die 3d-printers hanteren, niet de enige manier om een 3d-object te maken. Je kunt namelijk ook 3d-printen met lasersintering, waarbij kleine deeltjes polymeer of zelfs metaal aan elkaar worden gesmolten. Een stapje verder is het daadwerkelijk smelten van metalen, waarbij van nog krachtiger lasers gebruik wordt gemaakt. Lasersintering of -smelten is vooralsnog erg duur en voorbehouden aan zakelijke en commerciële toepassingen, maar dat was 3d-printen met plastic vroeger ook.

Een andere techniek om 3d-printjes te maken, die tot voor kort erg prijzig was, maar sterk in prijs is gedaald, is het gebruik van stereolithografie. Daarbij wordt een hars als uitgangsmateriaal gebruikt. Die hars is lichtgevoelig en hardt uit onder invloed van uv-licht. Dat kan met sla- of dlp-techniek, die op elkaar lijken, maar met respectievelijk een bewegende en een stilstaande lichtbron werken. Die techniek was erg duur, maar de Chinese fabrikant Wanhao heeft sinds ongeveer een jaar de Duplicator 7 op de markt. De printer kost inmiddels nog geen vijfhonderd euro, maar kan extreem fijne details printen. We haalden de inmiddels vijfde iteratie van het apparaat in huis om te zien hoe dit fdm-alternatief werkt. De D7 heeft een bouwvolume van 70 bij 120 bij 200 millimeter en wordt geleverd met een klein flesje hars.

Hoe werkt een sla- of dlp-printer?

Een sla-printer, of stereolithografische printer, maakt gebruik van een uv-laser die de vorm van het te printen object tekent in een vat vloeibare hars. Waar het uv-licht de hars raakt, polymeriseert die hars zeer lokaal en zo wordt het object laagje voor laagje gemaakt. Heel dure printers printen zo objecten rechtopstaand, maar de goedkopere dlp-desktopprinters werken met het uv-licht van onder.

Let op: de hars is in veel gevallen, ook waar het de door Wanhao geleverde hars betreft, een vrij giftig goedje. Inademen van de dampen is niet aan te raden: zorg dus ten minste voor goede ventilatie als je aan de slag gaat. Draag ook handschoenen om contact met de huid te voorkomen.

Het bouwobject blijft dan aan de bouwplaat hangen, waarbij de plaat steeds een laagje omhoog wordt bewogen. Het te printen object blijft dus in het harsbad, dat veel kleiner kan zijn dan het te printen object; alleen het laagje waaraan gebouwd wordt, hoeft immers 'onder water' te staan. Nu is het aansturen van zo'n uv-laserstraal uiteraard een extreem precies werkje en een van de oorzaken waardoor sla-printers zo duur zijn.

Er is echter een shortcut bedacht om vrij goedkoop een stereolithografische printer te bouwen, waarbij de resolutie toch zeer hoog is en je zeer fijne printjes kunt maken. Zo werkt onze Wanhao Duplicator 7 en tal van zelfbouwprojecten volgen eveneens dit principe. Daarbij wordt niet de uv-laser bewogen, maar wordt simpelweg het uv-licht op de juiste plaats geschenen. Dat wordt geregeld met een lcd, waarop het ontwerp per laag wordt getoond. Op de plaatsen waar de print door het uv-licht moet worden belicht, en dus uitgehard, wordt de lcd transparant gemaakt, terwijl de rest van het scherm zwart blijft.

Door elke laag op die manier op te bouwen, wordt het printje laagje voor laagje belicht en hardt de hars alleen daar uit waar het scherm het uv-licht doorlaat. Het 3d-object wordt hierbij langzaam, laagje voor laagje, uit het harsbad getild en dus ondersteboven geprint.

De D7 in de praktijk

De Duplicator 7 is mechanisch vrij simpel, want er hoeft maar één as bewogen te worden, namelijk de z‑as. De D7 begint zijn printjes helemaal onderin, met de bouwplaat ondergedompeld in de hars. Die hars wordt in een badje gegoten dat met twee grote kartelschroeven op zijn plaats wordt gehouden. De onderkant van het badje bestaat uit een vervangbaar plastic membraan dat licht moet doorlaten.

Onder het membraan zit de lcd, die een resolutie van 2560 bij 1440 pixels heeft. Uiteraard heeft de lcd geen backplane, dus geen diffuser, lightguide of andere elementen. Het is puur een lcd'tje waarop de patronen verschijnen die moeten worden belicht, een beetje zoals een masker in fotolithografie voor wafers. Het grote verschil is dat het formaat van de lcd de grootte van de printjes dicteert; er zijn geen lenzen om het beeld te schalen.

