Samsung bracht een half jaar geleden zijn 850 EVO-serie solid state drives uit, maar beperkte het aanbod destijds tot de 2,5"-ssd's. Inmiddels heeft het Zuid-Koreaanse bedrijf ook zijn msata- en M.2-varianten van de drives uitgebracht, beide met sata-interface. We namen de kleine ssd's onder handen om de verschillen met de 2,5"-versie te achterhalen.
Welke drive kun je het best kiezen als je de keus hebt voor je desktop met M.2-slot? Handhaaf je in je laptop je 2,5"-drive voor massa-opslag en bouw je een msata- of M.2-ssd in voor je besturingssysteem? Maakt het eigenlijk wel uit welk type drive je kiest, of is alleen de prijs en de capaciteit van belang? Naast de drie varianten van de 850 EVO-drive nemen we ook een van de populairste drives, de MX100 in 256GB-capaciteit, in de vergelijking mee.
Samsung was de eerste fabrikant die zogenoemd 3d-geheugen voor consumentendrives beschikbaar maakte. Dit geheugen noemt Samsung 3d-v-nand. Daarin zijn binnen een stukje silicium maar liefst 32 lagen geheugencellen op elkaar gestapeld. Samsung heeft daardoor een kleiner oppervlak nodig om een geheugendichtheid te halen. Hierdoor kan een groter lithografieproces gebruikt worden, wat de productie van de chips weer goedkoper zou maken. Bovendien kan het bedrijf daardoor overstappen op grotere cellen: van 19nm naar 34nm. Dat levert minder kans op fouten bij het lezen en schrijven op. Voor het aansturen van dit type geheugen wordt in alle versies, behalve de 1TB-drives, de MGX-controller gebruikt: in de 1TB-drives wordt een iets oudere MEX-controller gebruikt.
Prestaties: AS-SSD
We beginnen met een synthetische benchmark: AS-SSD. We testen de sequentiële doorvoersnelheden, die je terugziet als je een groot bestand kopieert. Ook de random lees- en schrijfprestaties, de 4K-prestaties met 64 threads, komen in deze grafiek terug. Die prestaties geven een indruk van de snelheid die je besturingssysteem op de drives haalt, waarbij veel kleine bestandjes gelezen en geschreven worden.
Bij het sequentieel lezen zien we geen grote verschillen, maar met het schrijven is de Crucial iets langzamer. Bij de kleine 4K-bestanden zien we bij lezen weinig verschillen, maar bij het schrijven blijken de kleinere drives een stuk langzamer dan de grotere capaciteiten. Dat komt omdat de controllers naar minder chips tegelijk kunnen schrijven.
Prestaties: traces
Met traces spelen we opgenomen schijfactiviteit af: we nemen alle schijfactiviteit, bijvoorbeeld tijdens het installeren van programma's of het spelen van games, op en reproduceren dat. Zo kunnen we de prestaties van de drives tijdens installaties, opstarten en normaal gebruik meten.
Voor de traces waarin het opstarten van Windows is opgenomen, zien we weinig verschil tussen de omvang van de drives, alleen de 1TB-versie is wat sneller dan de rest. Ook bij de Home & Office-trace, die normaal gebruik terugspeelt, zien we geen grote verschillen tussen de capaciteiten of de interface. De 1TB-drive is voor games wel een stukje sneller, terwijl de MX100 van Crucial hier wat achter blijft. Bij het gewogen gemiddelde van alle traces, gevat in de Storage-index, zien we dat de 1TB-drive wat sneller dan de rest is. Wederom zal dat te danken zijn aan de grotere parallelliteit waarmee het geheugen kan worden benaderd.
Degradatie
We hebben de traces vier maal uitgevoerd: de eerste keer met alleen de trace-data op de ssd's, de tweede keer met de helft van de resterende vrije ruimte volgeschreven en de derde run met de drive zo goed als vol. Voor de vierde run is alleen de ruimte vrij die nodig is voor de traces.
De eerste run is bij de 850 EVO-drives steeds trager dan de overige runs. Er is in de volgende runs dus nauwelijk sprake van degradatie, maar als de drives helemaal vol zitten, hebben de 500GB-capaciteiten wel inzakkende prestaties.
Conclusie
Het is weinig verwonderlijk dat alle drives vrij vergelijkbaar presteren bij gelijke capaciteit. Of het nu om een 2,5"-drive, een msata-drive of M.2-ssd gaat, alle varianten hebben gewoon een sata-600-interface. Wel kun je zien dat de grotere drives over het algemeen beter presteren: vanaf 250GB haal je het maximale uit je ssd. Anders dan wegens een zeer beperkt budget zal de 120GB-versie überhaupt weinig aftrek vinden: de 'sweet spot' voor ssd-capaciteiten is inmiddels ferm naar de 250GB-capaciteiten verschoven. Langzaamaan worden zelfs de 500GB-varianten aantrekkelijker qua prijs, maar voor de prestaties hoef je die vooralsnog niet te kiezen. Wel is de prijs per gigabyte van de grotere drives iets aantrekkelijker. Dat geldt overigens ook voor de 2,5"-drives: die zijn nog iets goedkoper dan de compactere varianten. Voor je desktop blijft een 2,5"-drive dus het aantrekkelijkst wanneer je hier ruimte voor hebt. Voor je laptop is, wanneer ruimte een factor is, de M.2- of msata-variant evensnel.