Waarom heeft Google Bard nog niet uitgebracht in Nederland en België? Wat is de verhouding tussen Bard, generatieve AI in Google Zoeken en de Google Assistent? Stopt de Assistent? Wie de keynote heeft gevolgd op Googles eigen ontwikkelaarsconferentie I/O kan deze vragen hebben. Die hadden wij ook, maar met één verschil: wij waren bij I/O en konden ceo Sundar Pichai spreken.
:strip_exif()/i/2002341507.jpeg?f=imagenormal)
Dat deden we niet in ons eentje. Onze videomaker Mark nam plaats in een ruimte met diverse andere Europese journalisten. Pichai was ook niet de enige Google-hotshot die vragen beantwoordde. Elizabeth Reid, VP of engineering, was erbij, net als Thomas Kurian, Google-cloud-ceo, en James Manyika, senior vice president voor technologie en maatschappij. Dat laatste klinkt in Nederland meer als een vakkenpakket op de middelbare school, maar is binnen Google een divisie die nadenkt over de impact van Googles technologie op het maatschappelijk leven.
Het is een belangrijk gesprek op een cruciaal moment voor Google. OpenAI had het 'iPhone-moment' voor AI met ChatGPT eind vorig jaar, en dat terwijl Google al jarenlang naar eigen zeggen een 'AI first'-bedrijf is. De T in GPT staat voor Transformer, een door Google ontwikkeld model voor deep learning. De techgigant leek afgelopen maanden achter te lopen in de AI-wedloop en op Google I/O enkele weken geleden moest de keynote juist duidelijk maken dat de techgigant niet op achterstand is geraakt.
Voor wie het heeft gemist: Google stopt generatieve AI in veel van zijn producten en diensten, kwam met een nieuw, groot taalmodel Palm 2 en had nog veel meer te vertellen over kunstmatige intelligentie. De sleutelwoorden voor Google waren daarbij: 'bold and responsible', 'moedig en verantwoordelijk'. De onderliggende boodschap? Google is niet traag, Google wil het vooral verantwoordelijk en juist doen.
AI lijkt een race geworden waarin Microsoft en OpenAI samenwerken om snel AI-toepassingen in zoekmachines en allerlei diensten van Microsoft te maken. Microsoft-directeur Satya Nadella ziet dat in elk geval zo, zei hij een paar maanden geleden in een interview. "Google is de gorilla van 800 pond in dit verhaal. Ik hoop dat het met onze innovatie naar buiten wil komen en wil laten zien dat het kan dansen. En ik wil dat mensen weten dat wij het hebben geforceerd om te dansen. Ik denk dat dat een mooie dag zal zijn."
Of Pichai dat ook zo ziet, valt te betwijfelen. Hij zei in elk geval: "Ik denk dat het belangrijk is om te benadrukken dat AI geen race moet zijn. Misschien een race om het goed te doen, maar niet om het snel te doen. Het komt aan op innovatie en een gevoel van inzet van een heel ecosysteem rond AI. We doen dit niet alleen."
Waarom Bard nog niet in Europa is
De rechtstreekse concurrent van ChatGPT van Google is Bard, een chatbot die in de toekomst ook onder meer overweg kan met input van foto's en output in onder meer Sheets en Maps om resultaten weer te geven. Net als ChatGPT krijgt hij daarvoor plug-ins, later ook van derden.
Bard werkt sinds I/O in 180 landen, maar in Europa niet. Waarom is dat? "We gaan Bard op een bepaald moment naar de EU brengen", zegt Pichai. "We willen ervoor zorgen dat we een hoge standaard voor informatiebeveiliging kunnen halen en dat is meer werk dan met andere diensten."