Onder de lcd zit de uv-bron, in dit geval simpelweg een verzameling uv-ledjes waarvan het licht door een spiegeltrechter naar boven wordt gericht. Een Arduino-bordje stuurt de printer aan, waarbij de Arduino verantwoordelijk is voor de beweging van de z-as en voor het aan- en uitzetten van de uv-bron. Het scherm wordt niet aangestuurd door de Arduino, die de uitgangen of grafische vermogens daarvoor mist. Voor de aansturing van de lcd is een computer nodig die de lcd als tweede scherm aanstuurt. Zo zou je je laptop of een desktop-pc permanent aan de printer moeten koppelen, waarbij de computer tijdens het printen actief moet blijven om het tweede scherm continu aan te sturen. Echt heel handig is dat niet, niet in de laatste plaats omdat computers, zeker laptops, de neiging hebben om na lange inactiviteit in energiebesparende modus te gaan en zo je print te vernachelen.

We hebben daarom een alternatieve methode ingezet om het scherm aan te sturen: een Raspberry Pi in combinatie met het aanstuurprogramma nanoDLP. Dat maakt het gebruik van de printer een stuk eenvoudiger, want met een aangepast Cura-profiel of de software die Wanhao aanraadt en die inmiddels payware is geworden, laat de printer zich niet prettig bedienen. Het gebruik van nanoDLP met een Pi is in de praktijk erg prettig, maar toch hadden we wat aanloopproblemen. Het scherm liet zich niet correct aansturen en zelfs het tonen van de testpatronen ging verkeerd. Uiteindelijk bleek de hdmi-kabel die door Wanhao werd meegeleverd, niet in staat het 1440p-scherm aan te sturen. Als we de kabel voor een 1080p-scherm gebruikten, was er geen enkel probleem, maar 1440p was een brug te ver.

Naast de hdmi-kabel om het scherm van de printer aan te sturen is een usb-kabel nodig om de Arduino aan te sturen en natuurlijk een voedingskabel.

En nu printen

Via de webinterface van nanoDLP kun je stl-objecten invoeren en die laten slicen. Desgewenst kun je nog supports of rafts toevoegen en dankzij de OpenGL-engine kun je zelfs eenvoudige bewerkingen op je 3d-objecten uitvoeren.

Om te printen moet je een harsprofiel uitzoeken of een nieuw profiel maken voor de hars die je hebt. Daarbij kun je allerlei variabelen instellen, zoals de uithardtijd van de eerste lagen, die van de gewone lagen en die van de laatste lagen. Voor veelgebruikte harsen zijn al profielen in nanoDLP aanwezig en een beetje finetunen is niet ingewikkeld. Wel moet je ervoor zorgen dat de eerste lagen lang genoeg uitharden om een solide hechting met de bouwplaat te vormen. Ook de volgende lagen moeten lang genoeg belicht worden om te harden. Voor de eerste lagen zijn die tijden in de orde van grootte van zo'n negentig seconden en voor de reguliere lagen rond de dertig seconden.

Dat betekent dat een printje vrij lang duurt en dat die duur vrijwel niet afhankelijk is van de vorm van de print, maar puur van de hoogte. Elke laag moet immers belicht worden en dat duurt een vaste periode per laag. Tussentijds moet de bouwplaat steeds een stukje omhoog, waardoor je in de praktijk bij een laaghoogte van vijftig micrometer op een printtijd van een uur of twee per centimeter hoogte uitkomt. Met een printhoogte tot tweehonderd millimeter kun je dus zomaar meer dan een dag over een printje doen.

Een groot verschil met fdm-printen is het proces na het printen. Als je met pla print, is je printje in principe klaar als je printer klaar is. Soms moet je nog wat supports wegknippen of een raft lospellen, maar veel nabewerking is niet nodig. Je kunt wat schuren en als je abs print, kun je de acetonmethode toepassen om een glad oppervlak te realiseren.

Bij sla-printen is de nabewerking echter wat bewerkelijker. Je object is weliswaar dankzij de uv-belichting uitgehard, maar er plakt nog een boel hars aan je printje. Het is dus zaak om het druipende object van je bouwplaat af te krijgen, wat soms al lastig genoeg is door de stevige hechting, en daarna schoon te maken. Dat schoonmaken doe je in een paar stappen, waarbij je begint met een alcoholbad om het overtollige hars weg te spoelen. Die alcohol hoeft geen pure ethanol te zijn; ipa of isopropylalcohol is goed genoeg en een stuk goedkoper.

