Wanneer ergens een grote techbeurs aan de gang is, komt Lenovo haast altijd wel met een leuke techdemo. Op de Mobile World Congress in Barcelona presenteerde het merk een jaar geleden nog een laptop met een uitrolbaar display. Met behulp van een klein schuifje aan de zijkant wisselde het scherm van iets dat lijkt op de gebruikelijke beeldverhouding tot een dubbelhoge display dat extra veel ruimte bood. Ook voor de MWC van 2024 heeft Lenovo weer iets leuks meegebracht. Dit keer vouwt of buigt er niets aan het scherm: de Lenovo ThinkBook Transparent Display-laptop heeft, de naam zegt het al, een doorzichtig microledscherm van 17 inch. Vlak voor de beurs begon liet Lenovo het apparaat al even zien op een eigen previewevent.
In plaats van een normale schermklep zit op het scharnier van deze laptop een doorzichtige plaat, zo te zien een soort flinterdunne sandwich van twee stukken plastic waartussen het transparante paneel is verwerkt. Het actieve gedeelte van het scherm loopt bijna door tot de rand, maar echt 'edge-to-edge' is het niet; rondom het scherm zit een stukje dat altijd leeg blijft, met aan de onderkant een brede zwarte rand. Hoewel de hoekjes van de doorzichtige klep netjes zijn afgerond, is door de transparante rand te zien dat het eigenlijke scherm gewoon recht is. Dat soort kleine foutjes in de afwerking verraden dat dit nog een conceptapparaat is, waarvoor Lenovo geen plannen heeft om het daadwerkelijk te gaan verkopen.
Augmentedreality-pc
Waarom je een oprolbaar scherm in je laptop zou willen, is duidelijk: binnen dezelfde maat laptop past een groter scherm. Voor een laptop met transparant scherm is de waaromvraag veel lastiger te beantwoorden. Lenovo zei het niet letterlijk zo, maar de ThinkBook Transparent Display-laptop is een soort 'augmentedreality-pc', die net zoals een AR-bril objecten met de echte wereld moet vermengen door de virtuele wereld eroverheen te projecteren. In zijn presentatie gaf Lenovo het voorbeeld dat je een mooi uitzicht in je omgeving op je laptopscherm zou kunnen overtrekken. De laptop heeft bovendien een piepklein cameraatje geïntegreerd in de achterkant van de behuizing, waardoor hij objecten zou moeten kunnen herkennen, zodat op het scherm min of meer nuttige informatie erbij kan komen te staan, zoals in het voorbeeld hieronder.
Door de transparantie zou het scherm zichzelf 'naadloos moeten integreren in je omgeving', zoals het in het persbericht heet, maar die indruk kreeg ik op het previewevenement niet echt. Lenovo stelde het apparaat tentoon in een donkere kelder, waarbij de schermhelderheid altijd op zijn maximum was gefixeerd. De fabrikant belooft een piek van 1000cd/m², een stuk helderder dan de huidige oledschermen voor laptops, en in de praktijk leek dat ook wel gehaald te worden, want een wit scherm zag er nogal oogverblindend uit. Uiteraard zal een uiteindelijke versie worden voorzien van een lichtsensor waarmee de laptop de helderheid van de digitale omgeving kan afstemmen op die van de echte wereld, zo zegt een medewerker.
Voor buitengebruik lijkt me een helderheid van 1000cd/m² overigens niet verkeerd, want door de transparante achtergrond verliest het scherm snel aan contrast en daarmee aan zichtbaarheid als er iets lichters achter het scherm staat, waarbij reflecties verder roet in het eten kunnen gooien. Dat was wellicht ook de reden voor Lenovo om het apparaat juist daar te demonstreren, in plaats van in de lichtere ruimtes boven in het gebouw.
Geen massaproduct
Waar de Rollable Concept-laptop met het scherm ingerold leek op een massaproduct, past de Thinkbook Transparent Display-laptop moeiteloos in het sciencefictionspel Mass Effect. Het onderste gedeelte van het apparaat heeft geen toetsenbord, maar een vlak glazen oppervlak met ingebouwde digitizer, geschikt voor zowel aanraking als peninvoer. Via een serie leds die in de zijkanten van de glasplaat zitten verstopt, wordt een toetsenbord zichtbaar, dat in diverse kleuren kan oplichten. De hele voorkant van het apparaat is in toetsenbordmodus een touchpad.
