Jullie leukste vragen aan Arnoud Wokke

Q&A

Dinsdag beantwoordde nieuwsredacteur Arnoud anderhalf uur lang al jullie vragen over pc-hardware. Er werden massaal vragen ingestuurd en in dit artikel lichten we er daar een aantal van uit, inclusief de antwoorden die Arnoud gaf.

We vroegen jullie in dit artikel om al jullie vragen aan Arnoud. Dat mocht gaan over inhoudelijke onderwerpen, maar ook over Tweakers of de podcast. Normaal gesproken hebben Tweakers-redacteuren helaas geen tijd om individuele lezersvragen te beantwoorden, dus deze Q&A was daarvoor een buitenkansje. We hebben onderstaande vragen geselecteerd op hoe leuk we ze vonden en op onze schatting of de antwoorden ook voor andere tweakers dan de vraagsteller interessant zijn.

Andere telefoons dan slabs

Tegenwoordig zijn telefoons allemaal standaard slabs. Mis je de variatie in formfactors van vroeger? Als hij 2023-topspecs zou hebben, welke oude telefoon/formfactor zou je willen hebben?

- ikt

Haha, deze hoor ik veel vaker. Ik ben niet iemand die zegt: 'ik wil het op die manier'. Uitschuifbare toetsenborden waren destijds heel fijn, maar toen waren schermen kleiner en dus onscreentoetsenborden ook. Autocorrectie was toen ook veel minder goed. Collega Donovan is dol op telefoons met fysieke toetsenborden en reviewde er een paar maanden geleden nog een. Vertel me waarom je denkt dat het in 2023 nog goed zou werken met een uitschuifbaar toetsenbord?

Veel formfactors kwamen voort uit de beperkingen die er toen waren. Waarom hadden ze veel knoppen? Omdat zaken als bellen veel belangrijker waren. Waarom hadden telefoons een trackball of een trackpad? Omdat veel van die telefoons geen touchscreen hadden en input belangrijk is. Ik denk dat fabrikanten terecht hebben geconcludeerd dat die vormen van input bij slabs met grote schermen geen belangrijke functie meer hebben.

Ik ben wél enthousiast over de nieuwe formfactors die we sinds enkele jaren zien of hopelijk binnenkort zullen zien, zoals vouwbare en uitrolbare telefoons. Dat lost het probleem op dat we willen dat een scherm groter is dan de behuizing zelf.

Terugkijken: videoreview van de Planet Astro Slide van een paar maanden geleden

Smartphonegeschiedenis

Ik ben benieuwd welk smartphone-'tijdperk' of welke periode jij als interessantst hebt ervaren in je tijd als redacteur en waarom natuurlijk!

- Thomas

Dit is zonder enige twijfel het najaar van 2009. De hele smartphonemarkt had toen de wind in de kop. Marktleider Nokia kwam met de N900, zijn eerste telefoon met Linux-distro Maemo. HTC had de legendarische HD2, met grote afstand de beste Windows Mobile-telefoon van die tijd en een magneet voor custom-rom-makers, Palm was bezig met webOS en de Pre, BlackBerry had gefaald met de Storm, maar had een tweede kans gekregen om zich aan te passen aan de nieuwe smartphonemarkt, Motorola kwam met de Milestone/Droid met Android en Samsung gokte lekker op verschillende paarden: de Omnia met Windows Mobile en de Galaxy (gewoon Galaxy, verder niks) met Android. Ik had deze baan nog niet zo lang, maar dat najaar voelde aan als pure gekkigheid, want even rustig ademhalen zat er niet in; al die baanbrekende telefoons kwamen voor mijn gevoel vlak na elkaar uit. Dat gevoel heb ik daarna niet meer gehad en het was fantastisch.

Rendez-vous van vier legendes: Nokia N95 (2007), iPhone 2G (2007), T-Mobile G1 (2008) en HTC HD2 (2009)

RIP Windows Phone

Volgens mij was het uiteindelijk nooit je daily driver, maar je hebt er toch heel wat gereviewd: mis je Windows Phone?