Vervolgens kun je met water naspoelen en eventuele supports, rafts en restanten deels gestolde hars verwijderen. Het is raadzaam een doosje latex- of nitrilhandschoenen te kopen, zodat je het plakkerige spul niet aan je vingers krijgt. Als je uitgespoeld bent, kun je je printje nog even nabehandelen. Het is in de regel namelijk nog een beetje plakkerig. Je kunt je printje in de zon zetten om het met natuurlijk uv-licht verder te laten uitharden, maar je kunt ook kunstmatig uv-licht gebruiken. Zo kun je een aparte uv-bron kopen, maar je kunt ook je printer gebruiken om je printje uit te harden. Een minuut of vijf à tien in een waterbad onder uv-licht maakt je printjes een stuk minder plakkerig. Met nanoDLP kun je eenvoudig je uv-licht aanzetten.

Het enige wat nog rest, is je printer schoonmaken. Als je namelijk niet direct weer wilt printen, zul je ook je bouwplaat schoon moeten maken, die immers in de hars was gedompeld, en natuurlijk moet ook het harsbad worden schoongemaakt. De overtollige, niet-gebruikte hars kun je in principe gewoon hergebruiken als je het even zeeft en in een lichtdichte pot bewaart. Al met al is sla-printen een stuk bewerkelijker en rommeliger dan fdm-printen, maar het levert wel mooie resultaten op. Een printresolutie van 0,030 millimeter in de z-as en een resolutie van ongeveer 47 micrometer voor de x- en y-as zijn mogelijk met de D7.

Fijne print of rommel

We hebben enkele printjes met de D7 gemaakt, waarbij we Wanhaos eigen hars hebben gebruikt. De uithardtijd daarvan is wat onduidelijk, maar met het aanpassen van een vijftigmicrometerprofiel kwamen we een heel eind. Met een uithardtijd van dertig seconden voor reguliere lagen en negentig seconden voor de eerste twee lagen was het resultaat goed, hoewel we ook langere en iets kortere tijden hebben geprobeerd.

Na de aanloopproblemen met een brak hdmi-kabeltje en het zoeken naar alternatieve software in de vorm van de RPi met nanoDLP, blijkt het printen met de D7 vrij eenvoudig en mooie resultaten op te leveren. Het blijft wel opletten of alles goed werkt; een enkele keer begon de printer volgens de software weliswaar te printen, maar deed hij feitelijk bitter weinig.

Al met al is best lastig om goede prints te maken met de D7. Sommige printjes laten zien dat je fantastisch mooie, fijne resultaten kunt krijgen. Zo is de Eiffeltoren mooi en is het testprintje met kleine kammetjes, overhangen en dunne paaltjes extreem mooi, maar andere tests liepen op fiasco's uit. Vooral als de zwaartekracht een rol speelt, wordt het lastig printen. Zo bleken armen of andere uitsteeksels in elkaar te zakken. Met de nanoDLP-software kun je weliswaar supports maken, maar erg intuïtief werkt dat niet. Een ander probleem is dat vooral kleine gaatjes gemakkelijk 'vollopen' met hars, waardoor holtes al snel dicht zitten en je minder definitie krijgt.

De resultaten zijn soms erg mooi te krijgen, maar het bouwvolume is behoorlijk beperkt met een bouwplaat van 70 bij 120mm en een hoogte van 200mm. Daar komt bij dat de nabewerking behoorlijk arbeidsintensief is en ook het schoonmaken na het printen is best een hoop gedoe. Al met al kun je bijzonder mooie, fijne printjes maken met een printer die goedkoper is dan menige filamentprinter. Als je een specifiek gebruiksdoel voor harsprints hebt, is de D7 dan ook zeker een aanrader om in te stappen. Zaak is wel dat je printmodellen geschikt zijn voor harsprinters en dat je genoeg tijd reserveert voor het printen, voor het oplossen van problemen en voor de nabewerking.

De Wanhao Duplicator 7 is aan ons uitgeleend door 3DshopNL.

Update: naar aanleiding van diverse reacties dat de hars of resin behoorlijk schadelijk is voor de gezondheid hebben we een extra alinea toegevoegd. Het toxiciteitsrapport van de Wanhao-hars liegt er niet om en we raden dan ook iedereen aan voor goede ventilatie en bescherming te zorgen als je met harsprinters aan de slag gaat.

Reacties (52)

[ultimasnake]

Hier iemand die al een paar maanden met de Wanhao Duplicator D7 aan de haal is gegaan en helaas net als bij andere 3d print gerelateerde reviews bijna wit wegtrekt bij sommige delen van de tekst...

Met een uithardtijd van dertig seconden voor reguliere lagen en negentig seconden voor de eerste twee lagen was het resultaat goed, hoewel we ook langere en iets kortere tijden hebben geprobeerd.

