Google geeft Android ondersteuning voor RISC-V-processors

Google gaat zijn mobiele besturingssysteem ondersteuning geven voor RISC-V-processors. Sinds eind september is er al code in Android voor de isa en in de komende maanden komen er diverse belangrijke elementen bij.

Google wil dat RISC-V een 'tier 1 platform' wordt binnen Android, blijkt uit de keynote van het bedrijf op de RISC-V-summit vorige maand. Binnen de kernel zijn al sinds eind september patches gedaan. Het gaat alleen om 64bit-builds, omdat diverse functies binnen Android 64bit nodig hebben en omdat apparaten tegenwoordig langer meegaan.

Ondersteuning voor RISC-V binnen de Android-runtime komt voor eind maart en dat betekent dat dan alle Java-apps op RISC-V-hardware kunnen draaien. Ook een emulator komt binnenkort beschikbaar. Dan moeten er nog wel optimalisaties komen om Android goed te laten draaien op de instruction set architecture, isa.

Android draait nu vooral op Arm-processors, hoewel er ook ondersteuning is voor X86. Die ondersteuning is niet volledig. RISC-V is een alternatieve opensource-isa. De RISC-V-summit was medio december, maar de keynotes zijn pas onlangs online gezet. Google wil vermoedelijk graag de processorarchitectuur ondersteunen, omdat Arm in de afgelopen jaren geen stabiele partner is geweest, zegt Ars Technica. Zo wilde Softbank Arm verkopen aan Nvidia, maar dat ging niet door. Nu moet het bedrijf naar de beurs, maar dat is ook nog niet gebeurd.

Reacties (44)

[beascob]

Tencent=China, projecten als Loongson lopen slecht(Mips), onafhankelijk worden staat voorop. En bijblijven. Je moet alle structuren kunnen doorgronden, hacken en manipuleren.
Uit 2020: https://tweakers.net/revi...-processors-tot-slot.html
dmantione
12 december 2020 13:32 • Rapporteer
Het is een beetje spijtig dat tegenwoordig niemand meer assembler kent, want de enige manier om een instructieset te bekijken is om naar de instructies zelf te kijken. Ik ben dan van oude stempel en "spreek" de assemblertalen van de nodige processoren, dus kan de instructieset wel op zijn merites beoordelen.

En mijn oordeel over RISC-V is niet postief, vernietigend zelfs: RISC-V maakt mijn inziens dezelfde fouten als MIPS. RISC-V is net als MIPS:

Een load-store-architectuur
Een architectuur met 32 registers
Een architectuur met zeer weinig adresseermodes
Een architectuur zonder voorwaardelijke instructies

Met name het gebrek aan adressseermodes is kwalijk: Het gevolg van het gebrek daaraan is dat voor veelvoorkomende bewerkingen in programmeertalen, zoals het indexeren van arrays, extra registers en instructies nodig is om het geheugenadres te berekenen waar gelezen moet worden. Als je dus in een lus arrays doorloopt en de compiler de index niet naar een pointer kan omzetten dan moet keer op keer binnen de lus de extra instructies uitgevoerd worden. De MIPS en RISC-V hebben dus lekker veel registers, maar ze hebben ze ook nodig ook.

Minder kwalijk doch zeker relevant: Processoren hebben tegenwoordig lange pijplijnen, het vermijden van brand-instructies brengt dan ook veel op. Voorwaardelijke instructies zijn dan ook een belangrijk middel om branches te voorkomen.

Het oorspronkelijk idee achter MIPS, was dat het gebrek aan rekenkracht per instructie de processor zover versimpelde dat dit door een hoge kloksnelheid gecompenseerd zou kunnen worden. Dit is nooit waargemaakt en daarmee was MIPS gedoemd de strijd te verliezen. Voor RISC-V geldt nu hetzelfde.