- Woutervoorschot

Oh echt wel, van ik denk 2015 tot 2018 had ik een Nokia Lumia 1020 in mijn zak zitten en de enige reden dat hij met pensioen moest, was dat het simkaartslot was stukgegaan en het vervangen daarvan vaardigheden vereiste die ik niet heb.

Ik mis een paar dingen aan Windows Phone. Ten eerste vond ik het idee van Hubs heel goed. Het idee dat je inhoud van verschillende bronnen uit verschillende apps bij elkaar brengt in één interface, vind ik nog steeds goed. Sowieso had Windows Phone een interface om je vingers bij af te likken. Daarnaast mis ik de concurrentie op de smartphonemarkt. Google en Apple lopen minder hard sinds Microsoft de stekker eruit trok, heb ik het idee. Android en iOS zijn twee aparte werelden en mede daardoor werkt concurrentie niet echt.

Veel van de ideeën uit Windows Phone en uit de software van Nokia en Microsoft zie je nu terug in andere telefoons. Oversampling, zoals de Lumia 1020 dat gebruikte, zit nu in elke telefoon en nog vrij recent schepte Apple op over 2x 'lossless' kunnen zoomen vanwege een camera met hoge resolutie in de iPhone.

Nokia Lumia 1020 voor Q&A

Preutse AI

Veel van de publieke AI-oplossingen weigeren om nsfw-adult content te maken, of het nu gaat om teksten of om afbeeldingen/video. Er zijn wel een paar minder bekende providers die dit doen, maar een Midjourney of ChatGPT zal pertinent weigeren om dat te doen. Is dit puur omdat de meeste van deze tools allemaal uit de VS komen en dus de culturele waarden en normen van die doorgaans iets puriteinsere omgeving meebrengen? Of zijn hier ook andere redenen aan verbonden?

- nzall

Interessante vraag. Dit is voor mij ook een educated guess. Ten eerste zou je er bij de mogelijkheid om nsfw-content te maken, voor moeten zorgen dat je de leeftijd beperkt. Dan moet je dus verschillende versies uitbrengen waarvan er één werkt met een verificatie en één nsfw kan. Dat is extra werk ten opzichte van hoe het nu is.

Bovendien is er een risico dat mensen die chatbots dan op een heel intieme manier gaan gebruiken voor allerlei dingen die wellicht veel gebruik opleveren, maar waar je je als bedrijf liever niet mee associeert. Bing kon korte tijd enkele maanden geleden heel raar en manipulatief doen en sommige mensen vonden dat fantastisch. Als een chatbot dingen zegt zoals dat jij zijn enige verlangen bent, of dat zijn gevoel niet meer is dan liefdesverdriet, dan dóet dat wat met mensen. Die mensen vinden ook nu dat Bing eigenlijk al zijn meningen en dromen stilhoudt, maar ik denk dat Microsoft niet voor niets Bing heeft ingeperkt. OpenAI leeft niet van advertenties, maar Microsoft en Google hebben bloeiende advertentietakken en die willen niet dat adverteerders zich terugtrekken.

Dat komt inderdaad nog bij de culturele waarden die de VS heeft en die bedrijven opereren nu eenmaal binnen die cultuur. Uiteraard springen andere partijen in dat gat in de markt, maar grote bedrijven kunnen denk ik nooit ingaan tegen de cultuur van hun thuisland of regio.

Smartphones en kinderen

Aangezien je zelf kinderen hebt, hoe benader je zelf smartphones en kinderen? Vanaf welke leeftijd mogen ze er eentje, blokkeer je dan apps en heb je nog meer tips op dit gebied? Eventueel nog goede whitelists of een dergelijke oplossing in de jaren dat ze niet vrij het web op kunnen?

- Rav

Wow, goede vraag. Filosofisch gesproken vind ik dat je zo min mogelijk moet blokkeren en zoveel mogelijk samen moet kijken op internet, in games en in apps. Er komt immers een dag dat ze te groot zijn voor blokkades en ik wil niet dat er dan een muur naar beneden gaat en daar allemaal spannende, onbekende dingen op hen liggen te wachten. Er zijn in de browser geen blacklists of whitelists.

