Hoewel de X870-chipset zelf niet eens zoveel verschilt van B650 en X670, waarover zo meer, biedt X870 alle moederbordfabrikanten een mooie gelegenheid om hun socket AM5-moederborden weer helemaal bij de tijd te brengen. Zo heeft ieder X870-bord supersnelle USB4-poorten op het aansluitingenpaneel. In deze round-up testen we maar liefst twintig modellen van ASRock, ASUS, Gigabyte en MSI.
Update: negen nieuwe moederborden en aanbevelingen
Een eerdere versie van dit artikel verscheen op 30 september, de releasedatum van de X870-moederborden. In deze update hebben we negen nieuwe borden getest, waaronder diverse op verzoek van tweakers in de reacties op het oorspronkelijke artikel. Ook weten we nu alle prijzen, waardoor we op de laatste pagina onze awards kunnen uitdelen.
De X870-moederborden kwamen op 30 september uit en dat is ruim anderhalve maand nadat de eerste Ryzen 9000-processors verschenen. Je hebt - gelukkig maar, anders zou het nogal een gare release zijn geweest - niet per se een nieuw bord nodig om zo'n cpu te gebruiken. Ze werken prima in bestaande AM5-borden met bijvoorbeeld de B650- en X670-chipsets. De meeste van die borden zijn inmiddels echter twee jaar oud, waardoor ze de nieuwste snufjes missen. De compatibiliteit geldt vanzelfsprekend ook de andere kant op: een Ryzen 7000- of 8000G-cpu werkt ook in een X870-bord.
X870 versus B650 en X670
Een AMD X870E-moederbord heeft twee chipsetchips, zoals hier te zien op de Gigabyte X870E Aorus Pro. Een X870-bord (zonder E) heeft maar één zo'n chip en dus minder bandbreedte voor slots en poorten.
Als je denkt dat X870 een nieuwe chipset is, dan heeft AMD je succesvol gefopt. Onder de mooie heatsinks van de diverse moederborden zit stiekem exact dezelfde ASMedia Promontory 21-chip als bij de B650- en X670-borden van twee jaar terug. Daar vinden we trouwens direct het verschil tussen borden met en zonder E; X870-moederborden hebben één zo'n Promontory-chip, X870E-borden hebben er twee. Als het gaat om bijvoorbeeld USB-poorten en PCIe-lanes uit de chipset kunnen X870E-borden in theorie dus dubbel zoveel bieden. Dit was overigens exact het verschil tussen B650 en X670. X870 is dus in feite 'B650 2.0', en X870E is 'X670 2.0'. Dat AMD voor dit onderscheid de letter E gebruikt, die bij de vorige generatie iets compleet anders betekende, is wel verwarrend.
De kolommen met specificaties voor X870 en X870E zijn zodoende vrijwel identiek aan die van respectievelijk B650E en X670E. Twee zaken die niet direct met de chipset zelf te maken hebben, zijn wel veranderd. AMD verplicht moederbordfabrikanten om PCIe 5.0-ondersteuning op zowel het primaire PCIe x16-slot als het eerste M.2-slot te bieden. Daarnaast moet ieder X870(E)-moederbord voorzien zijn van een extra controller om USB4-poorten te bieden. In de praktijk zal het vrijwel altijd om twee poorten gaan, want er is geen eenpoortsversie van de daarvoor gebruikte externe ASMedia ASM4242-controller.
B650(E)
X670(E)
X870
X870E
PCI Express uit cpu
B650E: 24x 5.0 B650: 8x 5.0, 16x 4.0
X670E: 24x 5.0 X670: 8x 5.0, 16x 4.0
24x PCIe 5.0
24x PCIe 5.0
PCI Express uit chipset
12 PCIe (8x 4.0, 4x 3.0)
20 PCIe (12x 4.0, 8x 3.0)
12 PCIe (8x 4.0, 4x 3.0)
20 PCIe (12x 4.0, 8x 3.0)
USB4
Niet verplicht
Niet verplicht
Ja
Ja
USB 20Gbit/s
1
2
1
2
USB 10Gbit/s
4+2
8+4
4+2
8+4
USB 5Gbit/s
1
2
1
2
USB 2.0
6
12
6
12
SATA
4
8
4
8
Overklokken
Ja
Ja
Ja
Ja
Testdeelnemers
In de eerste gepubliceerde test zaten elf AMD X870-moederborden; dat aantal hebben we nu uitgebreid naar maar liefst twintig stuks. Ook delen we in dit artikel onze awards uit; bij de eerste publicatie waren de prijzen van de moederborden nog niet bekend. Onderstaand overzicht toont de actuele prijzen van alle modellen.
ASRock X870E Taichi (Lite), X870 Steel Legend en X870 Pro RS
Van ASRock kregen we in totaal vier X870-moederborden toegestuurd. Dat zijn de X870E Taichi, de iets goedkopere variant Taichi Lite, de middenklasser X870 Steel Legend WiFi en het instapmodel X870 Pro RS.
ASRock X870E Taichi (Lite)
Laat je door het achtervoegsel Lite niet te veel op het verkeerde been zetten: de Taichi en Taichi Lite zijn wat specificaties betreft volledig identiek. Zo heeft de Vcore-vrm met 24 110A-powerstages een totale rating van maar liefst 2640A, waarmee ASRock veruit de krachtigste vrm in deze round-up levert. Lite betekent in dit geval dat ASRock al het uiterlijk vertoon van de reguliere Taichi heeft weggelaten: de rgb-verlichting, overdreven heatsinks en het PCIe-releasemechanisme zijn afwezig. Dat laatste vind ik wel jammer; de rest zullen veel kopers waarschijnlijk niet zo belangrijk vinden.
Ook op andere vlakken kunnen de Taichi's prima mee met de ASUS Hero en Gigabyte Master. Zo hebben ze twee PCIe 5.0 x16-slots met ondersteuning voor lanesplitten, 5Gbit/s-ethernet en Wi-Fi 7. De heatsink op de eerste twee M.2-slots voor een PCIe 5.0-ssd kun je op de Taichi zonder gereedschap monteren, op de Taichi Lite is dat alleen het geval bij het eerste slot. Voor de overige M.2-slots moet je gewoon 'ouderwets' schroeven. Mocht je er eentje missen op de foto: die zit rechts van de geheugenslots, waar plaats voor is omdat het om een breder eATX-moederbord gaat. Dubbelcheck dus wel even of dat in je kast past.
Hieronder zie je de foto's van de X870E Taichi Lite, die een ingetogener design heeft.
ASRock X870 Steel Legend WiFi
De X870 Steel Legend WiFi is ASRocks moederbord uit de middenklasse, samen met de Riptide WiFi. Het enige verschil tussen de Steel Legend en de Riptide is het uiterlijk: de Steel Legend is wit met hier en daar wat zilver, de Riptide meer traditioneel zwart en donkergrijs.
Op het gebied van de vrm is dit bord heel wat minder overdreven dan de Taichi Lite. We tellen veertien Vcore-powerstages met een rating van 80A per stuk. Het tweede PCIe x16-slot kan niet langer lanesplitten, maar is aangesloten op de chipset. In totaal zitten er drie M.2-slots op de Steel Legend, waarvan er nog altijd eentje PCIe 5.0 doet. De andere twee ondersteunen PCIe 4.0 x4.
Wat connectiviteit betreft biedt het bord ondersteuning voor Wi-Fi 7 en 2,5Gbit/s-ethernet. Met USB-poorten blijft het bord wel nog rijk bedeeld, met in totaal elf poorten, waarvan uiteraard tweemaal USB4. De interne USB-C-header, voor de poort op je behuizing, werkt bovendien op de hoogst mogelijke snelheid van 20Gbit/s.
ASRock X870 Pro RS
De X870 Pro RS is ASRocks instapmodel voor de nieuwe chipset. Daarvoor heeft ASRock niet al te veel bezuinigd op het uiterlijk: de witte printplaat past mooi bij builds in dat thema en de Pro RS heeft ook gewoon een i/o-cover en heatsinks voor alle M.2-slots. Wel is er het nodige aan functionaliteit verdwenen. Behalve de twee USB4-poorten zitten er geen USB-aansluitingen sneller dan 5Gbit/s op het achterpaneel en het derde M.2-slot werkt op PCIe 3.0-snelheid. Het door ons geteste model wordt bovendien geleverd zonder wifimodule, maar voor iets meer geld is er wel een wifivariant beschikbaar.
ASRock behoudt wel de interne USB-C-header op 20Gbit/s en het schroefloze systeem voor het eerste M.2-slot. Ook de Vcore-vrm is niet verder verschraald ten opzichte van de Steel Legend.
ASUS ROG Crosshair X870E Hero, ROG Strix X870E-E, X870-A en X870-I
Samen met Gigabyte is ASUS de hofleverancier in deze test. Op deze pagina bespreken we de duurdere gamingmoederborden van het merk. Het topmodel is de ROG Crosshair X870E Hero, gevolgd door de ROG Strix X870E-E en ROG Strix X870-A. Ook het mini-ITX-moederbord X870-I bekijken we op deze pagina. Enkele andere modellen van ASUS vind je op de volgende pagina.
ASUS ROG Crosshair X870E Hero
De X870E Hero is het topmodel van ASUS' nieuwe moederborden voor socket AM5, maar we weten uit het verleden dat de fabrikant nog hoger gepositioneerde modellen kan uitbrengen, zoals een Crosshair Formula of Extreme. Dit bord zal dus ongetwijfeld duur worden, maar vermoedelijk niet het echt extreme segment van borden boven de duizend euro betreden. Echte gekkigheid, zoals schermpjes op het moederbord of tal van gekantelde connectors, heeft ASUS dan ook achterwege gelaten.
Wel beschikt de X870E Hero over een extreem krachtige vrm, met niet minder dan achttien 110A-powerstages voor de Vcore-rail en een tweetal PCIe 5.0-slots die kunnen lanesplitten (x8/x8). In totaal zijn er vijf M.2-slots aanwezig, zonder uitzondering voorzien van passieve koeling, waarvan er drie PCIe 5.0 ondersteunen. Door beperkingen in de aanvoer van PCIe-lanes uit de cpu kunnen die niet allemaal samen met het tweede PCIe 5.0 x16-slot worden gebruikt.
Voor overklokkers heeft ASUS geïnvesteerd in een extra klokgenerator voor de cpu-baseclock, waardoor die kan afwijken van de baseclock voor alle soc-onderdelen, en een feature die ASUS Dynamic OC Switcher noemt. Daarmee kan 'on the fly' worden gewisseld tussen een handmatige allcoreoverklok en AMD's PBO-boostalgoritme, bijvoorbeeld bij het overschrijden van een bepaald stroomverbruik.
Onder de noemer NitroPath heeft ASUS de contacten aan de zijkant van de geheugenslots aangepast, wat volgens de fabrikant tot minder ruis moet leiden. In vergelijking met een normaal geheugenslot zou de geheugensnelheid daarmee tot 400MT/s hoger kunnen worden ingesteld. ASUS claimt DDR5-8600 te ondersteunen, maar wel alleen maar in combinatie met een Ryzen 8000G-processor. Met een Ryzen 9000-cpu geeft ASUS een maximum van 8200MT/s op.
Op de achterkant van de X870E Hero tellen we tien USB-poorten, waarvan vier USB-C. Dat zijn er twee minder dan op de X670E Hero, maar daarvoor krijg je wel een tweede interne USB-C-header terug. Een van die twee ondersteunt bovendien snelladen met 60W. Wat connectiviteit betreft zijn verder de Realtek 5Gbit/s-netwerkadapter, de ondersteuning voor Wi-Fi 7 en de Realtek ALC4082-audiocodec het noemen waard.
Op het bord zelf komen we ten slotte nieuwe mechanismes tegen voor het unlocken van je videokaart en voor het vastzetten van M.2-ssd's. Onder de naam Q-Release Slim kun je het PCIe-slot ontgrendelen door simpelweg de videokaart met een draai naar rechts los te trekken. Handig en slim bedacht, maar je moet het maar net weten; een knopje zoals op de vorige generatie borden is wat dat betreft intuïtiever. Het zonder gereedschap vastzetten en loshalen van de eerste M.2-ssd en de bijbehorende heatsink werkt volledig met lipjes en schuifjes. Voor de andere M.2-slots moet je zelfs op dit topmodel helaas nog ouderwets schroeven.
ASUS ROG Strix X870E-E Gaming WiFi
Over de ROG Strix X870E-E kunnen we een stuk korter zijn, want veel van de features komen overeen met die van de X870E Hero. De vrm is identiek, er zijn opnieuw vijf M.2-slots waarvan er drie PCIe 5.0 ondersteunen en ook features als de NitroPath-geheugenslots, de extra klokgenerator en de handigheidjes rondom het PCIe-slot en de M.2-montage komen we wederom tegen.
Het meest wezenlijke verschil tussen de X870E-E en de Hero is dat het tweede PCIe-slot op de chipset is aangesloten en dus maximaal PCIe 4.0 x4 biedt. Het delen van de lanes met het primaire PCIe-slot is daarmee niet langer mogelijk. Verder heeft ASUS de extra ESS-dac in de geluidsvoorziening weggelaten, al is de gebruikte codec nog altijd een ALC4080, en is de poortindeling iets anders. De tweede interne USB-C-header is weg en daardoor heeft de X870E-E opvallend genoeg juist meer externe USB-poorten: niet minder dan dertien stuks. Daarvan zijn er onveranderd vier USB-C. De startknop en instelbare FlexKey-knop zijn behouden, maar enkele geavanceerde overklokfuncties, zoals de speciale LN2-modus, zijn verdwenen ten opzichte van de Hero.