Als we kijken naar de dominante architecturen X86 en ARM dan hebben deze architecturen hun adresseermodes en voorwaardelijke instructies op orde. ARM deed dat reeds vanaf het begin, X86 heeft zich in de loop der tijd op orde gebracht. De enige kwestie waar RISC-V in het winnende kamp zit, is dat het een load-store-architectuur is. X86 is nog altijd een registergeheugenarchitectuur en dat levert X86 nog altijd een (relatief beperkt) nadeel op. ARM is wel load-store.

Kortom, ik zou als ik een berg geld had om te investeren nooit op RISC-V inzetten: Ja de architectuur is gratis, maar je hebt gewoon een architectuurnadeel t.o.v. X86 en ARM. Dat is wellicht met bruut geweld (kloksnelheid, heel veel kernen) enigszins te compenseren, maar als je voor een exotische architectuur kiest dan wil je dat die een voordeel is, geen nadeel.

[gast128]

Klinkt alarmerend dus ben ik even gaan googelen:

• Addressing Criticism of RISC-V Microprocessors
• Why are conditionally executed instructions not present in later ARM instruction sets?

Ik ben zelf geen processor ontwerper dus ik moet het voor kennisgeving aannemen. Evenwel mogen we aannemen dat die RISC-V boys bekend zijn met modern processor ontwerp en compilers.

[Guus...]

Ik kan helaas het Plus artikel niet lezen maar RISC-V mag worden uitgebreid met instructies om specifieke toepassingen te ondersteunen. Dus als dit nodig is voor bepaalde bewerkingen is het aan de ontwerper van de architectuur om deze toe te voegen.

Het negeert ook het voordeel van RISC-V ten opzichte van MIPS en andere architecturen. Dat is dat iedereen dit kan gebruiken en daardoor niet het wiel opnieuw hoeft uit te vinden, compatibility bevorderd en er geen dure licentie nodig is om het te mogen gebruiken. Het biedt ook de mogelijkheid om dit in literatuur en lesmateriaal te gebruiken waardoor er meer mensen zijn die hierin kunnen ontwikkelen en onderzoeken.

[Bmwfan008]

Dat is niet helemaal waar, de risc-v foundation heeft toegegeven dat een bedrijf wijzigingen mag aanbrengen en deze closed-source mogen uitbrengen.

Het is perfect mogelijk dat Intel en AMD met hun eigen interpertatie van Risc-v komen en die closed-source houden.

[Guus...]

Er mogen uitbreidingen gedaan worden op RISC-V maar een aanpassing zou het geen RISC-V meer maken, dat mag dus niet om RISC-V genoemd te mogen worden. Ik zeg ook niet dat de toevoegingen open source hoeven te zijn. De architectuur mag ook gewoon closed source zijn.

[wiseger]

Het ligt er maar aan wat je doel is. Als directe concurrent voor je CPU in je laptop of PC is Risc-V wellicht geen concurrent. Voor een eenvoudige, goedkope processor in 1000 en 1 dingen kan het een uitstekende oplossing zijn. Dus wanneer kosten belangrijker zijn dan top performance, dan kan Risc-V wel degelijk een hele grote speler worden.

[Xbeek]

Lijkt mij een reactie op: "ARM staat vanaf 2025 alleen nog eigen ontwerpen toe" uit oktober 2022.
ARM lijkt eigen graf te graven...

https://www.semianalysis....siness-model-oem-partners

[FreezeXJ]

Of ze denken groot genoeg te zijn om mensen nu in hun eigen hok te krijgen. Oracle en Microsoft spelen ook liever alleen onder eigen voorwaarden. En als je bij Volkswagen vraagt of ze nu eens toegang geven tot hun mediasysteem lachen ze je ook vierkant uit.
Groot zijn heeft voordelen. Grootheidswaan bij bedrijven is vaak killing. ARM gaat het proberen.

[Iblies]

Ook China kiest voor alternatieven en omarmt RISC.

In China hebben ze een aangepast model mbt tot ARM en betalen daar minder voor licenties voor eigen (chinese) gebruikers,
alleen als een alternatief (praktisch) niets hoeft te kosten dan bespaard het ze tijd en geld.

