Tuxedo presenteert Arm-laptop met Qualcomm Snapdragon X Elite-soc

Tuxedo Computers heeft een Arm-laptop met een Qualcomm Snapdragon X Elite-soc aangekondigd. Het gaat tot nu toe om een prototype. Het bedrijf hoopt de laptop dit jaar nog uit te brengen.

Tuxedo Computers onthulde het prototype tijdens de computerbeurs Computex Taipei 2024. Het prototype beschikt over een Qualcomm Snapdragon X Elite-soc met twaalf cores, een basiskloksnelheid van 3,8GHz en een Adreno-gpu. De kloksnelheid kan verder worden opgevoerd tot 4,6GHz. De ingebouwde Adreno-gpu krijgt een kloksnelheid van 1,25GHz. De laptop is verder uitgerust met 32GB Lpddr5x-geheugen en een npu met 45Tops AI-rekenkracht.

Daarnaast heeft het apparaat een aluminium behuizing en een 14"-ips-display met een 16:10 beeldverhouding, een resolutie van 2560×1600 beeldpunten en een helderheid van 400cd/m². Wat connectiviteit betreft biedt de laptop USB 4- en HDMI-poorten. De laptop zal draaien op Tuxedo OS. Het op Ubuntu gebaseerde besturingssysteem wordt momenteel aangepast voor de Arm-architectuur. De nieuwste KDE Plasma-desktopomgeving zal standaard worden gebruikt.

Tuxedo Computers hoopt de laptop rond de kerstperiode dit jaar uit te brengen, maar kan dat niet garanderen. Momenteel bevindt het apparaat zich nog in de alfafase van de ontwikkeling. Het is ook nog niet bekend hoeveel de laptop zal kosten.

Het prototype op de Computex. Bron: Tuxedo Computers

Reacties (31)

[Hermes-3040]

Grappig, eerst hoorde je weinig over Arm laptops (wel wat, maar veel minder), maar nu is er ineens een hele arm-hype.
Ik ben benieuwd hoe dit op de lange termijn gaat uitpakken allemaal.

[RobertPeterson]

Dat komt grotendeels door Apple, Apple silicon heeft laten zien dat ARM eigenlijk op alle fronten een vooruit gang is tenopzichte van X86. Helemaal voor laptop is de efficientere architectuur een gigantisch voordeel. Niet raar dat na het succes van Apple silicon windows dus zo snel mogelijk wil concureren.

Wel super dat Linux deze transitie niet mist en dat Ubuntu hier direct op springt. Een probleem wat mij nog weerhoud om weer linux op laptop te draaien is toch de efficientie. Zelfs op x86 is deze een stuk lager dan windows of macos.

[Olaf van der Spek]

Apple silicon heeft laten zien dat ARM eigenlijk op alle fronten een vooruit gang is tenopzichte van X86.

Apple silicon is Arm, maar Arm is niet Apple silicon.. Of Qualcomm silicon het even goed doet als Apple silicon moet nog blijken. De phone chips doen het al jaren niet zo goed als Apple silicon.

[RobertPeterson]

Ik heb het ook alleen over de architectuur die gebruikt wordt. Daarom dat ik ook x86 aanhaal.

[Olaf van der Spek]

Ik heb het ook alleen over de architectuur die gebruikt wordt.

Eh, nee, je hebt het ook over Apple silicon en trekt dat door naar de architectuur zelf.

[RobertPeterson]

Ik heb het over Apple silicon omdat zij als eerste de architectuur populair hebben gemaakt op laptops.

Dat is toch niet zo gek?

[Jan Onderwater]

Dat heeft vooral te maken met dat Apple de hele stack in handen heeft. Er is een heel beperkte set HW en daar heeft Apple haar OS op geoptimaliseerd.
SoC bakkers als Qualcomm moeten rekening houden met al hun klanten die net wat andere configuratie en hw gebruiken, net als Google daar met Android rekening mee moet houden. Dat maakt de boel net wat minder efficiënt.

[africangunsling]

Klopt maar ook als je ziet hoeveel performance Qualcomm uit een telefoon Snapdragon chip (dit is overigens ondertussen redelijk on par met Apple chips) haalt op een miniem power budget vraag je je af waar x86 chip fabrikanten mee bezig zijn.