ASUS ROG Strix X870-A Gaming WiFi
De ROG Strix X870-A is ASUS' belangrijkste model voor de middenklasse. Dit bord is overigens identiek aan de X870-F, op het lichtgrijze kleurenschema na. Ten opzichte van de duurdere modellen zien we dit keer meer wijzigingen. De vrm is minder uit de kluiten gewassen (16x 90A voor de Vcore), er is een M.2-slot minder en de speciale NitroPath-geheugenslots vinden we niet meer terug. Wel heeft het bord nog altijd een klokgenerator aan boord en heeft ASUS PCIe Q-Release Slim en M.2 Q-Release en Q-Latch aangebracht, om alle marketingtermen maar even de revue te laten passeren.
Zoals de oplettende lezer in de naam heeft gespot, is dit een X870-bord zonder E op het eind. Dat betekent dat er maar één chip wordt gebruikt voor de chipset en ASUS dus minder connectiviteit kan bieden. Het aantal SATA-poorten is door de helft gegaan, de 5Gbit/s-netwerkadapter is ingeruild voor een 2,5Gbit/s-exemplaar en hoewel er in totaal nog altijd twaalf externe USB-poorten zijn, zijn die gemiddeld genomen wel van tragere types.
ASUS ROG Strix X870-I Gaming WiFi
ASUS durft als enige fabrikant de uitdaging aan te gaan om een mini-ITX-moederbord rond de X870-chipset te bouwen. De ROG Strix X870-I valt vooral op door de gestapelde toren ten noorden van het (logischerwijs enige) PCIe 5.0 x16-slot, waar ASUS boven op de chipsetheatsink een tweetal M.2-slots heeft gestapeld. Een van die M.2-slots is geschikt voor PCIe 5.0, de andere doet PCIe 4.0 x4. Het geheel wordt niet alleen passief gekoeld, maar ook door een kleine ventilator die ASUS onder de i/o-cover heeft verstopt. Net als zijn grotere broers is de X870-I voorzien van ASUS' nieuwe unlockmechanisme voor het PCIe-slot. De Vcore-vrm bestaat uit tien 110A-powerstages, eveneens gekoeld door een fan.
Zoals we ook al zagen bij de X670-variant van dit model, heeft ASUS voor verschillende aansluitingen en functies flink naar ruimte moeten zoeken. De SATA-poorten en een aantal headers zijn daarom op een extra dochterbordje geplaatst, dat haaks uit het moederbord steekt. Onboard audio heeft de X870-I zelfs helemaal niet. Voor geluid en diverse andere functies sluit je de ROG Strix Hive II-module aan op een van de USB-C-poorten. In deze module, bedoeld om op je bureau of op je pc te zetten, zit een kwalitatief goede dac van ESS die uitmondt in een 3,5mm-jack. Daarnaast biedt deze module nog twee USB-poorten, een powerknop, een instelbare flexkey, een volumewiel en vier foutdiagnoseleds waarvoor ASUS op het bord zelf geen plek meer kon vinden - en stiekem is het best fijn dat je voor sommige van die functies niet in je krappe ITX-pc'tje hoeft te zijn.
ASUS ProArt X870E-Creator, TUF Gaming X870-Plus en Prime X870-P
Op de vorige pagina bespraken we alle ROG-moederborden van ASUS; op deze pagina is het de beurt aan de goedkopere TUF Gaming- en Prime-modellen. We trappen echter af met de opcontentcreators gerichte ProArt.
ASUS ProArt X870E-Creator WiFi
De ProArt Creator was altijd ASUS' moederbord met Thunderbolt/USB4 en een supersnelle nic. Nu elk X870-moederbord USB4-poorten heeft, is dat eerste niet meer zo uniek. Wel is de ProArt het enige geteste bord dat een DisplayPort-ingang heeft, zodat je het signaal van je videokaart ook mee kunt sturen via USB4. Verder moet dit model het nu vooral hebben van zijn 10Gbit/s-ethernetpoort op basis van een Marvell-chip.
Daarnaast positioneert de fabrikant de ProArt als een bord met alle high-end features van de ROG-gamingborden, maar dan zonder rgb-verlichting en andere toeters en bellen waar professionelere gebruikers niet om geven. Schroefloos de eerste M.2-ssd installeren en gemakkelijk het videokaartslot ontgrendelen kan met dit bord op precies dezelfde manier als bij de ROG's. Ook de mogelijkheid om de PCIe 5.0-lanes te splitsen tussen de eerste twee PCIe-slots komen we verder alleen op luxe gamingmodellen tegen.
ASUS TUF Gaming X870-Plus WiFi
De TUF Gaming X870-Plus WiFi zit een stapje onder de X870-F en X87-A, en bij dit model snijdt ASUS voor het eerst in de quality-of-lifefeatures. Voor het unlocken van het PCIe-slot is er een 'ouderwetse' hendel met knopje aangebracht en voor het vastzetten van de ssd-heatsinks moet je gewoon schroeven. Ook op het vlak van de vrm is de TUF iets minder goed uitgerust, met 16x 80A voor de Vcore. Voor overklokkers is het van belang om te weten dat dit bord geen extra generator voor de baseclock heeft.
Tegelijk is het goed om even stil te staan bij wat dit 'lager gepositioneerde' bord nog altijd wél heeft: tweemaal USB4, een PCIe 5.0 x16-slot, vier M.2-slots waarvan twee met PCIe 5.0-ondersteuning, Wi-Fi 7 en een prima Realtek ALC1220-audiocodec. Dat is nog altijd een featureset die je bij de vorige generatie alleen in het topsegment kreeg.
ASUS Prime X870-P WiFi
De Prime X870-P is ASUS' instapbord op basis van de X870-chipset. Hoef je geen wifi, dan is er voor iets minder geld zelfs een versie zonder beschikbaar. De Vcore-vrm is met 14x 80A nog wat verder uitgekleed, al zal dat nog altijd ruim voldoende zijn voor zelfs de meest verbruikende processor die je erin kunt installeren. Voor het ontgrendelen van het PCIe-slot past ASUS hetzelfde simpelere systeem toe als op de TUF en zonder te schroeven M.2-ssd's installeren kan bij dit bord helemaal niet.
Hoewel de Prime nog altijd vier M.2-slots heeft, ondersteunt er daarvan maar één PCIe 5.0-snelheden en is het laatste slot zelfs beperkt tot PCIe 3.0 x2. De interne header voor de USB-C-poort op je behuizing werkt ook maar op 10Gbit/s, wat bij bijna alle andere borden het dubbele is. Als enige ASUS-bord heeft de Prime X870-P ten slotte een goedkopere Realtek ALC897-codec voor de audio.
Gigabyte X870E Aorus Master, X870E Aorus Pro en X870(E) Aorus Elite
Net als van ASUS testten we van Gigabyte maar liefst zeven borden. Ten opzichte van de vorige generatie lijkt Gigabyte de X870-chipset beduidend serieuzer te nemen, al moeten we daarbij wel opmerken dat veel modellen erg op elkaar lijken. Zo voert Gigabyte witte Ice-versies van bepaalde modellen, die verder identiek zijn, en ook onderaan in de line-up zijn er verschillende opties die slechts marginaal van elkaar verschillen. Op deze pagina bespreken we de luxere, op gamers gerichte modellen: de X870E Aorus Master, X870E Aorus Pro, X870E Aorus Elite en X870 Aorus Elite.
Gigabyte X870E Aorus Master
In elk geval voorlopig is de X870E Aorus Master Gigabytes topmodel. Op beurzen liet het eerder wel een prototype van een X870E Aorus Xtreme zien, maar in elk geval bij de release ontbreekt dat model. Wat uiterlijk betreft doet de Master wel een beetje aan de Crosshair Hero van ASUS denken, met een uitgebreid rgb-festijn op de i/o-cover, maar verder een vrij strak, grotendeels zwart en grijs ontwerp.
De vrm van het moederbord bestaat uit zestien 110A-powerstages, waarmee die weliswaar enorm krachtig is, maar Gigabyte net wat minder hard uit de bocht schiet dan ASUS. Het bord beschikt over drie PCIe x16-slots, wat er een meer is, maar twee ervan zijn aangesloten op de chipset. Het tweede slot biedt zodoende maar de bandbreedte van een PCIe 4.0 x4-slot en het derde slot werkt zelfs op PCIe 3.0-snelheid. Het primaire slot is voorzien van een knopje om je videokaart makkelijk te kunnen ontgrendelen.
Voor M.2-ssd's heeft Gigabyte net als ASUS maniertjes uitgedokterd om zowel de heatsinks als de drives zelf zonder gereedschap te kunnen installeren. Dat is een kwestie van duwen om te vergrendelen en een hendeltje overhalen om los te halen. In totaal zijn er vier slots aanwezig, waarvan er drie PCIe 5.0 ondersteunen. Bij twee van de drie PCIe 5.0-M.2-slots gaat dat echter ten koste van de bandbreedte naar je videokaart, dus gebruik bij voorkeur eerst M2A en M2D voordat je ssd's plaatst in de gedeelde M2B- en M2C-slots.
Opvallend is verder dat Gigabyte een interne HDMI-poort heeft aangebracht. Die is bedoeld om een (niet meegeleverd) schermpje in je behuizing op aan te sluiten, bijvoorbeeld gemonteerd tegen een glazen zijpaneel. Wat normale poorten betreft zien we alles wat je van een high-end bord mag verwachten: tweemaal USB4, Wi-Fi 7, 5Gbit/s-ethernet en een potente audiovoorziening op basis van een Realtek ALC1220. Het totale aantal USB-poorten op de achterkant is met twaalf stuks op niveau.
Wat overklokfuncties betreft is de aanwezigheid van voltagemeetpunten opvallend, waarop je zelf een multimeter kunt aansluiten. De X870E Aorus Master is het enige moederbord in deze test dat daarover beschikt.
Gigabyte X870E Aorus Pro
Wat specificaties betreft is het speuren naar verschillen tussen de X870E Aorus Pro en de Master, maar technisch is het toch een heel ander product. Onder de motorkap valt op dat de chipsetchips bij de Master veel verder uit elkaar zaten op een achtlaags pcb, terwijl ze bij de Pro direct naast elkaar zitten op een zeslaags printplaat.
De vrm bestaat nog altijd uit zestien Vcore-powerstages, maar de gebruikte exemplaren hebben wel een lagere rating van 80A. De indeling van de PCIe- en M.2-slots is identiek aan die op de Master en ook de quality-of-lifemechanismes daaromtrent zijn behouden. Op het achterpaneel ontbreken bij de Pro maar één USB-A-poort en de knop om het bios te resetten, terwijl de ethernetpoort een downgrade van 5Gbit/s naar 2,5Gbit/s heeft gekregen.
Hieronder zie je ook de foto's van de witte Ice-versie, die op de kleur na identiek is.
Gigabyte X870E Aorus Elite Wifi7
We noemden al dat sommige van Gigabyte's X870-moederborden erg op elkaar lijken en bij de X870 Aorus Elite Wifi7 en X870E Aorus Elite Wifi7 is het dan ook opletten geblazen. De X870E-versie heeft twee chipsetchips en is daardoor wat duurder. Functioneel zijn er praktisch geen verschillen, maar om aan voldoende bandbreedte te komen past Gigabyte op de non-E hubs toe voor de USB 2.0- en 3.0-poorten. Ook hebben de op de chipset aangesloten PCIe-slots bij de non-E minder lanes en delen ze hun bandbreedte met een M.2-slot.
Voor de vrm past Gigabyte bij dit model zestien 55A-powerstages toe. Dat is dus een flinke stap terug. Verder is het ook bij dit model echt zoeken naar verschillen ten opzichte van het model erboven. Wellicht had je verwacht dat Gigabyte op de Aorus Elite zou snoeien in de onboardknopjes, het foutcodedisplay en de interne HDMI-poort, maar die zijn allemaal gewoon nog aanwezig.
Gigabyte X870 Aorus Elite Wifi7
Zoals gezegd lijkt de X870-editie zonder E heel erg op het model dat we hierboven bespraken. Behalve de manier waarop de PCIe-slots en USB-poorten intern zijn aangesloten, zijn ze vrijwel identiek. Een van de weinige fysieke verschillen die we hebben kunnen ontdekken, is dat de tweede interne USB 3.0-header die de X870E Aorus Elite nog had, bij de X870 Aorus Elite verdwenen is.
Hieronder zie je ook de foto's van de witte Ice-versie, die op de kleur na identiek is.
Gigabyte X870 Gaming X, Eagle en Gaming
Gigabyte heeft maar liefst drie X870-borden voor het 'budgetsegment', wat we voor de X870-chipset maar even definiëren als borden die minder dan 300 euro kosten.
Gigabyte X870 Gaming X Wifi7
De X870 Gaming X Wifi7 geeft me eigenlijk pas voor het eerst het idee dat ik duidelijk naar een goedkoper bord aan het kijken ben. De interne HDMI-poort is weg en er zijn nog maar drie M.2-slots over, waarvan alleen de eerste PCIe 5.0 ondersteunt. Bij de twee M.2-slots op de chipsets kun je slot M2C zelfs alleen maar gebruiken als je in M2B een PCIe 4.0 x2-ssd hebt geplaatst. Als je daar een x4-ssd in stopt, wordt M2C volledig uitgeschakeld.
Wat verder opvalt aan de specificaties, is dat Gigabyte verzwijgt welke audiocodec het precies gebruikt. Meer dan dat die afkomstig is van Realtek, geeft de moederbordfabrikant niet op. Het blijkt om een ALC897 te gaan, die een mindere geluidskwaliteit biedt dan een ALC1220 of ALC4080.
Prijzenswaardig is dan weer dat Gigabyte zelfs op dit model toolless M.2-installatie, een heatsink voor alle M.2-ssd's en een knopje voor PCIe-unlock zet. Ook Wi-Fi 7, USB4 en de interne USB-C-header zijn onveranderd aanwezig, en de vrm is identiek aan die op de X870 Aorus Elite.
