Sojoez-raket met André Kuipers succesvol gelanceerd

De Nederlandse astronaut André Kuipers is samen met twee collega's succesvol gelanceerd in een Sojoez-raket vanaf de lanceerbasis Baikonoer in Kazachstan. Kuipers zal met zijn beide collega's vijf maanden in het ruimtestation ISS verblijven.

De Sojoez-raket werd om 14:16 gelanceerd. De 53-jarige Kuipers is voor de ESA-missie PromISSe vergezeld van de Amerikaanse NASA-astronaut Don Pettit en de Rus Oleg Kononenko. De drie zullen bijna een half jaar lang wetenschappelijke experimenten uitvoeren in het internationale ruimtestation ISS. Na de lancering woensdag en na twee dagen in een baan om de aarde te hebben gecirkeld, wordt de Sojoez TMA-3M-capsule aan het ISS gekoppeld.

Kuipers is de derde in Nederland geboren persoon die een ruimtereis heeft gemaakt. Wubbo Ockels ging hem voor in 1985 met een Space Shuttle-missie, terwijl Lodewijk van den Berg, Nederlander van geboorte, maar later genaturaliseerd tot Amerikaan, nog een halfjaar voor Ockels de ruimte in ging. Kuipers zelf heeft zijn vuurdoop ook al gehad; in 2004 vloog hij al een ruimtemissie. Deze ruimtereis duurde tien dagen.

Volgens de planning zullen de astronauten in het ISS bijna dertig wetenschappelijke experimenten uitvoeren op het gebied van biologie, natuurkunde, scheikunde en materialen. Een van de experimenten die Kuipers zal uitvoeren is het besturen van een robot op aarde vanuit het ruimtestation. Deze proef valt onder het Meteron-programma, waarbij gesimuleerd wordt hoe hemellichamen met behulp van een kleine robot kunnen worden bestudeerd. In de toekomst moeten dergelijke robots kunnen worden bestuurd vanuit een ruimtecapsule die rond een interessant object cirkelt.

Tijdens het Meteron-experiment zal André Kuipers vanuit het ISS een Rover-robot besturen om zo nieuwe netwerktechnologie te testen. Het experiment wordt namens de ESA aangestuurd door het Belgische B.USOC.

Om contact te houden met het thuisfront, kan Kuipers één keer per week een directe videoconference met zijn eigen woonkamer in Noord-Holland houden. Daarnaast kan Kuipers e-mailen, twitteren en bellen. De drie astronauten komen volgens de ESA-planning op 16 mei terug naar de aarde. De Sojoez-capsule landt dan op de steppe van Kazachstan. Een dag later wordt hij naar het NASA-hoofdkwartier in de Amerikaanse stad Houston gevlogen.

Reacties (109)

[beany]

Momenteel is de reis te volgen op NASA tv: http://www.ustream.tv/nasahdtv

Inclusief beelden uit de cockpit

edit: grappig om te zien dat de commandant(de middelste) de knopjes met een stokje aan het bedienen is omdat hij er anders niet bij kan

[Reactie gewijzigd door beany op 22 juli 2024 19:25]

[Bullet NL]

Dat is de commandant niet volgens mij, dat is Kuipers, die is 1e boordwerktuigkundige en voert alle checks uit...

[beany]

Het is wel de commandant, Kuipers zit links van hem(de commandant onderin het beeld, Kuipers bovenin het beeld). Je kan het ook zien aan het vlaggetje op de linkerschouder, van de man met het stokje is dat niet de Nederlandse vlag

[Bullet NL]

http://www.ad.nl/ad/nl/10...uccesvol-gelanceerd.dhtml

Hier boven is het heel goed te zien, de commandant zit in het midden, Kuipers zit rechts van hem (op zijn linker arm heeft hij de Nederlandse vlag.

Daarbij heeft Kuipers een stokje vast waarmee hij een aantal knoppen moet bedienen.
Precies zoals de mensen van de ESA dit op Nederland 1 hebben verteld.