[MeNTaL_TO]

Op alle fronten ben ik niet helemaal met je eens, zowel RISC als CISC hebben hun eigen voor- en nadelen.

[RobertPeterson]

Dat mag! Ik heb het ook grotendeels over wat consumenten er van merken.

Volgens mij heeft Apple silicon laten zien dat arm efficiënter en minimaal net zo snel is.

[EraYaN]

Er is op zich niets wat x86 direct zou stoppen om net zo efficiënt te zijn bij die fully featured chips 9ARM is ook al aardig op weg in het aantal extensies en instructions). Het is vooral bij de hele kleine cores waar je het echt gaat merken. Het is meer dat Intel en AMD andere keuzes gemakt hebben in het verleden. En dat opvangen gaat gewoon heel lang overheen. (Want kan een ground-up rewrite betekenen)

[Remmilou]

Wel super dat Linux deze transitie niet mist en dat Ubuntu hier direct op springt.

Debian heeft altijd al een ARM based systeem aangeboden (zoals Armbian op de Pi).
Afhankelijk van wat je Linux noemt (systeem of alleen kernel) heeft Linux (als kernel dus) JUIST altijd op ARM gedraaid (telefoons, tablets, embedded systems).
Canonical loopt dus een beetje achter. Ze lopen dit natuurlijk makkelijk in, omdat Ubuntu op Debian is gebaseerd.

Een probleem wat mij nog weerhoud om weer linux op laptop te draaien is toch de efficientie. Zelfs op x86 is deze een stuk lager dan windows of macos.

???

[Brumbrumbrum]

Batterijtijd met Windows is tientallen procenten beter vergeleken met Linux.

[psychicist]

Op welke hardware, met welke belasting en met welke versies van Windows en Linuxdistributies is dat het geval? Heb je ergens cijfers hiervan?

[Jan Onderwater]

Nu ja, de introductie van Apple Silicon was een paradigmawisseling in de industrie. Heeft een combinatie van Qualcomm en MS toch een 3 1/2 jaar gekost met een antwoord te komen. Het is goed dat er nu eindelijk concurrentie lijkt te zijn die mee kan komen.
Nu hopen dat de beloftes Real World worden nagekomen. Intel, AMD en Apple moeten dan nog een tandje bij zetten en er is dan op breed front weer echte vooruitgang. Ben benieuwd wanneer Nvidia en Mediatek met een ARMntwoord gaan komen.

[pljanson]

Het is niet zo dat Apple het toepassen van Arm heeft uitgevonden. Microsoft had eerder al een windows arm versie (wat niet aansloeg ivm backwards comapitbility wens/risico van/voor consumenten),
Apple heeft gewoon gebruikers van oude x86 applicatie buitenspel gezet en ze tot emulatie gedwongen (totdat die app developers ook een ARM update hadden gemaakt, als die al kwam).

Ik ben nu benieuwd wat er dan met "legacy" x86 software gebeurt op windows ARM, of dat allemaal via simulatie gewoon blijft werken, of in een VM gedraaid moet worden?

En linux was natuurlijk al heel lang multi platform, toen ARM nog met MIPS concureerde.
Echt vernieuwd zou een RISC-V OS zijn

PS Nvidia had niet voor niets ARM proberen te kopen, en mediatek maakt toch gewoon ARM socks?

Hopelijk leid dit wel tot het beter volgen van open standaarden zodat ze later makkelijker kunnen migreren tot het volgende platform. Maar ik vrees het ergste.

[Jan Onderwater]

Het is niet zo dat Apple het toepassen van Arm heeft uitgevonden.

Heeft iemand dat gezegd dan?

Microsoft had eerder al een windows arm versie (wat niet aansloeg ivm backwards comapitbility wens/risico van/voor consumenten),

Mag ik je er aan herinneren dan Apple een van de medeoprichters (min of meer) van ARM was, en het al in de Newton gebruikte, als je al over de historie wilt hebben?
Verder helemaal niet interessant. Apple bracht een jaar of wat voor de M-serie met de A-serie in de iPhones processoren die sneller waren dan de meeste intel Laptops. Over die claim werd hier luid gelachen. Daarna kwam ze met de M-Serie en de wereld van de Laptop onderging een Paradigma wisseling. Nu is er de Snapdragon en er gaat meer volgen.