[InfiniteSpaze]

Zijn er enige voor of nadelen van RISC-V architectuur?

[youridv1]

https://cs.stanford.edu/p...tructions%20per%20program.

Voordelen RISC

However, the RISC strategy also brings some very important advantages. Because each instruction requires only one clock cycle to execute, the entire program will execute in approximately the same amount of time as the multi-cycle "MULT" command. These RISC "reduced instructions" require less transistors of hardware space than the complex instructions, leaving more room for general purpose registers. Because all of the instructions execute in a uniform amount of time (i.e. one clock), pipelining is possible.

Hier de advantages van CISC, dus niet RISC

One of the primary advantages of this system is that the compiler has to do very little work to translate a high-level language statement into assembly. Because the length of the code is relatively short, very little RAM is required to store instructions. The emphasis is put on building complex instructions directly into the hardware.

In een notendop:
Een RISC processor is dom. Hij kent geen complexe commando's. Hij kan alleen het broodnodige om te functioneren. Zie hem als een werknemer die nergens verstand van heeft. Als hij iets voor je moet doen, zoals iets voor je pakken uit het magazijn, dan moet je hem uitleggen hoe hij naar het magazijn loopt, per voetstap, waar hij moet gaan staan en hoe hij een doos moet beetpakken etc.

Bij een CISC processor roep je gewoon: "Marko, kun jij de steeksleutel even aangeven" en dan wacht je tot Marko terug is. Het probleem is dat marko een hele hoop voorkennis nodig heeft om dat commando te begrijpen. Zoals wat een steeksleutel is, wat pakken is, wat een magazijn is, waar een magazijn is, hoe taal werkt, hoe hij iets aangeeft, hoe zij zich moet herinneren waar jij bent nadat hij de steeksleutel heeft gevonden. Allemaal hele normale dingen voor een mens, maar niet voor een groep transistors.
Oftewel, marko is duurder in het opleiden (ontwerpen) dan iemand die alleen maar weet hoe hij zijn handen en voeten moet gebruiken.

Deze uitleg is heel erg kort door de bocht, maar zo zit het ongeveer

[Reactie gewijzigd door youridv1 op 22 juli 2024 14:17]

[Onno]

Zo'n algemeen verhaal over RISC vs CISC zegt natuurlijk niks over de voor- en nadelen van RISC-V ten opzichte van Arm, zoek eens op waar de R in Arm voor staat...

(en los daarvan zijn RISC/CISC twee extremen op een heel spectrum, en zitten concrete architecturen daar meestal ergens tussenin)

[youridv1]

Klopt, maar daar vraagt de persoon waar ik op reageerde ook niet expliciet naar.

Het artikel gaat over ARM en Risc en beide vallen inderdaad onder dezelfde paraplu, maar de specifieke voordelen van risc zijn met name ten opzichte van niet risc natuurlijk

arm en risc-v zullen ook wel verschillen onderling in belangrijke opzichten, maar daar heb ik me nooit in verdiept en bovendien zijn die verschillen waarschijnlijk niet de reden voor deze ontwikkeling van google. Ik vermoed dat dit puur een licentie of concurrentie ding is


Ik weet overigens prima waar de R in ARM voor staat. Assembly schrijven voor arm processors is deel van mijn opleiding geweest

Ik heb bijvoorbeeld ooit een lossless tekst compressie en decompressie programma geschreven in cortex m0 assembly en daarbij teksten als de bijbel gecomprimeerd en gedecomprimeerd

en een eigen compiler voor een verzonnen turing complete programmeertaal. Niet in assembly natuurlijk, maar wel naar assembly toe

over het algemeen laat ik het echter aan gcc/g++ over

[Reactie gewijzigd door youridv1 op 22 juli 2024 14:17]

[biteMark]

Klopt, maar daar vraagt de persoon waar ik op reageerde ook niet expliciet naar.