Gigabyte X870 Eagle Wifi7
De X870 Eagle Wifi7 is simpelweg een Gaming X met twee powerstages minder in de Vcore-vrm en zonder de heatsink voor de tweede en derde M.2-slots. Verder zijn deze modellen volledig identiek en ze delen op de opdruk na ook dezelfde printplaat.
Gigabyte X870 Gaming Wifi6
Ook de X870 Gaming Wifi6 maakt weer gebruik van hetzelfde pcb, maar zoals de naam al zegt, wordt er bij dit bord een oudere draadloosnetwerkkaart geïnstalleerd. Van de veertien 60A-powerstages in de Vcore-vrm blijven er bij dit model maar acht over. Verder is het enige verschil dat we konden ontdekken de aanwezigheid van een tweede USB 2.0-hub, waardoor er naast de poorten op het achterpaneel maar liefst vier interne USB 2.0-headers aanwezig zijn
MSI MAG X870 Tomahawk en MPG X870E Carbon
MSI stuurde met twee modellen de minste X870-borden in, maar toch zijn we daar blij mee: in onze X670-roundup ontbrak het merk helemaal. De MSI MPG X870E Carbon WiFi is een moederbord uit het hogere middensegment, de MAG X870 Tomahawk WiFi moet juist kopers in het lagere middensegment weten te overtuigen.
MSI MPG X870E Carbon WiFi
De Carbon heeft een Vcore-vrm bestaande uit achttien 110A-fasen, net wat minder dan de topmodellen van de andere merken, maar juist meer dan veel van de concurrende midrangers. Ook op andere vlakken heeft de Carbon specificaties die we elders alleen bij topmodellen zien, zoals twee PCIe 5.0 x16-slots met ondersteuning voor lanesplitten en 5Gbit/s-ethernet. Er is zelfs nog een tweede netwerkpoort op 2,5Gbit/s aanwezig.
Van de vier M.2-slots ondersteunen er twee PCIe 5.0. De heatsinks zijn zonder gereedschap te verwijderen en te plaatsen met clipjes aan het uiteinde van de module. Ook heeft MSI een knopje om het primaire PCIe-slot te ontgrendelen. Dat werkt net wat anders dan bij bijvoorbeeld ASUS: je wisselt tussen een open en gesloten stand, en het 'slot' springt niet vanzelf terug als je de videokaart eruit haalt.
Opvallend is dat de heatsink op het primaire M.2-slot een rgb-verlicht Carbon-logo heeft. Die heatsink moet natuurlijk los kunnen, dus heeft MSI een connectortje aangebracht op het moederbord dat de benodigde stroom aanvoert zodra de heatsink is geplaatst. Een andere noviteit is de gekantelde plaatsing van de USB-C- en USB 3.0-header, wat het kabelmanagement aanzienlijk makkelijker maakt.
MSI heeft verder power- en resetknoppen en een foutdiagnoseschermpje aangebracht. Onderaan het bord treffen we een PEG-connector aan, die de stroomvoorziening richting de PCIe-slots kan ontlasten. Het i/o-paneel van het bord is goed gevuld, met in totaal dertien USB-poorten (waarvan vier USB-C) en drie handige knopjes, waaronder een instelbare 'smart button'.
MSI MAG X870 Tomahawk WiFi
De MAG X870 Tomahawk WiFi is aanzienlijk goedkoper dan de Carbon, maar behoudt toch veel van de luxe functies. Het ontgrendelingsmechanisme voor het PCIe-slot blijft aanwezig, de handige gekantelde USB-headers zien we opnieuw terug en ook de 5Gbit/s-netwerkpoort is een blijvertje, al is er nu geen tweede aansluiting op 2,5Gbit/s meer. Voor de wifimodule blijft MSI bovendien de snelste Wi-Fi 7-opties met 320MHz-ondersteuning gebruiken.
Doordat dit bord gebruikmaakt van een enkele chipset, is er wel minder bandbreedte en dat merk je bijvoorbeeld aan de beperkingen van de secundaire PCIe- en M.2-slots. Ook tellen we minder USB-poorten dan op de Carbon en ze zijn bovendien minder snel. Verder is de vrm wat minder uit de kluiten gewassen met veertien 80A-powerstages en krijg je niet langer onboardknoppen voor power en reset.
Opvallend is dat het tweede M.2-slot PCIe 5.0 ondersteunt, zonder dat dit ten koste gaat van de zestien lanes voor de videokaart. In plaats hiervan worden de lanes gedeeld met die voor de USB4-controller. Standaard hebben zowel het tweede M.2-slot als de USB4-controller twee lanes bandbreedte. Als je in het bios kiest om de volle vier PCIe 5.0-lanes aan het M.2-slot toe te wijzen, zijn de USB4-poorten niet bruikbaar.
Vergelijkingstabellen: slots en chips
Op deze pagina zetten we de belangrijkste specificaties van de AMD X870-moederborden op een rij. Zo krijg je snel een indruk van waar je op kunt rekenen en vallen uitzonderlijke extra's of omissies op.
PCI Express
Ieder AMD X870-moederbord heeft een PCIe 5.0 x16-slot als primair slot. Op dit moment zijn er nog geen PCIe 5.0-videokaarten, maar die gaan er ongetwijfeld wel komen en dan ben je daar dus alvast op voorbereid.
Bij de secundaire slots zien we meer variatie. De ASRock X870E Taichi (Lite), ASUS ROG Crosshair X870E Hero en ASUS ProArt X870E-Creator WiFi kunnen de PCIe 5.0-lanes splitsen in x8 voor het eerste slot en x8 voor het tweede. MSI pakt dat op de MPG X870E Carbon Wifi dan weer iets anders aan: bij dat bord krijgt het tweede slot vier lanes en gaan de andere vier naar een extra PCIe 5.0-M.2-slot.
Bij de andere borden zijn de tweede en derde slots doorgaans aangesloten op de chipsets, waarvan ze enkele PCIe 4.0- of 3.0-lanes krijgen. Alleen de ASUS Prime X870-P WiFi heeft zelfs een vierde slot, maar bij dat bord is het aantal lanes per extra slot dan ook erg beperkt.
Slot 1
Slot 2
Slot 3
Slot 4
ASRock X870 Pro RS
PCIe 5.0 x16
PCIe 4.0 x4
N.v.t.
N.v.t.
ASRock X870 Steel Legend WiFi
PCIe 5.0 x16
PCIe 4.0 x4
N.v.t.
N.v.t.
ASRock X870E Taichi Lite
PCIe 5.0 x16
PCIe 5.0 x8
N.v.t.
N.v.t.
ASRock X870E Taichi
PCIe 5.0 x16
PCIe 5.0 x8
N.v.t.
N.v.t.
ASUS Prime X870-P WiFi
PCIe 5.0 x16
PCIe 4.0 x1
PCIe 4.0 x1
PCIe 4.0 x1
ASUS TUF Gaming X870-Plus Wifi
PCIe 5.0 x16
PCIe 4.0 x4
N.v.t.
N.v.t.
ASUS ROG Strix X870-A Gaming Wifi
PCIe 5.0 x16
PCIe 4.0 x4
N.v.t.
N.v.t.
ASUS ROG Strix X870-I Gaming Wifi
PCIe 5.0 x16
N.v.t.
N.v.t.
N.v.t.
ASUS ProArt X870E-Creator WiFi
PCIe 5.0 x16
PCIe 5.0 x8
PCIe 4.0 x4
N.v.t.
ASUS ROG Strix X870E-E Gaming Wifi
PCIe 5.0 x16
PCIe 4.0 x4
N.v.t.
N.v.t.
ASUS ROG Crosshair X870E Hero
PCIe 5.0 x16
PCIe 5.0 x8
N.v.t.
N.v.t.
Gigabyte X870 Gaming Wifi6
PCIe 5.0 x16
PCIe 3.0 x1
PCIe 3.0 x1
N.v.t.
Gigabyte X870 Eagle Wifi7
PCIe 5.0 x16
PCIe 3.0 x1
PCIe 3.0 x1
N.v.t.
Gigabyte X870 Gaming X Wifi7
PCIe 5.0 x16
PCIe 3.0 x1
PCIe 3.0 x1
N.v.t.
Gigabyte X870 Aorus Elite Wifi7
PCIe 5.0 x16
PCIe 4.0 x4
PCIe 3.0 x2
N.v.t.
Gigabyte X870E Aorus Elite Wifi7
PCIe 5.0 x16
PCIe 4.0 x4
PCIe 3.0 x4
N.v.t.
Gigabyte X870E Aorus Pro
PCIe 5.0 x16
PCIe 4.0 x4
PCIe 3.0 x4
N.v.t.
Gigabyte X870E Aorus Master
PCIe 5.0 x16
PCIe 4.0 x4
PCIe 3.0 x4
N.v.t.
MSI MAG X870 Tomahawk Wifi
PCIe 5.0 x16
PCIe 4.0 x4
PCIe 3.0 x1
N.v.t.
MSI MPG X870E Carbon Wifi
PCIe 5.0 x16
PCIe 5.0 x4
PCIe 4.0 x4
N.v.t.
USB
Doordat AMD USB4-poorten verplicht stelt op X870-moederborden, zien we op dat punt geen verschillen. Elk getest bord maakt gebruikt van dezelfde ASMedia ASM4242-controller, die twee USB4-poorten aanstuurt. USB-C met 20Gbit/s verdwijnt intussen van het aansluitingenpaneel, behalve bij de ROG Strix X870E-E en ASUS ProArt X870E-Creator WiFi. Die poort wordt op vrijwel alle borden ingezet voor de interne USB-C-header, waarop je de poort van je behuizing aansluit. De X870E Hero van ASUS heeft er daar als enige bord zelfs twee van. De Prime X870-P WiFi en ROG Strix X870-I Gaming Wifi van dezelfde fabrikant vallen juist in negatieve zin op, omdat de interne USB-C-header beperkt is tot 10Gbit/s.
Verder krijg je de nodige USB-poorten op basis van oudere standaarden. Bij goedkopere modellen is USB 2.0 nog goed vertegenwoordigd, op de duurdere zijn vrijwel alle poorten gebaseerd op snellere USB-versies. Het viel daarnaast op dat de shift naar USB-C langzaam in gang lijkt te zijn gezet. Voorheen kreeg je vaak een of twee keer USB-C en de rest USB-A, tegenwoordig is viermaal USB-C geen uitzondering.
USB 2.0
USB 5Gbit/s
USB 10Gbit/s
USB 20Gbit/s
USB4 40Gbit/s
USB-C intern
ASRock X870 Pro RS
6
4
0
0
2
20Gbit/s
ASRock X870 Steel Legend WiFi
4
3
2
0
2
20Gbit/s
ASRock X870E Taichi Lite
2
3
5
0
2
20Gbit/s
ASRock X870E Taichi
2
3
5
0
2
20Gbit/s
ASUS Prime X870-P WiFi
4
3
1
0
2
10Gbit/s
ASUS TUF Gaming X870-Plus Wifi
1
4
10
0
2
20Gbit/s
ASUS ROG Strix X870-A Gaming Wifi
0
4
6
0
2
20Gbit/s
ASUS ROG Strix X870-I Gaming Wifi
3
0
5
0
2
10Gbit/s
ASUS ProArt X870E-Creator WiFi
1
0
7
1
2
20Gbit/s
ASUS ROG Strix X870E-E Gaming Wifi
0
0
10
1
2
20Gbit/s
ASUS ROG Crosshair X870E Hero
0
0
8
0
2
2x 20Gbit/s
Gigabyte X870 Gaming Wifi6
4
3
1
0
2
20Gbit/s
Gigabyte X870 Eagle Wifi7
4
3
1
0
2
20Gbit/s
Gigabyte X870 Gaming X Wifi7
4
3
2
0
2
20Gbit/s
Gigabyte X870 Aorus Elite Wifi7
4
4
2
0
2
20Gbit/s
Gigabyte X870E Aorus Elite Wifi7
4
4
2
0
2
20Gbit/s
Gigabyte X870E Aorus Pro
2
4
3
0
2
20Gbit/s
Gigabyte X870E Aorus Master
2
4
4
0
2
20Gbit/s
MSI MAG X870 Tomahawk Wifi
4
3
2
0
2
20Gbit/s
MSI MPG X870E Carbon Wifi
0
0
11
0
2
20Gbit/s
Deze ASMedia ASM4242-controller, hier op een ASRock X870 Steel Legend, zorgt op alle X870-moederborden voor twee USB4-poorten.
Opslag
Minstens één PCIe 5.0 x4-M.2-slot voor een ssd komen we op ieder getest bord tegen. De wat duurdere modellen hebben er vaak meer. Daar heeft de processor niet genoeg bandbreedte voor, dus als je die ook echt gebruikt, worden er doorgaans lanes weggesnoept bij je videokaart. Plaats je een PCIe 4.0-ssd of zelfs een nog oudere, dan verdient het dus de aanbeveling om die of in het eerste PCIe 5.0-M.2-slot te plaatsen, dat zijn eigen lanes heeft, of juist in een van de 'langzamere' PCIe 4.0-slots die hun bandbreedte doorgaans vanuit de chipset krijgen.
Een ssd-slot krijgt in vrijwel alle gevallen ook een koeler. Veel fabrikanten plaatsen meerdere M.2-slots onder elkaar zodat ze weg kunnen komen met één grote heatsink in plaats van een aantal losse kleinere. Daar heb ik geen bezwaar tegen; uit al onze eerdere tests met M.2-koelers blijkt dat het veel belangrijker is dát er iets op je ssd zit dat de hitte verspreidt, dan wát precies. Alleen op de ASUS TUF en Prime en de twee goedkoopste modellen van Gigabyte komen we nog slots zonder meegeleverde heatsink tegen.
