Inleiding: vernieuwing
Het is even rustig geweest op het gebied van solid-state-opslag, maar de laatste tijd is er weer wat beweging op de markt. Niet alleen dalen de prijzen van ssd's nog steeds gestaag, we zien ook weer wat innovatie in de gebruikte componenten. Tijd om de nieuwste ontwikkelingen weer eens door te nemen.
Zo zien we een verschuiving naar nieuwe interfaces, die we met onze round-up van flash-storage al onder de loep hebben genomen. Niet langer hoeft de sata-interface een knelpunt te vormen; met de pci-express-interfaces via m2-aansluitingen kun je met een x4-ssd inmiddels de magische grens van 1000MB/s overschrijden.
Ook in componenten zijn veranderingen gaande. Zo verschenen dit jaar de eerste drives voor consumenten met 3d-nand, ofwel opeengestapelde geheugenchips, maar ook op het gebied van controllers zien we verschuivingen. Langzaam maar zeker krijgen ook andere controllers dan die van Marvell, Sandforce en Samsung voet aan de grond. Zo worden ssd's af en toe uitgerust met Silicon Motion-controllers en heeft Toshiba met OCZ natuurlijk zijn Indilinx-controller.
We bekijken in deze kleine round-up de nieuwste ontwikkelingen aan de hand van Samsungs nieuwste 850 Evo-drives, de Transcend SSD370's en Corsairs Force LX-drive. Die laatste twee zijn voorzien van SM-controllers en dus interessant om met elkaar te worden vergeleken. Ten slotte hebben we ook de Sandisk Ultra Pro, een drive met slc-cache II-ssd, getest, enigzins vergelijkbaar met Samsungs TurboWrite.
/i/2000566586.jpeg?f=imagenormal)
3d-techniek en controllers
Deze zomer introduceerde Samsung zijn eerste generatie ssd's met aan boord 3d-nand, een nieuwe generatie flashgeheugen waarmee opslag goedkoper en groter zou worden. Dat v-nand, een afkorting voor vertical nand, werd in de high-end 850 Pro-ssd's gebruikt en eerder al in enterprisedrives. Intel heeft inmiddels ook aangekondigd met 3d-nand te komen, via zijn joint venture met Micron, en ook Hynix komt in de loop van volgend jaar met 3d-nand.
Over het hoe en waarom van 3d-nand schreven we deze zomer bij de introductie van de 850 Pro-serie.
Ook in de 850 Evo-drives wordt 3d-nand gebruikt, maar daarin wordt het anders geconfigureerd. Waar de Pro-serie mlc-nand gebruikte, met twee bits per nand-cel, is dat in de Evo-serie tlc-nand, met drie bits per cel geworden. Dat moet meer capaciteit per chip opleveren, waardoor de drives goedkoper worden. Tlc-nand heeft wel een iets kortere levensduur dan mlc, maar dankzij functies als trim, wear levelling en garbage collection moet de levensduur van de drives jaren bedragen, getuige ook de garantie van vijf jaar.
Samsung claimt dat de prestaties van de 850 Evo-drives door de bank genomen tien procent hoger liggen dan die van de 840 Evo-serie. Vooral de lagere capaciteiten zouden sneller zijn, dankzij het gebruik van een nieuwe controller. Alleen in de 1TB-versie zit de bekende Samsung MEX-controller, die we van de 840 Evo en 850 Pro kennen. In de drives van 120, 250 en 500GB zit een nieuwe MGX-controller, die beter moet omgaan met het beperkte aantal nand-chips van lagere capaciteiten. Dat beperkte aantal leidt normaliter tot trager functioneren.
Zo komen we bij nog een nieuwe controller: de Silicon Motion SM2246EN. In de Trancend SSD370-serie zou die gebruikt worden, maar is hij aangemerkt als een Transcend 6500-controller. De controller stuurt Micron-nand met vier kanalen en acht dies per kanaal aan. In de Force LX van Corsair wordt dezelfde controller gebruikt. Hij is breed inzetbaar en kan overweg met toggle- en onfi-nand, slc-, mlc- en tlc-chips in diverse productieprocedés.