Dertig seconden per laag is VEELS te hoog, je verliest enorm veel detail door 'bleeding'. Met Wanhao Resin is een vrij snelle hars en met zwart (de lastigste kleur) heb ik de tijd staan op 6-8 seconden afhankelijk van de resolutie tussen 33 en 100 um. Dit zijn tevens de advies printtijden die Wanhao zelf aan mij heeft gegeven (op navraag per e-mail). Wat direct ook het commentaar m.b.t. printtijd aardig in de soep gooit gezien het dus 5x zo snel kan dan. Ook dient in NanoDLP voor LCD based printers standaard Anti-aliasing uitgeschakeld te zijn voor het behalen van de hoogste details iets wat normaal niet het geval is bij het maken van een harsprofiel en ik vermoed dat Tweakers dit dan ook niet heeft gedaan.

Het is dus zaak om het druipende object van je bouwplaat af te krijgen, wat soms al lastig genoeg is door de stevige hechting,

Ook hier een beginnersfout, in theorie print je NOOIT je object direct op het printbed zoals je bij FDM wel snel zou doen. Je past altijd supports toe (die in vergelijk met FDM enorm makkelijk weg te halen zijn) ten eerste omdat de hechting over een groter oppervlakte kan dan die van je print en omdat bij verwijdering je geen risico loopt op het beschadigen van je print. Daarnaast hebben de meeste slicers de optie om de eerste lagen van een structuur te voorzien waardoor verwijderen al een stuk makkelijker gaat terwijl hechting gegarandeerd blijft.

Zo bleken armen of andere uitsteeksels in elkaar te zakken

En ook hier dient men zich eerst te verdiepen in de materie voor men een review schrijft (vind ik). In vergelijking met FDM is het in theorie mogelijk zwevende elementen te printen maar dan moeten die wel voldoende hechting hebben met delen die al meer lagen hebben zodat ze inderdaad tussen lagen in niet vervormd. Ongeacht hoe hard je iets maakt een laagje van slecht 0.03mm (of zelfs 0.1mm) is erg dun. Daarom moeten er ook supports aangebracht worden aan het model alvorens je deze sliced OOK in nanoDLP (waar ik deels aan bijdraag betreft code maar de 3d editor erg experimenteel is) en dit wordt dan ook afgeraden.

Zaak is wel dat je printmodellen geschikt zijn voor harsprinters

In theorie is Resin based printen altijd beter in het printen van objecten in vergelijking met FDM zolang het niet op het formaat aan komt omdat er gewoon veel minder 'zwaartekracht' gerelateerde issues zijn. Het is dus (gaan we weer) verdiepen in de materie, zorgen dat je weet hoe de printer werkt en indien niet het geval zelfstandig weten hoe je supports aanbrengt aan een model op een wijze dat je niet te veel toevoegt maar wel waar het echt nodig is.

Als laatste punt stoor ik me wel dat er nergens echt benadrukt wordt dat Resin niet alleen smerig is maar ook gewoon giftig! Je wilt gewoon op geen enkele wijze contact maken met je huid en het hars, op en duur kan je oa een latex allergie oplopen of andere narigheden. Herhaaldelijk zeggen dat het plakkerig en smerig is is dus alles behalve de juiste boodschap want toch even snel iets zonder handschoenen pakken is gewoon een enorme no-go..

P.s. voor wat voorbeeld prints kan je kijken bij mijn instagram 3dutchie (https://instagram.com/3dutchie) al staat daar lang niet alles wat ik tot heden heb geprint gezien ik dat een beetje uitspreid de komende tijd

[Reactie gewijzigd door ultimasnake op 22 juli 2024 15:23]

[apparatchik]

Allereerst een veilig handelen handleiding voor het werken met dit soort chemicaliën:

https://www.dsm.com/conte...s-safe-handling-guide.pdf

Zoals eerder aangegeven is dit geen materiaal dat voor consumenten bedoeld is, maar voor gebruik in chemische laboratoria en industrie.

Vraag aan de auteur: is er een Nederlandstalig veiligheidsblad (MSDS) meegeleverd?
Weet je wat je moet doen als het in je ogen komt, of op je huid of doorslikt?

Je moet handschoenen gebruiken die geen chemicaliën doorlaten. Uit mijn eigen ervaring weet ik dat nitril handschoenen wordenaanbevolen. Het gebruik van alcoholen, inclusief IPA, lossen vetten op de huid op waardoor de beschermende huidbarrière wordt verminderd.
Sowieso moet je je handen goed wassen na gebruik.
Dit soort UV uithardende harsen bevatten acrylaten die naast irriterende eigenschappen ook een allergische reactie kunnen uitlokken bij vaker gebruik.
Hulpstoffen kunnen als giftig worden aangemerkt, afhankelijk van de concentratie in de hars.