Dat Google zijn chatbot nog niet online heeft gezet in Europa, komt volgens Pichai door twee factoren. "We werken bij Bard meer met Reinforcement Learning from Human Feedback om de lokale sentimenten goed op te kunnen nemen." Reinforcement Learning from Human Feedback is het gedeelte van de training van een groot taalmodel waarbij mensen aangeven of een antwoord goed en relevant is, of irrelevant of zelfs schadelijk. Vervolgens gebruikt het taalmodel die feedback als trainingsdata voor het gewicht dat het geeft aan de verbindingen tussen de neuronen van het neurale netwerk.
Behalve dat Europa veel talen heeft met nuances in de culturen, speelt er meer. "Regels variëren tussen landen. We willen ervoor zorgen dat het allemaal klopt." Die zorgen zitten vermoedelijk in het gebruik van de trainingsdata en privacy. Zo was ChatGPT in Italië een tijdje niet beschikaar, maar inmiddels wel weer. Het is goed mogelijk dat Google eerst verkent hoe de chatbot zich verhoudt tot de Europese privacywetgeving, die tot de strengste ter wereld behoort. "Bard komt zo snel als we kunnen naar Europa", claimt Pichai.
Bard, Assistent en generatieve AI in Zoeken
Met Bard, generatieve AI in de zoekmachine en Google Assistent heeft Google drie merknamen voor consumententoepassingen voor AI-diensten. Bovendien noemde de techgigant zijn Assistent niet of nauwelijks op I/O. Hoe zit het met de verhoudingen tussen die drie?
Pichai liet dit beantwoorden door VP of engineering Elizabeth Reid. "Mensen gebruiken die diensten met een verschillend doel; ze hebben een verschillende focus. Bard richt zich op creatieve samenwerking, zoeken gaat over de zoektocht naar informatie en de Assistent is gericht op taken. We hebben een lange geschiedenis met verschillende producten."
Dat laatste is een understatement. De techgigant had jarenlang Google Video én YouTube, verschillende sociale netwerken en uiteraard verschillende chatapplicaties. Het hangt af van hoe mensen toepassingen gebruiken, zegt Reid. "We zien bijvoorbeeld in India dat mensen YouTube echt gebruiken als zoekmachine, waarvoor mensen in andere landen Google gebruiken. We gaan zien hoe tech zich zal ontwikkelen, maar voorlopig bestaan Bard, de Assistent en generatieve AI in zoeken naast elkaar."
Generatieve AI in zoeken vs. zoekresultaten
Over generatieve AI in zoeken, misschien wel de belangrijkste functie die Google aankondigde op I/O, is veel te vertellen. Het is een groot venster bovenaan de zoekresultaten, waarin het grote taalmodel van Google antwoord probeert te geven op de zoekvragen. Gebruikers kunnen vervolgvragen stellen en het venster kan ook advertenties bevatten.
Het roept veel vragen op, want het is Googles meestgebruikte product en een enorme wijziging in wat mogelijk miljarden mensen wereldwijd dagelijks te zien krijgen. Hoe gaat dat werken met alle omzet uit zoekadvertenties? Gaan mensen nog wel op links klikken als het antwoord al in beeld staat? Wordt Google verantwoordelijk voor de inhoud als generatieve AI het antwoord geeft?
Pichais antwoord is simpel. "Dit is geen nieuw probleem voor ons." En dat klopt ook. Google geeft al meer dan tien jaar antwoorden op eenvoudige zoekvragen zonder mensen door te sturen naar websites. Op 'Hoe laat is het in Shanghai?', 'Wordt het morgen warm?' en meer van dat soort vragen krijg je al heel lang een antwoord in een venster bovenaan.
Het verschil zit hem volgens Pichai in ingewikkelde zoekvragen. "We kunnen veel meer soorten zoekvragen gaan beantwoorden, zoekvragen waar we nu nog niet zo goed in zijn. Dat zijn zoekvragen waarvoor mensen op verschillende links klikken om de antwoorden te vinden. We denken dat daar grote meerwaarde in zit." Op de vraag of hij verwacht dat Google minder mensen zal doorsturen naar websites, gaf hij geen antwoord, vermoedelijk omdat het antwoord 'ja' is.