De praktische uitwerking daarvan is dat het een Android-smartphone is geworden met Family Link en een goedkoop abonnement op de simkaart. Ik heb videoapps beperkt tot wifi om de beperkte datalimiet te beschermen (een keertje tegenaan gelopen, hahaha) en verder moeten ze toestemming vragen bij de installatie van elke app. Dan gaan we zitten en nemen we samen wat dingen door: waarvoor wil je de app gebruiken? Hoe zijn de reviews? Welke conclusies trek je daaruit?

Verder heb ik het er weleens over dat er mensen online zijn die kwaad in de zin hebben en hoe ze dat kunnen herkennen. Het doel is dus om ze digitaal alert en weerbaar te maken, maar de exacte regels kunnen veranderen natuurlijk.

Voor kleine kinderen is dat anders. Dan is er vaak een kindertablet in huis en die is er ook grotendeels voor entertainment natuurlijk. Heb ik ook vaak gedacht, even een tablet erbij pakken en dan pfff... even rustig ademhalen, even wat rust voor jezelf, maar die truc is niet houdbaar als ze opgroeien natuurlijk.

Foto: Andrea Piacquadio/Pexels

Vrije tijd

Hoe ziet een dag in je vrije tijd er uit? Waar kan je van genieten en wat is belangrijk in je leven?

- ddkiller0900

Ik ben een ontzettend ritmisch ingesteld iemand en mijn ritme is dus ongelooflijk belangrijk om mij goed te voelen. Elke dag, werkdagen of vrije dagen, word ik wakker rond dezelfde tijd. Ik probeer zo snel mogelijk na het opstaan naar buiten te gaan voor een wandeling. Vaak probeer ik dan ook mooie foto's te maken om door te sturen naar vrienden, met een welgemeend 'goedemorgen'.

Behalve wandelen probeer ik een paar keer per week ook iets met meer inspanning te doen. Zwemmen doe ik het hele jaar door. Als het goed weer is, vind ik wielrennen ook heerlijk, vooral op lange rechte wegen door polders heen. In tegenstelling tot sommige van mijn collega's track ik helemaal niks. Geen tijden, geen hartslag, het gaat me puur om het goede gevoel van inspanning en het idee analoog bezig te zijn. Noem het dapper, noem het vluchten, maar ik merk dat het mijn hoofd even reset op een fijne manier.

Ik heb ook kinderen en dat geeft me de kans om buiten mijn werk om thuis ook veel te spelen. Wat mijn kinderen ook willen spelen, ik zeg eigenlijk altijd 'ja'. Soms is dat een rondje Mario Kart, een potje analoog voetbal of een bordspelletje. Het maakt me eigenlijk niet uit, ze zijn maar één keer jong en ik denk dat je in je leven sowieso nooit te veel kunt spelen en lol kunt maken.

Films kijken doe ik zelden, ik volg maar weinig series en gamen doe ik ook zelden voor mezelf, behalve digitaal weerwolven van Wakkerdam, maar je mag zelf bepalen of je een chatspelletje van sociale deductie onder gamen wilt scharen. De vrije tijd eindigt 's avonds, als het kan, met een ritueel dat mijn vrouw en ik 'power off' hebben genoemd: alle schermen gaan uit, ik dim de lichten en het laatste uur voor het slapengaan nemen we dan de dag door, bespreken we wat er komen gaat en maken we ons hoofd leeg om zo ontspannen te kunnen gaan slapen. Heb je zo een beeld?

AI en rechtszaken

Wat is de status van de lawsuits m.b.t. AI generated content en denk je dat we dit ooit veilig kunnen gaan inzetten voor eigen commerciële producten (bijv. indie games)?

- m6248

Dit is echt onontgonnen juridisch terrein volgens mij. Ik denk dat je twee dingen kunt onderscheiden. Het eerste is de trainingsdata. Kopieert een bedrijf auteursrechtelijk beschermd materiaal om te gebruiken als trainingsdata voor een taalmodel? Dan zou dat heel goed een inbreuk op auteursrecht kunnen zijn natuurlijk.