Een goede ventilatie is noodzakelijk, vooral als het materiaal reageert tijdens het printen tot polymeer onder invloed van UV straling in de machine.

Dit is een type chemicaliën, acrylaten, fotoinitiatoren wat je niet typisch in een huiselijke omgeving vindt, zeker met kinderen in de buurt.

Zodra het object volledig uitgehard is tot vast polymeer zijn deze irriterende, allergie opwekkende startmaterialen weggereageerd en niet meer gevaarlijk.

[Fireshade]

Het spul is ook ontzettend schadelijk voor in het water levende organismen, zoals vissen en kikkers.
Dus zeker niet schoonmaken onder de kraan! Resten horen bij het chemisch afval.

[yesjohn]

Voor iedereen die het liever in een filmpje ziet: https://www.youtube.com/watch?v=7kHcsTG9QsM&t=0s

[frankvdtillaart]

Ze zouden jou uit moeten nodigen voor een mooi verhaal.

Tweakers, voor de volgende 3d print review misschien?

[ultimasnake]

Als ik taaltechnisch en qua verhaal schrijven beter was wie weet. Maar ik vind wel dat Tweakers in gebieden buiten hun expertise aan computer hardware en telefonie (waar ze mooie reviews over schrijven) wel de community beter moeten gebruiken. Ik had met alle liefde wat informatie met hun gedeeld desnoods middels mijn image van NanoDLP (met een facebook groepje gefinetuned), ze voorzien van indrukwekkende STL bestanden inclusief goede supports etc.... Nu is het onterecht negatief op punten die niet bestaan en niet negatief genoeg op feiten die niet genoemd worden. (al met al kan ik Resin printen niet echt aanraden in dit stadium tenzij je kan leven met alle nadelen, anders lekker desnoods met een Anet A8 aan de haal van Aliexpress, mijn FDM printer trouwens ha ha)

[PearZeaL]

Dit klopt helemaal. De kennis over zaken buiten telefonie/computers en andere onderwerpen ligt vooral in de community.

Tweakers heeft een hele mooie en grote community, daar moet echt meer gebruik van gemaakt worden.

[Jerie]

Ivm is geen gangbare afkorting. I.v.m. wel, die staat voor in verband met. En dat betekent iets heel anders dan jij probeert te verwoorden.

Verder een bijzonder informatieve post. Gezien het extreem giftig is hoe zit het met iets als een mondkapje? Zwangere vrouwen kunnen beter niet in dezelfde ruimte vertoeven neem ik aan?

[t link]

Als het echt dampen zijn doet een stofkapje niks, netzoals een stofkapje niks doet tegen koolstofmonoxide. je zou moeten weten welke specefieke gifstoffen vrijkomen om het juist te kunnen filteren. een simpeler alternatief is gewoon een luchtdroger buis uit je raam hangen en er iets van een grote plastic bak over de printer heen zetten met intake fans (of exhaust fans, geen idee puur theoretisch dit)

[ultimasnake]

Normaal komt de printer al met een gesloten omgeving (niet voldoende natuurlijk tegen lucht enkel tegen licht, wat ook opvallend is gezien ze bij tweakers de hars erg lang aan enorme studio lampen blootstellen) maar met een mod als deze die ik op mijn printer heb gaat het al een stuk beter (zegt men) https://ibb.co/jEQyXS uiteindelijk moet dit ook uit het raam gaan hangen al wil ik dan wel zeker weten dat ik niet binnen de korste keren de buren over de vloer heb over de stank

[t link]

of de politie vanwege meldingen van een drugs lab wat ik zelf nogwel eens doe is voor afzuiging van bijvoorbeeld solderen gewoon de buis vasttapen aan mn afzuigkap, dan hebben de buren er ook geen last van als mijn huis volgens regulering is gebouwt.

[StefanDingenout]

Een mondkapje houd grof stof weg, niks anders.

[JanJeen]

Met een gelaatsmasker is het een stukje veiliger. Hier zijn verschilende soorten filters op te zetten. Ik gebruik het bijvoorbeeld ook met terpentine verf, met zo'n makser ruik je de verf niet eens.

[StefanDingenout]

ja natuurlijk, die zijn er dan -in tegenstelling tot stofkapjes- ook voor bedoelt

Maar even een side note: ik zie hier een hoop mensen praten over of ze iets ruiken: maar dat je het niet meer ruikt wil natuurlijk niet automatisch zeggen dat je ook geen schadelijke stoffen meer inademt.

