Inleiding
Het is bijna een understatement om te zeggen dat WhatsApp een begrip is geworden in de Benelux. Miljoenen mensen gebruiken het voor communicatie met vrijwel iedereen in hun leven, het staat als werkwoord in de Van Dale en WhatsAppberichtjes zijn zo ingeburgerd dat als je zegt dat je een appje hebt gestuurd, niemand veronderstelt dat je een hele applicatie hebt verzonden.
Naast WhatsApp heeft Facebook nog een chatapp met veel succes: Facebook Messenger. Het bedrijf dringt het chatplatform dat aan het sociale netwerk hangt, aan veel gebruikers op. Zij moeten een hele app installeren om een berichtje te lezen. Veel mensen deden dat en inmiddels heeft Facebook Messenger net als WhatsApp wereldwijd meer dan een miljard actieve gebruikers.

Veel bedrijven zijn er inmiddels van overtuigd dat chatapps meer zijn dan apps om te chatten. De chatapp moet worden wat de browser was voor de pc: de belangrijkste interface van het hele systeem, de manier waarop je bij veel informatie komt en hoe veel informatie tot jou komt. Klinkt abstract? Facebook Messenger heeft inmiddels meer dan driehonderd chatbots. In Skype van Microsoft zitten eveneens bots en Telegram doet het ook al een tijdje. Via die bots kun je bijvoorbeeld plaatjes opzoeken, memes genereren, vertragingen van treinen doorkrijgen of headlines van Tweakers lezen. Zakelijke babbelapplicatie Slack doet hetzelfde, met bots die zorgen voor nieuwsfeeds, reminders en zo meer.
Apple is inmiddels op die hypetrein gesprongen met iMessage in iOS 10, waarin weliswaar geen bots zitten, maar waarvoor programmeurs wel apps kunnen maken. Zo kun je tegen elkaar schaken in iMessage en taalfouten van vrienden voorzien van een rode streep, zodat iedereen doorheeft dat jij de grammatica beter beheerst als dan ieder ander.
Googles antwoord op deze trend heet Allo. Allo is de eerste kennismaking met de bot die alle kennis van Google combineert in een interface: de Google Assistant. Zo kun je samen restaurants vinden en spelletjes spelen of zelf agenda-items aanmaken en reminders instellen. Tweakers kon voor de release Allo en Google Assistant uitproberen, om te zien hoe het werkt en om te kijken hoe Google de toekomst van chatapps voor zich ziet.
Een kleine historie
Het was op 24 augustus 2005, ongeveer elf jaar terug dus, dat Google zijn chatapplicatie Talk voor het eerst uitbracht. Talk doet alleen wat het belooft en verder niets. Gebruikers konden een-op-een met elkaar praten. Zaken als groepsgesprekken waren aanvankelijk niet eens mogelijk. Het grote voordeel van Google Talk is dat het, zoals zoveel chatapplicaties van toen, werkte via xmpp, 'extensible messaging and presence protocol'. Daardoor konden andere chatapps inhaken op Google Talk. Veel mensen gebruikten toen via een applicatie diverse messengers naast elkaar en xmpp is de standaard die dat mogelijk maakte.

Google Talk was echter pas het begin. In de eerste jaren werkten alle divisies van Google ogenschijnlijk langs elkaar heen en maakten ze allemaal een eigen chatdienst. Googles sociale netwerk Orkut bijvoorbeeld had een chatdienst, Google Buzz kon direct berichten versturen naar contacten, Latitude liet gebruikers met individuele contacten de locatie delen, Google Wave kende een chatsysteem, Twitter-concurrent Jaiku liet gebruikers onderling babbelen, en dan hebben we het alleen maar over diensten die, pak 'm beet, actief waren rond 2009.
Rond 2011 probeerde Google zijn sociale diensten te combineren onder de vlag van Google+ en daar kwam uiteraard ook weer een chatapp bij: Google+ Messenger. Dat was uiteraard een app voor videobellen, naast Google+ Hangouts On Air.