Echter:

Zijn er enige voor of nadelen van RISC-V architectuur?

@InfiniteSpaze vroeg expliciet naar RISC-V; daar dit artikel over Android gaat en Android over het algemeen op ARM hardware wordt gedraaid, mag worden aangenomen dat bedoeld werd wat het voordeel van RISC-V t.o.v. ARM is.

[youridv1]

Dat klopt. Daarom zeg ik dat er niet expliciet naar gevraagd werd. Omdat er niet expliciet wordt gevraagd naar voordelen ten opzichte van ARM

Dat het er impliciet wel staat, dat zou kunnen. Maar dan neem je ook gelijk aan dat de persoon die de vraag stelt weet dat ARM geen CISC achtige architectuur is.
Die aanname heb ik niet gedaan en dus de voordelen van RISC algemeen belicht.

gezien de moderatie score van mijn initiele bericht, heb ik dat in ieder geval niet voor niets gedaan

[Reactie gewijzigd door youridv1 op 22 juli 2024 14:17]

[biteMark]

Als iemand mij vraagt wat het verschil tussen een HD tv en een 4K tv is mag ik aannemen dat diegene weet wat een tv is?

Hoe dan ook, bij dezen expliciet de vraag: wat is het verschil tussen RISC-V en ARM?

[youridv1]

Dat is een compleet andere vraagstelling dan waar ik op reageerde. Er stond “Zijn er enige voor of nadelen aan de RISC-V architectuur?” Er staat dus niet ten opzichte van wat. Je kan van alles aannemen, maar het staat er niet expliciet.
Als je vraagt wat het verschil is tussen een HD en 4K tv is, dan vermeld je expliciet beide concepten die je wil vergelijken. In plaats van 1 van de 2, vermeld je ze allebei.

Ik heb in de comment waar je origineel op reageerdd al vermeld dat ik me nooit heb verdiept in de verschillen tussen risc-v en arm, dus waarom het me dit keer expliciet wordt gevraagd weet ik niet. Het lijkt wel alsof je mijn comments maar half leest.

Anyway, ik wil best ter plekke googlen, dan leer ik ook nog wat bij.
RISC-V is open source, license free en royalty free. Arm is proprietary.
Arm is little endian, riscv is biendian
Meer nuttige informatie stond er niet op de eerste search result op google. Maar er stond nog wel meer, dus hier is de link:

https://www.partitionwiza...anager/risc-v-vs-arm.html

[Reactie gewijzigd door youridv1 op 22 juli 2024 14:17]

[!GN!T!ON]

ARM is ook een RISC processor dus dat is een leuke vergelijken van RISC / X86, maar zegt niks over de voordelen / verschillen tussen ARM en RISC-V.

[FreezeXJ]

Dan scheelt het vooral in de licentiekosten, en in hoeveel je van de plank kunt pakken.
ARM zelf kun je op heel veel verschillende manieren implementeren, de een efficienter of sneller dan de ander. Zie maar hoeveel verschil er zit tussen de verschillende SoCs in mobieltjes. Datzelfde kan uiteraard met RISC-V ook, dus ook daar is het aan de bedenker van de chip waar hij de accenten wil leggen.

ARM heeft wel een groot voordeel in dat het hele ecoysteem er al is, als je een goeie geheugencontroller nodig hebt die aansluit op je cache-manager kun je vermoedelijk al bij iemand shoppen. Nieuwe I/O nodig? Someone got you covered. Qualcomm, Samsung, Mediatek en vele anderen leveren alles wat je wilt, tegen een prijs natuurlijk.
Met RISC-V is dat nog anders, daar wordt nog druk gesleuteld, en zijn er nog maar een paar vendors die je meer dan een idee kunnen verkopen.

[Verwijderd]

En dan niet vergeten dat RISC-v en ARM (de R) beiden in de categorie RISC vallen.