De laatste ssd in deze test is Sandisks Extreme Pro-ssd. Deze doorontwikkeling van de Extreme II-serie maakt gebruik van dezelfde controller, maar met nieuwe firmware, die 19nm-mlc-nand aanstuurt. De high-end drive mag rekenen op tien jaar garantie van Sandisk. Net als Samsung maakt Sandisk gebruik van een slc-cache. Deze nCache Pro-techniek beschikt over maximaal 1GB slc-nand, waar Samsungs TurboWrite-techniek tot 12GB slc-cache tot zijn beschikking heeft.
| Drive |
Controller |
Nand |
Cache |
Garantie |
| Samsung 850 Evo |
MGX / MEX (1TB) |
tlc: 3d-v-nand |
256MB - 1GB |
5 jaar |
| Samsung 840 Evo |
MEX |
tlc: 19nm Samsung |
256MB - 1GB |
3 jaar |
| Samsung 850 Pro |
MEX |
mlc: 3d-v-nand |
256MB - 1GB |
5 jaar |
| Transcend SSD370 |
SM2246EN |
mlc: 20nm Micron |
1GB |
3 jaar |
| Sandisk Extreme Pro |
Marvell 88SS9187 |
mlc: 19nm Sandisk |
1GB (240GB: 512MB) |
10 jaar |
| Corsair Force LX |
SM2246EN |
mlc: 20nm Micron |
256MB |
3 jaar |
| Crucial M550 |
Marvell 88SS9189 |
mlc: 20nm Micron |
512MB (1TB: 1GB) |
3 jaar |
| Crucial MX100 |
Marvell 88SS9189 |
mlc: 16nm Micron |
512MB |
3 jaar |
Prestaties: As-ssd
Bij de resultaten leggen we de focus op de nieuwe 850 Evo-drives van Samsung. Als vergelijkingsmateriaal nemen we waar mogelijk de capaciteiten rond de 500GB van andere drives. Zo vergelijken we met de 840 Evo- en de 850 Pro-drives van Samsung, en met de populaire MX100- en M550-drives van Crucial.
We beginnen met de As-ssd-resultaten. Allereerst zijn de sequentiële doorvoerresultaten aan de beurt. Deze zijn eenvoudig te testen, maar zeggen weinig over de echte prestaties. Desalniettemin pochen fabrikanten veelal met de cijfers die hier gehaald worden.
Vrijwel alle drives scoren rond de 500MB/s doorvoersnelheid. Heel veel daarboven scoren wordt lastig, simpelweg omdat de sata-interface niet veel sneller kan. De 1TB-versie van de 850 Evo-serie is overigens wat trager dan de rest, hoewel daarin dezelfde controller zit als in de 840 Evo en de 850 Pro.
Kijken we naar de random-read- en -write-prestaties, die al veel meer zeggen over de daadwerkelijke prestaties, dan zien we dat Samsungs nieuwe controller uitstekend met deze scenario's overweg kan. De Samsung-drives met de MGX-controller scoren zeer goed met lezen en ook met schrijven kunnen ze goed mee.
Kleinere drives kunnen, omdat ze minder chips hebben en dus minder van parallellisme profiteren, over het algemeen minder goed met veel threads omgaan. De MGX-controller kan dit fenomeen bij lezen heel goed bestrijden, maar met schrijven moeten de lagere capaciteiten toch de grotere drives voor laten gaan.
Prestaties: traces
Om een beeld te geven van de praktijkprestaties van de ssd's hebben we de door Tweakers ontwikkelde StorageMark-benchmarks gebruikt. Het hoe en waarom van deze trace-based benchmarks vind je in deze .plan.
Boot StorageMark 2011
Boot StorageMark 2011 laat de prestaties zien van een bootdrive waarop het besturingssysteem, applicaties en games zijn geïnstalleerd, en waarop een kleine hoeveelheid gebruikersdata aanwezig is.
Het indexcijfer bestaat voor zestig procent uit de resultaten van twee traces van het booten van Windows 7 en het starten van veelgebruikte applicaties. De resultaten van de desktopworkload-trace zijn voor vijftien procent meegewogen. In deze trace werden webbrowsers, e-mailprogramma's, eenvoudige beeldbewerkingsprogramma's en kantoorapplicaties gebruikt. Twintig procent wordt bepaald door gametraces. De resterende vijf procent komt voor rekening van een trace waarin een groot softwarepakket werd geïnstalleerd, terwijl er downloads plaatsvonden en lichte applicaties werden gedraaid, zoals een browser. De traces zijn uitgevoerd door Intels NAS Performance Toolkit, die niet-comprimeerbare data genereert.