In 2013 kwam Googles grote poging om alle chatdiensten van al zijn producten samen te voegen in een allesomvattende chatapp: Hangouts. Toen Google er na de release sms in integreerde, leek het erop dat Google echt alles zou samenvoegen in Hangouts.
Toen gebeurde er iets geks. De ontwikkeling van Hangouts stokte een beetje; nieuwe functies kwamen er niet of mondjesmaat bij. Vervolgens kwamen er nieuwe chatinitiatieven van Google. Google sprak met providers af een rcs-client te maken, videosite YouTube kreeg ineens een eigen chatomgeving, Google kwam met Spaces voor groepscommunicatie en videobellen gebeurt voortaan via Duo. En voor regulier chatten heb je dus sinds woensdag Allo.
/i/2000650755.png?f=imagenormal)
Google Assistant
Allo betekent het debuut voor de Preview Edition van Google Assistant, dat in de komende jaren de belangrijkste nieuwe dienst kan worden van Google en op redelijk korte termijn Google Now kan opvolgen. In tegenstelling tot concurrenten als Apple, Microsoft en Amazon heeft Google de assistent geen vrouwennaam gegeven - vanwege de naam Allo was Edith of Yvette een leuk idee geweest - maar simpelweg Assistant genoemd. Als je vraagt of de Google-dienst mannelijk of vrouwelijk is, zegt hij/zij terug dat het 'niet echt een issue' is.
Assistant kun je aanroepen in een een-op-een- of groepsgesprek. In de voorbeelden die Google noemt, is Assistant natuurlijk heel nuttig, zoals bij het zoeken en boeken van een restaurant of het zoeken naar plaatjes van katten. Veel mensen zullen ook omgekeerd redeneren: zit Google nu de hele tijd mee te lezen in je chats?
Het antwoord is: ja. Aan de andere kant, Google zit ook in je mails, te zien aan de gerichte advertenties in Gmail. Afgezien van de vraag of de zoekgigant iets doet met de gigantische berg informatie uit groeps- en individuele chats, kunnen we ons voorstellen dat het onwennig of zelfs eng aanvoelt. Er is wel een verschil tussen Assistant in chats en een privéchat met Assistant. Alleen in het laatste geval kan hij agenda-items opvragen, je mail laten zien en reminders instellen. In een chat met een ander mens of in een groepschat is dat niet mogelijk.
Wie de demo heeft gezien, zal het zijn opgevallen dat je ook spelletjes kunt spelen en, eerlijk is eerlijk, het spelen van Emoji Movies is erg vermakelijk om een paar minuten te doden bij de bushalte. Emoji Movies is een spelletje waarbij Assistant een aantal emoji's laat zien en jij moet raden welke film de bot bedoelt.
Daarnaast is Assistant het beste te omschrijven als Google Now in een chatapp. Het vervult de functies die Google Now ook heeft, zoals het weergeven van het weer, kalenderitems en dat soort zaken, alleen is het nu mogelijk dat via een chatapp te doen en in beperkte mate samen met anderen.
Wat het ook doet, is iets wat we eerder zagen in Googles Gmail-app Inbox: Smart Reply. Google scant automatisch berichten en bedenkt antwoorden die je misschien wil geven. Op een vraag die een uitnodiging kan zijn, krijg je antwoorden die ja of nee inhouden en ook bij foto's krijg je mogelijke reacties. Dat geeft Google Now een nieuwe, sociale lading. Het is ook handig om niet meer allerhande zaken online te hoeven opzoeken tijdens het chatten, want Assistant is ook heel goed in, nu ja, googelen. Dat kan in sommige situaties handig zijn.
Het nut van Assistant hangt, zoals met alle digitale assistenten, af van de hoeveelheid informatie die je geeft. Siri op iOS wordt ook nuttiger naarmate je er langer en meer gebruik van maakt en hetzelfde geldt voor Cortana in Windows 10. Groot nadeel in het gebruik voor nu: Assistant spreekt alleen Engels en geen Nederlands. Allo is verder gewoon bruikbaar in onze moerstaal.