[robj28]

Een voordeel is dat het open source is, dus iedereen mag Risc-V CPU's maken.
En het heef een redelijk goede power efficiency.

Nadeel is dat het nog minder ondersteunt is dan ARM en de IPC is wat lager dan ARM.

Ik denk dat op den duur Risc-V ARM gaat vervangen, zeker bij meer low end devices en SBC's.

[blorf]

Wat voor licentie geeft het?
Naar mijn verwachting wordt Risc-V op het moment dat het op een bepaald vlak succesvoller is dan gangbare architecturen, dus ARM, gewoon uit elkaar getrokken en de interessante delen over worden genomen in niet-open hardware. Dan krijg je dezelfde "open" als Android op een telefoon.

[Reactie gewijzigd door blorf op 22 juli 2024 14:17]

[Guus...]

De ISA is open source. Dat is niet iets wat je uit elkaar kan trekken. Voor bedrijven is er genoeg nog wel om af te schermen en de hardware zelf is zeker niet open source.

De RISC-V kan je misschien een beetje vergelijken met USB-C. Iedereen kan een eigen stekkertje maken maar voor het apparaat is dat niet het onderscheidende. Het stekkertje heeft toch iedereen nodig en het ontwerp is er al. RISC-V is voor veel toepassingen goed genoeg en een nieuwe ISA ontwikkelen, compiler schrijven en software ontwikkelen kan je dan achterwege laten.

[blorf]

Open source in het geval van een chip betekent dat de exacte werking ervan bekend is. Afhankelijk van de gebruikersovereenkomst kan dat betekenen dat het ook vrij gebruikt en aangepast mag worden. Lijkt me niet iets dat ergens mee gaat concurreren, ook niet in prijs.

[Guus...]

Bij RISC-V is de chip niet open source. Alleen de instructieset is open source.

Het is alsof je een monteurrobot maakt en met de instructieset is afgesproken welk gereedschap alle robots moeten hebben. Er is niet afgesproken hoe groot je de robot maakt, of de robot 1000 keer een steeksleutel heeft en al het andere gereedschap maar 1 keer of hoeveel handen je de robot geeft, hoe snel de robot is of hoe sterk. Misschien bedenkt iemand een slimme manier waardoor de robot sneller een hamer kan pakken na de steeksleutel gebruikt te hebben. Al die dingen zijn dus ook niet open source en de manier waarop je de robot bouwt is allemaal nog geheim en valt onder intellectueel eigendom. Daarmee is dus nog goed te concurreren.

[blorf]

Een instructieset heeft voor zover ik weet geen source code. Dat is een logisch gevolg van de exacte specificatie van het gedrag van de processor. Fabrikanten ontwerpen de microcode die op de chip moet komen, in dit geval conform de RISC-V standaard. Ik denk niet dat er veel chips zijn waarvan dat publiek is, Misschien dat de oorspronkelijke producties van de 8086 of Z80 al eens reverse-engineered zijn om er een circuit-schema van te krijgen. Mogelijk kunnen ze dat inmiddels ook uit een foto halen...
Het binaire model is er natuurlijk wel. Dat is wat emulators kennen.

[Reactie gewijzigd door blorf op 22 juli 2024 14:17]

[Guus...]

Ik weet niet waarom je begint over source code of over reverse engineren? Open source betekent dat de bron openbaar is en vrij te gebruiken. Als je de instructieset van x86 hebt mag je nog steeds geen CPU's maken die hier gebruik van maken.

[blorf]

Daar begon ik over omdat de "source code" van een intstructieset niks is. RISC-V als open standaard is alleen maar een beschrijving. Iedereen kan en mag het zowel fysiek als virtueel vrij gebruiken. Wat bijna altijd wel beschermd is is de informatie voor het fabriceren van een dergelijke chip op een lage nm-schaal.

[Guus...]

Klopt, RISC-V is maar een heel klein onderdeel, alleen een beschrijving. De rest blijft gewoon beschermd en/of geheim ip.

