Dishonored

Onbekende namen

Ontwikkelaars en uitgevers die het aandurven om een dure nieuwe titel op de markt te brengen, verdienen bijna bij voorbaat lof. In een wereld waarin series de markt domineren is het dan ook een verademing dat Bethesda het aandurfde om geld te pompen in Dishonored, een project van Arkane Studios, toch niet de bekendste ontwikkelaar. De Franse studio leverde in 2002 Arx Fatalis af en in 2006 Dark Messiah of Might and Magic, en daar bleef het wel zo'n beetje bij. Toch durfde Bethesda het aan om de studio te kopen, mede omdat de Fransen al aan de game werkten die nu als Dishonored in de winkel ligt.

Gespeeld op: Xbox 360 en Windows
Ook verkrijgbaar voor: PlayStation 3

Videorecensie Dishonored

De overname door Bethesda gaf Arkane niet alleen financiële zekerheid, de studio kreeg er ook een heleboel nieuwe collega's bij die goed van pas zouden komen. Zo is in Dishonored duidelijk de hand te herkennen van Viktor Antonov, die als creative director over alle Bethesda-games waakt. De invloed van Antonov is groot geweest. Hij was voorheen in dienst bij Valve, waar hij het uiterlijk bedacht van City 17, de stad die aan het einde van Half-Life 2 opduikt. Voor Dishonored zijn Antonov en zijn Franse collega's dicht bij die bron gebleven. Je zult veel van City 17 herkennen in Dishonored. Arkane had zelf inmiddels Harvey Smith ingelijfd, die zijn sporen heeft verdiend met games als System Shock, Deus Ex en opvolger Deus Ex: Invisible War. Ook die voorbeelden zijn duidelijk herkenbaar in Dishonored, waarin sluipen en onopgemerkt blijven belangrijke voorwaarden zijn.

Nu met magie

De Bulgaar en Amerikaan hebben samen met de Franse collega's prima werk afgeleverd. Zo is er duidelijk veel aandacht besteed aan het uiterlijk van de game. Antonov en consorten hebben daarbij gekozen voor een stijl die nog het meeste weg heeft van BioShock. Dat wil zeggen dat het lijkt alsof je rondloopt in een wereld van ruim een eeuw geleden, een wereld waarin voertuigen en elektriciteit nog maar net hun intrede hebben gedaan. Arkane vond daarbij inspiratie in het Londen van rond 1900, al is de stad in Dishonored omgedoopt tot Dunwall. Terecht, want ondanks de historische basis van het spel stap je in Dishonored in een fantasiewereld die hooguit lijkt op de onze. Het voornaamste verschil is dat er magie is te vinden in Dunwall en dat er zo hier en daar opvallend moderne bouwwerken opduiken.

Ouderwetse stad

Dunwall lijkt in eerste instantie een ouderwetse stad, met statige appartementen in de rijke delen en donkere stegen in de omliggende armere delen. Dat is het bewoonde hart van de stad, waar de eerste helft van de game zich afspeelt. Het is een deel waar je regelmatig terug zult komen en flink in kunt ronddwalen. In de tweede helft komt er wat meer variatie in de spelwereld. Je trekt dan door de industriële delen aan de rand van de stad en zult een weg moeten vinden door de riolen, om uit te komen bij de nieuwe, bijna hypermoderne gebouwen die doen denken aan City 17. Het mooie van het uiterlijk van Dishonored is echter niet eens zozeer het ontwerp van de huizen en de levende wezens. Het zijn vooral de textures die Arkane heeft gebruikt. Die lijken met de hand geschilderd en dat geeft een prachtig effect. Het maakt dat je veel minder het idee hebt dat je naar een verzameling enen en nullen kijkt dan bij de meeste andere games. Het maakt de wat ouderwetse setting opeens veel geloofwaardiger.

Helaas!
De video die je probeert te bekijken is niet langer beschikbaar op Tweakers.net.

Een uitgebreide kijk op een van de eerste levels van Dishonored.