De omzet uit zoekadvertenties? Daar had Pichai wel een antwoord op. "Als je kijkt vanuit een zakelijk perspectief, hoop ik dat we meer en ingewikkeldere gebruikersvragen goed kunnen beantwoorden. We hebben altijd geprobeerd om te begrijpen wat gebruikers willen en dat heeft ons altijd geleid. Dat doen we nu ook." Generatieve AI in zoeken heeft dan ook vanaf het begin ingebouwde advertenties.
Dan de verantwoordelijkheid, daar kwam Elizabeth Reid op terug. "De generatieve AI toont alleen antwoorden als het systeem onderbouwing kan vinden voor de claims. Als het informatie niet kan onderbouwen met een tweede bron, zal het die info niet tonen. Dat betekent niet dat het perfect zal zijn; er zullen nog steeds fouten in staan. Wel kun je met een druk op de knop de bronnen van informatie zien, zodat je het zelf kunt checken."
Bovendien zal dat venster met generatieve AI niet bij elke zoekopdracht staan. "Het systeem geeft alleen antwoord als dat een meerwaarde biedt voor gebruikers. Bij antwoorden die schadelijk zouden zijn, komt er geen antwoord. We hebben een set van fundamentele bescherming voor veiligheid, schadelijke content en misinformatie. De generatieve AI moet helpend zijn of er niet zijn."
Wetgeving rond AI
Pichai besprak meer dan alleen de nieuwe diensten van Google met generatieve AI. Veel overheden zijn bezig met regelgeving. Met sociale media hebben overheden de boot gemist en geen wetgeving gemaakt, maar met AI willen onder meer de Amerikaanse en Europese overheden de ontwikkeling binnen wettelijke kaders laten plaatsvinden.
De redenen daarvoor zijn goed te doorzien. Ten eerste is het, zoals Pichai de hele tijd benadrukt, een belangrijke ontwikkeling. AI heeft volgens veel experts de potentie om de wereld ingrijpend te veranderen, ten goede of ten kwade. Zoals Pichai het verwoordt: "We willen de schade die AI veroorzaakt, zo beperkt mogelijk houden. AI kan veel positieve effecten hebben; we moeten het sturen op een manier die voordeel oplevert voor de maatschappij."
Wat Pichai niet zegt, is dat AI grotendeels een spel is voor de al bestaande grote techbedrijven. Die kunnen het makkelijkst de benodigde investeringen doen om grote taalmodellen te trainen op duizenden gpu's en met hulp van duizenden betaalde medewerkers. Overheden zijn afgelopen jaren alerter geworden op de macht van big tech. AI is voor hen een nieuwe kans om hun macht verder uit te breiden.
Wordt Google de dominante partij in AI? Pichai vindt dat moreel niet juist. "AI is een diepgaande ontwikkeling. Een bedrijf dat dominant wordt in elke sector van AI is niet haalbaar en niet juist. Er zijn veel stakeholders."
James Manyika, senior vice president voor technologie en maatschappij, pleitte namens Google voor een gemeenschappelijke verantwoordelijkheid. "AI is een ecosysteem en we hebben ontwikkelaars, gebruikers én wetgevers nodig om vragen rond regelgeving te beantwoorden. Het is een breed ecosysteem en als je denkt aan het trainen van de basismodellen, aan aanvullende training, dan is het een collectieve community die verantwoordelijk is voor die output." Hij vindt dus dat Google niet alleen verantwoordelijk is voor de output van Googles AI, maar ook bedrijven en ontwikkelaars die aanvullende training doen op die AI.
Transparantie, zegt Manyika, is bovendien lastig. "Je kunt niets zien in het algoritme om te weten waarom het tot een beslissing is gekomen. Er is niets te zien, dus hoe maak je zulke systemen minder als een zwarte doos? We maken ze zo veilig als we kunnen en nemen onze tijd voor tests en evaluaties."