Een filter kan natuurlijk de ene gas die stinkt wel wegfilteren terwijl een andere gas die veel schadelijker is maar niet stinkt gewoon nog door het filter komt. Je moet dus echt wel ff checken of je filter inderdaad geschikt is, niet alleen van wel of niet stinken uitgaan.

[Reactie gewijzigd door StefanDingenout op 22 juli 2024 15:23]

[ultimasnake]

Er loopt veel discussie hoe erg het is op de luchtwegen (het stinkt wel aardig). Ik heb mijn printer voorzien van een (hoe kan het ook anders) 3d geprinte afzuiging met koolstoffilter erin wat een hoop nare luchtjes al voorkomt. Bij lange prints of gebrek aan ventilatie (raam dicht vanwege storm of zo) doe ik wel liever voor de zekerheid een 3m masker op met filters. Het is vooral huidcontact wat een probleem kan zijn op den duur.

[jantjeharing]

Kunstharsen in het algemeen zijn in niet uitgeharde toestand niet bepaald bevorderlijk voor de gezondheid. Handschoentjes moeten niet alleen gedragen worden omdat het vies plakkerig is. Om maar te zwijgen over het inademen van de dampen. Categorie Parkinson zeg maar.
Het gekke vind ik dat deze informatie bijna categorisch mist bij reviews over harsprinters. De fabrikant zelf waarschuwt hoogstens dat de ruimte geventileerd moet worden bij gebruik maar dat geeft te veel ruimte voor interpretatie.

[01001000]

Dat hangt heel erg van de hars af, dus die waarschuwing mag bij de hars, niet zo zeer de printer (maar wel in de review als die voor consumenten verkrijgbaar zijn). Wel leuk om te zien dit, wij doen dit al meer dan 10 jaar op iets grotere schaal (nu ca 1 miljoen objecten per dag), wel met een hars zonder gezondheids risico’s.
Wat ik mis is de stap om de overtollige hars tussen het printen en drogen te verwijderen omdat er nogal wat aan je object blijft hangen, een centrifuge lijkt me wat onpraktisch voor thuis, maar misschien met een trilplaatje/blower of iets dergelijks mits de hars niet te zacht is van deze printer.

[Reactie gewijzigd door 01001000 op 22 juli 2024 15:23]

[GekkePrutser]

Wat voor hars is dat dan die wel veilig is? En kan die ook op dit soort printers gebruikt worden of alleen in Pro-printers? Ik heb thuis 2 FDM printers en zou heel graag een SLA printer willen vanwege de hogere kwaliteit en minder beperkingen. Maar die giftige hars houdt me nogal tegen, dat vind ik niet prettig voor thuis.

(1 miljoen per dag!! Klinkt als Shapeways of i.materialise?)

[01001000]

Ik weet eigenlijk niet of die exacte hars ook verkrijgbaar is, maar deze is speciaal ontwikkeld (custom) voor hoge intensiteit uv lasers, de geplande levensduur van het geprinte object is ook nog geen twee uur. Er word een object geprint en dan word er met thermoforming het eind product mee geproduceerd (in de medische hoek). Dus ik denk niet dat het bruikbaar zou zijn.

[sup23er]

dompelen in alcohol, aldus deze video: https://youtu.be/7kHcsTG9QsM?t=5m52s

[Balance]

Uit de Tweakers Podcast (vanaf 37:04)

Dat is heel erg goui, heel erg goor, stinkend spul. Dat merken we al wekenlang op de redactie want we zijn het uitgebreid aan 't testen.
Oh is dat het!

@arnoudwokke De Persgroep is goed verzekerd toch?

[memphis]

Hoe is de mechanische sterkte van het geprinte object, beter of slechter dan een standaard PLA printer?

[SgtCaffran]

Ik werk zelf erg veel met harsprints en de mechanische stijfheid en sterkte liggen hoger dan PLA maar de rek bij breuk is een stuk lager. Verschil tussen thermoplast en thermoharder.

Daarbij komt wel kijken dat een print van UV hars over het algemeen in alle richtingen dezelfde eigenschappen vertoont terwijl bij FDM prints de sterkte door de lagen heen een stuk slechter is!

Prints uit een harsprinter zijn over het algemeen goed te schuren en af te werken (polijsten, spuiten, metalliseren, etc).

[blackphantom25]

Dan kan je beter met een fdm printer en abs of nylon gaan printen. Resin prints zijn helaas nog niet zo sterk.