Dat komt ook door het verhaal en de manier waarop dat door het spel is verweven. Dat verhaal zit vol verraad, revanche en eerherstel. Je bent de favoriete lijfwacht van de keizerin die over Dunwall regeert. Onder jouw ogen wordt zij vermoord en haar dochter, de troonopvolger, ontvoerd. Omdat van de daders elk spoor ontbreekt, krijg jij de moord in de schoenen geschoven, wat je in de cel doet belanden. Gelukkig krijg je hulp bij het ontsnappen, waarna je op zoek gaat naar de dochter en de echte moordenaars. Dat uitgangspunt is op zich niet zo bijzonder. Het is echter wel goed uitgewerkt. De dialogen zijn prima. De stemmen ook, met bijdragen van bekende namen als Susan Sarandon, Brad Dourif, Michael Madsen en Carrie Fisher.

Invloed op het verhaal

Het leukste aan het verhaal is echter de manier waarop je daar invloed op kunt uitoefenen. De hoofdlijn staat uiteraard vast. Je bent op zoek naar de dochter van de keizerin en naar eerherstel. Daar omheen heb je veel vrijheid. Zo zijn er veel sidequests die je kunt uitvoeren en secondary objectives die je kunt proberen te halen. Het leuke is dat daar personages bij centraal staan die aan de rand van het verhaal figureren. Juist in de omgang met die personages heb je vrijheid. Je kunt ze direct vermoorden, wat gewin op de korte termijn oplevert. Je kunt ook met ze in zee gaan, wat de weg naar vervolg-quests open houdt. Je zult vaker de keuze tussen dood en leven krijgen voorgeschoteld, niet alleen in de sidequests.

Moord voorkomen

Het mooie is dat de makers het spel zo in elkaar hebben gestoken dat je wel regelmatig de opdracht krijgt om iemand uit de weg te ruimen, maar er steeds een manier is om de opdracht te volbrengen zonder zelf de moord te plegen. Juist daarbij is het handig om vrienden te hebben die je kunnen helpen, vrienden die je opdoet als je de sidequests volbrengt. De boodschap is hier helder: help anderen en zij helpen jou. Met een moorddadige manier van spelen sta je er alleen voor. Het leidt alleen maar tot meer tegenstand en meer bloedvergieten. Maar het kan ook anders. Volgens de makers is het hele spel te volbrengen zonder één moord te plegen. Dat is ons niet gelukt en het vergt erg veel geduld, maar het vermoorden van een aantal belangrijke personages hebben we weten te voorkomen met behulp van wat non-player characters aan de rand van het verhaal. Die konden de te vermoorden persoon van het toneel laten verdwijnen zodat vermoorden niet nodig was.

Helaas!
De video die je probeert te bekijken is niet langer beschikbaar op Tweakers.net.

The Tales from Dunwald, Part 1.

Ook bij de passanten in het spel, de soldaten en andere tegenstanders die onderweg de doorgang proberen te versperren, is het niet nodig om ze dood te maken. Je kunt er in alle gevallen langs sluipen, al zal dat uiteraard niet altijd gemakkelijk zijn. Daarom kun je ze ook uitschakelen. Dat kan op brute wijze, met de wapens die je hebt, maar ook op een onopvallender manier. Je kunt ze van achter besluipen en dan kiezen of je hun keel tijdelijk of permanent dichtknijpt. Wat ook helpt, is dat je kunt saboteren. De vele elektrisch aangedreven afscheidingen en alarminstallaties kun je uitschakelen als je de stroomtoevoer weet af te snijden. Bij sommige installaties kun je met Rewiring Tool de boel zelfs herprogrammeren, zodat niet jij, maar je tegenstanders worden geëlektrocuteerd.