[C64Boy]

Open source kent ook zo zijn eigen problemen. Je hebt dan weer kans op versnippering/ oplossingen die weer niet compatible zijn e.d. Kijk maar eens naar open source software zoals Linux, Libreoffice.

[Guus...]

De instructieset, wat RISC-V is, maakt niet heel veel uit voor prestaties. De voordelen zitten vooral in de praktijk. Voor x86 is alle software ongeveer geschreven dus daar draait alles op. x86 mag alleen gemaakt worden door Intel en AMD en volgens mij is er nog een andere partij met een licentie. Voor Apple, Qualcomm, MediaTek, Texas Instruments en Samsung is daar dus niets te halen.

Voor een aantal is ARM dus een uitkomst gebleken. ARM heeft redelijk goedkope licentie kosten, geeft de mogelijkheid voor eigen aanpassingen en maakt zelf architecturen die kant en klaar kunnen worden afgenomen. De licentie voor nieuwe toepassingen is ook redelijk overzichtelijk te krijgen. Inmiddels is het een volwassen ISA met architecturen en redelijk veel software ondersteuning. Vandaar zal het de komende tijd een belangrijke rol blijven spelen.

RISC-V is een open source ISA. Dat betekent dat iedereen een chip mag ontwerpen die de instructieset van RISC-V gebruikt. Dus hoeven bedrijven die een chip willen hebben niet bij ARM aan te kloppen voor een chip of licentie en hoeven ze geen algemene x86 chip af te nemen. Daardoor kunnen bedrijven chips ontwerpen die heel specifiek voor hun toepassing goed en efficiënt werken zonder dure en ingewikkelde licenties.

Dat Google RISC-V gaat ondersteunen voor Andriod betekent een grote stap in de software die gebruikt kan worden op RISC-V chips. Hierdoor wordt het mogelijk om RISC-V chips ook voor telefoons en andere smart apparaten die met Android werken te ontwikkelen.

RISC-V is op dit moment heel interessant voor hele simpele chips voor in je "broodrooster". Voor veel chips worden ISA's gebruikt die de fabrikant zelf heeft verzonnen, zonder voordelen maar dan hebben ze geen licentie nodig en zelf een licentie. Voor dit soort simpele toepassingen kunnen (nieuwe) fabrikanten net zo goed RISC-V gebruiken, dat scheelt bedenken van de ISA en maakt software meer overdraagbaar.

[- peter -]

Dat ARM niet als stabiele partner word beschouwt komt ook doordat ARM Qualcomm aanklaagt vanwege Nuvia dat ze overnamen.

[Kvuivbribumok]

Vooral waarschijnlijk omdat Nvidia ARM bijna had overgenomen wat heel erg slecht zou zijn.

[SuperDre]

Hoezo zou dat slecht zijn?

[beerse]

Met android en risc moest ik denken aan een ander recent nieuwsbericht: nieuws: Tencent wordt lid van RISC-V-organisatie.

Maar uiteindelijk is het toch mooi dat de wereld steeds minder afhankelijk wordt van het wintel platform.

[mjz2cool]

Al heeft dit niets met Intel te maken, Intel is X86, geen ARM. Maar het is inderdaad mooi dat we straks minder afhankelijk zijn van ARM,

[beerse]

Het bericht gaat volgens mij primair over Risc-V. Daarna over android en dat die primair op arm draait. Het is mijn constatering dat we steeds minder afhankelijk zijn van het wintel platform: de intel x86 processor architectuur zoals dat onder msWindows de basis is en wat 15 jaar geleden zo ongeveer het enige platform was waar uitgebreid gebruik van gemaakt werd.

Nu vraag ik mij spontaan af wat de spirituele opvolger van het motorola 68000 platform is, zoals dat ooit (1988 en zo?) in atari, amiga maar ook in sun en apple apparatuur gebruikt werd.

