GTA VI is uitgesteld, en nu?

Duurder dan de Burj Khalifa

"Twee maanden zijn wel genoeg om een bezoekje te brengen aan Los Santos! Kom op 22 november naar Chicago!" Het klonk allemaal hartstikke zelfverzekerd: na twee maanden Grand Theft Auto V zouden gamers in november 2013 volgens Ubisoft heus zin hebben in iets anders. Watch Dogs werd neergezet als de grote uitdager, krap twee maanden na de release van GTA V. Zo ver kwam het echter niet. Ubisoft stelde de game uit en Watch Dogs verscheen pas in mei 2014. Volgens Ubisoft gebeurde dat omdat de game eind 2013 niet klaar was voor release. Dat Watch Dogs hiermee uit het vaarwater van Rockstar Games' succesvolle game verdween, was echter op zijn minst een mooie bijvangst. Watch Dogs tikte uiteindelijk de 10 miljoen verkochte exemplaren aan; GTA V verkocht 215 miljoen exemplaren.

Inmiddels zijn we ruim tien jaar verder en weten we dat we iets meer dan een jaar voor de release van de volgende Grand Theft Auto zitten. Grand Theft Auto VI is nogmaals uitgesteld en staat nu gepland voor 19 november 2026, in plaats van 26 mei 2026. Het nieuws van donderdagavond was een beetje verwacht, maar toch ook nog verrassend. Hoewel er al langer geruchten gingen dat GTA VI zijn releasedatum niet zou gaan halen, was het ook weer niet zo dat er heel betrouwbare bronnen aan te voeren waren. Het bleef bij geruchten en onderbuikgevoelens. Die onderbuikgevoelens blijken het bij het rechte eind te hebben gehad. Gamers wereldwijd zullen dus minstens een half jaar langer moeten wachten om het volgende deel in Rockstar Games' roemruchte spelserie te kunnen spelen.

Met GTA VI verschuift het zwaartepunt van 'gamesjaar 2026' direct naar het einde van het jaar. We hebben het hier immers over een kolos die de game-industrie nog niet eerder gezien heeft. Het verplaatsen van de releasedatum van zo'n groot entertainmentproduct raakt veel meer partijen dan alleen gamers en Rockstar Games zelf. Het najaar is immers traditioneel een drukke periode met veel gamereleases. Waar het nieuws dat Rockstar Games donderdag verstuurde gamers zal hebben teleurgesteld, zal het op kantoren van andere grote game-uitgevers wellicht hebben gezorgd voor spoedoverleg. Je eigen game uitbrengen in de buurt van een titel die mogelijk alle aandacht opslokt, brengt immers risico's met zich mee.

De Burj Khalifa in Dubai kostte 1,5 miljard dollar om te bouwen.

Duurder dan de duurste film en de hoogste toren

GTA VI 'niet zomaar een game' noemen, is een understatement. De productiewaarde van Grand Theft Auto VI, dus de totale kosten om de game te maken, worden geschat op tussen de 1 en 2 miljard dollar. Er is geen entertainmentproduct dat daarbij in de buurt komt. Star Wars: Episode VII – The Force Awakens had een budget van 447 miljoen dollar. De nog in productie zijnde film Avengers: Doomsday gaat naar verluidt 1 miljard dollar kosten, waarvan overigens 250 miljoen dollar naar de cast gaat. Volgens schattingen kost GTA VI dus al snel anderhalf keer zoveel als de duurste film ooit.

"Ik zag dat er al gegrapt wordt dat de Burj Khalifa in Dubai minder duur was om te bouwen dan GTA VI is om te maken", lacht gameontwikkelaar Jos Hoebe, als Tweakers hem vraagt naar zijn kijk op de komst van het volgende deel in de roemruchte serie van Rockstar Games. Hoebe is oprichter en directeur van de Nederlandse ontwikkelstudio Blackmill Games, die bekend is geworden met diverse shooters met een Eerste Wereldoorlog-thema. In 2026 verschijnt de volgende game in die reeks, die spelers meeneemt naar de slag om Gallipoli.

Makkelijker geworden puzzel

Een exacte releasedatum heeft Gallipoli nog niet en dat staat niet geheel los van de aanwezigheid van GTA VI. Hoebe: "Het bepalen van een releasedatum is altijd al een ingewikkelde puzzel en GTA VI maakt die puzzel nog wat ingewikkelder. Wel richtten wij ons toch al op een datum ergens vroeg in 2026, dus in die zin maakt de release van GTA VI voor ons minder uit. Voor ons is Battlefield 6 eigenlijk een directere concurrent. Daar te kort op zitten, kan ongunstig zijn. Maar te lang wachten en dan dicht in de buurt van GTA VI komen, is dat mogelijk ook. Dus het is zoeken naar een sweetspot tussen die twee titels in. Het uitstellen van GTA VI maakt die puzzel voor ons een stukje makkelijker."