Liever geweldloos

De makers stimuleren op een prettige manier een geweldloze speelwijze. Er zit een verborgen mechanisme in het spel dat 'Chaos' is gedoopt. Dat is ook wat gemeten wordt; de chaos in de wereld, de ophef die je daden veroorzaken. Elke moord die je pleegt levert Chaos op, maar dat geldt ook voor elke keer dat je opgemerkt wordt en er alarm wordt geslagen vanwege je aanwezigheid. Tijdens het spelen merk je daar niets van, maar aan het einde van elke missie krijg je een keurig overzicht, met als conclusie een 'Chaos'-level. Als dat hoog is, zul je daar in het vervolg van het spel wel iets van merken. Het betekent dat je meer tegenstanders zult treffen en meer ratten tegen zult komen in de vervolgmissies. Die ratten lijken onschuldig, maar zijn behoorlijk irritant. Wat losse exemplaren zijn geen probleem. Die scharrelen rond zonder dat je daar last van hebt. Zodra je een zwerm tegenkomt wordt het lastig. Een zwerm zal elk levend wezen aanvallen en opvreten. Elk dood wezen ook, trouwens.

Netjes opruimen

Dat heeft prettige en minder prettige kanten. Omdat het goed is om onopgemerkt te blijven, is het nuttig om lichamen te verbergen. Dat kan op verschillende manieren. In een hoek dumpen, in het water flikkeren of aan de ratten voeren. Mocht je een zwerm treffen, dan peuzelen ze met liefde het lichaam op, zonder een spoor achter te laten. Voordeel is dat het lichaam niet kan worden ontdekt en er dus geen alarm zal worden geslagen. Nadeel is dat ook bewusteloze tegenstanders kunnen worden opgevreten, die dan opeens als kill tellen, wat vervolgens weer Chaos oplevert. Het is dus zaak na te denken wat je doet. Probeer je - lastig - overal ongezien langs te sluipen of probeer je - een stuk gemakkelijker - tegenstanders te besluipen, bewusteloos te maken en hun lichaam te verbergen? Wie daar allemaal geen zin in heeft en kan leven met wat Chaos, kan zich uitleven in kills. Daar wordt het spel niet gemakkelijker van, want een soldaat is in Dishonored zelden alleen. Val je er één aan, dan ben je binnen de kortste keren omsingeld door een groep mannen met zwaarden en pistolen.

Boven en onder

Ook wat je mogelijkheden betreft is er een tweedeling in 'geweldloos' en 'gewelddadig'. Je hebt wapens als een pistool, een zwaard, granaten en een kruisboog. Voor dat laatste apparaat heb je vuurpijlen, gewone pijlen en de enigszins geweldloze optie van pijlen met een slaapmiddel. Daarnaast kun je magische krachten vrijspelen. Die zijn handig, maar doorgaans niet dodelijk. Denk aan Blink, waarmee je pijlsnel naar een willekeurige plek een paar meter verder kunt zappen. Dat kan ook omhoog en omlaag, wat je flink veel vrijheid geeft. Het is een belangrijk hulpmiddel als je ongezien wilt blijven. Vooral 'bovenlangs' zijn er vaak wegen die je onopgemerkt langs obstakels en tegenstanders voeren. Ook Possession is daar handig bij. Het maakt dat je in het lichaam van een ander kunt treden. Dat kan eerst alleen bij dieren als ratten en vissen, maar later in het spel ook bij mensen. Possession kost erg veel mana, waardoor je het niet langer dan een paar seconden volhoudt. Vooral het overnemen van vissen en ratten maakt dat je gebruik kunt maken van de wegen die onderlangs obstakels en tegenstanders voeren. Met Bend Time kun je de tijd flink vertragen en later in het spel zelfs korte tijd geheel stilzetten, wat uiteraard ook erg veel mana kost.

Helaas!
De video die je probeert te bekijken is niet langer beschikbaar op Tweakers.net.

The Tales from Dunwall, Part 2.

Dan zijn er ook powers die nauwelijks mana kosten, maar wel erg handig zijn. Met Dark Vision kun je door muren heen zien waar tegenstanders staan en wat hun blikveld is. Ook Blink kost weinig mana, zodat je het een aantal keer achter elkaar kunt gebruiken - handig als je uit een penibele situatie moet ontsnappen. Je kunt ook krachten oppikken die minder vredelievend zijn. Zo blaas je met Windblast een groep tegenstanders omver en roep je met Devouring Swarm een groep ratten op die iedereen in je directe omgeving aanvalt - tot de dood er op volgt.