ASUS heeft op het enige mini-ITX-bordje met de X870-chipset toch twee gekoelde M.2-slots weten te plaatsen. De slots, waarvan er eentje PCIe 5.0 ondersteunt, zijn boven op de chipsetheatsink gestapeld. Het monteren daarvan is even schroeven en stapelen, maar dan zit je in elk geval niet met een praktisch onkoelbaar M.2-slot op de achterkant van het moederbord.
SATA-poorten krijg je langzaamaan steeds minder. Vier lijkt de nieuwe standaard, met een enkele uitschieter naar zes stuks en zelfs maar twee bij ASUS' goedkoopste modellen.
SATA
M.2-slots 1/2/3/4/5
Gekoeld
ASRock X870 Pro RS
4
PCIe 5.0 x4
PCIe 4.0 x4
PCIe 3.0 x4
N.v.t.
N.v.t.
3/3
ASRock X870 Steel Legend WiFi
4
PCIe 5.0 x4
PCIe 4.0 x4
PCIe 4.0 x4
N.v.t.
N.v.t.
3/3
ASRock X870E Taichi Lite
6
PCIe 5.0 x4
PCIe 4.0 x4
PCIe 4.0 x4
PCIe 4.0 x4
N.v.t.
4/4
ASRock X870E Taichi
6
PCIe 5.0 x4
PCIe 4.0 x4
PCIe 4.0 x4
PCIe 4.0 x4
N.v.t.
4/4
ASUS Prime X870-P WiFi
2
PCIe 5.0 x4
PCIe 4.0 x4
PCIe 4.0 x4
PCIe 3.0 x2
N.v.t.
2/4
ASUS TUF Gaming X870-Plus Wifi
2
PCIe 5.0 x4
PCIe 5.0 x4
PCIe 4.0 x4
PCIe 4.0 x4
N.v.t.
3/4
ASUS ROG Strix X870-A Gaming Wifi
2
PCIe 5.0 x4
PCIe 5.0 x4
PCIe 4.0 x4
PCIe 4.0 x4
N.v.t.
4/4
ASUS ROG Strix X870-I Gaming Wifi
2
PCIe 5.0 x4
PCIe 4.0 x4
N.v.t.
N.v.t.
N.v.t.
2/2
ASUS ProArt X870E-Creator WiFi
4
PCIe 5.0 x4
PCIe 5.0 x4
PCIe 4.0 x4
PCIe 4.0 x4
N.v.t.
4/4
ASUS ROG Strix X870E-E Gaming Wifi
4
PCIe 5.0 x4
PCIe 5.0 x4
PCIe 5.0 x4
PCIe 4.0 x4
PCIe 4.0 x4
5/5
ASUS ROG Crosshair X870E Hero
4
PCIe 5.0 x4
PCIe 5.0 x4
PCIe 5.0 x4
PCIe 4.0 x4
PCIe 4.0 x4
5/5
Gigabyte X870 Gaming Wifi6
4
PCIe 5.0 x4
PCIe 4.0 x4
PCIe 4.0 x2
N.v.t.
N.v.t.
1/3
Gigabyte X870 Eagle Wifi7
4
PCIe 5.0 x4
PCIe 4.0 x4
PCIe 4.0 x2
N.v.t.
N.v.t.
1/3
Gigabyte X870 Gaming X Wifi7
4
PCIe 5.0 x4
PCIe 4.0 x4
PCIe 4.0 x2
N.v.t.
N.v.t.
3/3
Gigabyte X870 Aorus Elite Wifi7
4
PCIe 5.0 x4
PCIe 5.0 x4
PCIe 5.0 x4
PCIe 4.0 x4
N.v.t.
4/4
Gigabyte X870E Aorus Elite Wifi7
4
PCIe 5.0 x4
PCIe 5.0 x4
PCIe 5.0 x4
PCIe 4.0 x4
N.v.t.
4/4
Gigabyte X870E Aorus Pro
4
PCIe 5.0 x4
PCIe 5.0 x4
PCIe 5.0 x4
PCIe 4.0 x4
N.v.t.
4/4
Gigabyte X870E Aorus Master
4
PCIe 5.0 x4
PCIe 5.0 x4
PCIe 5.0 x4
PCIe 4.0 x4
N.v.t.
4/4
MSI MAG X870 Tomahawk Wifi
4
PCIe 5.0 x4
PCIe 5.0 x4
PCIe 4.0 x4
PCIe 4.0 x2
N.v.t.
4/4
MSI MPG X870E Carbon Wifi
4
PCIe 5.0 x4
PCIe 5.0 x4
PCIe 4.0 x4
PCIe 4.0 x4
N.v.t.
4/4
Video en audio
Ieder bord heeft een HDMI-aansluiting en kan ook video uitsturen via de twee USB4-poorten. Alleen de ROG Strix X870-A heeft in aanvulling daarop ook een DisplayPort-uitgang. De ASUS ProArt heeft als enige een DisplayPort-ingang, waarmee je het signaal van je videokaart naar je monitor kunt sturen via een van de USB4-poorten.
HDMI
DisplayPort
USB-C
ASRock X870 Pro RS
1
0
2
ASRock X870 Steel Legend WiFi
1
0
2
ASRock X870E Taichi Lite
1
0
2
ASRock X870E Taichi
1
0
2
ASUS Prime X870-P WiFi
1
0
2
ASUS TUF Gaming X870-Plus Wifi
1
0
2
ASUS ROG Strix X870-A Gaming Wifi
1
1
2
ASUS ROG Strix X870-I Gaming Wifi
1
0
2
ASUS ProArt X870E-Creator WiFi
1
0
2
ASUS ROG Strix X870E-E Gaming Wifi
1
0
2
ASUS ROG Crosshair X870E Hero
1
0
2
Gigabyte X870 Gaming Wifi6
1
0
2
Gigabyte X870 Eagle Wifi7
1
0
2
Gigabyte X870 Gaming X Wifi7
1
0
2
Gigabyte X870 Aorus Elite Wifi7
1
0
2
Gigabyte X870E Aorus Elite Wifi7
1
0
2
Gigabyte X870E Aorus Pro
1
0
2
Gigabyte X870E Aorus Master
1
0
2
MSI MAG X870 Tomahawk Wifi
1
0
2
MSI MPG X870E Carbon Wifi
1
0
2
De mogelijkheden op het gebied van audio worden grotendeels bepaald door de gebruikte audiocodec. In onderstaande tabel hebben we de verschillen tussen de gebruikte codecs nog eens op een rijtje gezet.
Verschillen tussen audiocodecs
Verbinding
Kanalen
Hoofdtelefoon- versterking
Max. dac snr
Max. adc snr
Resolutie
Dac
Adc
Realtek ALC887
HDA
8
2
Tot 32Ω
97dB(A)
90dB(A)
24bit 192kHz
Realtek ALC897
HDA
10
2
Tot 32Ω
99dB(A)
95dB(A)
24bit 192kHz
Realtek ALC1200
HDA
10
2
Tot 32Ω
110dB(A)
102dB(A)
24bit 192kHz
Realtek ALC1220
HDA
10
3
Tot 600Ω
120dB(A)
110dB(A)
24bit 192kHz
Realtek ALC4080
USB
10
3
Tot 600Ω
120dB(A)
110dB(A)
32bit 384kHz
Alleen de budgetmodellen van Gigabyte en de ASUS Prime X870-P WiFi gebruiken een audiocodec die voor de purist hoorbaar minder goed kan zijn. Die borden zijn, samen met de ASUS TUF, Strix X870-I en ProArt, bovendien de enige zonder optische audiouitgang (S/PDIF). Op alle andere borden zitten varianten van ofwel de Realtek ALC4080, ofwel de ALC1220, die allebei uitstekend geluid kunnen uitsturen. ASUS en ASRock zetten op hun high-end modellen nog extra versterkers of dacs.
De Strix X870-I is een bijzondere eend in de bijt, want dat bord heeft stiekem helemaal geen onboard audio. De audiochip zit in een externe module die ASUS de ROG Hive noemt, samen met diverse andere functionaliteit en poorten waarvoor op het mini-ITX-bordje zelf geen plek meer was.
Codec
Analoge jacks
S/PDIF
Versterker
ASRock X870 Pro RS
Realtek ALC1220
2
Ja
N.v.t.
ASRock X870 Steel Legend WiFi
Realtek ALC4082
2
Ja
N.v.t.
ASRock X870E Taichi Lite
Realtek ALC4082
2
Ja
ESS ES9219
ASRock X870E Taichi
Realtek ALC4082
2
Ja
ESS ES9219
ASUS Prime X870-P WiFi
Realtek ALC897
3
Nee
N.v.t.
ASUS TUF Gaming X870-Plus Wifi
Realtek ALC1220
5
Nee
N.v.t.
ASUS ROG Strix X870-A Gaming Wifi
Realtek ALC4080
2
Ja
Savitech SV3H712
ASUS ROG Strix X870-I Gaming Wifi
ESS SABRE9260Q
1
Nee
N.v.t.
ASUS ProArt X870E-Creator WiFi
Realtek ALC1220
3
Nee
N.v.t.
ASUS ROG Strix X870E-E Gaming Wifi
Realtek ALC4080
2
Ja
Savitech SV3H712
ASUS ROG Crosshair X870E Hero
Realtek ALC4082
2
Ja
ESS ES9219
Gigabyte X870 Gaming Wifi6
Realtek ALC897
3
Nee
N.v.t.
Gigabyte X870 Eagle Wifi7
Realtek ALC897
3
Nee
N.v.t.
Gigabyte X870 Gaming X Wifi7
Realtek ALC897
3
Nee
N.v.t.
Gigabyte X870 Aorus Elite Wifi7
Realtek ALC1220
2
Ja
N.v.t.
Gigabyte X870E Aorus Elite Wifi7
Realtek ALC1220
2
Ja
N.v.t.
Gigabyte X870E Aorus Pro
Realtek ALC1220
2
Ja
N.v.t.
Gigabyte X870E Aorus Master
Realtek ALC1220
2
Ja
N.v.t.
MSI MAG X870 Tomahawk Wifi
Realtek ALC4080
2
Ja
N.v.t.
MSI MPG X870E Carbon Wifi
Realtek ALC4080
2
Ja
N.v.t.
Netwerk
De ASUS ProArt X870E-Creator WiFi is het enige X870-moederbord met een 10Gbit/s-netwerkadapter. Daarvoor gebruikt ASUS een chip van Marvell. Op een groter aantal modellen komen we Realteks nieuwe 5Gbit/s-adapter tegen. Nog niet veel tweakers zullen hun thuisnetwerk hebben geüpgraded naar 10Gbit/s, of in elk geval sneller dan 1Gbit/s, maar ook voor bijvoorbeeld een directe verbinding met een nas kan deze aansluiting handig zijn. Om die reden zetten ASUS en MSI op hun high-end modellen nog een tweede netwerkpoort, die je dan gewoon voor je internetverbinding kunt gebruiken.
Daarnaast is bijna ieder getest bord voorzien van Wi-Fi 7. Luxe borden hebben doorgaans een kaartje aan boord dat een 320MHz brede verbinding op kan zetten. Dat is doorgaans een wificontroller van Intel of Qualcomm. Lager gepositioneerde modellen maken vaak gebruik van een kaartje van Realtek of Mediatek, die een maximale bandbreedte van 160MHz ondersteunen. Bij veel borden kan het exacte type van batch tot batch verschillen. Let er overigens op dat je Windows 11 24H2 nodig hebt om Wi-Fi 7 te kunnen gebruiken.
Alleen de Gigabyte X870 Gaming Wifi6 heeft, zoals de naam al zegt, een oudere Wi-Fi 6-adapter aan boord. De door ons geteste ASRock X870 Pro RS heeft helemaal geen wifi, al is een kort M.2-slot voor zo'n module wel gewoon aanwezig. Voor iets meer geld koop je dan ook de wifiversie van dat bord, die met een 160MHz-Wi-Fi 7-kaartje wordt geleverd.
LAN 1
LAN 2
Wifi
ASRock X870 Pro RS
Realtek 2,5Gbit/s
N.v.t.
Geen
ASRock X870 Steel Legend WiFi
Realtek 2,5Gbit/s
N.v.t.
Wi-Fi 7 (160MHz)
ASRock X870E Taichi Lite
Realtek 5Gbit/s
N.v.t.
Wi-Fi 7 (160MHz)
ASRock X870E Taichi
Realtek 5Gbit/s
N.v.t.
Wi-Fi 7 (160MHz)
ASUS Prime X870-P WiFi
Realtek 2,5Gbit/s
N.v.t.
Wi-Fi 7 (160MHz)
ASUS TUF Gaming X870-Plus Wifi
Realtek 2,5Gbit/s
N.v.t.
Wi-Fi 7 (160MHz)
ASUS ROG Strix X870-A Gaming Wifi
Intel 2,5Gbit/s
N.v.t.
Wi-Fi 7 (160MHz)
ASUS ROG Strix X870-I Gaming Wifi
Intel 2,5Gbit/s
N.v.t.
Wi-Fi 7 (320MHz)
ASUS ProArt X870E-Creator WiFi
Marvell 10Gbit/s
Intel 2,5Gbit/s
Wi-Fi 7 (320MHz)
ASUS ROG Strix X870E-E Gaming Wifi
Realtek 5Gbit/s
N.v.t.
Wi-Fi 7 (320MHz)
ASUS ROG Crosshair X870E Hero
Realtek 5Gbit/s
Intel 2,5Gbit/s
Wi-Fi 7 (320MHz)
Gigabyte X870 Gaming Wifi6
Realtek 2,5Gbit/s
N.v.t.
Wi-Fi 6
Gigabyte X870 Eagle Wifi7
Realtek 2,5Gbit/s
N.v.t.
Wi-Fi 7 (160MHz)
Gigabyte X870 Gaming X Wifi7
Realtek 2,5Gbit/s
N.v.t.