Vluchten voor GTA VI?

De uitleg van Hoebe bevestigt wat we eigenlijk al wisten, maar waar game-uitgevers soms niet zo transparant over zijn: er wordt gelet op releasedata van andere games, zeker als die erg groot zijn of in hetzelfde genre zitten. Dat is geen nieuws. Nate Fox, co-creative director voor actiegame Ghost of Yōtei van ontwikkelstudio Sucker Punch, blikte in een interview met het Amerikaanse GamesRadar terug op de dag dat bekend werd dat GTA 6 niet in 2025 maar in 2026 zou verschijnen. Fox spreekt van een geweldige dag en vertelt dat de studio een feestje vierde met de nodige alcoholische versnaperingen. Het betekende immers dat het releasewindow van Ghost of Yōtei plotseling een stuk minder risicovol was geworden. Ook Andrew Wilson, bestuursvoorzitter van Electronic Arts, reageerde al eerder op het uitstellen van GTA VI. Wilson sprak van een minder competitieve periode dan vooraf gedacht. De topbestuurder van EA keek positief naar een in zijn ogen 'duidelijker' releasewindow, wat hem een goed gevoel gaf over de release van Battlefield VI.

Hollow Knight: Silksong joeg andere games weg

Het opschuiven van Grand Theft Auto VI lost dus voor diverse partijen problemen op, maar een nieuwe datum betekent uiteraard nieuwe problemen. De aanwezigheid van een game als GTA VI en de kans dat de makers schuiven met de releasedatum, hangt altijd als een soort zwaard van Damocles boven de industrie. Het laat zich wel wat vergelijken met de release van Hollow Knight: Silksong. Toen rond gamescom bekend werd dat die indiegame op 4 september zou uitkomen, kozen diverse andere ontwikkelaars eieren voor hun geld. Minstens acht games werden verschoven naar een later moment, puur door de plotselinge komst van Silksong. De andere ontwikkelaars waren ook heel open daarover. Er was geen gebabbel over 'meer ontwikkeltijd nodig', maar gewoon: "Silksong zit erg dicht op onze game en daar hebben we geen trek in, dus wij brengen onze game later uit."

De vraag is nu dus of makers van andere games hetzelfde zullen doen en hun releaseschema's veranderen op basis van de nieuwe datum van GTA VI. Volgens Mike Hendrixen van pr- en marketingbureau Vertigo 6 ligt dat niet per se voor de hand. Hendrixen werkte in het verleden voor onder meer Codemasters en startte in 2013 zijn eigen bureau. Vertigo 6 werkt samen met grote gamepartijen als Electronic Arts, Ubisoft en Plaion, maar ook met bedrijven als ASUS, OnePlus en TCL. "Schuiven met releasedata is van alle tijden en schuiven binnen een kwartaal is nooit zo erg," legt Hendrixen uit. "Maar schuiven naar een ander boekjaar willen uitgevers meestal niet. Ik denk niet dat het verschuiven van GTA zorgt dat releases van najaarsblockbusters zoals Call of Duty ineens flink gaan verschuiven."

Vaker rustig rond Rockstar-releases

Of dat gebeurt of niet, zal de tijd moeten uitwijzen. Het verleden lijkt echter te verklappen dat er best een kans is dat de periode na de release van GTA VI rustiger wordt, met andere gamereleases dan gemiddeld het geval is in die periode. We hebben per jaar de honderd populairste games op basis van de Metacritic-score in kaart gebracht en de drukte in releaseperiodes van grote Rockstar-releases vergeleken met de releasedrukte in andere jaren, in diezelfde maanden. Daarin is te zien dat er in de maanden na het verschijnen van grote Rockstar-titels gemiddeld minder populaire games uitgebracht worden dan in diezelfde maanden in andere jaren, als er geen Rockstar-release was.

Daaruit zou je kunnen opmaken dat ontwikkelaars inderdaad wegvluchten uit het releasewindow van een grote Rockstar-game, maar daarvoor is deze data alleen niet genoeg. Er zijn immers meer factoren die bepalen wanneer uitgevers een game uitbrengen. Hoewel er dus een correlatie te zien is tussen de releasemomenten van Rockstar‑games en de relatieve releasedrukte in die maanden, kunnen we uit deze informatie niet met zekerheid zeggen of het verschijnen van die games daarvan ook de enige of voornaamste oorzaak is.

