Het Agentschap Telecom heeft KPN een boete opgelegd van 450.000 euro omdat de provider zijn digitale beveiliging niet op orde had. Te veel beheerders konden bij gevoelige gegevens. Daar was ook te weinig toezicht op. Inmiddels zijn de problemen opgelost.
Het Agentschap Telecom, de toezichthouder op de telecommunicatiesector, zegt dat het 'diepgaand technisch onderzoek heeft gedaan' naar de netwerken van KPN, specifiek naar de aftapvoorzieningen. Die worden gebruikt als opsporings- of inlichtingendiensten informatie over telefoongesprekken of sms'jes opvragen bij de provider.
In het rapport beschrijft het AT een aantal tekortkomingen in de systemen. KPN liet, met toezicht van het AT, een penetratietest op het netwerk uitvoeren. Daaruit bleek dat een aantal beheerders in dat specifieke systeem zichzelf rootrechten konden toekennen om bij 'lawful-interceptiondata' of LI-gegevens te komen. Het wachtwoord om dat te doen was opgeslagen in een digitale wachtwoordmanager die centraal beheerd werd en daarmee toegankelijk was voor alle beheerders. Tijdens de pentest bleek dat het mogelijk was voor een beheerder om bij de LI-gegevens te komen.
Daar komt bij dat de beheerders die toegang ook konden krijgen met niet-persoonsgebonden accounts. Het was daarom onmogelijk om goed te loggen wie welke gegevens kon inzien en wanneer dat daadwerkelijk gebeurde. De logging gebeurde via een eigen systeem, waarvan het AT zegt dat het 'niet afdoende' was. In het algemeen werd het inzien van LI-gegevens niet gelogd in dat systeem en de loginformatie kon door beheerders met rootrechten worden verwijderd omdat die op dezelfde server stond opgeslagen.
Het Agentschap concludeert daarmee dat KPN drie specifieke overtredingen beging: de mogelijkheid tot ongeautoriseerde toegang, het feit dat toegang niet individueel, maar groepsgebonden was, en dat er onvoldoende werd gelogd. Volgens het AT zijn dat drie aparte overtredingen, al wierp KPN daartegen op dat het om één individuele procesfout zou gaan. Het AT zegt dat KPN met de overtredingen in strijd handelde met het Besluit beveiliging gegevens telecommunicatie uit 2003. Daarin staat, specifiek in artikel 2, opgenomen dat 'de aanbieder zorg draagt voor het treffen van alle noodzakelijke beveiligingsmaatregelen om kennisneming door onbevoegden te voorkomen van de navolgende gegevens en informatie'.
Het AT noemt in de begeleidende blogpost en in het boetebesluit ook meerdere keren de noodzaak dat verantwoordelijke beheerders een Verklaring omtrent gedrag kunnen overleggen. Dat zou niet altijd gebeurd zijn. Dat speelde echter niet mee in het bepalen van de boete.
Niet verwijtbaar
KPN zou niet verwijtbaar hebben gehandeld, zegt het AT
Het Agentschap zegt dat KPN niet bewust verkeerd of verwijtbaar handelde. Het bedrijf had 'geen weet van het feit dat ongeautoriseerde toegang door middel van groepsaccounts mogelijk was en dat handelingen met betrekking tot LI-gegevens door beheerders ook niet persoonsgebonden werden vastgelegd'. Maar, zegt de toezichthouder ook: "Gezien de aard en omvang van de onderneming die zij drijft, ben ik van oordeel dat KPN op de hoogte dient te zijn van de geldende wet- en regelgeving en dat zij zorg hoort te dragen voor de naleving ervan." Die grootte bepaalt ook de hoogte van de boete: "KPN wordt gezien haar omvang en financiële positie in staat geacht een boete van 450.000 euro te kunnen dragen."
KPN zou tijdens het onderzoek constructief hebben meegewerkt met de toezichthouder. Inmiddels zijn de problemen bij het bedrijf opgelost, zegt het AT.
Het onderzoek begon nadat de Volkskrant in april vorig jaar een artikel publiceerde over de toegang tot het netwerk van KPN. De krant legde de hand op een rapport van Capgemini waaruit bleek dat Huawei jarenlang 'vrije toegang tot het mobiele netwerk van KPN had'. Het AT begon dat onderzoek kort daarna. In het eindrapport staat overigens geen bevestiging of ontkenning van die conclusie, maar veel informatie in het rapport is als vertrouwelijk aangemerkt en daarom niet te lezen.