[begintmeta]

Sun is vooral naar Sparc gegaan (en uiteindelijk natuurlijk gestopt), de meeste anderen volgens mij naar PowerPC. Of naar x86. Of nergens naar toe…

Vziw bestaan overigens nog steeds “moderne” 68000 -afgeleiden, NXP Coldfire bijvoorbeeld

Ontopic: Ik snap eigenlijk niet helemaal waarom men in plaats van in RISC V niet investeert in een nieuwe open architectuur, gebaseerd op de recentste inzichten en met goede flexibiliteit om toekomstige inzichten in te passen.

[Reactie gewijzigd door begintmeta op 22 juli 2024 14:17]

[mjz2cool]

Het gaat primair over Android, wat ondersteuning gaat krijgen voor Risc-V als mogelijke vervanger van ARM. De afhankelijkheid van Intel wordt hier niet mee beïnvloed.

[psychicist]

We zijn inderdaad steeds minder afhankelijk van het Wintel platform, hoewel die afhankelijkheid nog steeds zeer groot is voor Windows. Ik zie mezelf eens in de 5-10 jaar nog wel een legacy x86 platform aanschaffen voor legacy applicaties, maar voor de rest zet ik in op RISC-V en ARM.

[kdekker]

Als de ene afhankelijkheid ingeruild wordt voor een andere, dan is het maar de vraag wat je er mee opschiet.

Voordat je zegt: maar o, RISC-V is open source: dat is inderdaad op zich een voordeel, maar ik heb zelf al wel gezien dat open source niet hetzelfde is als: een ander springt in dat gat. Zeker met complexe open source projecten is het fijn dat je de sources hebt (voor software), maar de benodigde kennis om het te gebruiken is dusdanig dat dit niet zomaar lukt om dat open source project te gaan gebruiken voor je eigen doel. Doorgaans is de afhankelijkheid naar een groep maintainers zo groot, dat je - ondanks dat het open source is - toch vast zit (mede omdat open source bij veel bedrijven ook betekent 'ik betaal er niet of weinig aan'. En dan helpt open source niet).

[Reactie gewijzigd door kdekker op 22 juli 2024 14:17]

[FreezeXJ]

Of het gaat de Linux-kernel-kant op, daar werkt open source bijvoorbeeld wel. Bedrijven dragen eraan bij, er wordt veel gefikst, en toch gebruik ik het helemaal gratis, zonder troep. Sowieso is het een flink voordeel als de basis open is, dat staat nieuwe bedrijven toe om sneller in te stappen, zonder eerst 5 ton voor een licentie bij elkaar te moeten schrapen.

[kdekker]

Daar is een groot genoege gebruikers- en maitainersgemeenschap. Als er een gebruikersgroep wegvalt, loop je kans op exit van je distro.

Bij wat ik op schreef (hierboven) dacht ik aan complexe producten als openSSL, ICU. Dat soort producten hebben een kleinere gebruikers groep (lees: wel veel eind gebruikers, maar slechts een beperkt aantal bedrijven dat actief deze producten adopteert in hun eigen product, bijv. een linux distributie). Als dat soort bedrijven geen tijd, wil of geld (over) hebben om (voldoende) in het door hun gebruikte open source product te investeren, dan is het op termijn exit (d.w.z. er wordt geen onderhoud meer gepleegd) op dat open source product.

Daarnaast zijn gebruikers van die bedrijven commercieel en maken ook een afweging: doe ik een constributie aan het open source product, of houd ik het voor mezelf. Ik denk dat RISC-V ook dat risico loopt. Geen bedrjif geeft 'gratis' zijn inkomstenbron weg. In zakelijke bedrijven (zeker de VS) is intelectueel eigendom i.c.m. open source een lastig ding. Bedrijven die zeggen open source te omarmen zijn niet zelfde slechte contributors. Om o.a. deze reden. Helaas.

[oef!]

Wintel, dat is nog eens een term uit het verleden.

Intel Pathfinder for RISC
Intel Corporation Makes Deep Investment in RISC-V Community to Accelerate Innovation in Open Computing