GTA is straks overal

Hoewel Hendrixen dus niet verwacht dat andere grote uitgevers hun plannen verregaand zullen veranderen, staat ook voor hem al wel vast dat GTA VI iets bijzonders is. "GTA VI is bij voorbaat een cultureel fenomeen. Het wordt heel interessant om te zien wat de impact is, want de wereld van games is sinds de release van de vorige GTA totaal veranderd. Twitch was er toen pas net; allerlei sociale media die we nu goed kennen, denk aan Instagram en TikTok, speelden toen geen rol. Hoe gaat dat zijn? Ik hoorde al van een gamesmedium dat ze een GTA-maand hebben gepland op hun platforms: de hele maand lang elke dag GTA. En dat zal vrijwel iedereen doen. Streams op Twitch en YouTube, clipjes op TikTok en Instagram en ga zo maar door: GTA is straks overal."

Hendrixen weet waarover hij praat. Vertigo 6 sleepte sinds zijn oprichting een karrenvracht aan pr- en marketingawards in de wacht en maakte naam met effectieve jongerenmarketing. Het inzetten van bijvoorbeeld influencers in een marketingcampagne voor een andere game rond de periode dat GTA uitkomt, is volgens Hendrixen dan ook zinloos. "Nee, dan verdrink je tussen de GTA-content, die waarschijnlijk ook beter bekeken wordt. De kijker wil op dat moment gewoon GTA zien." Hoebe herkent dat wel. "Zo'n twee jaar terug had Ubisoft voor Skull & Bones op een gegeven moment alle beschikbare media (reclameposities, red.) opgekocht. Daar kom je dan niet meer tussen. En dan is GTA nog een stuk groter dan Skull & Bones was."

Jonge gamers kopen minder games dan vroeger

De strijd om zichtbaarheid op sociale media en in reclames is illustratief voor een andere, belangrijkere strijd, die draait om iets anders dan om simpelweg het geld van de consument. Hendrixen: "GTA zuigt alle tijd en geld weg, ook bij andere entertainmentvormen. Daar komt nog bij dat de generatie die jong was ten tijde van de vorige GTA-release, meer spellen kocht in een najaar dan de huidige jongeren. Vroeger was het bijvoorbeeld GTA én FIFA en misschien nog wel een of twee games meer. Tegenwoordig kopen ze er eentje, áls ze er al een kopen, want de jongere gamer is door games als Fortnite en GTA Online gewend aan free-to-play. Ook dat verandert de impact die GTA VI zal hebben op de rest van de game-industrie."

Te groot om te falen

Hoe zit het eigenlijk met Rockstar Games zelf? Uiteraard is GTA VI voor hen het belangrijkst. "GTA VI is eigenlijk too big too fail", zegt journalist Jeroen van Trierum, die vanuit zijn jarenlange ervaring als redacteur voor onder meer vakblad Entertainment Business de gamesmarkt erg goed kent. "Ga even na: GTA V kostte 260 miljoen dollar om te maken en inmiddels heeft die game 8,6 miljard dollar omgezet. Dat zit niet alleen in gameverkoop, maar ook in de Shark Cards, waarmee gamers in-gamegeld kunnen toevoegen. Dat is een return on investment die op voorhand voor GTA VI onmogelijk lijkt. Uitgaand van totale productiekosten van laten we zeggen 1,5 miljard dollar heb je het dan over bijna 50 miljard dollar. Zie jij dat gebeuren?"

De macht van de investeerder

Of GTA VI om een succes te zijn de roi van GTA V moet evenaren, is een vraag die alleen Rockstar Games kan beantwoorden, of eigenlijk: de eigenaren van Take-Two Interactive, het moederbedrijf van Rockstar. Dat bedrijf is in handen van diverse grote investeringsmaatschappijen, zoals het Public Investment Fund uit Saoedi-Arabië. Die partij kocht in 2021 3,9 miljoen aandelen en bezit er inmiddels meer dan 11 miljoen, wat goed is voor ruim 6 procent van het totaal. Alleen vermogensbeheerders Vanguard en BlackRock hebben een groter deel van Take-Two in handen.

"De tijden zijn veranderd", weet ook Van Trierum. "Grote investeerders hebben steeds meer in handen en kunnen steeds meer bepalen. Dat zie je in allerlei markten, maar dus ook in gaming. Dat brengt risico's met zich mee. Gezien de torenhoge kosten moet er ook veel verdiend worden. Maar wat als dat tegenvalt? Vergeet niet: GTA Online draaiend houden kost ook continu geld. Als GTA VI tegenvalt, als het rendement voor de investeerders tegenvalt, kan het best zijn dat er vanuit hen gezegd wordt: trek de stekker er maar uit. De druk is groot."

Op voorhand lijkt de kans op een economische tegenvaller klein, maar daarvan is Van Trierum nog niet zo zeker. "Kijk, GTA is natuurlijk een speciale game. Het is een game die de wereld van gamers overstijgt en ook mensen aanspreekt die normaal helemaal niet of niet zo veel gamen. Daarin is GTA uniek. Maar: de mainstream pak je niet zomaar. Ten eerste beschikt de mainstream niet per se over een PlayStation 5 of Xbox Series X. Daarnaast wordt de prijs een ding. De prijs voor een game gaat de laatste tijd omhoog. Het is nog maar zeer de vraag of een prijs van boven de 79,95 euro aantrekkelijk genoeg zal zijn voor de mainstream."