Bij het genereren ervan is het lastiger. Wij mensen nemen de hele tijd bestaande elementen en herschikken die om iets nieuws te maken. Hoe zit dat met generatieve AI? Dat is een stuk lastiger. Ik denk dat bedrijven die aan de veilige kant willen zitten, zullen gaan trainen op eigen materiaal of misschien op een database waarvan duidelijk en vastgesteld is dat er geen auteursrecht op zit.

Voorlopig is dit nog niet beslecht. En omdat het rechtssysteem en het recht in elk land verschillend zijn, ben ik ook benieuwd hoe de verschillen uitpakken. Het zou best kunnen dat er andere regels hier komen dan in de VS bijvoorbeeld. Hoe groot de afstand ook is tussen de diverse rechtssystemen, dit is een juridische strijd die grote gevolgen kan hebben.

AI en cyborgs

Filosofeer je ook weleens hoever de mens/machine (hybride mens c.q. cyborg) in de toekomst werkelijkheid gaat worden? Dit vooral met de gedachte hoe AI zich gaat ontwikkelen?

- Berrieberrie

Ja.

Ik zou het hierbij kunnen laten, want dit is in principe een antwoord :P Maar ik kan je ook wel vertellen hoe ik daarover nadenk. Wat ik hoop en wat ik verwacht, is dat er veel manieren komen waarop mens en machine kunnen samenwerken. Hoe geavanceerd AI ook is, het blijft gereedschap, verdraaid intelligent gereedschap, maar zelfs in een cyborgopzet is het een hulpmiddel. Ik draag een bril en dat helpt me beter zien. Als je met AI-toepassingen betere input kunt krijgen vanuit zintuigen of betere manieren om input te verwerken, dan is dat een doorontwikkeling van hetzelfde principe, vind ik.

Dat brengt ook veel risico's met zich mee. Elke nieuwe technologie kun je toepassen ten goede en ten kwade, en dat kan hiermee ook. Wat we vinden wat wel en niet kan, daar moeten we goed over nadenken en snel ook. AI moet grenzen hebben, want je moet het niet opzadelen met meer vrijheid dan het lief is. We moeten toepassingen denk ik scherp afkaderen, om zo risico's af te dekken.

Ik wil je niet over tien jaar horen zeggen dat we te laat zijn geweest met hierover nadenken. Maar juist omdat de toekomst lastig te voorspellen is en omdat het zo snel gaat en de concurrentie op de AI-markt zo hevig is, is het risico groot dat het fout gaat zonder duidelijke kaders in bijvoorbeeld wetgeving. Het is een spannende tijd.

Tweakers 21 jaar huisfeestje - Dancy Cyborg

Telefoons testen

Met het oog op de huidige ontwikkelingen op het gebied van mobiele telefonie, wat zou jij terug willen zien in een smartphone van de toekomst? Waar liggen de kansen? Waar liggen de valkuilen?
Waar zou Tweakers zich nog in kunnen ontwikkelen als het gaat om het testen van smartphones en alles wat mobiele telefonie betreft?

- Yonix

Vooral langere ondersteuning en repareerbaarheid, maar ook meer flexibiliteit met meer aansluitingen en slots (3,5mm, microSD enzovoort) zou ik enorm waarderen. Valkuil is denk ik dat fabrikanten zich blijven focussen op het schuiven van doosjes, terwijl ik denk dat ze zich tegenover ons en de planeet verantwoordelijker moeten gedragen.

De vraag over het testen van smartphones vind ik moeilijk, want we doen al zoveel en onze testprocedure is ook internationaal gezien top-notch. Een wensdroom is dat we het kunnen robotiseren. Geloof het als ik zeg: er zit nu veel handwerk in. Apparaten klaarleggen en voorbereiden, software laden, resultaten uitlezen, resultaten overnemen... het is veel en hard werk, wat onze mensen in het testlab fantastisch doen. Dat we nu al zoveel producten kunnen testen, is fantastisch. De beperkende factor voor het toevoegen van meer tests of het testen van meer producten, naast ruimte, is nu gewoon dat het kneiterhard handwerk is. Robotiseren is echter ontzettend moeilijk en vermoedelijk onhaalbaar, maar lijkt me wel heel vet.

