Intel completeert 13th Gen Core-cpu's voor desktops met E-cores voor locked i5's

Intel maakt zijn dertiende generatie Core-processors compleet met in totaal zestien nieuwe modellen. Daaronder zijn diverse Core i3- en i5-cpu's, die veel goedkoper zijn dan de bestaande i5 13600K, i7 13700K en i9 13900K.

De meest in het oog springende verandering ten opzichte van de twaalfde generatie is dat de niet-overklokbare Core i5-processors nu ook de beschikking krijgen over E-cores. De i5 12400 had bijvoorbeeld nog uitsluitend zes P-cores, waar de nieuwe i5 13400 wordt uitgerust met zes P-cores en vier E-cores. De i5 13500 en 13600 onderscheiden zich bovendien meer dan voorheen gebruikelijk was, doordat ze nog eens dubbel zoveel E-cores krijgen als de i5 13400.

Alleen de Core i3 13100 heeft in de nieuwe serie nog altijd helemaal geen E-cores. Dat model moet het doen met vier P-cores, al zijn die wel iets hoger geklokt dan bij de i3 12100. De rest van de aanvullingen op de line-up bestaat uit 65W-versies van de i7- en i9-cpu's, zes speciale T-versies met een extra laag 35W-tdp en diverse F-modellen waarbij de igpu is uitgeschakeld.

Opvallend is dat de i5 13600 en lager officieel een maximumsnelheid van slechts DDR5-4800 voor geheugen en minder L2-cache per core hebben. Dat zijn kenmerken die ons doen denken aan Alder Lake, de twaalfde generatie dus, en Intel bevestigt ons vermoeden dat de fabrikant voor deze modellen zowel Raptor- als Alder Lake-chips gebruikt. "We hebben de Alder Lake-die gebruikt om de nieuwe line-up snel breed beschikbaar te kunnen stellen, terwijl we meer capaciteit met de nieuwste technologie (Raptor Lake, red.) overhouden voor onze topmodellen", schrijft Intel in zijn reactie. "Wanneer we de Alder Lake-die gebruiken, valideren we dat de eindgebruiker exact dezelfde specificaties krijgt (zoals kloksnelheid en cache), ongeacht welke die is gebruikt." Als je het 'geluk' hebt om een chip met Raptor Lake-die te krijgen, krijg je dus niet opeens de extra cache tot je beschikking, hoewel die hardwarematig aanwezig is.

In de tabel hieronder zie je een overzicht van alle nieuwe desktop-cpu's, exclusief de 35W-sku's met het T-achtervoegsel. Aangezien Intel de adviesprijzen alleen in dollars opgeeft, hebben we de prijzen omgerekend aan de hand van de dagkoers en inclusief 21 procent btw. Dat hebben we ook opnieuw gedaan voor de dollarprijzen van de bestaande K-modellen. Aangezien de dollar flink in waarde heeft ingeleverd sinds de introductie van die processors, zijn die prijzen een stuk gunstiger dan in onze review bij release.

	Cores		Cache		Kloksnelheden (in GHz)				Gpu	Tdp		Adviesprijs
Processor	P	E	L2	L3	Base P	Turbo P	Base E	Turbo E	Model	Base	Turbo	in jan. '23
i9-13900K	8	16	32MB	36MB	3,0	5,8	2,2	4,3	UHD 770	125W	253W	€ 676
i9-13900KF	8	16	32MB	36MB	3,0	5,8	2,2	4,3	Geen	125W	253W	€ 647
i9-13900	8	16	32MB	36MB	2,0	5,6	1,5	4,2	UHD 770	65W	219W	€ 630
i9-13900F	8	16	32MB	36MB	2,0	5,6	1,5	4,2	Geen	65W	219W	€ 601
i7-13700K	8	8	24MB	30MB	3,4	5,4	2,5	4,2	UHD 770	125W	253W	€ 469
i7-13700KF	8	8	24MB	30MB	3,4	5,4	2,5	4,2	Geen	125W	253W	€ 440
i7-13700	8	8	24MB	30MB	2,1	5,2	1,5	4,1	UHD 770	65W	219W	€ 440
i7-13700F	8	8	24MB	30MB	2,1	5,2	1,5	4,1	Geen	65W	219W	€ 413
i5-13600K	6	8	20MB	24MB	3,5	5,1	2,6	3,9	UHD 770	125W	181W	€ 367
i5-13600KF	6	8	20MB	24MB	3,5	5,1	2,6	3,9	Geen	125W	181W	€ 338
i5-13600	6	8	11,5MB	24MB	2,7	5,0	2,0	3,7	UHD 770	65W	154W	€ 293
i5-13500	6	8	11,5MB	24MB	2,5	4,8	1,8	3,5	UHD 770	65W	154W	€ 266
i5-13400	6	4	9,5MB	20MB	2,5	4,6	1,8	3,3	UHD 730	65W	148W	€ 254
i5-13400F	6	4	9,5MB	20MB	2,5	4,6	1,8	3,3	n.v.t.	65W	148W	€ 225
i3-13100	4	0	5MB	12MB	3,4	4,5	n.v.t.	n.v.t.	UHD 730	60W	89W	€ 154
i3-13100F	4	0	5MB	12MB	3,4	4,5	n.v.t.	n.v.t.	n.v.t.	58W	89W	€ 125