Hoeveel gaat een exemplaar van GTA VI kosten?

Hoeveel een exemplaar van GTA VI zal kosten, blijft voorlopig koffiedik kijken. Toevallig was de prijs van de game eerder dit jaar in de Tweakers Podcast al even onderwerp van gesprek. Aanleiding was toen dat Nintendo net had aangekondigd dat Mario Kart World 89,99 euro zou gaan kosten. Aan tafel speculeerden Wout, Arnoud, Yannick en ondergetekende over wat GTA VI dan zou gaan doen. Alle vier de redacteuren verwachten een hoge prijs, met Arnoud voorop, die aan ziet komen dat Rockstar 129 euro zal vragen voor zijn nieuwste game. De rest verwacht dat de uitgever 99 euro aanhoudt. Uiteraard is dat pure podcastspeculatie. Bovendien zijn er al analisten geweest die een eventuele prijs van 100 dollar van de hand wezen. Volgens hen is 70 dollar nog steeds de effectiefste prijs voor games en zou Rockstar geld verliezen als het 99 dollar zou vragen voor GTA VI.

Fysieke games steeds minder belangrijk

Daarmee is ook meteen het bruggetje naar de retailsector gemaakt. Ook daar ligt wellicht een onzekere factor voor andere game-uitgevers. Hendrixen: "Retailers kopen een bepaalde hoeveelheid games in. Als Grand Theft Auto VI dat opslokt, is er simpelweg minder ruimte voor jouw game."

Dat is een lezing waarin Van Trierum zich niet kan vinden. "Nee, dat was vóór covid-19 nog wel zo, maar die tijd is voorbij. De situatie na de pandemie is totaal anders dan de situatie ervoor. De retailsector is een stuk minder belangrijk geworden voor de verkoop van games. Weet je nog die releases waarbij mensen 's nachts in lange rijen stonden om games te kopen? Dat gebeurt niet meer. Er zijn ook steeds minder retailers. Je hebt nog een paar grote jongens en steeds minder kleintjes. Hoeveel gameshops heb jij bijvoorbeeld nog in je stad? Dat worden er steeds minder."

Figurines, merchandise en tradingcards

Daar komt volgens Van Trierum nog bij dat de hoeveelheid games die retailers inkopen en verkopen aan gamers sterk afneemt: "Ga in een gamewinkel eens tellen hoeveel exemplaren van Battlefield 6, FC 26 of een andere grote game er liggen. Als het om de tientallen gaat, is dat veel! Ze kopen aanzienlijk minder in dan vroeger; die getallen doen er amper nog toe. Het maakt voor de retailer ook eigenlijk niet meer uit. Gameshops draaien niet meer op de verkoop van games. Loop er eens naar binnen en kijk hoeveel ruimte er is voor de games zelf en hoeveel er is voor figurines, merchandise, schappen met tradingcards en ga zo maar door. Dat is waar ze van leven tegenwoordig, niet van games."

Geen normale fysieke editie?

Daar is natuurlijk een logische verklaring voor. De verkoop van games schuift steeds verder op naar onlinekanalen. De traditionele release, waarbij inderdaad lange rijen ontstonden met gamers die hun doosje wilden bemachtigen met daarin bijvoorbeeld de nieuwe Call of Duty, is achterhaald. De game van tevoren bestellen, kort voor de releasedatum alvast downloaden (preloaden) en op het moment suprême meteen kunnen spelen, is nu de realiteit.

Van Trierum sluit niet uit dat Rockstar Games daar nog een schepje bovenop doet. Hij betwijfelt of er in het geheel nog wel een fysieke editie van de standaardversie van Grand Theft Auto VI komt. "Ik denk dat ze hem alleen digitaal uitbrengen; dat scheelt een hoop productiekosten", legt Van Trierum uit. "Er zal vast wel een fysieke speciale of gelimiteerde editie komen; daar zijn ze goed in. Er zijn ook zeker fans die dat willen hebben. Maar het zou me echt niet verbazen als de standaardversie helemaal niet als fysieke game in de winkels komt te liggen."

Grand Theft Auto VI staat gepland voor een release op 19 november 2026. De game verschijnt dan voor de PlayStation 5 en de Xbox Series X en S. Rockstar Games heeft nog niets bekendgemaakt over de pc-versie, die zoals gebruikelijk bij Rockstar-games pas later zal verschijnen.

_{Redactie: Jurian Ubachs, Yannick Spinner • Eindredactie: Marger Verschuur}