Browsetest accutest

Arnoud is de mol

Na vijftien jaar op de voorgrond als Tweakers-redacteur en als podcaster, mogen we je toch met recht wel een BN'er noemen. Waarom ben je nog niet uitgenodigd om mee te doen in Wie is de mol, en wie van je collega's gaat dit toch voor je mogelijk maken?

- T_M

Hoe weet je dat ik nog niet ben uitgenodigd voor Wie is de mol? Als dat zo is, zou ik vragen hoe je weet dat ik niet ben uitgenodigd voor WIDM. En als dat níet zo is, zou ik ook vragen hoe je weet dat ik niet ben uitgenodigd

Ik kan één ding wel zeggen: als ik gevraagd zou worden, zou ik onmiddellijk 'ja' zeggen

Wil je alle comments met vragen en antwoorden teruglezen? Check dan de commentsectie van het Q&A-artikel. Zou je het tof vinden om vaker een Q&A te zien op Tweakers, bijvoorbeeld met een andere redacteur? Laat dan gerust in de comments weten met wie of over welk onderwerp.

Reacties (23)

Laat vooral ook weten met welke andere Tweakers-redacteuren jullie een Q&A zouden willen zien, dan gaan we dat zo snel mogelijk regelen!

Donny natuurlijk.

Henkie!

Jou

Ik kan één ding wel zeggen: als ik gevraagd zou worden, zou ik onmiddellijk 'ja' zeggen

Stille hint? (;

[Reactie gewijzigd door Victorppp op 19 april 2023 11:48]

Wellicht heeft Tijs wel connecties met: Daniël Verlaan;)

Arnoud, ik zou willen dat ik je baan had.

Haha thanks, ben er ook heel blij mee

De HTC HD2 is nog steeds mijn meest geliefde smartphone. Nadat Microsoft de stekker trok uit Windows Mobile 6 ben ik gaan experimenteren met flashen van Android. Ik heb in die jaren honderden roms geflasht, en de community steeds volwassener zien worden, met innovatieve tools en verbeteringen aan Android.

Die HD2 was wel heel gaaf ja. Was er OS die er niet op kon draaien?

Arnoud heeft in het verleden wel eens wat negatief commentaar gekregen van bepaalde mensen die een ideaal beeld nastreven en vinden dat ze het recht hebben om mensen aan te spreken op hun uiterlijk, gedrag, etc. Tegen die mensen zou ik willen zeggen,.... (nee laat ik dat hier maar niet doen)

Arnoud, ik lees je artikelen altijd met heel veel plezier en ik ben een groot fan van je en ik hoop dat je nog lang bij Tweakers blijft!

Dank je wel!

erg leuk artikel

Geweldig artikel, leuk om zo meer te lezen over Arnoud en Tweakers. Zeker vaker doen!

Eens dat fabrikanten dozenschuivers zijn maar zijn zij daarmee verantwoordelijk voor de koopcultuur? Ik denk toch eerder dat de consument hier verantwoordelijk voor is en je als fabrikant jezelf in de vingers snijdt als je aan het milieu gaat denken want als de consument wat beters/mooiers bij de concurrent kan halen gaat die daar naar toe.

Ah, dat over 2009/2010 herken ik zeg! De telefoons zijn nu toch wel eenheidsworst geworden. Wat experimenten daar gelaten is het toch allemaal een beetje van hetzelfde. Maar toen! Ineens kwamen er auto's met Bluetooth en USB aansluitingen... het was onrustig, bruisend en vernieuwend en voor een aantal bedrijven was het erop of eronder. Smartphones gingen echt wat betekenen in het dagelijks leven.

Dit is een mooie plek om te melden dat over een ongelooflijk lange periode van Tweakers het heel simpel was om de auteur te herkennen. Als het lekker geschreven was, alle vragen beantwoordde en een goede structuur had was het Wout of Arnoud.

Gelukkig is het Tweakers speelveld de laatste paar jaar veel competitiever geworden.