[j1b2c3]

Hars is altijd zachter , en ontzettend vervelend materiaal. Ik heb div modellen van resin/ hars ze kunnen slecht tegen warmte .
En het is vettig dus voor je het kunt verven ben wel even goed bezig met ontvetten.
In Theorie zou deze techniek wel een super hoge resolutie dingen kunnen maken . Beter dan met een 3D printer kunt . Ook zijn er minder bewegende onderdelen. Het ziet er veel belovend uit in ieder geval .

[Reactie gewijzigd door j1b2c3 op 22 juli 2024 15:23]

[brabbelaar]

3D-printers doen mij steeds meer denken aan Weather-apps die op telefoons altijd over-gepromoot worden. Ik heb het nut ervan voor de gewone man nog niet kunnen ontdekken. Wat eruit lijkt te komen is een matige kwaliteit plastic(-achtig) speeltje. Leuke techniek voor allerlei industriële toepassingen misschien, maar kan iemand uitleggen waarvoor 'de gemiddelde consument' dit ooit nodig gaat hebben?

[j1b2c3]

voor je hobby, zeker als je miniatuur modellen spaart onderdeel na wilt maken een tandwieltje.vaak kun je die niet bestellen. of een stuk plasic na maken wat defect is gegaan en na 10 jaar niet meer kunt krijgen .
voordeel van deze techniek is dat door dat de kop stil staat en als je een goed hoge reslolutie LCD scherm gebruikt Je met veel hogere resolutie kunt printen dan tot nu toe kon met bestaande 3d printers.
bij 3d printers kun je bv laagjes zien of het is te klein om goed te kunnen printen .
Bij deze techniek zijn er ook veel minder fouten omdat de print kop niet beweegt. Hier door woorden oppervlakten gladder, en heb je minder pint fouten hier door kun je complexere structuren printen
in theorie allemaal maar zo als aan gegeven het is nog niet helemaal goed ontwikkeld

[Zodiac]

Tja, het voorbeeld wat in dit filmpje wordt gebruikt (Replica van de Eifeltoren) is natuurlijk was bassaal en een beetje een belediging voor wat zo'n ding kan. Maar ik kan mij goed indenken dat, zodra de techniek verder is, je makkelijk een of ander onderdeel kunt repliceren van een defect apparaat in je eigen huishouden.

Maar zoals gezegd, het is nog véél te vroeg hiervoor, net zoals de VR-spullenboel. Leuk, maar een érg hoog gimmick-gehalte dat snel gaat vervelen.

[cmegens]

Je kunt bijvoorbeeld je eigen koptelefoon printen. https://www.print.plus

[GORby]

Misschien niet dadelijk voor de gemidelde consument, maar wel voor wie graag eens wat knutselt of zo is het soms wel handig. Zo ben ik regelmatig bezig met wat microcontrollers en dergelijke, en dan is het wel handig om behuizingen te printen voor ontwerpjes (al dan niet zelf ontworpen).

Soms zijn er ook wel eens dingen kapot, en kan het handig zijn om vervangstukken te printen. Vaak vind je ontwerpen die je zelf kan printen, ofwel kan je zelf beginnen ontwerpen. Toen ik mijn printer kocht, had ik nog geen kennis van 3D design, maar basis functioneel design hoeft vaak niet moeilijk te zijn. Zo heb ik ondermeer de volgende dingen getekend en geprint:
- vervangend hendeltje voor het vastzetten van de poot van een statief
- nieuwe doppen voor de poten van 2 ladders (flexibel)
- stukje om de batterij in een Ikea Tradfri afstandsbediening vast te houden, waar dat originele afgebroken was
- batterijhouder voor batterijen van de fototoestellen (bestaand ontwerp)
- verschillende stukken voor de 3D printer zelf en de behuizing daarvan.
- behuizingen voor sensoren en arduino's
- tussenstuk voor dashcam, om die een betere plaats te kunnen geven
- vervangend speelstuk van een gezelschapsspel
- onderdelen om het kippenhok te automatiseren
- ...

Je ziet, als je wat creatief bent, kan je wel leuke dingen doen met een 3D printer. Daarmee wil ik zeker niet zeggen dat het voor iedereen is, want zeker in een goedkopere 3D printer steek je best wat tijd en moeite om er goede resultaten uit te krijgen... het ontwerpen en printen is een leerproces. Voor veel mensen is het dan weer handig om iemand te kennen die wat handig is met een 3D printer, omdat die bepaalde dingen vrij makkelijk kan maken voor hen.

[Kain_niaK]

3D printen wordt pas echt interessant als er een 3D printer is die een 3D printer kan printen.

De volgende stap is dan een wandelende 3D printer (robot) die ook nog eens de resources nodig om een tweede 3D printer te printen, kan verzamelen.