De combinatie van een toetsenbord en groot tekentablet zou het apparaat in theorie veelzijdiger maken, maar praktisch gezien is het nogal een ramp, althans bij dit conceptmodel. Typen gaat langzaam en met veel fouten, omdat je hard moet drukken en het apparaat voortdurend aanslagen mist, waarbij de muispijl op en neer danst als je je palmen op het touchpadgedeelte laat rusten. Op de verlichte glasplaat zie je iedere vingerafdruk terug en het felle scherm geeft irritante reflecties.
De behuizing ziet er van onderen verder uit als een standaard Lenovo-laptop, al heeft dit exemplaar erg weinig USB-poorten en voelt het zelfs voor een 17"-laptop erg zwaar. Aan de hardware kan dat haast niet liggen: de machine identificeert zich als een Yoga 9 14IRP8, een laptop die normaal gesproken 1,4kg weegt, 14 inch groot is en over een Core i7-1360P-processor beschikt.
Vernieuwende techniek met beperkingen
Het scherm in de ThinkBook Transparent Display-laptop is, zoals gezegd, een microledscherm en geen oledscherm, zoals de transparante televisie die LG op de CES begin dit jaar liet zien. Een microledscherm is opgebouwd uit piepkleine leds die, in tegenstelling tot oledschermen, gemaakt zijn van een anorganisch materiaal. Dat heeft als voordeel dat de leds hogere helderheden kunnen halen en slijtvaster zijn. Voor het maken van transparante displays is het in principe ook voordelig: doordat de leds zo fel kunnen zijn, hoeft iedere lichtbron maar heel klein te zijn, zodat een groter deel van het scherm kan bestaan uit doorzichtig materiaal.
Microledschermen zijn voorlopig nog een belofte voor de toekomst, omdat het erg lastig is om de leds heel klein te maken en met miljoenen op een scherm te plaatsen. Dat blijkt ook wel bij de ThinkBook Transparent Display-laptop: het scherm heeft een resolutie van slechts 1280x720 pixels, waarmee de beeldscherpte zelfs lager is dan die van veel desktopmonitors. Net als bij vroege oledschermen is er een duidelijk zichtbare vorm van ruis te zien op effen kleuren, omdat iedere pixel op een net iets andere helderheid wordt aangestuurd. Hoewel het scherm volgens Windows op 120Hz draait, knippert het behoorlijk, waarbij al binnen een paar minuten tijdelijke retentie te zien is. Zoals te zien op de foto's, is het beeld ook erg blauwig.
Lenovo wil niet zeggen wie het transparante scherm in de ThinkBook Transparent Display-laptop heeft gemaakt. Een mogelijkheid is AUO, een Taiwanese leverancier die vorig jaar op een beurs al eens een transparant 17,3"-microledscherm liet zien met dezelfde 720p-resolutie en de beloofde piekhelderheid van 1000cd/m². Wat tegen die theorie pleit, is dat het AUO-scherm naar keuze ondoorzichtig kon worden gemaakt, net zoals de doorzichtige televisie van LG. Bij de ThinkBook Transparent Display-laptop kan dat nu niet, maar Lenovo zegt die functie desgevraagd wel in een uiteindelijk model te willen integreren. Dat lijkt ook met het oog op privacy wel een verstandig idee, want vanaf de andere kant van het scherm kun je ook gewoon meelezen, zij het in spiegelbeeld.
Binnenkort een transparante laptop?
De ThinkBook Transparent Display-laptop is kortom zo'n concept dat nog duidelijk niet is uitgekristalliseerd, maar waarmee Lenovo weer even kan bewijzen wat het kan. Toch mogen we sneller een laptop met transparant beeldscherm in de winkels verwachten dan je misschien zou denken. Een medewerker op het evenement stelt dat een laptop zoals deze misschien al volgend jaar uitgebracht kan worden . Gezien de beperkte beeldkwaliteit van het huidige model lijkt me dat optimistisch; de prijs van 2000 tot 3000 euro die hij verwacht voor zo'n soort laptop, klinkt ook erg gunstig. Wie, buiten de overduidelijke wowfactor, op zo’n transparante laptop zit te wachten, is misschien nog wel de grootste vraag.