Wi-Fi 7 (160MHz)
Gigabyte X870 Aorus Elite Wifi7
Realtek 2,5Gbit/s
N.v.t.
Wi-Fi 7 (160MHz)
Gigabyte X870E Aorus Elite Wifi7
Realtek 2,5Gbit/s
N.v.t.
Wi-Fi 7 (160MHz)
Gigabyte X870E Aorus Pro
Realtek 2,5Gbit/s
N.v.t.
Wi-Fi 7 (320MHz)
Gigabyte X870E Aorus Master
Realtek 5Gbit/s
N.v.t.
Wi-Fi 7 (320MHz)
MSI MAG X870 Tomahawk Wifi
Realtek 5Gbit/s
N.v.t.
Wi-Fi 7 (320MHz)
MSI MPG X870E Carbon Wifi
Realtek 5Gbit/s
Realtek 2,5Gbit/s
Wi-Fi 7 (320MHz)
Overige features
Duurdere borden hebben naast vier ledjes, die een ruwe indicatie van de probleemoorzaak geven, vaak ook een foutcodedisplay met ruimte voor meer informatie.
Twee rages bij deze nieuwe generatie moederborden zijn de 'schroefloze' M.2-slots en -heatsinks, en de quickreleasemogelijkheid voor het primaire PCIe x16-slot. Iedere fabrikant heeft zijn eigen maniertjes bedacht om dat voor elkaar te krijgen. Alleen bij ASRock ontbreekt de PCIe-releasefunctie, op de high-end X870 Taichi na. De ASUS TUF, Prime en het ITX-model zijn juist de enige borden waarop je niet ten minste één M.2-ssd zonder schroevendraaier kunt bevestigen.
Alle borden hebben de mogelijkheid om het bios te flashen zonder compatibele cpu, wat voor een bord met een langdurig ondersteunde socket als AM5 best handig kan zijn. Dankzij deze feature kun je nu bijvoorbeeld prima een B650-bord kopen met een Ryzen 9000-processor, zonder dat je ook een oudere cpu hoeft te regelen om het bios te kunnen updaten. Ook foutdiagnose is op ieder bord behalve de ASUS Prime aanwezig. Bij goedkopere borden over het algemeen in de vorm van vier ledjes, op luxere borden zit een tweecijferig schermpje waarop een concretere foutcode kan worden getoond.
Onboardknoppen komen we op bijna ieder model behalve de allersimpelste tegen. De duurste modellen hebben soms een aparte flexkey of 'smart button', waarvan je de functie zelf kunt kiezen. Op borden die niet zo'n dedicated toets hebben, kun je daar overigens vaak ook de resetknop voor gebruiken. Spanningsmeetpunten, relevant voor diehard overklokkers, zitten op geen enkel bord behalve Gigabyte's X870E Aorus Master.
Fanheaders
Bios flashen zonder cpu
Probleemdiagnose
Onboardknoppen
Rgb / Argb
M.2 zonder schroeven
PCIe-release
Spanningsmeetpunten
ASRock X870 Pro RS
7
Ja
Leds
Geen
1 / 3
Eerste slot
Nee
Nee
ASRock X870 Steel Legend WiFi
6
Ja
Leds
Geen
1 / 3
Eerste slot
Nee
Nee
ASRock X870E Taichi Lite
8
Ja
Foutcodedisplay
Start, reset
1 / 3
Eerste slot
Nee
Nee
ASRock X870E Taichi
8
Ja
Foutcodedisplay
Start, reset
1 / 3
Eerste twee slots
Ja
Nee
ASUS Prime X870-P WiFi
7
Ja
Geen
Geen
0 / 3
Nee
Ja
Nee
ASUS TUF Gaming X870-Plus Wifi
8
Ja
Leds
Geen
0 / 3
Nee
Ja
Nee
ASUS ROG Strix X870-A Gaming Wifi
8
Ja
Leds
Start
0 / 3
Eerste slot
Ja
Nee
ASUS ROG Strix X870-I Gaming Wifi
3
Ja
Leds
Start, flexkey
0 / 2
Nee
Ja
Nee
ASUS ProArt X870E-Creator WiFi
8
Ja
Leds
Geen
0 / 3
Eerste slot
Ja
Nee
ASUS ROG Strix X870E-E Gaming Wifi
8
Ja
Foutcodedisplay
Start, flexkey
0 / 3
Eerste slot
Ja
Nee
ASUS ROG Crosshair X870E Hero
8
Ja
Foutcodedisplay
Start, retry, flexkey
0 / 3
Eerste slot
Ja
Nee
Gigabyte X870 Gaming Wifi6
6
Ja
Leds
Geen
1 / 3
Eerste slot
Ja
Nee
Gigabyte X870 Eagle Wifi7
6
Ja
Leds
Start, reset
1 / 3
Eerste slot
Ja
Nee
Gigabyte X870 Gaming X Wifi7
6
Ja
Leds
Start, reset
1 / 3
Alle slots
Ja
Nee
Gigabyte X870 Aorus Elite Wifi7
8
Ja
Foutcodedisplay
Start, reset
1 / 3
Alle slots
Ja
Nee
Gigabyte X870E Aorus Elite Wifi7
6
Ja
Foutcodedisplay
Start, reset
1 / 3
Alle slots
Ja
Nee
Gigabyte X870E Aorus Pro
8
Ja
Foutcodedisplay
Start, reset
1 / 4
Alle slots
Ja
Nee
Gigabyte X870E Aorus Master
8
Ja
Foutcodedisplay
Start, reset
1 / 3
Alle slots
Ja
Ja
MSI MAG X870 Tomahawk Wifi
8
Ja
Foutcodedisplay
Geen
1 / 3
Eerste twee slots
Ja
Nee
MSI MPG X870E Carbon Wifi
7
Ja
Foutcodedisplay
Start, reset, smart button
1 / 3
Alle slots
Ja
Nee
Vrm-componentanalyse
Met een X870-moederbord hoef je je vrijwel geen zorgen te maken over een te zwakke stroomvoorziening. We hebben de gebruikte vrm-componenten van alle geteste X870-moederborden geïndexeerd en zijn daarbij, op één uitzondering na, geen Vcore-vrm met een rating onder de 750A tegengekomen. Ter vergelijking, de Ryzen 9 9950X kan zonder overklokken niet meer dan 225A vragen. Zelfs de goedkoopste X870-borden in deze tijd voldoen dus ruim voor zelfs de meest high-end processor die je erin kunt stoppen.
De Gigabyte X870 Gaming 6 valt daarbij duidelijk uit de toon. Dat moederbord heeft slechts acht 55A-powerstages, waarmee de totale rating op 440A uitkomt. Dat de fabrikant zelf ook niet al het vertrouwen van de wereld in deze opstelling heeft, zal op de volgende pagina blijken.
Waar de gebruikte componenten vandaan komen, verschilt bij elke fabrikant, afhankelijk van hoe hoog het model is gepositioneerd. ASRock en Gigabyte zetten bijvoorbeeld Realtek-controllers op hun instapmodellen, maar gebruiken respectievelijk Renesas en Infineon voor hun high-end borden. Over het algemeen lijken fabrikanten eerder powerstages met een lagere rating te willen gebruiken dan mínder powerstages. Wie denkt de vrm te kunnen beoordelen door 'blokjes te tellen', kan dus bedrogen uitkomen.
Controller
Mosfets Vcore
Rating Vcore
ASRock X870 Pro RS
Realtek RT3678BE
14x SiC659 (80A)
1120A
ASRock X870 Steel Legend WiFi
Realtek RT3678BE
14x SiC659 (80A)
1120A
ASRock X870E Taichi
Renesas RAA229628
24x R2209004 (110A)
2640A
ASRock X870E Taichi Lite
Renesas RAA229628
24x R2209004 (110A)
2640A
ASUS Prime X870-P WiFi
Digi+ ASP2308
14x SiC629 (80A)
1120A
ASUS TUF Gaming X870-Plus Wifi
Digi+ ASP2206
16x MP86670 (80A)
1280A
ASUS ROG Strix X870-A Gaming Wifi
Digi+ ASP2206
16x MP87691 (90A)
1440A
ASUS ROG Strix X870-I Gaming Wifi
Digi+ ASP2205
10x SiC850A (110A)
1100A
ASUS ProArt X870E-Creator WiFi
Digi+ ASP2206
16x MP86670 (80A)
1280A
ASUS ROG Strix X870E-E Gaming Wifi
Digi+ ASP2205
18x SiC850A (110A)
1980A
ASUS ROG Crosshair X870E Hero
Digi+ ASP2205
18x SiC850A (110A)
1980A
Gigabyte X870 Gaming Wifi6
Realtek RT3678BE
8x NCP302155R (55A)
440A
Gigabyte X870 Eagle Wifi7
Realtek RT3678BE
14x NCP302155R (55A)
770A
Gigabyte X870 Gaming X Wifi7
Realtek RT3678BE
16x NCP302155R (55A)
880A
Gigabyte X870 Aorus Elite Wifi7
Realtek RT3678BE
16x NCP302155R (55A)
880A
Gigabyte X870E Aorus Elite Wifi7
Realtek RT3678BE
16x NCP302155R (55A)
880A
Gigabyte X870E Aorus Pro
Infineon XDPE192C3B
16x IR 41410 (80A)
1280A
Gigabyte X870E Aorus Master
Infineon XDPE192C3B
16x IR PMC41430 (110A)
1760A
MSI MAG X870 Tomahawk Wifi
MPS 2857
14x MP87670 (80A)
1120A
MSI MPG X870E Carbon Wifi
Renesas RAA229620
18x R2209004 (110A)
1980A
Foto's
Hieronder zie je foto's van alle geteste moederborden zonder heatsinks, eerst van het volledige bord en daarnaast een close-up van de processor-vrm.
ASRock X870 Pro RS
ASRock X870 Steel Legend WiFi
ASRock X870E Taichi Lite
ASRock X870E Taichi
ASUS ROG Crosshair X870E Hero
ASUS ROG Strix X870E-E Gaming Wifi
ASUS ROG Strix X870-A Gaming Wifi
ASUS ROG X870-I Gaming Wifi
ASUS ProArt X870E-Creator Wifi
ASUS TUF Gaming X870-Plus Wifi
ASUS Prime X870-P Wifi
Gigabyte X870E Aorus Elite Wifi7
Gigabyte X870 Aorus Elite Wifi7
Gigabyte X870 Gaming X Wifi7
Gigabyte X870 Eagle Wifi7
Gigabyte X870 Gaming Wifi6
Gigabyte X870E Aorus Pro
Gigabyte X870E Aorus Master
MSI MAG X870 Tomahawk Wifi
MSI MPG X870E Carbon Wifi
Testmethode
Het belangrijkste onderdeel van onze moederbordentest is de vrm-test. De vrm is verantwoordelijk voor de omzetting van 12V uit de voeding in de door de processor gewenste spanning. Daarmee is het zowel een van de belangrijkste onderdelen van het moederbord als een onderdeel waarop bij goedkope modellen vaak wordt bezuinigd. In de specificatielijst merk je ontbrekende USB-poorten of M.2-slots immers eerder op dan magere vrm-componenten. Hoe de vrm van een moederbord exact werkt en wat de functie van alle onderdelen is, wordt uitgebreid uiteengezet in dit achtergrondartikel.
Voor de vrm-test gebruiken we het topmodel uit de nieuwste AMD Ryzen 9000-serie: de 16-core 9950X. We gebruiken de processor op de standaardinstellingen en laten het moederbord vrij om zelf de gebruikte spanning te bepalen. Afhankelijk van de tuning die een fabrikant kiest, kunnen hierdoor kleine verschillen in prestaties en stroomverbruik ontstaan.
Meetmethode
Om te beoordelen hoe goed de vrm en de koeling daarvan zijn, meten we de temperatuur met een Flir E60-warmtebeeldcamera. Als een moederbord voorzien is van een backplate, controleren we of deze meting overeenkomt met wat de vrm-temperatuursensor van het moederbord zelf aangeeft, en noteren de hoogste van de twee waardes als testresultaat.
We voeren de tests uit met een gestandaardiseerd systeem in een Fractal Design Define 7 XL-kast. Dat is voorzien van drie Noctua NF-A14 PWM Chromax-ventilators en een forse 360mm-cpu-waterkoeler, die de opgewekte warmte rechtstreeks de behuizing uit blaast. Van een gebrek aan airflow hebben de moederborden dus in elk geval geen last.
De testmethode voor moederborden, met links de ATX-stroommeter en rechts de EPS-stroommeter
Voor de stroommeting gebruiken we zelf ontworpen printplaten waarop we de stroomkabels vanuit het moederbord en vanuit de voeding aansluiten. Hoeveel stroom erdoorheen gaat, meten we bij onze ATX-stroommeter met drie Texas Instruments INA260-sensors (een per spanningsrail) en bij onze EPS-meter met één INA216-sensor. Zo kunnen we in detail inzichtelijk maken waar het energiegebruik van een moederbord vandaan komt, en nemen we de inefficiëntie van de voeding, die zeker bij de lage vermogens van de idlemeting vaak aanzienlijk is, niet mee in onze resultaten.
Een close-up van de ATX-stroommeter
Prestaties en stroomverbruik
Tijdens de vrm-test belasten we de processor gedurende een kwartier met de Cinebench 2024 MT-benchmark. Na afloop van de test analyseren we de logfile en berekenen we zowel de gemiddelde benchmarkscore als de standaardafwijking. Substantiële afwijkingen van de prestaties of een gebrekkige consistentie kunnen immers wijzen op het terugklokken van de cpu: throttling in jargon.
We meten het stroomverbruik van de moederborden direct op de ATX- en EPS-kabels, waarbij we in het geval van de 24-pins ATX-kabel zowel de 3,3V- als de 5V- en 12V-rails meenemen. Dat doen we zowel in idle als onder maximale cpu-belasting met Cinebench 2024.