Samsung voert de ranglijsten aan met zijn ssd's. Opmerkelijk genoeg scoort de vorige generatie Evo-drives nog iets beter dan de nieuwe en ook de 850 Pro is iets sneller. De Crucials volgen snel, terwijl de overige geteste drives een stukje trager zijn.
Home & Office StorageMark 2011
Deze index geeft een indicatie van het gebruik van een disk als primair opslagmedium voor het besturingssysteem, applicaties en data, ingezet voor kantoor- en webgebruik. De desktop-workload-trace is goed voor zestig procent van de index. Voor deze trace werden 90.000 lees- en 33.000 schrijfbewerkingen uitgevoerd, die voor de helft uit sequentiële bewerkingen bestonden. In de index zijn verder boot-, game-, kopieer- en software-installatietraces meegenomen.
De 840 Evo, en niet de nieuwe 850 Evo, scoort het best in de Home & Office StorageMark, een reflectie van dagelijks gebruik. De Crucial-drives doen het hier ook goed, terwijl de SM2246EN-controller in de Transcends en Corsair het matig doet.
Workstation StorageMark 2011
De Workstation StorageMark geeft een beeld van de prestaties van de primaire drive in een systeem dat wordt gebruikt voor professionele beeld- en videobewerking. De index wordt voor 55 procent bepaald door twee traces van respectievelijk een grafisch workstation en een video-editing-workstation. Het zwaartepunt van deze benchmark wordt gevormd door 370.000 random leesacties en 250.000 random schrijfacties.
In de beeldbewerkingstrace werd gewerkt aan zeer grote Photoshop-bestanden en werden fotocollecties met grote raw-bestanden bekeken en bewerkt in Lightroom. Deze trace bestond voor 55 procent uit schrijftransacties. Als we naar het datavolume kijken, komt zelfs twee derde van het verkeer voor rekening van de schrijfacties. Het ging daarbij overwegend om niet-sequentiële schrijfacties op de scratchfile van Photoshop en de pagefile van Windows. Voor de videobewerkingstrace werd Sony Vegas Pro losgelaten op een groot videoproject, met tientallen lossless gecomprimeerde full-hd-videofragmenten. Deze trace bestond bijna geheel uit niet-sequentiële leestransacties.
Met een geringere weging maken ook de desktop-, workload-, boot-, filecopy- en software-installatietraces deel uit van deze index.
Eindelijk is er een test waarin de nieuwste generatie drive het best scoort; de 1TB 850 Evo scoort beter. Die heeft overigens dezelfde controller als de nummer twee, waarmee de MEX toch de snellere controller lijkt.
Gaming StorageMark 2011
Ten slotte hebben we de Gaming StorageMark berekend, waarbij games werden geïnstalleerd en gespeeld. Daarbij werden de games Call of Duty Black Ops en Modern Warfare, Dawn of War, Dirt en Stalker gebruikt.
Ook nu blijkt de MEX-controller van Samsung, die in de top drie ssd's te vinden is, de snellere controller. De nieuwe MGX-controller in de rest van de 850 Evo-drives is nog steeds vlot, terwijl de rest van de drives zo'n tien procent lager scoort.
Prestaties: energieverbruik
Vooral als je een ssd in een laptop gaat inzetten is het opgenomen vermogen van belang. Een zuinigere ssd heeft immers tot gevolg dat je accu langer meegaat. We hebben het opgenomen vermogen gemeten tijdens drie scenario's: idle, tijdens random reads en writes, en tijdens sequentieel schijven, waarbij de drives de meeste energie vergen.
Idle ontlopen de meeste drives elkaar niet zo veel, hoewel de Crucial-drives en Sandisks drive minder zuinig zijn. Voor de Crucial-drives is dat van belang, maar weinig mensen zullen de Extreme Pro in hun laptop bouwen; die is meer bedoeld voor high-end desktops.