Apple heeft gewoon gebruikers van oude x86 applicatie buitenspel gezet en ze tot emulatie gedwongen (totdat die app developers ook een ARM update hadden gemaakt, als die al kwam).

En wat dan nog?

Ik ben nu benieuwd wat er dan met "legacy" x86 software gebeurt op windows ARM, of dat allemaal via simulatie gewoon blijft werken, of in een VM gedraaid moet worden?

Collega's hier zijn aan het testen, alles werkt naar behoren, behalve om de een of andere vage reden de PDF reader van Adobe

En linux was natuurlijk al heel lang multi platform, toen ARM nog met MIPS concureerde.
Echt vernieuwd zou een RISC-V OS zijn

Linux maakt geen Hardware

PS Nvidia had niet voor niets ARM proberen te kopen, en mediatek maakt toch gewoon ARM socks?

Ja, en dat is het punt, komen ze snel met Laptop en desktop versies

Hopelijk leid dit wel tot het beter volgen van open standaarden zodat ze later makkelijker kunnen migreren tot het volgende platform. Maar ik vrees het ergste.

Wat bedoel je met open standaarden? Dat er desktops komen met een enorme keuze aan hardware en het zelf kunnen veranderen van de HW?

[uiltje]

De Acrobat reader doet het naar mijn mening ook niet goed onder Windows, maar het zal wel wat fundamenteler zijn

[Teun!]

Arm socks. Dat zijn een soort wanten toch? Dit vind ik nu een grappig foutje.

[MarcoC]

Het is geen hype, Qualcomm heeft een SoC uitgebracht die qua prestaties en energieverbruik vergelijkbaar is met de Apple M3. Vandaar deze ARM-revival.

[CAPSLOCK2000]

Dat ziet er uit als een geweldige laptop, ik benieuwd wat de prijs gaat zijn.

De laptop zal draaien op Tuxedo OS. Het op Ubuntu gebaseerde besturingssysteem wordt momenteel aangepast voor de Arm-architectuur.

Ubuntu en Qualcomm hebben recent een deal gesloten waarbij ze samen werken aan goede ondersteuning voor Ubunutu/Linux voor deze Snapdragon. Het low-level werk hoeft Tuxedo dus niet zelf te doen, ze hoeven het slechts over te nemen van Ubuntu, waar ze toch al op gebaseerd zijn. Ik denk niet dat Tuxedo veel meer hoeft te doen dan wat kosmetische aanpassingen aan hun eigen huisstijl en het gebruik van KDE als primaire omgeving.
Dat en een hoop testen, want Qualcomm en Ubuntu zijn zelf nog aan die ondersteuning aan het werken, er zijn vast nog wel wat bugs op te lossen.

De nieuwste KDE Plasma-desktopomgeving zal standaard worden gebruikt.

Mooi, Plasma is de laatste tijd heel sterk geworden. Ik ben recent overgestapt op Plasma Mobile (tablet-editie) en ben daar best enthousiast over. Ik ben altijd fan geweest van KDE, maar niet van Plasma. Dat was zo ambitieus dat het lang als werk-in-uitvoering voelde. Het vooruitzicht was goed, de praktijk wat minder. Na lang tijd zijn al die investeringen op hun plek aan het vallen en is het een pracht van een systeem geworden dat met verschillende paradigma's overweg kan (bv een klassieke desktop of mobiele launcher).

[jja2000]

Ubuntu en Qualcomm hebben recent een deal gesloten waarbij ze samen werken aan goede ondersteuning voor Ubunutu/Linux voor deze Snapdragon. Het low-level werk hoeft Tuxedo dus niet zelf te doen, ze hoeven het slechts over te nemen van Ubuntu, waar ze toch al op gebaseerd zijn.

Nouuuu ik denk dat het er aan gaat liggen hoe veel Tuxedo gaat doen aan de CRD (Reference Device) van Qualcomm. Mocht Tuxedo bijvoorbeeld een andere touchpad, toetsenbord controller, temperatuursensor of webcam gebruiken dan moet dat aangepast worden in de Device Tree die bij release (hopelijk) upstream terecht komt.