Bestaande processors schuingedrukt

Reacties (26)

[mapa2011]

Ik had het wel prettig gevonden om te kunnen lezen wat de verschillen tussen E-cores en P-cores zijn.

Heb zelf hierna wat info gevonden: https://cpuninja.com/p-cores-e-cores-intel-cpus/

[Reactie gewijzigd door mapa2011 op 22 juli 2024 23:24]

[Tomas Hochstenbach]

Dan raad ik je aan om deze pagina uit onze Intel Alder Lake-review nog eens terug te lezen, de eerste processors waarin E- en P-cores werden gebruikt. Daar zet ik uitgebreid uiteen wat de verschillen zijn en wat de gedachte is achter het combineren van deze twee soorten cores in één processor.

[Reactie gewijzigd door Tomas Hochstenbach op 22 juli 2024 23:24]

[vverbeke]

efficiency vs performance?

[ffha]

Ik vind het wel prettig dat niet elk artikel meerdere a4tjes beslaat puur om telkens weer verschillende termen uit te leggen.

[GWBoes]

met alle speedstepping, turbo's en alle andere functies wat is dan nog het voordeel van een hogere baseclock? ik neem aan dat ook de snellere processors verder terugklokken bij idle? Of is dat de frequentie die ze op/vlak voor Tjmax nog draaien en klokt de 13600 dus sneller terug dan een 13600K(F)?

[ADT_Phantom]

Na de boost (ongeveer 30 seconden, afhankelijk van processor/moederbord) zal de processor teruggaan naar de baseclock. Bij lange berekenigen ben je dan dus eerder klaar als je baseclock wat hoger ligt. Idle zal inderdaad lager liggen.

[Arrigi]

Baseclock zou de snelheid moeten zijn bij volledig gebruik van alle cores en TDP limiet dus.
Als er meer powerbudget beschikbaar komt voor individuele cores kunnen die hoger klokken, tot aan de max turbo in het beste geval.

Je ziet ook dat baseclock verlaagt bij hetzelfde TDP maar meer cores.
Gaat het TDP dan weer omhoog bij hetzelfde aantal cores, vliegt de baseclock ook omhoog.

[Reactie gewijzigd door Arrigi op 22 juli 2024 23:24]

[d3x]

ok, geef nu nog eens een reden om ooit nog een 13400 te kopen als je voor 12eur een pak betere op alle vlakken 13500 kan kopen. Nadat 10400-11400-12400 een van de beste SKU was voor Intel op prijs/gaming gebied gaat deze 13400 nu sowieso RIP...

i5-13500 - 6 - 8 - 11,5MB - 24MB - 2,5 - 4,8 -1,8 - 3,5 UHD 770 - 65W - 154W € 266
i5-13400 - 6 - 4 - 9,5MB - 20MB - 2,5 - 4,6 - 1,8 - 3,3 UHD 730 - 65W - 148W € 254

wel grappig die tubo power, dat is *2,4 ....Good job Intel, tot zo ver een waardeloze 65W TDP rating.

[Reactie gewijzigd door d3x op 22 juli 2024 23:24]

[lexkalin]

turbo tdp is toch slechts 56 seconden actief by default. Daarna wordt het naar PL1 gebracht. 65W betekent dat PL1 is by default op 65w in UEFI ingesteld. Het is hoe het met Intel jarenlang werkt.

[Reactie gewijzigd door lexkalin op 22 juli 2024 23:24]

[d3x]

En aangezien heel wat moederbord vendors de PL1 overrulen in BIOS heb je dus niks aan je theoretische PL1.

DIt is an sich geen ramp tenzij je echt verwacht dat je maar beperkt wattage aan kan in je doosje waar je het insteekt. Op zich zullen die Intel niet altijd die boost nodig hebben en het is al aangetoond dat ze redelijk efficient kunnen zijn, maar toch is dit een foutieve manier van werken.... marketing

[lexkalin]

Probleem ligt natuurlijk naar mijn mening grotendeels bij mobo leveranciers die instellingen naar eigen hand zetten ipv gewoon intel spec als default te kiezen en laten gebruikers zelf verder configuratie aan te passen.