Daarbij is Kuipers ook nog de persoon die regelmatig in het logboek kijkt, en is hij indien de automatiche koppeling op het ISS niet werkt, de commandant ziek wordt de gene die handmatig de capsule aan de ISS kan en mag koppelen.

[Reactie gewijzigd door Bullet NL op 22 juli 2024 19:25]

[stresstak]

Hier boven is het heel goed te zien, de commandant zit in het midden, Kuipers zit rechts van hem

Kuipers zit rechts van niemand, Hij zit links en opgevouwen.

[dwilmer]

Voor de kijkers rechts

[Dennisdn]

Kuipers is co-piloot. (of is dat hetzelfde als 1e boordwerktuigkundige?)

[Bullet NL]

Yup, hij is in 2e in lijn, de Rus die mee vliegt heeft het commando, Kuipers voert de checks uit e.d. en de Amerikaan hoeft alleen maar mee te vliegen.

Een Sojoez-raket heeft dan ook maar een crew van 2 mensen nodig, vandaar dat de russen in het verleden mensen na betaling mee hebben genomen in de Sojoez, deze personen hebben dan de zelfde status aan boord als dat de Amerikaan nu ook heeft in Kuipers z'n vlucht.

[Dennisdn]

Dat vindt ik vrij verontrustend!
Wubbo vertelde namelijk vanmorgen op 538 dat de hele vlucht op de autopiloot gebeurd, maar de piloot en co-piloot (André) alleen maar aan de knopjes hoeven zitten als het mis gaat......

[airell]

In een 'gewoon' vliegtuig moet de automatische piloot tijdens de vlucht ook 'bediend' worden, als is het maar hoogte en koers corrigeren.

[Stoney3K]

Dat vindt ik vrij verontrustend!
Wubbo vertelde namelijk vanmorgen op 538 dat de hele vlucht op de autopiloot gebeurd, maar de piloot en co-piloot (André) alleen maar aan de knopjes hoeven zitten als het mis gaat......

De astronauten moeten af en toe ook hun eigen instrumenten bijstellen of andere sensoren kiezen aan boord van zo'n ding. Er zijn immers niet genoeg metertjes in het blikveld van zo'n astronaut om alles tegelijk te kiezen, net zoals je niet naar 2000 TV-zenders tegelijk kijkt.

[AlexanderB]

dan moet de autopiloot nog wel ingesteld worden

[fynrd1]

dat gebeurt ook voordat een vliegtuig de lucht in gaat.

[vespino]

lol, er wordt nog steeds geschreven in die raketten! hello! ipad ;-)

[beany]

iPad gaat veel sneller kapot dan papier. Tijdens dit soort tripjes wil je de elementaire zaken(zoals iets opschrijven) zo betrouwbaar mogelijk hebben.

[Stoney3K]

iPad gaat veel sneller kapot dan papier. Tijdens dit soort tripjes wil je de elementaire zaken(zoals iets opschrijven) zo betrouwbaar mogelijk hebben.

Mooie anekdote ook: Toen de Amerikanen met hun ruimtevaartprogramma bezig waren hadden ze een miljoenenproject lopen om een balpen te ontwerpen die ook werkt in de gewichtloze omgeving van een ruimtestation of een Apollo-commandomodule.

De Russen hadden niet eens zin om erover na te denken en gebruikten gewoon potloden!

[Verwijderd]

een hardnekkige anekdote.

de waarheid is dat ze aan beide kanten potloden gebruikten, maar er was een Amerikaanse slimmerik die een "ruimte pen" wilde ontwikkelen.
Als een potloodpuntje afbreekt kan dat gevaarlijk zijn in de ruimte, en dus ging hij aan de slag.
Toen zijn pen klaar was vond NASA het wel een prima ding, en sindsdien gaan ze de ruimte in met de zongenaamde "Fisher Space Pen"

[MaVeNwg]