Runes verzamelen

Het leuke van de powers is dat er een even simpel als toepasselijk upgradesysteem achter zit. Je begint met één simpele power. Je krijgt aan het begin van het spel een hart dat je kunt gebruiken om magische objecten op te sporen. Die zijn er in de vorm van Runes en Charms. De Charms zijn goed voor wat kleine passieve upgrades, de Runes zijn het betaalmiddel waarmee je de magische krachten koopt. Elke skill heeft een basale en een opgevoerde versie die een groter aantal Runes kost. Je kunt dus zelf kiezen welke skills je wilt kopen van de verzamelde Runes. Wie geweldloos wil blijven, investeert in Dark Vision, Blink en Possession. Wie zijn spierballen wil laten rollen, kiest voor Devouring Swarm en Windblast.

Op zoek naar Runes

Het leuke aan het systeem is dat de Runes goed zijn verdeeld. Volg je enkel en alleen de verhaallijn en kies je daarbij steeds voor de kortste route, dan zul je weinig Runes tegenkomen. Neem je flinke omwegen, dan zul je er meer tegenkomen. Via het hart kun je altijd zien waar de Runes zich in een level bevinden. Dan zul je doorgaans ook zien dat het flink wat moeite zal kosten om ze allemaal te verzamelen, omdat er altijd wel een of twee in uithoeken zijn waar je behalve die Rune weinig te zoeken hebt. Daarbij weet je dat je onderweg mogelijk heel wat Chaos zult veroorzaken, want een gemakkelijke weg van A naar B is er nooit. Niet dat je onderweg steeds door tegenstanders omringd zult zijn. Er zijn levels of gedeeltes van levels waarin het vooral zoeken is, naar aanwijzingen of een uitgang.

Helaas!
De video die je probeert te bekijken is niet langer beschikbaar op Tweakers.net.

The Tales from Dunwall, Part 3.

Daarmee heb je een uitgekiende set opties. Je wapens zijn prettig, maar je arsenaal is wat aan de saaie kant. Dat mag ook, want zo word je gestimuleerd om andere oplossingen te zoeken. Daar staat tegenover dat je magische krachten indrukwekkend zijn, maar Arkane heeft er keurig voor gezorgd dat de meest krachtige erg veel mana kosten en dus weinig gebruikt kunnen worden. Zo blijf je kwetsbaar en daarmee blijft de game spannend. Van de opties die je hebt is misschien alleen Blink iets te machtig. Hij kost vrij weinig mana, wat maakt dat je heel makkelijk de omgeving kunt verkennen of aan een gevecht kunt ontsnappen. Blink is ook af en toe wat lastig te hanteren. Het is niet altijd even duidelijk of de sprong die je wilt maken haalbaar is, met het risico dat je niet zover komt als je wilt en als een stripfiguur halverwege de sprong loodrecht naar beneden stort.

Langzaam laden

Als we dan toch bij de kritiek zijn uitgekomen, dan moet ons van het hart dat opslaan en laden van savegames erg lang duurt bij de consoleversie van de game. Bij de pc-versie verloopt dat een stuk sneller, al stottert die direct nadat een game geladen is even. Het is een euvel waar veel consolegames last van hebben en het laden duurt ook niet langer dan bij andere games. Het valt hier alleen meer op. Zoals de makers zelf bij herhaling als tip geven, is het handig om vaak te saven. Zeker als je de geweldloze weg probeert te volgen, is het handig om af en toe een stapje terug te doen, wat op de console dus vervelend lang duurt. Behalve de laadtijden is er verder eigenlijk opvallend weinig verschil tussen de versie voor console en die voor pc. Het selecteren van wapens en magische krachten werkt iets anders, maar beide functioneren prima. De consoleversie heeft een ability wheel met al je opties. Als je die tevoorschijn haalt, ligt het spel stil. Dat kan op pc ook, maar alle opties passen onder de cijfertoetsen. Dat maakt dat het op de pc eigenlijk helemaal niet nodig is om het spel te onderbreken voor het selecteren van een nieuwe skill, en dat is uiteraard prettig.