Allo: schreeuwen zonder caps
Laten we beginnen met de conclusie dat Allo gewoon een chatapplicatie is. Er is geen enkele overtuigende reden voor je hele omgeving om over te stappen op Allo en bij het hoofdkantoor van WhatsApp zal vooralsnog dus niemand wakker liggen.
Sterker nog, Allo mist een functie die voor veel mensen belangrijk is en die zelfs WhatsApp inmiddels een tijdje heeft: een manier om te kunnen babbelen als je achter een desktop of laptop zit. Dat is bizar; diensten via de cloud laten werken is Googles grootste kracht en Hangouts werkt prima via een browser, maar voor Allo moeten we ineens elke keer de telefoon erbij pakken. Dat voelt heel 2010. Allo heeft ook geen voipfunctie en voor videobellen moet je het al uitgekomen Duo installeren. Waarom dat niet in Allo kan, is ook raadselachtig, want het bijt elkaar op geen enkele manier. Kortom: de kans dat Allo je dagelijkse babbelapp wordt, is vooralsnog niet groot. Daarvoor ontbreekt het aan functies waarmee je anderen kunt overtuigen van nut en noodzaak.
De meeste vernieuwing zit in Assistant, maar er zitten nog meer nieuwigheden in Allo. Met Whisper/Shout is het mogelijk om berichten groter of kleiner te laten afbeelden, een goede vervanging voor chatten in ALL CAPS. Dat werkt met het vegen over de verzendknop; naar boven vegen maakt het bericht groter, naar beneden maakt het kleiner. Bovendien is het mogelijk om te tekenen op foto's, met de functie Ink.
Vanuit chats is het mogelijk om direct foto's te nemen, waarbij de helft van het scherm camerabeeld is en de andere helft de chat; een soort splitscreen dus. Ook het delen van de huidige locatie is mogelijk. Daarnaast zijn er stickers in diverse packs. Die zijn aardig om uit te proberen. Er zijn enkele tientallen stickerpacks, maar het is vooralsnog niet mogelijk om zelf stickers te maken.
Wat beveiliging betreft zijn alle chats versleuteld, maar slechts ten dele. Alleen de incognitochats hebben end-to-end-encryptie, zoals alle chats in WhatsApp bijvoorbeeld hebben. Het is mogelijk om te kiezen voor chats die na verloop van tijd verdwijnen, zoals bijvoorbeeld in Snapchat. Standaard verdwijnen chats na een uur. Bovendien is de inhoud van chats alleen leesbaar in de chat zelf, niet in notificaties en zelfs niet in het overzichtsscherm van Allo.
Tot slot
Google Allo is als chatapp minder geslaagd. Het heeft minder functies dan voorganger Hangouts, en vooral het gebrek aan voip en een webclient vallen op. Daarmee loopt het bij de release al achter op de concurrentie. Het heeft wel de mogelijkheid om te tekenen op plaatjes en stickers, maar eigen stickers maken kan dan weer niet. Kortom: als chatapp op zich overtuigt het niet.
Daar staat tegenover dat Allo daar ook niet voor bedoeld lijkt. Het is vooral een showcase voor Assistant, de verder ontwikkelde versie van Google Now, die wel eens het belangrijkste nieuwe product van het bedrijf voor de komende jaren kan blijken te zijn. Met Smart Replies, het opzoeken van zaken online en de andere functies, voegt het wel iets toe aan chats. Assistant in Allo is voor Google vooral een grote stap met het concept van de chatapp als platform. Concurrenten in de westerse markt, zoals Facebook, Apple en Telegram, hebben op dit gebied een voorsprong genomen en Google wil die voorsprong inhalen.
Desondanks blijft het de vraag of veel mensen hierop zitten te wachten. Het is mooi dat het kan, maar het is tekenend dat WhatsApp de duidelijke marktleider is: een app die zich niet bezighoudt met botjes, maar end-to-end encrypted chats biedt zonder al te veel poespas. De populariteit van WhatsApp is een sociaal fenomeen; iedereen gebruikt het omdat ieder ander het ook gebruikt. Vooralsnog komen chatbots daar niet tussen, zelfs Googles slimme Assistant niet.