Yep inderdaad. Chips moeten radiation hardened zijn om in space te kunnen functioneren. Heb ooit een meegeholpen aan een systeem dat de ruimte in ging en daar gaan niet standaard chips in.
Dus consumenten electronica is snel falend dus een no-go

[jeroen94704]

Dat geldt niet voor de apparatuur die de astronauten gebruiken hoor. Dat is "gewone" consumenten electronica, hoewel het wel spul is dat een hoop testen heeft doorstaan. Maar dat heeft meer met uitgassen te maken, en hoe het spul zich gedraagd als de druk in de cabine wegvalt. Het zou niet veel toevoegen om de astronauten spullen te geven die radiation hardened zijn, want dat zijn ze zelf ook niet! De astronaut gaat eerder kapot door straling dan een gemiddelde consumenten laptop.

Op het ISS gebruiken ze bijvoorbeeld redelijk standaard HP laptops. Wel oude, maar het zijn zeker geen radiation hardened apparaten.

Voor sondes die bv naar Mars of andere planeten gaan is het wel degelijk van belang dat ze tegen een flinhke dosis straling kunnen. Maar die ontvangen ook een veel grotere dosis.

[Reactie gewijzigd door jeroen94704 op 22 juli 2024 19:25]

[Sailor69]

Ik heb eens een Russisch booreiland versleept. Van de oostzee naar Japan. Verbazingwekkende technologie hebben die russen. Uiteraard was het volgestouwd met spionage radio apparatuur. Wat je kon zien was hoe ze iets heel simpel kunnen maken en oerdegelijk. Geschikt voor alle omstandigheden. Een eenvoudig ontdooi installatie voor ramen/poorten die geen elec. energie kosten. Tot de oude vertrouwde radio buizen die in oude tv's zaten. Ze werken en heel goed. Het leek wel of ik op een allien schip rondwaarde.
Kortom papier is goed en degelijk/functioneel. Je kan het ook nog opeten...

[Verwijderd]

In het ISS worden gewoon zakelijke laptops gebruikt. Hierin zitten inderdaad normale chips. Echter worden er geen HP laptops in het ISS gebruikt. Alleen ThinkPads zijn gecertificeerd om gebruikt te mogen worden in het ISS.

Quote van Wikipedia:
"The ThinkPad has also been used in space, and is the only laptop certified for use on the International Space Station."

[tinus73]

Cloud computing zou hier toch moeten werken

[vespino]

kan zijn, maar het komt zo oldskool over ... nou komt die raket natuurlijk ook uit de sovjet zijn dus is wellicht inherent aan elkaar

[Verwijderd]

Ik denk dat de russen heel wat geavanceerder spullen hebben als een consumenten tabletje. Dan zullen ze eerder een tablet met e-ink nemen oid.

[TIGER79]

ach jah, elektromagnetische storing en straling he.. daar hebben pen en papier geen last van

[Mailyourmom]

Zou je zeggen, maar in de ruimte is schrijven nog geen sinecure... Een balpen of vulpen werkt niet omdat de inkt door de zwaartekracht niet naar beneden zakt.

http://en.wikipedia.org/wiki/Space_Pen

[ApexAlpha]

Grappig feit is dat de Amerikanen veel geld uit gegeven hebben aan het ontwikkelen van een pen die in de ruimte kan schrijven.

De Russen gebruikten een potlood.

[Verwijderd]

Al schijnt dat een van de vele urban myths te zijn. Een gewoon potlood kan je namelijk niet gebruiken: daar kunnen stukje koolstof vanaf springen die vervolgens door de ruimte gaan zweven en in apparatuur terecht kunnen komen, met alle gevolgen van dien. Het waren dus geen gewone potloden die de russen gebruiken/gebruikten.

[airell]

"until also adopting a space pen in 1969"...

Het wiel niet opnieuw uitvinden.