Testresultaten
We voeren de vrm-test uit met een AMD Ryzen 9 9950X-processor, die onder maximale belasting ongeveer 200W gebruikt. We meten zowel de prestaties en de consistentie daarvan als de temperaturen van de vrm-componenten. Meer over de gebruikte methodiek lees je op de pagina Testmethode.
Prestaties
De prestaties van de twintig geteste AMD X870-moederborden lopen over het algemeen weinig uiteen. ASRock lijkt op basis van de score en de kloksnelheid tijdens de test iets achter te blijven, terwijl de MSI Carbon het juist nipt beter doet dan de rest. Het prestatieverschil blijft echter beperkt tot enkele procenten, wat binnen de normale variatie past en geen reden moet zijn om het ene bord boven het andere te verkiezen.
De enige uitschieter is de X870 Gaming Wifi6. Dit moederbord blijkt een powerlimit van 180W ingebakken te hebben in het bios. Die lijkt vrij stug te zijn; het lukte ons in elk geval niet om de processor meer te laten verbruiken door instellingen aan te passen. Hierdoor ligt de kloksnelheid van de 9950X-processor lager en presteert hij iets minder goed. Opvallend genoeg wordt er op de product- en supportpagina's van dit Gigabyte-moederbord met geen woord gerept over de ingebouwde limiet, wat we niet erg netjes vinden - zonder deze review was je er niet achter gekomen.
De ASRock X870E Taichi Lite laat met 45 graden de laagste vrm-temperatuur van alle moederborden noteren. Dat viel op basis van zijn extreem hoge vrm-rating ook wel te verwachten. Ook andere high-end borden, zoals de Gigabyte Aorus Master en de ASUS ROG Hero doen het goed. De lager gepositioneerde borden van ASRock en Gigabyte zijn samen met de MSI Carbon de hekkensluiters, vóór de X870-I van ASUS, die simpelweg iets warmer wordt doordat er geen ruimte is voor meer powerstages en koeling daarvan.
Toch moet je dat allemaal relatief zien. Als zelfs het 'slechtste' moederbord niet warmer wordt dan 65 graden met de meest verbruikende processor die je erin kunt zetten, dan is de conclusie eigenlijk dat ieder getest bord ruim voldoet. Over een te warm wordende vrm, throttling en dergelijke zaken hoef je je met geen van de geteste X870-borden zorgen te maken, op de ingebouwde limiet van de Gigabyte X870 Gaming Wifi6 na.
Hieronder vind je per bord de foto's die we met de warmtebeeldcamera hebben gemaakt tijdens de test. Als je de muiscursor over een foto beweegt, zie je de naam van het bijbehorende bord. Als je de foto's aanklikt, zie je de naam bovendien boven in beeld staan.
Energiegebruik
Het energiegebruik van de borden in idle loopt best uiteen. Over het algemeen verbruiken de simpelere modellen wat minder, terwijl borden met veel extra functies en de nodige rgb-verlichting wat meer energie nodig hebben. De ASUS Prime X870-P WiFi is met 34,6W het zuinigst, terwijl de Gigabyte X870E Aorus Pro en Master met respectievelijk 54 en 56W het meest verbruiken.
Onder belasting worden de verschillen in absolute zin groter, maar relatief gezien juist kleiner. Hier komen soms juist high-end borden bovendrijven, omdat de efficiëntie van de vrm belangrijker wordt. De ROG Hero en ASRock Taichi Lite doen het bijvoorbeeld relatief goed. De X870 Gaming Wifi6 verbruikt als enige aanzienlijk minder vanwege de ingebouwde powerlimit van dat bord.
Bij deze generatie valt er weer wat te vertellen over de biossen en dan vooral die van MSI. Al sinds de introductie van UEFI hanteerde deze fabrikant een wat afwijkende indeling van zijn bios, met links en rechts grote vakken die je naar verschillende categorieën instellingen leidden. Die settings werden vervolgens centraal in het scherm getoond. Onder de naam Click BIOS X heeft MSI dat concept nu overboord gegooid ten faveure van een indeling die volgens het merk gebruiksvriendelijker moet zijn en, eerlijk is eerlijk, een stuk meer lijkt op wat ASRock, ASUS en Gigabyte doen.
Het hoofdscherm van MSI's nieuwe bios is een 'EZ Mode' met informatie over je componenten en schakelaars voor veelgebruikte instellingen. In 'Advanced Mode' krijg je uitgebreide lijsten met settings die gecategoriseerd zijn zoals we dat ook van andere fabrikanten kennen. Wat ons betreft is het een verbetering, maar MSI moet de gebruikservaring wel nog verfijnen. Zo slingert een druk op de escapetoets, wat doorgaans het effect van een vorige-knop heeft, je helemaal terug naar het hoofdmenu als je ergens diep in het speciale biosgedeelte met AMD's CBS-instellingen zit. Ook van het geanimeerd bedekken van het hoofdmenu aan de linkerkant telkens als je er met je muis vanaf beweegt, zijn we vooralsnog geen fan.
Bij ASRock is de belangrijkste toevoeging het überhaupt bestaan van een EZ Mode. Intel-moederborden van deze fabrikant beschikten daar al jarenlang over, maar bij AMD-borden werd je nog altijd direct in het diepe gegooid. Verder heeft ASRock nu ook een zoekfunctie voor biosinstellingen toegevoegd.
Bij ASUS en Gigabyte zien we de minste veranderingen. Gigabyte heeft nieuwe kleurenschema's toegevoegd aan zijn bios, waaronder een grijs thema. Daarnaast is er bij een biosupdate nu een 'auto scan'-optie, zodat je niet zelf met de pijltjestoetsen het gewenste updatebestand hoeft te kiezen. ASUS heeft de resolutie van zijn bios opgevoerd naar 1080p en Q-Dashboard toegevoegd, een grafisch overzicht van alle apparaten die op je moederbord zijn aangesloten.
Onderaan deze pagina vind je uitgebreide screenshot walkthroughs van een bord van elk merk.
ASRock
ASUS
Gigabyte
MSI
Gemakkelijke modus
Zoekfunctie
Changelog voor opslaan
Ssd secure erase
Fanspeedtuning
Rgb-verlichting
Alleen aan/uit
Alleen aan/uit
Alleen aan/uit
Biosscreenshots ASRock X870E Taichi Lite
Biosscreenshots ASUS ROG Crosshair X870E Hero
Biosscreenshots Gigabyte X870E Aorus Master
Biosscreenshots MSI MPG X870E Carbon WiFi
Conclusie
De AMD X870-moederborden zijn zonder twijfel de fijnste borden om je Ryzen 9000-processor mee te combineren. Wat aansluitmogelijkheden betreft krijg je altijd het neusje van de zalm; elk X870-bord heeft twee supersnelle USB4-poorten, een PCIe 5.0 x16-slot en één of meerdere M.2-slots met PCIe 5.0-snelheid. Wat al die features gemeen hebben, is dat ze de prijs van een moederbord flink opdrijven. Zelfs de goedkoopste X870-borden kosten daardoor meer dan 200 euro.
Een andere trend bij vrijwel alle X870-moederborden is aandacht voor een eenvoudige installatie. Fabrikanten hebben allerlei maniertjes uitgedokterd om M.2-ssd's en de bijbehorende heatsinks te kunnen monteren zonder te hoeven schroeven. ASRock en ASUS bieden dat meestal alleen op het primaire M.2-slot, Gigabyte en MSI vaak op meerdere of allemaal. Op de meeste ASRocks na bieden ook alle geteste borden een functie om het PCIe-slot voor je videokaart te ontgrendelen, zonder dat je hoeft te proberen met je vingers tussen de cpu-koeler en de gpu in te komen.
Beste betaalbare X870-moederborden
Goed, betaalbaar is natuurlijk altijd relatief en voor de dure X870-modellen geldt dat eens te meer. Toch kun je voor rond de 250 euro al een prima bord met de nieuwe high-end chipset kopen. De X870 Gaming Wifi6 van Gigabyte diskwalificeert zichzelf door de zwakke vrm, waardoor de Ryzen 9 9950X-processor niet maximaal kan presteren. Daarnaast zien we bij modellen van diverse merken PCIe- en M.2-slots die bijzonder weinig bandbreedte krijgen, bijvoorbeeld maar twee lanes of zelfs PCIe 3.0.
Een bord dat daar geen last van heeft, is de ASRock X870 Steel Legend WiFi, die één PCIe 5.0 x4 M.2-slot combineert met twee slots op PCIe 4.0 x4. Alle drie de ssd's worden bovendien gekoeld door een heatsink en ook over de keuze voor een hoogwaardige audiocodec zijn we te spreken; dat is zeldzaam in dit segment. In het betaalbare segment is de Steel Legend onze favoriet en daarmee ontvanger van de Great Value-award. Staat de witte kleurstelling je niet aan, dan heeft ASRock in de X870 Riptide WiFi een zwart alternatief met verder identieke specs.
Als het nog wat eenvoudiger dan de Steel Legend WiFi mag, dan kun je een paar tientjes besparen met de ASRock X870 Pro RS. Dit bord heeft dezelfde degelijke stroomvoorziening als de Steel Legend, maar doet een stap terug door twee tragere USB-poorten en een langzamer derde M.2-slot te leveren. Ook ontbreekt een draadloosnetwerkkaart op de X870 Pro RS, al is voor iets meer geld wel een wifivariant beschikbaar. Ten slotte is de Realtek ALC1220-audiocodec van de Pro RS op papier iets eenvoudiger dan de ALC4080 van de Steel Legend, maar de geluidskwaliteit van dit model is alsnog gewoon prima.
Alle basics waren bij de Steel Legend uit de vorige categorie al op orde: een goede vrm, voldoende M.2-slots met een fatsoenlijke bandbreedte, goede audio en Wi-Fi 7. Als je meer moet betalen, willen we daar ook wat extra's voor terug zien.
De MSI MAG X870 Tomahawk Wifi en Gigabyte X870E Aorus Pro zijn de goedkoopste X870-borden met een luxere Wi-Fi 7-kaart met ondersteuning voor 320MHz-netwerken. De Wi-Fi 7-kaartjes op goedkopere borden hebben een maximum van 160MHz, wat de maximale snelheid halveert. Daarnaast heeft het Gigabyte-bord meer M.2-slots op PCIe 5.0-snelheid, al kun je er maar één gebruiken voordat die lanes afsnoepen van je videokaart. Voor wie een build in een wit kleurenthema wil samenstellen, is er ook een Ice-versie van dit bord te koop. Het MSI-bord heeft een extra, vierde M.2-slot, al is de bandbreedte daarvan helaas beperkt, en krijg je een foutcodedisplay dat troubleshooten vergemakkelijkt.
Wil je de snelle PCIe-lanes die rechtstreeks uit de processor afkomstig zijn juist gebruiken voor insteekkaarten, bijvoorbeeld twee gpu's? Dan heb je een bord nodig dat kan x8/x8-lanesplitten. Voor gaming is dat anno 2024 niet meer relevant, maar veel AI-workloads kun je bijvoorbeeld wel gemakkelijk verdelen over meerdere videokaarten. De ASRock X870E Taichi Lite is daarvoor een interessante optie. De Lite is specificatiegewijs identiek aan het topmodel van die fabrikant, maar heeft een minder spectaculair uiterlijk zonder rgb en dat bespaart je meer dan 50 euro. Houd er wel rekening mee dat dit een eATX-bord is; je kast moet dus groot genoeg zijn.
Afhankelijk van je eigen eisen, kan elk van de drie genoemde borden een uitstekende keuze zijn, waarmee ze in aanmerking komen voor onze Excellent-award.
De duurste X870-borden kosten rond de 500 euro. Dat valt ergens nog mee in vergelijking met Intel-borden, waarvoor fabrikanten vaak alles-erop-en-eraantopmodellen ontwikkelen die nog eens twee of drie keer zo duur zijn. Wellicht komt dat er voor de X870-chipset ook nog aan: in elk geval MSI heeft al laten weten aan een nog duurder Godlike-model te werken. Vooralsnog is dat er echter nog niet.
Wil je een 10Gbit/s-netwerkpoort, dan heb je daardoor precies één keuze: de ASUS ProArt Creator. Dat is hoe dan ook een aardig model, omdat het veel 'luxe' functies heeft zoals lanesplitten en veel snelle USB-poorten voor een relatief vriendelijke prijs. Daar staat tegenover dat zaken als een foutcodedisplay en onboardknoppen ontbreken, want die zijn volgens ASUS meer voor gamers en tweakers dan voor wie zijn pc semiprofessioneel gebruikt.
ASUS boort nog een unieke doelgroep aan met de ROG Strix X870-I Gaming Wifi, het enige mini-ITX-moederbord met de X870-chipset. Gelukkig is er ook weinig mis mee, met alle functionaliteit die je kunt wensen op zo'n klein bordje, inclusief de mogelijkheid om twee gekoelde ssd's te plaatsen. Het gebrek aan concurrentie leidt helaas wel tot een forse prijs.
In het high-end segment proberen veel fabrikanten elkaar af te troeven met PCIe 5.0 M.2-slots, maar dat vind ik eigenlijk niet zo nuttig. Gen5-ssd's blijven vooralsnog erg niche, dus de kans dat je er meer dan één monteert is klein. Het gebruik van elk extra Gen5-M.2-slot boven op het eerste kost je videokaart bovendien bandbreedte, zelfs al installeer je er een PCIe 4.0-ssd in.