Bij random lees- en schrijfoperaties, het merendeel van het normale gebruik van een systeem, zijn de 250GB-drives een stuk zuiniger dan de grotere capaciteiten. Opvallend is de Transcend-ssd, die in 512GB net zo zuinig is als de 250GB-drives.
Tijdens de zwaarste test voor het energieverbruik zijn de twee kleinste 850 Evo-drives veruit het zuinigst. De 512GB-drive van Transcend verstookt nu wel een hoop energie, maar de M550 spant de kroon met van alle drives veruit het hoogste opgenomen vermogen.
Specificaties en prijzen
| Merk en productserie |
Samsung 850 series |
Samsung 850 series |
Samsung 850 series |
Samsung 850 series |
|---|
| Type |
Evo |
Evo |
Evo |
Evo |
|---|
| |
:fill(white)/i/2000557413.jpeg?f=thumbmini) |
|
|
:fill(white)/i/2000557414.jpeg?f=thumbmini) |
| Prijs en waardering |
|---|
| Prijs |
Onbekend (4 winkels) |
€ 75,- (4 winkels) |
Onbekend (4 winkels) |
Onbekend (3 winkels) |
| Eerste prijsvermelding |
dinsdag 11 november 2014 |
dinsdag 11 november 2014 |
dinsdag 11 november 2014 |
vrijdag 7 november 2014 |
| Waardering |
4.5 van 5 sterren
|
4.5 van 5 sterren
|
5 van 5 sterren
|
5 van 5 sterren
|
| Technische specificaties |
|---|
| Opslagcapaciteit |
120GB |
250GB |
500GB |
1TB |
| Drivecache |
256MB |
256MB |
256MB |
256MB |
| SSD-type |
3d v-nand |
3d v-nand |
3d v-nand |
3d v-nand |
|
SSD-
eigenschappen
|
Trim |
Trim |
Trim |
Trim |
| Hardeschijfbus (intern) |
SATA-600 |
SATA-600 |
SATA-600 |
SATA-600 |
| HDD-/SSD-aansluiting |
SATA |
SATA |
SATA |
SATA |
| Meantime Between Failures |
1.500.000h |
1.500.000h |
1.500.000h |
1.500.000h |
| Stroomverbruik (lezen) |
0,1W |
0,1W |
0,1W |
0,1W |
| Stroomverbruik (schrijven) |
0,1W |
0,1W |
0,1W |
0,1W |
| Afmetingen |
|---|
| Behuizing bay intern |
2.5" |
2.5" |
2.5" |
2.5" |
| Hoogte |
6,8mm |
6,8mm |
6,8mm |
6,8mm |
| Prijsverhouding |
|---|
| Prijs per GB |
€0,746 |
€0,511 |
€0,460 |
€0,421 |
| Snelheden |
|---|
| Lezen (sequentieel) |
540MB/s |
540MB/s |
540MB/s |
540MB/s |
| Schrijven (sequentieel) |
520MB/s |
520MB/s |
520MB/s |
520MB/s |
| Lezen (random 4k) |
94.000IOPS |
94.000IOPS |
94.000IOPS |
94.000IOPS |
| Schrijven (random 4k) |
36.000IOPS |
36.000IOPS |
36.000IOPS |
36.000IOPS |
Conclusie
Voor de conclusie en beoordeling van de drives kijken we vrijwel uitsluitend naar de traces. De cijfers van synthetische benchmarks zijn leuk voor fabrikanten en fora, maar zeggen bar weinig over de dagelijkse praktijk.
Kijkend naar de traces zien we dat de nieuwe 850 Evo-serie van Samsung zeer goed presteert. De oude 840 Evo is echter bijna steeds sneller en dat geldt ook voor de veel duurdere 850 Pro, Samsungs andere ssd met 3d-nand. De drives blijven verder bijna altijd de concurrentie voor. Die concurrentie scoort nog altijd prima, al blijft de kleinere Transcend SSD370 wat achter bij de rest. Dat is vreemd, aangezien de evengrote Force LX van Corsair, met vrijwel dezelfde componenten, beter scoort. De MX100 doet het eveneens nog steeds prima, zeker als je zijn prijs in de beoordeling betrekt.