[lagalas]

"Russian cosmonauts used pencils, and grease pencils on plastic slates until also adopting a space pen in 1969 with a purchase of 100 units for use on all future missions. NASA programs previously used pencils (for example a 1965 order of mechanical pencils) but because of the substantial dangers that broken-off pencil tips and graphite dust pose in zero gravity to electronics and the flammable nature of the wood present in pencils a better solution was needed. NASA never approached Paul Fisher to develop a pen, nor did Fisher receive any government funding for the pen's development. Fisher invented it independently, and then asked NASA to try it. After the introduction of the AG7 Space Pen, both the American and Soviet (later Russian) space agencies adopted it."


Uit het stukje van wikipedia.

[AugmentoR]

Zie de officiele site spacepen.com (e.a., bijv. allwrite.com die ook in Nederland levert) vanaf een tientje of twee. Het zijn drukgevulde pennen die schijnbaar zelfs op de kop op een nat servetje schrijven, ook na 15 jaar in de la. Als je de reviews mag geloven zijn het super dingen, ik heb er net maar eens eentje besteld voor kerst

[Reactie gewijzigd door AugmentoR op 22 juli 2024 19:25]

[DitisKees]

Potlood en papier natuurlijk.

[Verwijderd]

Je bedoelt hello tablet
Dan heb je ten minste ook de optie van een digitizer met pen wat heel wat prettiger schrijft en meer opties biedt.

[Brazza]

Heel raar 36 rondjes om de maan heen vliegen om af te remmen. Eerst neem je 90% van je gewicht aan "solid rocketfuel" mee, dan ga je zo hard dat je niet kunt remmen. Klinkt niet heel logisch, maar ja dan ben ik ook geen wetenschapper/astronaut.

Kom maar op met die grapjes nu er niets gebeurd is!

[Reactie gewijzigd door Brazza op 22 juli 2024 19:25]

[benji83]

Om de Aarde bedoel je, neem ik aan?
Die snelheid hebben ze nodig om zo hoog te kunnen komen, je kunt niet met een gangetje van mach 2 de dampkring uit komen, dat werkt niet. Escape velocity is het sleutelwoord.

[Stoney3K]

Om de Aarde bedoel je, neem ik aan?
Die snelheid hebben ze nodig om zo hoog te kunnen komen, je kunt niet met een gangetje van mach 2 de dampkring uit komen, dat werkt niet. Escape velocity is het sleutelwoord.

Dat kun je wel, maar dan bereik je alleen geen omloopbaan om de Aarde heen. Je valt dan weer net zo hard naar beneden. Dat is ook wat bijvoorbeeld SpaceShipOne doet.

De illusie van 'gewichtloosheid' aan boord van zo'n ruimtestation komt ook omdat de zwaartekracht de centriptetale kracht is voor zo'n omloopbaan (in incorrect Nederlands: de centrifugale kracht 'in balans houdt') en de resulterende kracht op het station nul is.

Bot gezegd kun je stellen dat de zwaartekracht nog altijd met 1G naar beneden op het station inwerkt, maar vanwege de omloopsnelheid ervaren de astronauten het als een permanente vrije val. Zou het station abrupt afremmen dan dondert het weer verticaal naar beneden.

[bazs2000]

Dat is niet waar. Ja, de Aarde oefent nog altijd krachten uit op het station maar geen 1G. Naar mate de afstand tussen jou en een hemellichaam groter wordt zal de gravitatiekracht afnemen. Met andere woorden, hoe verder je komt hoe makkelijker het wordt om te ontsnappen. Als dit niet zo zou zijn en de Aarde op die afstand nog altijd met 1G zou trekken dan zou de maan zeer snel om de Aarde moeten draaien om maar niet neer te storten.

Jou verhaal heeft een grote kern van waarheid al is die waarheid een tikkeltje anders.

[Tjidde]

Om de dampkring te verlaten met er minimaal 11,2KM per seconde gevlogen worden.
En omdat ze afmoeten remmen op de zwaartekracht van de aarde om te kunnen mounten op het ISS.

Aangezien er geen wrijving is van de lucht want die is er niet.