En dan industrieel gaan, NASA er bij ... en een zooi self replicerende systemen het universum in schieten.
Kunnen die alvast voorbereidend werk gaan doen.

[espro]

Alles is een aanloop daarnaartoe natuurlijk..

[Jantimon]

De Reprap is een 3D printer die in staat is om zijn eigen onderdelen (grotendeels) te printen.

[Firecrash]

Whaha het is geen factorio xD

[Durandal]

En dan industrieel gaan, NASA er bij ... en een zooi self replicerende systemen het universum in schieten.
Kunnen die alvast voorbereidend werk gaan doen.

Dan eindig je in een snelle heat-death van het universum waarbij alle materie totaal is omgevormd tot wandelende 3D printers.

Lijkt me geen goed plan

[Kain_niaK]

Ik denk dat de snelheid van het licht tocht echt wel een beperkende factor is.

[smallblock]

Is de hars zelf ook nog niet behoorlijk duur?

[ultimasnake]

De hars is redelijk aan de prijs ivm FDM printen inderdaad, verschil vind ik zelf wel dat indien iets faalt je doorgaans maar een klein beetje hars verliest (zolang er geen hars opnieuw uitgehard wordt zal er niets verder uitharden) en ben je minder kwijt aan support. Prijs per KG vergelijkend is het 3x zo duur, ik denk dat uiteindelijk in uiteindelijke prints het neerkomt op 2x zo duur denk ik, maar het doel dit soort printers ligt heel anders dan bij FDM (succes met het printen van die Eifeltoren met zulke details of een 28mm miniature) dus zijn de kosten ook wat lastig te vergelijken. Zo ben ik nu bezig met het 3d printen van de Pipboy 3000 mark IV, het gros print ik met FDM maar de knopjes en dergelijke gaan mooi via mijn Wanhao D7 echter dan echt ga je het niet krijgen in dat geval

[Zandor]

Ik mis eigenlijk ook wel informatie over het kosten in het gebruik. Het lijkt me niet dat die resin over de toonbank gaat voor 20 euro/kg... Ik vraag me af, kost dat 25 of 100 euro per kg?

[ultimasnake]

Ongeveer 50euro/kg voor de Wanhao hars, maar kosten in gebruik is zo variabel dat ik wel snap dat ze zich daar niet aan wagen. Oh en prijs is 50 euro tot hoe gek je het zelf wilt maken

[Verwijderd]

Gave en interessante video review .

[Jhonnijhoff]

Grafeen is nu geschikt voor 3D printen !

[totaalgeenhard]

Leuk artikel, maar ik zie liever een test van instap modellen.

[warcow]

Dit is toch echt wel redelijk een instapmodel. Over de FDM printers is ook al heel veel te vinden.

Misschien is dit artikel voor jou wel interessant om te lezen:
reviews: Vier 3d-printers van grofweg 300 euro: hoe goed zijn de goedkoopste ...

[Reactie gewijzigd door warcow op 22 juli 2024 15:23]

[totaalgeenhard]

Heb dat artikel kennelijk gemist.

Bedankt even eerst inlezen voordat ik ga bestellen.

D7 is vanaf 530 inclusief verzendkosten.

Maar voor beginners zoals ik is nut en noodzaak uitzoeken op een goedkope printer voordeliger.

Vroeg of laat is pret er vanaf en blijft nut over. Als je niet bepaalde concepten kunt verzinnen en daarna ontwerpen en printen heb je straks een duur apparaat in huis die je zelden gebruikt.

[Reactie gewijzigd door totaalgeenhard op 22 juli 2024 15:23]

[blackphantom25]

Denk dat het tijd wordt voor een nieuwe review voor goedkope printers. En zijn nu hele goede betaalbare printers op de markt.

[SkiFan]

Yup, onlangs een Ender2 gekocht voor 120€. Indrukwekkend wat een goede kwaliteit je krijgt voor dat geld. Overigens, de opvolger daarvan, de Ender3 staat ook op het punt van uitkomen.

[Reactie gewijzigd door SkiFan op 22 juli 2024 15:23]

[musiman]

Is de Ender 3 er niet al? Of kijk ik verkeerd?

@blackphantom25 Een review van goedkope DIY 3D printers zou inderdaad wel erg interessant zijn.

[kingofkamikaze]

Ik ben bang dat dit wel een beetje de goedkoopste harsprinter is die je gaat vinden.
Ik heb jaren geleden een filament printer gehaald voor een soortgelijke prijs, gewoon afwachten, het wordt vanzelf goedkoper.

(Al was er toen een grote 3d printer hype, dus er was veel innovatie. Die hype is nu een beetje over)