De prijs van de 850 Evo-serie is momenteel echter nog veel te hoog. Niet gek, want de serie is net geïntroduceerd en de prijzen zullen, en moeten, nog een stuk zakken. Wanneer de prijsniveaus een beetje gezakt zijn en de prijzen per gigabyte nauwelijks boven de veertig cent per gigabyte uitkomen, zijn het aantrekkelijke alternatieven voor de populaire prijsvechters. De vijf jaar garantie op de drives is daarbij een prettige extra, vergeleken met de veelal drie jaar garantie van alternatieven.
Wie liever op een ander paard wedt, kan met Transcend in zee. Vooral de 512GB-versie van de SSD370-serie is extreem aantrekkelijk geprijsd, hoewel de prestaties wat achterblijven bij die van de concurrentie.
Ten slotte zetten we de algemene StorageMark-index, een gewogen gemiddelde van de verschillende indices van de traces, op een rijtje en zetten die af tegen de prijs van de drives die we getest hebben. Zo krijgen we een goed beeld van de prijs-prestatieverhouding van de verschillende drives, waarbij we moeten aantekenen dat de prijzen nog kunnen fluctueren. De prijs per gigabyte hebben we berekend aan de hand van de laagste prijs van de drives op 5 december, met de capaciteit in daadwerkelijk beschikbare gigabytes.
:strip_exif()/i/2000566303.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2000566302.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2000566301.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2000566300.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2000566299.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2000566298.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2000566297.jpeg?f=imagegallery)
:fill(white):strip_exif()/i/2000557413.jpeg?f=thumb)
:fill(white):strip_exif()/i/2000557414.jpeg?f=thumb)
:fill(white):strip_exif()/i/1404110844.jpeg?f=thumb)
:strip_exif()/i/1401280639.png?f=thumb)
:fill(white):strip_exif()/i/1404111058.jpeg?f=thumb)
:fill(white):strip_exif()/i/2000557413.jpeg?f=thumbmedium)
:fill(white):strip_exif()/i/1404110844.jpeg?f=thumbmedium)
:strip_icc():strip_exif()/i/2001771575.jpeg?f=fpa_thumb)
:strip_icc():strip_exif()/i/2000594767.jpeg?f=fpa_thumb)
/u/468821/crop594848c6b86e5.png?f=community)
/u/413002/keyboard.png?f=community)
:strip_exif()/i/1401280573.png?f=thumbmedium)
:fill(white):strip_exif()/i/1404111058.jpeg?f=thumbmedium)
:strip_icc():strip_exif()/i/2000578319.jpeg?f=fpa_thumb)
:strip_icc():strip_exif()/i/1405428274.jpeg?f=fpa_thumb)
/i/1404201401.png?f=fpa_thumb)
:strip_icc():strip_exif()/i/1395847496.jpeg?f=fpa_thumb)
:strip_exif()/i/2001687915.jpeg?f=fpa)
:strip_exif()/i/1381344523.jpeg?f=fpa)
/i/1368619744.png?f=fpa)
/i/1391709086.png?f=fpa)
/i/1233910364.png?f=fpa)
:strip_icc():strip_exif()/u/147791/crop56e423ed8d794_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/78725/train-icon3.jpg?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/385795/crop64416a875e11a_cropped.gif?f=community){kind=small}
/u/8/oog3.png?f=community){kind=small}
(dont ask haha, heb het nu een stuk beter geregeld zonder dat de schijven gemarteld hoeven te worden)
:strip_icc():strip_exif()/u/159004/owl2.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/2351/crop5fad32d87a5c1_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/58920/baby_met_hoofdtel_avatar.jpg?f=community){kind=avatar}
/u/197786/crop64b2f2dc4d188.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/145751/check-in-minion-small2.jpg?f=community){kind=small}
/u/417613/crop5df91c60a28d2.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/252842/crop5c3460b3a1c08_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
/u/316174/crop5b26bc86bda66_cropped.png?f=community){kind=small}
/u/341337/oog.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/249917/jaapschaap.jpg?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/44074/avatar001.gif?f=community){kind=avatar}
:strip_icc():strip_exif()/u/392672/crop5649eb56a89ea.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/576844/smoke_weed_everyday__snoop_dogg__by_emeruga-d89s84y.gif?f=community){kind=small}
/u/242701/crop5e107244d1e57_cropped.png?f=community){kind=small}