[Collen]

wanneer komen ze nu bij de ISS aan ?!

kunnen we die ook gaan bekijken met de livestream van nasa

[OrangeTux]

Vrijdag

[Verwijderd]

Geweldig om te zien.
The sky is not a limit, it's a doorstep

less ontopic,
van laatst deze TED-talk gezien van lucht- (en nu ook ruimte-) vaartpionier Burt Rutan. Hij heeft het onder andere over de verschrikkelijke stagnatie in de aerospace industrie.
Sinds Boeing in de jaren 50 bedacht de motoren onder de vleugels te hangen is er maar weinig echte (revolutionaire) ontwikkeling meer.
de originele plannen voor de Sojoez capsule waaraan Kuipers zijn leven heeft toevertrouwt stammen uit 1967 - de Amerikanen hebben niet eens meer een human space flight capability, We kunnen al decennia lang niet meer naar de maan - iets wat onze grootouders wel konden. We kunnen niet meer met Mach 2 naar Amerika, iets wat onze ouders wel konden.

http://www.ted.com/speakers/burt_rutan.html

[Genji]

Nou, als we willen kunnen we echt wel weer naar de maan hoor. Ik denk alleen dat het belang om daar heen te gaan nu gewoon minder groot is en de kosten en het risico voor de bemanning gewoon te groot is. Want wat moeten we op de maan?

En ik ben het toch niet helemaal eens met de genoemde stagnatie, want er lopen toch wel aardig wat mooie en veelbelovende initiatieven om commerciële ruimtevaart dichterbij te brengen. De ontwikkeling van een ruimtevaartuig kost belachelijk veel geld en ligt nu in handen van commerciële bedrijven en het kost gewoon heel veel tijd om een "betaalbare" vorm te vinden. En dan heb ik het nog niet eens over revolutionaire nieuwe technologie, want dat is helemaal een tijdrovende en geldverslindende klus. Ze zijn al lange tijd bezig met het concept van bv de ruimtelift en laserpropulsion, maar het zal nog lange tijd duren voordat de mensheid een oplossing vindt om eenvoudig de zwaartekracht de baas te worden.

Ach, misschien dat we eind december 2012 wel een leuk cadeautje krijgen van de aliens die op bezoek komen.

Edit: Typo

[Sfynx]

Nou, als we willen kunnen we echt wel weer naar de maan hoor. Ik denk alleen dat het belang om daar heen te gaan nu gewoon minder groot is en de kosten en het risico voor de bemanning gewoon te groot is. Want wat moeten we op de maan?

Het schijnt dat daar enorme hoeveelheid Helium-3 ligt, wat door de zonnewind daar terecht is gekomen (wat op de maan i.t.t. de aarde niet gereflecteerd wordt door een magnetisch veld).

Dit kan gebruikt worden voor zeer effectieve en schone kernfusie, dus als we in de toekomst dat spul nodig hebben, wordt het vast wel weer interessant om erheen te gaan om dat spul te delven. Je zal dan ongetwijfeld een permanente basis daar willen hebben in zo'n geval omdat je continu enorme hoeveelheden maangrond zal moeten verwerken... en ook maar hopen dat er geen ruzie komt over van wie de maan/dat spul dan is

[Reactie gewijzigd door Sfynx op 22 juli 2024 19:25]

[Stannieman]

Permanent aanvoeren hoeft zelfs niet. Ik dacht dat je met 1 ton He3 de wereld een jaar van energie kon voorzien. Als ze de He3 op de maan er al uithalen moeten we er om de paar jaar gewoon eens langs, naargelang hoeveel zo'n ruimteschip kan dragen.

[Verwijderd]

Hoe gaan we dan naar de maan, waarmee? NASA heeft het al decennia over plannen om terug te gaan als "stepping stone" naar mars en de rest van het zonnestelsel / melkwegstelsel / universum - maar er komt niets van.
Hoe bedoel je " Wat moeten wij dan op de maan?" - wat niet!
Columbus ging op zoek naar een korte route naar de oost en kwam de onmetelijke rijkdom van het Amerikaanse continent tegen. Max Planc bedacht de term Quantum als (zoals hij zelf vond) een lelijke oplossing voor een wiskundig probleem. Zonder Quantum mechanics geen digitale elektronica.
Soms moet je gewoon gaan en kijken welke antwoorden je onderweg tegen komt, in plaats van van te voren alle vragen te willen stellen.