Maar als geld geen rol speelt, wat is dan het beste X870-bord dat je kunt kopen? Op basis van de prijzen zou je een tweestrijd tussen de Gigabyte X870E Aorus Master en de ASUS ROG Crosshair X870E Hero verwachten, maar MSI weet voor minder geld een net zo indrukwekkend totaalplaatje te bieden met zijn MPG X870E Carbon Wifi. Vooral de hoeveelheid snelle USB-poorten en het feit dat je alle M.2-koelers zonder gereedschap kunt loshalen en vastzetten maken indruk. Het enige dat de Carbon niet kan, is x8/x8-lanesplitten; x8/x4 kan wel. Tenzij je dat per se nodig hebt, is de Carbon het bord dat ik het liefst in m'n pc zou schroeven.
De ASUS ProArt X870E-Creator Wifi, ASUS ROG Strix X870-I Gaming Wifi en MSI MPG X870E Carbon Wifi gaan zodoende naar huis met onze Ultimate-award op zak.
Zijn moederborden nu aanzienlijk complexer geworden en daardoor duurder of zijn de productiekosten nauwelijks gestegen maar maken fabrikanten "slim" gebruik van het feit dat bepaalde componenten (lees: gpu's) aanzienlijk duurder zijn geworden en daardoor moederborden ook maar duurder moeten worden?
Vroeger had je rond de €100-150 al een net moederbord en was het €225-300 voor high-end. Wilde je echt ultra high-end dan was het rond de €350-400 en dan had je het wel zo'n beetje gehad (een paar uitzonderingen daargelaten). Nu heb je voor rond de €250 een instappertje....
Er zijn genoeg redenen los van inflatie waarom mobo's tegenwoordig duurder zijn. Voor een groot deel ook vanwege betere kwaliteit.
1. de pins op de socket ipv de CPU maakte sockets duurder
2. betere kwaliteit componenten en meer PCB lagen. Vroeger maalde niemand erom als je onboard geluidskaart ruist en de onboard wifi brak was, je kocht sowieso wel een uitbreidingskaart.
3. de lonen in Taiwan en China zijn omhoog gegaan
4. vroeger moest je echt wel op zoek naar Japanese caps als je deftig wou overklokken, nu is het VRM galore, de stroomvoorziening is dan ook vele malen beter dan vroeger
5. we hebben een tijd chiptekorten gehad en die drukken nog steeds op de prijs
6. 10Gbps NICs zijn best wel pokke duur terwijl 15 jaar geleden we de 1gbps chips niet aan de straatstenen kwijt konden.
7. vroeger was alles bijna desktop, nu is het een niche met veel minder oplage als vroeger, dus ook hogere productiekosten per product.
De "high end" moederborden scoren niet perse beter dan de andere maar krijgen wel de ultimate stikker.
Als ik het zo zie zijn de 200-300 net zo goed als de 500+ modellen. Alleen als je een bepaalde feature nodig hebt moet je misschien daarvoor gaan.
Maar laten we eerlijk zijn. NIemand heeft echt 10 gbit nodig.
Wifi op een gaming PC tja... toch graag kabel eigenlijk.
Dat wil niet zeggen dat deze features niet nuttig kunnen zijn. Maar wel voor een specifieke groep mensen die deze keuze kunnen maken omdat deze keuze er is.
Maar wat als je gewoon 2 SSD's hebt en een videokaart. Welke presteert dan het beste?
En volgens mij springen de high end modellen er dan niet echt uit. Dus is een ultimate award dan wel terecht?
En volgens mij springen de high end modellen er dan niet echt uit. Dus is een ultimate award dan wel terecht?
Als je jouw use case neemt is er geen meerwaarde voor deze luxere moederborden, maar dat maakt de awards nog niet onterecht.
Net als veel andere publicaties test Tweakers de 'harde' prestaties van een moederbord om te controleren of die niet achterblijft bij de rest. Dan is er namelijk iets mis met dat moederbord, meestal door een slechte VRM. Maar op basis van deze prestaties moet je je volgende mobo niet gaan uitkiezen, dat zegt het artikel ook:
Het prestatieverschil blijft echter beperkt tot enkele procenten, wat binnen de normale variatie past en geen reden moet zijn om het ene bord boven het andere te verkiezen.
De meerwaarde van de luxere borden zit hem in de uitgebreidere featureset en mogelijkheden. Daar heb jij misschien niks aan, maar anderen misschien wel.
Maar als je "awards" enzo gaat uitrijken dan slaat het in mijn ogen nergens op zonder context. Waar zo'n ultimate award er simpel weg op lijkt alsof het het beste is wat er is. Maar dat hoeft (voor een persoon) niet zo te zijn.
ALs je dan toch iets wil uitrijken pak dan per categorie (wat lastig is, maar gebeurd ook) een badge en dan heb je dus een ultimate award voor mid range prijzen(of featuers) en voor high end prijzen (of features).
10gbit vind ik gewoon “standaard”, iets kopiëren tussen mijn desktop en NAS is toch wel prettig tegen een snelheid van 10gbit, ook gaan de internet snelheden snel omhoog en ondertussen is 10gbit (8.5/1.5) echt betaalbaar geworden voor particulieren.
Als je in je NAS 'gangbare' HDD schijven hebt van 7200rpm dan gaan die nooit sneller schrijven dan +/- 100-150mbyte/sec, oftewel rondom de max snelheid van een gigabit netwerk.
Dat hangt van de NAS, je SSD-cache en het aantal schijven af. Ik haal hier met mijn 16-bay NAS echt wel véél hogere snelheden. Maar voor een standaard 2-bay NAS zal dat best redelijk kloppen.
Dat hangt toch echt van je NAS config af, maar zelfs “vroeger” lag de lat echt wel al een stuk hoger , met 6 disks in Raid10 haalde ik al rond de 400MB/s , combineer dat met een simpele NVME ssd van 512GB als cache en je 10Gbit is zo weer de bottleneck.
De kosten om zo'n moederbord te maken zijn ook stukken hoger dan pakweg 20 jaar geleden. Alleen het bios is al stukken complexer en de features zijn flink toegenomen. Ook de grotere die-size van chips zijn kostbaarder om te maken en een moederbord van 250 euro is geen instapper. Dit zijn meer dan prima moederborden die ruim voldoen aan de eisen die gesteld worden. Ook is de 8nn serie nieuwer dan de 6nn serie, maar de 6nn serie is nog steeds prima. Met een bios-update zijn ook de 9nnn serie AMD cpu's prima bruikbaar op de 6nn serie. Het enigste verschil is de toevoeging van USB 4 en PCI-e 5 poorten. Pas vanaf de nieuwe serie Nvidia kaarten wordt PCI-e 5 ondersteund en PCI-e 4 voldoet ruim voor de komende jaren.
Inflatie is één ding maar ik vraag me ook af hoe groot de markt voor pc onderdelen nog is. Bij de meeste mensen waar ik over de vloer kom is geen pc meer te bekennen, echt iedereen doet alles op smartphone/cloud en smart tv voor de streamingdiensten. Gamers zijn ook gaan rekenen en hebben sneller een PS5 staan dan dat ze €1000+ stuk slaan voor de nieuwste videokaart.
Als ik al een laptop tegen kom is het van het werk of een iets oudere mens die het gewend is. Maar een desktop pc bij een particulier thuis? Dat begint echt zeldzaam te worden. Ik zou de verkoopaantallen van dit soort onderdelen als bv losse moederborden willen zien tov "vroeger", lagere vraag betekent lagere oplages met dezelfde of hogere ontwikkelingskosten. En ja, dan wordt de boel doorgaans duurder.
(...) Maar een desktop pc bij een particulier thuis? Dat begint echt zeldzaam te worden.
Dan moet je bij mij langskomen! Hier staan twee operationele desktops en ik heb, los van wat noodzakelijke dingen als voedingen, genoeg onderdelen liggen om er nog twee te bouwen
Maar ja, het is mijn hobby hè, dus dan heb je wel eens iets op voorraad
Iets met uitzondering en regel. Zelfs van mijn vriendengroep, die vroeger toch echt wil into gaming waren (zie avatar) hebben veruit de meesten geen PC meer.
Het hangt er net vanaf met wie je omgaat, wat voor personen dat zijn. De ene heeft toch veel gamers in zijn vriendengroep, de ander een boel bankzitters die smartphone verslaafd zijn.
Ik ken er weer een hoop die een tussenweg doen, zie overal laptops in huis. En Playstations.
[Reactie gewijzigd door kujinshi op 30 oktober 2024 12:18]
Dus omdat het zo gaat in jouw vriendengroep is het gelijk een uitzondering? Bij mij is het precies het tegenovergestelde. Er zijn er 2 (nee, niet van de 3, het gaat om een stuk meer dan 10) die geen pc hebben, maar de 1 deed vroeger ook al alles met een laptop, de ander vond de consoles leuker en werkgerelateerde dingen doet ie nu op de laptop. De rest heeft allemaal een computer staan. We doen ook allemaal geen LAN-parties en dit zijn geen doorgewinterde types, want geen van allen heeft zelf ooit een computer gebouwd, dus dat telt ook niet mee. In plaats daarvan halen ze een krat bier en nodigen ze mij uit voor een 'gezellig avondje'. Vind ik helemaal niet erg en dat weten ze.
Met CPU's die meer verbruiken, hogere signaalkwaliteitseisen voor DDR5 en PCI-E 5, de aanwezigheid van snelle externe aansluiting en wat jaren van soms stevige inflatie denk ik dat op z'n minst een deel van de prijsstijging verklaard kan worden.
Zijn moederborden nu aanzienlijk complexer geworden en daardoor duurder of zijn de productiekosten nauwelijks gestegen maar maken fabrikanten "slim" gebruik van het feit dat bepaalde componenten (lees: gpu's) aanzienlijk duurder zijn geworden en daardoor moederborden ook maar duurder moeten worden?
Het is ook dat intel en amd nu meer vragen voor de chipset, die weinig voorstelt maar toch nodig is.
AM5 heeft volgens mij nog geen budget cpu’s. Dus als je een goedkope cpu << 150 euro in een goedkoop bordje wil, dan moet je bij AM4 kijken.
Doordat er alleen Ryzen 5 en beter voor AM5 bestaat, heeft ook elk bord een deftige vrm.
En wil je een goedkoop AM5 bord voor je 9600(X), dan kun je ook heel goed voor B650 gaan. Die zullen vast al onder de 150 te krijgen zijn.
DDR 5 heeft ook impact op de prijs. Volgens mij kun je dat direct zien als je identieke Intel bordjes met DDR4 en 5 vergelijkt. AM5 heeft ook geen budget DDR 4 optie. Het is altijd DDR 5.
1) winstmarge op oude 100€ moederborden was belabberd (herinner je Foxcon fabriek verhalen). Dat die moederborden er niet meer zijn is door een 'gezonder maken' van de winstmarge, nadat ze zagen dat andere sectoren ermee wegkwamen
2) inflatie is echt, wel niet zo hoog als prijsverhoging, misschien de helft, zit bij inflatie.
3) VRM, passieve koeling etc zijn echt véél beter dan vroeger, dan nog crazy stuff zoals usb 4.0 (weet niet hoe ik dat moet gebruiken, zelfs ik met 40tb aan reis video's/foto's, kan op zijn best 470mb/s gebruiken dus usb 3.2 is meer dan snel genoeg, zelfde voor PCI 5.0 m.2 ssd, heb gekocht voor dit, maar achteraf gezien, kans dat er komt is zeer klein, temeer omdat die dingen echt hittemonsters zijn (daar ben ik niet voor, bv 7950x niet gekocht daardoor).
4) Moederborden moeten langer meegaan. Dat wil ook zeggen minder E-Waste achtige cyclus. Dat will wel zeggen minder 'vaak' per klant winst pakken, denk daardoor dat ze snel voor kwalitatievere maar duurdere borden gegaan zijn. AM4 (en misschien AM5) lang leven, zijn hier bv voorbeelden van.
5) Het AI en 'iedereen die rijk is betaalt toch voor 4090 gtx' effect speelt ook wel wat, zeker op de duurdere moederborden.
Wat mij vooral opvalt is het grote idle verschil, heel veel commentaar op 9000 releases over hoge idle vs intel, maar dan krijg je een MB review en zie je verschillen van 15-20w idle gewoon afh van vendor en rand items...
Vind ik ook interessant. Bij X670E zou Aorus master pak minder dan vele anderen verbruiken, heb deels daarom die gekocht.
Telt wel 100 watt aan idle pc. Niet einde van wereld, maar had liever 25-50 watt gehad. Dit is met gpu niet in slaapstand, cpu laag geklokt maar niet in slaap, fans aan, helft rbg aan, 7 HDD/ssd, 1 disk drive, 5-tal usb apparaten.
Als ik 7950x3d ooit upgrade moet alles goed zitten, pak sneller, multicore sneller, goedkoper dan verwacht (zoals 5950x nu aan 270€), Idle moet echt zuiniger bij AMD. Maar X670E ook niet al te zuinig vs AM4 moederboarden dus dat neem je wel mee aan verbruik, 1080 GTX is misschien ook wat minder idle dan bv 4070, daar zal ik sterk op letten bij gpu.
Het enige dat de Carbon niet kan, is x8/x8-lanesplitten; x8/x4 kan wel.
Kan iemand met een voorbeeld uitleggen (en misschien in basisschool taal) wat je dan mist/kan gaan missen. Heb het vaak geprobeerd uit te zoeken maar ik snap het niet echt.
Kan iemand met een voorbeeld uitleggen (en misschien in basisschool taal) wat je dan mist/kan gaan missen. Heb het vaak geprobeerd uit te zoeken maar ik snap het niet echt.
PCIe als datadrager tussen hardware bestaat uit verschillende parallelle lijnen ("lanes") waar informatie overheen gaat. Minimaal is er één lane. Maximaal zijn er zestien. Meer lanes? Meer bandbreedte. Hoeveel snelheid iedere lane aankan hangt af van de PCIe-versie. Vergelijk het aantal lanes met het aantal banen op een snelweg, en de PCIe-versie met de maximale toegestane snelheid. Elke autovergelijking is imperfect, en zo ook deze. Een lane is combinatie van twee banen in twee richtingen, waardoor data beide kanten op kan vloeien.