Alle hardware support die vanuit Qualcomm gaat komen, heeft vooral met de SoC zelf te maken. Een status daarvoor kun je hier vinden. Eerder deze maand hebben ze daar ook een blogpost over geschreven.

[EraYaN]

De Device Tree komt toch uit de UEFI/uboot of niet? Dus die hoeft niet in de kernel of wel?

[jja2000]

Ja en nee. Ligt er uiteindelijk aan wat de aanpak is van de fabrikanten.

Idealiter houdt de fabrikant dit officieel bij a.d.h.v. BIOS updates of een ander mechanisme. In de praktijk kan het zijn dat deze functie niet in hun firmware zit, de Device Tree uberhaupt niet door hun gemaakt wordt of er zelfs helemaal niks mee gedaan wordt en de community het zelf moet oplossen zoals met de Acer Aspire 1, Lenovo Miix 630, Thinkpad X13s (al is deze ietwat anders in opzet, maar daar kom ik zo op terug) en anderen.

De blogpost die ik eerder linkte heeft het al over het implementeren van een board-id mechanisme in de referentie EFI firmware van deze X Elite apparaten. Zodra dat werkt, maakt de plek van de Device Tree niet uit. Zo lang grub/systemd-boot/whatever er maar bij kan.

De huidige oplossing voor de X13s lijkt daar op, maar is relatief veel dommer. Deze pakt een bestand genaamd "sc8280xp-lenovo-thinkpad-x13s.dtb" van de ESP af en zet deze in nvram (waar ook het BIOS wachtwoord en andere EFI instellingen staan). Bij het opstarten van een Linux kernel zet de firmware deze automatisch door naar de kernel en werkt opstarten prima. Dit werkt voor dat specifieke apparaat best goed, maar niet als fabrikanten een hoop varianten gaan maken met verschillende specs onderling (touch, geen touch, 5g, geen 5g, verschillende touchpad controllers dat soort taferelen).

[Casplantje]

Met ARM systemen is het gebruikelijk dat de device tree blob wordt gegenereerd samen met de kernel. Dit is niet strict noodzakelijk, maar de kernel moet voor een hoop randapparatuur wel weten waar deze dtb zich bevindt om het aan te kunnen sturen. En ik weet niet of het wenselijk is deze in de bootloader mee te bakken, het kan zomaar zijn dat een nieuwere kernel geen hout snapt van een oudere dtb.

[lunaticNL]

Zou je hier verder wel een beetje op kunnen gamen, qua windows gerelateerde games?

[Guus...]

Ik verwacht niet dat x86 games zullen werken op deze laptop met windows of linux. Als ze op windows arm worden gecomplileerd werken ze misschien maar het is ook niet zeker of proton/wine dan wel goed werkt.

[jja2000]

Windows on ARM heeft al eventjes een emulator voor zowel x86 als x86_64 programma's, dus aan de architectuur zal het niet direct liggen.

In mijn ervaring lagen de limitaties tot nu toe vooral bij de grafische drivers. Op Windows werd alles op DX12 gegooid (door middel van dxvk'achtige compatibiliteit layers) en dat draaide met een enorme performance hit. Ondertussen heeft Qualcomm Vulkan drivers uitgegeven en zou er dus wat meer mogelijk moeten zijn met alternatieven zoals DXVK en Zink. Dat heb ik tot nu toe alleen nog niet uit kunnen proberen op mijn Duo en Devkit.

Op Linux heb je qua emulatie box86/64 en FEX-EMU. Daarin kun je Steam installeren en vervolgens door middel van proton games draaien. Dit werkt al redelijk goed mits de GPU in je apparaat Vulkan ondersteunt. Ik heb wat games kunnen draaien op mijn Thinkpad.

[jja2000]

Als jij je verwachtingen aanpast naar die van een equivalente Intel laptop processor dan waarschijnlijk wel. Ik moet wel daaraan toevoegen dat de emulatielaag op het moment nog geen Kernel Level Anti-Cheat ondersteunt dus dat zal wat moeilijk worden.

[lunaticNL]

Wat zou dan de equivalente zijn qua intel/amd processor?

[jja2000]

Er zijn als het goed is zo hier en daar wat artikelen te vinden met vergelijkingen tussen de X Elite en wat Meteor Lake Core Ultra's. Ik meende tussendoor ook wat aanbod van AMD te zien.