De Duitsers konden bouwden de eerste (bijna) ruimte raketten met slaven arbeid onder oorlog omstandigheden. De ruimte in komen is makkelijk. Misschien makkelijker dan vliegen.
Rutan ontwikkelde SpaceShipOne in ~3 jaar. Paul allen investeerde ~25 miljoen. Space is Cheap and Easy.
Het idee van de ruimte lift bestaat vanaf voor 1900. Laserpropulsion ~1970. Hoezo nieuwe ontwikkelingen.

[josje94]

Hoezo kunnen wij niet meer naar de maan? ik dacht dat nog gewoon kon.

Zelf heb ik de lancering ook gezien, toch wel een spannend/interessant moment om mee te maken.

[Verwijderd]

waarmee? saturnus is decommissioned

[Atmosfeer]

Met de Concorde bedoel je? Ik geloof dat die wel weer gaat vliegen in 2016 ofzo

[Verwijderd]

dream on, alle concordes staan in musea te roesten.

[Verwijderd]

toch blij dat het goed is gegaan, vind die lanceringen altijd doodeng! hoewel het tegenwoordig, zeker met die russische machinerie, erg betrouwbaar is

[Sfynx]

Doodeng wellicht, maar als ik gevraagd zou worden zou ik meteen instappen

Je planeet van bovenaf zien lijkt me een onbeschrijflijk mooi moment, en is maar weinigen gegund.

[Tsurany]

Een behouden vaart zou ik zeggen! Lijkt me toch fantastisch om te doen!

[Rey Nemaattori]

tot over 6 maandjes André!

Een behouden vaart zou ik zeggen! Lijkt me toch fantastisch om te doen!

Als ik het geld had zou ik niks anders doen

[gise]

Op het nieuws zeiden ze gister volgens mij dat hij anderhalf jaar wegging?

[jj71]

Dat hebben ze dan fout gezegd of je hebt het verkeerd gehoord of onthouden.

[justifire]

Als ik het geld had zou ik voor geen goud 6 maanden in zo'n hok gaan zitten

[_Erikje_]

in de ruimte stinkt een scheet ook

[Kyto070]

In een vacuüm is geen lucht, dus die stank zal wel meevallen.
In het ISS daarintegen

[TJVB]

Gewoon het raampje open zetten dan is de geur snel weg

[superwashandje]

net zoals de luchtdruk en je zuurstof

[josttie]

En een scheet in de ruimte zal ook langer blijven hangen

[Verwijderd]

plaats ook als die experimenten zijn geweest op tweakers!
altijd leuk dingen over de ruimte te weten.

[flippy]

Net op mijn gsm op een parkeerplaats live de lancering gezien. En dat is allemaal mogelijk door ruimtetechnieken.

Hopelijk komen de aankomende jaren nog steeds nieuwere innovaties van ruimtevluchten. Meneer kuipers zit voorlopig nog niet zonder werk iig.

[GS88]

De komende 5 maanden in ieder geval.

[LucidWaker]

Ik heb het net live gezien, ik dacht even dat het mis ging! Haha! Met dat tellertje. Maar het ging goed.

[Genji]

Toch geweldig om dit zo live te kunnen volgen! Ik vind het zo jammer dat ik er nog niet was om de woorden "The eagle has landed" live te kunnen meemaken..

Maar goed, dat neemt niet weg dat ik deze beelden op dit moment met een bescheiden gevoel van trots aan het kijken ben. Het is heel bijzonder dat we van zo dichtbij kunnen meemaken hoe een landgenoot van ons zo hoog boven ons hoofd komt te zweven!