Het is mogelijk om een PCIe-slot met meerdere lanes op te splitsen. Een bekend voorbeeld is een riser card voor mITX-moederborden die ervoor zorgt dat meerdere kaarten gebruikt kunnen worden. Elke kaart ontvangt dan maar zoveel lanes van het totaal. 16x kan bijvoorbeeld worden opgesplitst in 8x8 (twee PCIe slots) of 8x4x4 (drie PCIe slots). Hoe lanes gesplitst kunnen worden hangt af van de gebruikte chipset gecombineerd met de aanwezige BIOS om het te configureren.
Verwar niet het fysieke PCIe-slot met het aantal beschikbare lanes. Ja, een 1x slot kan natuurlijk maar 1 lane hebben. Een 16x slot kan echter enkel pinnen hebben voor 8x of zelfs 4x. De reden om niet voor een fysiek kleiner slot te kiezen als er maar 8 lanes beschikbaar zijn is dat er situaties zijn waarin je een 16x kaart in een 8x slot zou willen plaatsen. Dit is handig als de kaart niet daadwerkelijk zoveel bandbreedte gebruikt. De kaart moet dan natuurlijk nog wel fysiek passen, dus daarom de extra beschikbare "ongebruikte" ruimte in het fysieke slot.
Een mooi aspect van PCIe is dat een kaart die meer lanes en een hogere PCIe-versie ondersteunt ook kan werken met minder lanes en een lagere PCIe-versie van een moederbord, en andersom. Voor een moderne high-end videokaart wil je alle beschikbare bandbreedte. In het mid-segment zijn er verschillende videokaarten die enkel 8x ondersteunen met een hoge PCIe-versie, waardoor je de andere 8 lanes in een gesplitst 16x slot voor iets anders zou kunnen gebruiken als 8x8 ondersteund wordt. Met enkel 8x4 (wat de Carbon ondersteunt) zijn 4 lanes in een tweede fysiek 8x/16x slot onbruikbaar.
Voor een extra SATA-controller hangt het aantal lanes en de PCIe-versie die je wilt gebruiken af van hoeveel apparaten je op die controller aan gaat sluiten. Als dat niet het maximum is, dan hoef je wellicht ook niet het maximum te gebruiken dat PCIe in jouw systeem kan aanbieden.
Wikipedia heeft een goed overzicht van de bandbreedtes van PCIe gebaseerd op de gebruikte versie en het aantal lanes. Wat je in het wild het meeste tegenkomt qua echt oude hardware is PCIe 2.0, wat al 0,5 GB/sec (4 Gbps) ondersteunt per lane. Je kan dus een moderne 2,5 Gbps 1x PCIe netwerkkaart in je 17 jaar oude Core 2 Quad Q6600-machine plaatsen zonder je druk te maken over of je wel alle netwerkbandbreedte kan gebruiken.
[Reactie gewijzigd door The Zep Man op 30 oktober 2024 11:20]
Ik neem aan dat je wel weet wat lane splitting is, want dan is het simpel: x8 x4 betekent dat je op het 2e slot maar 4 lanes hebt en op het eerste slot 8. Dat scheelt de helft in bandbreedte voor je 2e gpu. Voor regulier gebruik niet zo relevant maar als je een 2e gpu erin wilt stoppen kun je die niet zo snel van data voorzien vanuit je cpu als de eerste gpu.
Ik vind de tabellen op pagina 8, waarin alle specs overzichtelijk vergeleken worden, echt fantastisch! Geeft een mooi overzicht, waardoor mensen die bepaalde wensen of eisen hebben, heel snel kunnen zien welk bord wel of niet geschikt is.
Dit wilde ik ook commenten, wat een uitgebreide en diepgaande roundup is dit zeg! Al die tabellen maken vergelijken super makkelijk.
Overigens: als je dus een E-variant mobo uit de vorige generatie met USB4 (als die bestaan) op de kop kunt tikken voor een fijn prijsje, heb je dus in essentie hetzelfde als deze X870? Edit: is er maar 1 zie ik (en die heeft ook geen Wifi7).
[Reactie gewijzigd door Evanesco op 30 oktober 2024 08:31]
is de X670E Taichi van Asrock geen USB 4.0? Dacht van wel, is wel 130€ duurder dan ik voor mijn Gigabyte Aorus master betaald heb, heb ook beslist dat USB 4.0 voorlopig nutteloos is voor mij, intern zitten snelle SSD's, maar bij data transfer, is het altijd trager door externe HDD bottleneck. En vergeleken met vroeger vind ik 200mb/s ferm snel (Western digital 20gb). In 17 uur bijna volledig gekopieerd, was vroeger op USB 2.0 wel anders
PCI 5.0 is eigenlijk ook overkill. En die weinige SSD's worden vééls te warm.
Eigenlijk waar niemand over spreekt: aantal ouderwetse SATA aansluitingen, dat is veruit belangrijkste voor mij, heb Samsung QVO 8tb aan 300-400€ kunnen kopen (nu 600€), en die dingen zijn groot zat, snel zat, en véél groter dan m.2 SSD's (voor die dingen 8tb worden vind ik ze meer mager).
@rsnubje
Met alle gegevens in de lijst snap ik niet waarom de ASRock Pro RS niet als Great Value wordt aangeprezen.
Het is het goedkoopste MoBo in de lijst met volgens mij prima resultaten.
Ik zie ook nergens minpunten genoemd.
Moeten de aanbevelingen misschien ook nog herzien worden nu de ontbrekende borden zijn aangevuld?
De aanbevelingen en awards zijn gedaan met alle testresultaten van de twintig geteste borden. Ik heb even gekeken en vergeleken, en kwam tot de conclusie dat voor de ASRock X870 Pro RS een Great Value ook op zijn plek is. De plus- en minpunten van dit bord stonden overigens al wel op pagina 2 beschreven, maar ik heb de conclusiepagina nu aangepast en de award voor dit bord toegevoegd.
Als ik hier bij de resultaten kijk dan ziet het er goed uit. Bij hw unboxed zegt die ook “peaked at just 55 degrees”. Zelfde als de strix en beter dan de rog.
[Reactie gewijzigd door Cogency op 30 oktober 2024 10:28]
VRM's zou ik me geen zorgen om maken als ze onder de 75 graden blijven, en pas zorgen maken als ze over de 90 graden gaan. En dat is meestal alleen bij stresstesten.
Niemand maakt zich druk als VRM's 55 graden blijven ipv 60 graden of andersom.
Ha, beetje overdreven natuurlijk maar meer dan 1 extra slot nodig hebben begint toch echt wel niche te worden nu. Capture, audio etc. daar heb je een sloot snelle usb's voor. Sata en zelfs terug naar een 'lang' PCIe-slot kan je altijd nog naar terug met iets als dit en dit.
Om hier nog even op terug te komen: nee, dat is geen vereiste. Je ziet het wel heel vaak omdat het allemaal nieuwe borden zijn, maar geen of oudere wifi mag ook.
7 geteste moederborden en allemaal een of andere award. Dat lijkt eerder op een kinderwedstrijd waar iedereen een medaille krijgt en meedoen belangrijker is dan winnen of een special olympics discipline waar er 3 of minder deelnemers zijn
Ik had graag een performance verschil willen zien tussen asrock taichi 650 en asrock taichi 870, om te kunnen beoordelen of ik echt de nieuwe versie moet halen voor meer performance etc. Die 650 kost nu 100 euro goedkoper en je betaalt nog steeds een hoofdprijs ervoor, en hardware unboxed vond die 650 de beste am5 bord die je toendertijd kon kopen.
[Reactie gewijzigd door westlym op 30 oktober 2024 10:33]
:strip_exif()/i/2006966862.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2007015842.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2007015838.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2007015840.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2006966772.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2006966770.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2006966768.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2006966778.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2006966774.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2006966776.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2007015854.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2007015850.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2007015852.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2006966784.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2006966780.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2006966782.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2006966790.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2006966786.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2006966788.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2006966792.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2006966794.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2006966796.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2007005944.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2007005942.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2007005940.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2007005946.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2007005950.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2007005948.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2006966802.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2006966798.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2006966800.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2007005952.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2007005954.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2007005956.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2006966804.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2006966808.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2006966806.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2006966810.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2006966812.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2006966814.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2006966816.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2006966818.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2006966820.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2007011302.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2007011300.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2007011298.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2006966822.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2006966826.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2006966824.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2006966828.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2006966832.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2006966830.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2006966838.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2006966836.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2006966834.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2007011356.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2007011352.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2007011354.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2007011368.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2007011366.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2007011364.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2006966844.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2006966842.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2006966840.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2007015848.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2007015844.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2007015846.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2006966884.jpeg?f=imagegallery)
/i/2007023674.png?f=imagegallery)
/i/2007023676.png?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2006966076.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2006966078.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2006966082.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2006966084.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2006966080.jpeg?f=imagegallery)
/i/2007023680.png?f=imagegallery)
/i/2007023678.png?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2006966086.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2006966088.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2006966090.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2006966092.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2006966094.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2006966096.jpeg?f=imagegallery)
/i/2007023688.png?f=imagegallery)
/i/2007023686.png?f=imagegallery)
/i/2007023690.png?f=imagegallery)
/i/2007023692.png?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2006966100.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2006966098.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2006966102.jpeg?f=imagegallery)
/i/2007023696.png?f=imagegallery)
/i/2007023694.png?f=imagegallery)
/i/2007023698.png?f=imagegallery)
/i/2007023700.png?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2006966106.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2006966104.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2006966108.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2006966110.jpeg?f=imagegallery)
/i/2007023708.png?f=imagegallery)
/i/2007023706.png?f=imagegallery)
/i/2007023712.png?f=imagegallery)
/i/2007023710.png?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2006966112.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2006966114.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2006966116.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2006966916.jpeg?f=imagegallery)
/i/2007023714.png?f=imagegallery)
/i/2007023716.png?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2006966132.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2006966130.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2006966128.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2006962004.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2006962006.jpeg?f=imagegallery)
/i/2006966664.png?f=imagearticlefull)
:strip_exif()/i/2006966518.jpeg?f=imagearticlefull)
/i/2006966490.png?f=imagearticlefull)
:strip_exif()/i/2006966348.jpeg?f=imagearticlefull)
:fill(white):strip_exif()/i/2006948360.jpeg?f=thumbmedium)
:fill(white):strip_exif()/i/2006948340.jpeg?f=thumbmedium)
:strip_icc():strip_exif()/i/2007287418.jpeg?f=fpa_thumb)
:strip_icc():strip_exif()/i/2006719850.jpeg?f=fpa_thumb)
/u/358083/crop5a173109318d0.png?f=community)
:strip_icc():strip_exif()/u/273968/crop601ef0134a8ed_cropped.jpeg?f=community)
:fill(white):strip_exif()/i/2006943484.jpeg?f=thumbmedium)
:fill(white):strip_exif()/i/2006948378.jpeg?f=thumbmedium)
:fill(white):strip_exif()/i/2006948150.jpeg?f=thumbmedium)
:fill(white):strip_exif()/i/2006948240.jpeg?f=thumbmedium)
:strip_exif()/i/2006966198.png?f=thumbmedium)
:fill(white):strip_exif()/i/2006948370.jpeg?f=thumbmedium)
:strip_exif()/i/2006966174.png?f=thumbmedium)
:strip_exif()/i/2006966152.png?f=thumbmedium)
:strip_exif()/i/2006966058.png?f=thumbmedium)
:strip_exif()/i/2006903192.webp?f=thumbmedium)
:fill(white):strip_exif()/i/2006948194.jpeg?f=thumbmedium)
:fill(white):strip_exif()/i/2006948288.jpeg?f=thumbmedium)
:fill(white):strip_exif()/i/2006948170.jpeg?f=thumbmedium)
:fill(white):strip_exif()/i/2006948300.jpeg?f=thumbmedium)
:fill(white):strip_exif()/i/2006966502.jpeg?f=thumbmedium)
:fill(white):strip_exif()/i/2006947424.jpeg?f=thumbmedium)
:strip_exif()/i/2006966232.png?f=thumbmedium)
:fill(white):strip_exif()/i/2006963416.jpeg?f=thumbmedium)
:strip_icc():strip_exif()/i/2007164672.jpeg?f=fpa_thumb)
:strip_icc():strip_exif()/i/2006966056.jpeg?f=fpa_thumb)
:strip_exif()/i/2007351420.jpeg?f=fpa)
/u/32637/crop677ea9d840dae_cropped.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/262645/Waldorf.jpg?f=community){kind=small}
/u/1436766/crop618e3e0324655_cropped.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/183368/crop627e5ba0436e8_cropped.jpg?f=community){kind=small}
/u/581763/crop671d464e1d270_cropped.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/149760/MG_logo.jpg?f=community){kind=logo}
/u/1435570/crop672c9fd299184_cropped.png?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/1839/avatar_drome.gif?f=community){kind=avatar}
:strip_icc():strip_exif()/u/1897390/crop66f01cc72c09a_cropped.jpg?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/106005/animated%2520garfield.gif?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/147791/crop56e423ed8d794_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/299339/anonpict.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/1821582/crop631c67eaea646_cropped.jpg?f=community){kind=small}
/u/1927682/crop645e1e976232f_cropped.png?f=community){kind=small}
/u/94596/crop643fb12fd4e6d.png?f=community){kind=small}
/u/121902/woosh.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/131994/crop56c371b05734d_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/263315/crop592fef8caf3e6_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/324515/crop627103b05ba2e_cropped.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/287731/crop6270fa65746ea_cropped.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/295574/kirk60.jpg?f=community){kind=small}
/u/62384/crop61891f444d6e9.png?f=community){kind=small}
/u/748079/crop65b35799c7d62.png?f=community){kind=small}