[lexkalin]

Ik zie inmiddels dat 13600K(F) is schappelijk gezakt qua de prijs tegenover launch wat hem in mijn ogen toch aantrekkelijker maakt tegenover locked i5 aangezien die allemaal AD zijn ipv RPL.

Het probleem voor mij als ITX liefhebber is echter dat bij beide partijen (zen4 en RPL) ontbreekt een goede keuze/beschikbaarheid/prijs van mobos. Op dat moment gebruik ik 11700 (op 125w PL1/PL2 ingesteld wat laat hem met volle kracht presteren) met 560-i rog (wat mij toen in 2021 hetzelfde als 5800x op zichzelf kostte) en 3600@CL16 en ben voorlopig niet geneigd om te upgraden.

[andru123]

Op dit moment 285€ tegen 365€ (+ cooler), dus min.100€ verschil voor hetzelfde aantal cores. Ja, je krijgt Rocket Lake (die eigenlijk iets verbeterde Adler Lake is), 2x grotere cache, en mogelijkheid voor overclock. Iets hogere energie rekening.
In mijn ogen niet waard extra 120€ (realistisch).

[lexkalin]

Op pricewatch 13600kf staat nu voor 325 geprijsd tegen 285 van 13500. Maar als 13500 gaat straks ook qua prijs zakken - dan wordt hij natuurlijk meer aantrekkelijk.

[Reactie gewijzigd door lexkalin op 22 juli 2024 23:24]

[Scriptkid]

Weet iemand hoe dit eigenlijk werkt / performed voor hypervisors,

Ik neem aan dat de hypervisor nog niet helemaal snapt dat er trage en snelle cores zijn of hoe zit dat met de scheduling, als er geen snelle core vrij is wacht hij dan of geeft hij een trage core, en hoe lekker is de performance dan in de VM soms snel soms langzaam,

[d3x]

dat is gewoon vragen om miserie. Het zou wel kunnen dat windows 11 en vmware workstation hier al mee overweg kunnen, maar kort door de bocht zou ik zeggen, koop je gewoon een 12-16core AMD AM4-AM5 variant als je wat VM wil draaien en je gaat veelal een pak beter af zijn... soit hier zal wederom menig intel fanboy opspringen, daar ben ik zeker van...

feit is dat op datacenter hypervisor server gebruik AMD het kwa marktwinst ook een pak beter doet dan intel en al zeker nu met de launch die gaat komen op 10/01 .. vs AMD genoa.. dus je hoeft het niet ver te zoeken.

[Reactie gewijzigd door d3x op 22 juli 2024 23:24]

[Scriptkid]

maar ik vraag dit gewoon als power user die ook VM`s op zijn laptop draait,

Ik kan er dadelijk met de machine refresh niet meer om heen om een van deze processors te krijgen en mijn test vm omgeving op basis van hyperV op windows 11 met meerdere machines wil ik gewoon fatsoenlijk kunnen draaien zonder allerlij rare haperingen omdat hij soms op de E core gaat schedulen. Of omdat alle VM op de P core draait mijn windows alleen nog maar E cores krijgt of zo.

[ADT_Phantom]

Ik had gehoopt op een i3 met 2 P cores en 2 tot 4 E cores, dat zo mooi zijn voor een zuinige(re) (server) pc

[Kazu]

Dit had ik eigenlijk ook wel verwacht, en ben wel teleurgesteld dat ze dit niet hebben gedaan...

[marijnmedia]

Hebben we al een idee wanneer deze in de winkels liggen?

[andru123]

Zeker. Nu, op voorraad, als iets boven MSRP wil betalen.

[JZ1803]

De 13500 lijkt wel een hidden gem in die lijst, 12 euro meer dan de 13400 en daar krijg je meer e cores (en dus meer cache) voor terug. Hopen dan die een beetje beschikaar zijn, de i5 **500 zijn toch altijd een beetje obscure sku's.

[andru123]

Officiële dollar prijzen kolom zou leuk zijn, koersen variëren dagelijks, MSRP niet.

[Leon8]

@Tomas Hochstenbach ,
Dankje voor de observatie dat de scheiding van de "oude" en de nieuwe cores tussen de 13600k en 13600 ligt. Fijn om te weten en, voor mij, onverwacht..
Ik had graag een zuinigere cpu met de nieuwste cores op de kop getikt. Ik hoopte op een 13600. Nog ff doorpuzzelen dus. Ik heb geen goed idee wat die 2.1Ghz bij de 13700 nu betekend, maar ik had meer gehoopt op een bases van 3Ghz ofzo. Kan je ze niet ff bellen?