Vijanden mislopen

Verder geldt dat de opbouw van de game uitstekend is, al zijn daar desondanks wel wat kanttekeningen bij te plaatsen. Doordat je zelf Runes moet verzamelen, krijg je de magische krachten keurig gedoseerd aangeleverd. De makers introduceren de diverse partijen en personen die in het verhaal een rol spelen in keurig tempo, en er zijn er meer dan je in eerste instantie zou verwachten. Mocht je echter voor de geweldloze weg kiezen - wat de makers propageren - en het geduld hebben om de chaos beperkt te houden, zul je er in slagen om de meeste tegenstanders te ontlopen.

Tijdens de laatste GamesCom spraken we met Harvey Smith.

Zo hadden we een complete doorloop van het spel waarin we elk gevecht met de indrukwekkende Tallboys wisten te vermijden, terwijl we uit andere runs door het spel weten dat de grote driepotige vijanden pittige tegenstanders zijn waar je je handen vol aan hebt. Het is natuurlijk mooi dat je dergelijke confrontaties kunt ontlopen, maar toch ook wel weer jammer dat je de game kunt volbrengen zonder door te hebben hoe lastig de Tallboys zijn in een gevecht. Die Tallboys zijn door Antonov geleend van Half-Life 2. Het is een soort antieke versie van de Strider die je aan het einde van de shooter van Valve tegenkomt. Het maakt tegelijkertijd alleen maar duidelijk dat je zelf kunt bepalen hoe je wilt spelen en dat je manier van spelen ook wezenlijke invloed heeft op wat je zult ervaren.

Conclusie

Dishonored geeft je dus heerlijk veel vrijheid. Je hebt invloed op de loop van het verhaal en op de skills die je aanleert. Het mooie is dat je manier van spelen invloed heeft. Wie voorzichtig is, zal de meeste confrontaties weten te vermijden. Wie tekeer gaat en chaos veroorzaakt, krijgt steeds meer tegenstand. Je kunt het spel zelfs volledig doorlopen zonder een kill te maken, ondanks dat je diverse malen de opdracht krijgt mensen te vermoorden. De skills die je krijgt, lijken wat exotisch, maar bieden juist voor elk wat wils.

Met magische krachten als Blink en Possession kun je ongezien blijven, terwijl je Windblast en Devouring Swarm goed kunt gebruiken als je minder subtiel te werk gaat. Verder zit de wereld knap in elkaar. Dunwall is niet alleen een prachtig vervallen stad, hij is ook zo in elkaar gezet dat er steeds diverse manieren zijn om je doel te bereiken. Dishonored is bovendien een mooie game. Niet alleen de gebouwen, maar ook de personen die je tegenkomt zijn prachtig uitgedost, waarbij vooral de gebruikte textures opvallen. Die lijken wel met de hand geschilderd, wat een erg mooi effect geeft. Dishonored is daarmee een heerlijke game voor wie graag een beetje nadenkt tijdens het spelen. Dat Blink niet altijd even gemakkelijk hanteerbaar is en dat bij de consoleversie de laadtijden hinderlijk lang zijn, mag daarbij de pret niet drukken.

Pluspunten:

- Prachtig, haast handgeschilderd uiterlijk
- Je hebt invloed op het verhaal
- Prettig upgradesysteem voor skills
- Chaos goede stimulans om geweldloos te blijven

Minpunten:

- Bestemming Blink niet altijd duidelijk
- Laden duurt lang op de console

Eindcijfer: 9

Titel	Dishonored
Platform	Windows, Xbox 360, PlayStation 3
Ontwikkelaar	Arkane Studios
Uitgever	Bethesda Games
Releasedatum	12 oktober 2012