Regels zijn er voor een deel al, zegt Pichai. "Neem nu zorg, dat is terecht een omgeving die goed gereguleerd is. Je kunt daar niet zomaar AI inzetten zonder de vereiste toestemmingen. Je moet dan per casus kijken of het kan of niet. Zorg is een sector waarin je het helemaal goed moet doen."
Bovendien is er de internationale context. Als de VS de ontwikkeling van AI met strenge regels belast, is er dan niet het risico dat China de VS voorbijstreeft? Pichai: "Er zijn veel trade-offs in deze zaak. We moeten voorzichtig zijn dat we niet altijd een geopolitieke reden gebruiken om niet verantwoordelijk te zijn. De balans is belangrijk en nationale veiligheid is ook belangrijk."
Artificial general intelligence
Taalmodellen worden per generatie fors beter en het punt waarop je kunt zeggen dat een taalmodel op veel vlakken intelligenter is dan een mens, komt steeds dichterbij. DeepMind, sinds 2014 eigendom van Google, zei openlijk te streven naar kunstmatige algemene intelligentie. Nu is DeepMind geïntegreerd in Google. Wil de techgigant hier nu ook naar streven?
Pichai gooit het over een andere boeg. "Kunstmatige algemene intelligentie, agi, betekent verschillende dingen voor verschillende mensen. We zullen in de toekomst zeker intelligentere systemen hebben dan nu. Binnen DeepMind gebruikten ze die term in een tijd dat die een specifieke betekenis had, maar dat is niet zoals het nu gebruikt wordt.
Heeft Google spijt dat het zijn werk aan transformers, een van de drijvende krachten achter generatieve AI, openbaar heeft gemaakt? Pichai niet, zegt hij. "Google heeft altijd een basis gehad in het werk van andere bedrijven; dat is hoe bedrijven werken. Nu hebben andere bedrijven kunnen profiteren van ons werk en daar ben ik trots op."
Bestaat je baan straks nog?
Pichai kwam ook terug op de zorg van onder meer illustrators, journalisten en ontwikkelaars dat generatieve AI hun werk zou kunnen overnemen. Die zorg is niet overdreven, want die ontwikkeling is al begonnen.
Pichai is daar niet al te ongerust over. "Als je twintig jaar terug in de tijd kijkt, hadden we die vragen ook al. Als maatschappij hebben we deze vragen denk ik goed behandeld. AI brengt ook economische kansen met zich mee. Het brengt ook toegang tot zulke systemen voor heel veel mensen met zich mee. Het is moeilijk te voorspellen hoe het precies zal lopen, maar er zijn in elk geval ook positieve scenario's."
Maniyaka, die voor Google de impact op de maatschappij behandelt, voegt daaraan toe dat grote veranderingen in de maatschappij altijd nieuwe banen met zich mee hebben gebracht. "Er gaan banen verloren en er komen banen bij. Dat zal nu niet anders zijn. In 1995 was er geen functie die webdesigner heette. Nu komt er vermoedelijk een prompt engineer." Banen gaan niet weg, betoogt hij, maar mensen kunnen wel bijlezen om te kijken hoe AI hun werk beïnvloedt. "Het meeste onderzoek zegt dat banen alleen ingrijpend zullen veranderen en dat de productiviteit omhooggaat. Hoe we ons aanpassen, dat is key."
Google blijft in elk geval vol inzetten op AI, zegt Pichai. "Toen we jaren geleden begonnen te werken aan AI, was een van de redenen dat het de beste manier is om vooruitgang te boeken en onze missie te vervullen om informatie bij zoveel mogelijk mensen te krijgen. Het moment is er nu, het voelt aan als een breekpunt. AI is voor ons de ambitieuste versie van onze missie die mogelijk is."