'Apple is begonnen met ontwerp van M3-soc op TSMC's 3nm-procedé'

Apple zou zijn begonnen met het ontwerpen van de M3-soc, de opvolger van de eigen M2. Die zou later in 2023 worden geproduceerd op TSMC's 3nm-procedé en mogelijk dat jaar of begin 2024 al uitkomen.

Apple zou van start zijn gegaan met het basisontwerp van de M3-soc voor productie op TSMC's N3E-productienode, volgens de Commercial Times in dat land. De M3 krijgt de codenaam Palma mee en wordt volgens de krant geproduceerd op TSMC's N3E, de tweede generatie van het 3nm-procedé van het bedrijf. Het was al bekend dat de productie daarmee in de tweede helft van 2023 van start zou moeten gaan. De M3-productie zou in die periode beginnen, of anders in de eerste helft van 2024, schrijft de krant. De eerste op 3nm geproduceerde chip zou echter de M2 Pro zijn, die mogelijk op toekomstige MacBook Pro's en de Mac Mini wordt gebruikt. Dat schreef analist Mark Gurman in juni al. Die zouden echter op TSMC's N3-prodedé gemaakt worden; N3E is de verbeterde versie van de N3-node.

Volgens de Commercial Times wordt het 3nm-productieproces ook toegepast op de A17 Bionic-chips die Apple wil laten maken voor de iPhone 15 Pro en iPhone 15 Pro Max. De M1- en M2-chips die Apple door TSMC liet maken werden nog gebouwd op een 5nm-procedé. Het 3nm-proces zou vijftien procent betere prestaties hebben en tot dertig procent zuiniger zijn, maar N3E zou die prestaties nog meer verbeteren.

Reacties (59)

[florizla]

Meestal zijn nieuwe processen niet én sneller én zuiniger. Of toch niet zoveel als aangegeven.

-> Het 3nm-proces zou vijftien procent betere prestaties hebben (bij gelijk vermogen) OF tot dertig procent zuiniger zijn (bij gelijke prestaties).

[Reactie gewijzigd door florizla op 25 juli 2024 19:50]

[damaus]

Je hebt geen ongelijk, maar je mist een klein beetje nuance:
een chip werkt niet continu op piekprestaties, meestal is hij lekker idle (of bijna), waardoor je dus meestal die dertig procent zuiniger bij gelijke prestaties zal zijn. Wanneer je dan een zware load erop mikt, dan ben je dus die vijftien procent sneller bij gelijk vermogen. (even met jouw getallen werkende). Dus hoewel een chip niet beide tegelijk is, kan hij alsnog wel beide zijn.

[killerbie]

Is toch prima? Op energiebesparing heb je wat meer batterijduur, in performace modus wat meer power?

[sfc1971]

Ja en? Je kan dus kiezen voor 10 procent beter EN een beetje zuiniger als je het wilt.

[Armada651]

Meestal zijn nieuwe processen niet én sneller én zuiniger.

Dat zijn ze wel, niet alleen wordt er op een kleinere procedé minder warmte geproduceerd ook zijn de afstanden kleiner, hierdoor is de chip zuiniger én sneller.

[Reactie gewijzigd door Armada651 op 25 juli 2024 19:50]

[well0549]

Precies

[carlo]

Goede verbetering, maar om dit in het artikel aangepast te krijgen moet je het rapporteren in het topic dat hiervoor bedoelt is. Zie ook de 'feedback' link rechtsboven op deze pagina.

[MiesvanderLippe]

Wat is eigenlijk de toepassing van een M2 Mac Mini nog tussen een Macbook, een iMac en een Studio nog? Het is niet bijzonder snel, niet bijzonder goedkoop en niet draagbaar.

[Aiii]

Met 800 Euro ~730 Euro (pricewatch: Apple Mac Mini 2020 M1, 8GB ram, 256GB ssd) is het wel degelijk goedkoop, verreweg de goedkoopste Mac die te koop is.

Het is snel, want zelfs de M1 is ook nu gewoon een top-end chip qua performance, en het hele doel is juist dat het niet draagbaar is. Het is geen laptop, dus het daarmee vergelijken lijkt mij zinloos.

Wat de Mac Mini wel is: klein (en het volgende redesign kan nog minstens 50% kleiner dan nu), super energiezuinig (idle <7W, max load 39W), goede prestaties, prima als thuis-server, prima desktop voor 95% van de zakelijke toepassingen die je op een Mac zou doen (en dat is inclusief software als Photoshop en Xcode, bijvoorbeeld), en uitstekend voor de thuis Mac-gebruiker.

Het is inderdaad geen laptop, maar ik zit er niet op te wachten om een laptop te kopen in plaats van een Mac Mini.

[Reactie gewijzigd door Aiii op 25 juli 2024 19:50]

[PageFault]

De goedkoopste mac wil nog niet zeggen goedkoop

Het vergelijk met een laptop is inderdaad een beetje scheef. Zou hem eerder vergelijken met de NUCs.

[bilkin2005]

Een NUC is ook geen laptop.

[PageFault]

Daarom is dat een beter vergelijk dan met een laptop

[NoobishPro]

Dit is precies de reden dat ik ook een mac mini heb gekocht ipv te blijven aankloten met een VM, maar "Xcode" is nou niet bepaald een verkooppunt

Ding heeft een wat, 2 sterren rating op Apple's eigen store?

De verplichting om ermee te werken voor IOS apps is nou niet bepaald een fijne zet geweest.

[fapkonijntje]

want zelfs de M1 is ook nu gewoon een top-end chip qua performance,

Voor een laptopchip ja. Voor een desktop niet echt.

Het is geen laptop, dus het daarmee vergelijken lijkt mij zinloos.

Iets met pot verwijt de ketel. Zo'n vergelijk is alleen leuk als het je uitkomt he, zoals qua performance.

[PatrickH89]

Het is zeker wel een stukje goedkoper en je kunt er twee externe (en dus twee gelijke in plaats van Macbook scherm + extern scherm) op aansluiten.

[Keypunchie]

Zoveel meer poorten dan een Macbook, dat het niet echt daarmee concurreert.

Het is absoluut een niche. Prima als meer een 'servertje' waar je bvb. video-conversie op kan draaien, of andere 'zwaardere' processen, waar je niet per se een Studio (2 a 3x zo duur) voor wil kopen.

Een iMac is weer zo lastig ergens weg te stoppen.

[Wolfos]

Ze zijn wel handig als build server voor iOS apps. Verder is het ook gewoon een goedkope instapper vergeleken met andere Macs.
Vanwege de vormfactor en het feit dat er twee schermen op kunnen is het ook meteen een leuk kantoor PC'tje, die ook zeker niet duur is in vergelijking met een HP ProDesk bijvoorbeeld.

[Reactie gewijzigd door Wolfos op 25 juli 2024 19:50]

[Anoniem: 368883]

Afhankelijk van je use-case zijn er mogelijk goedkopere alternatieven voor een Mac Mini, als je gewoon een build-server nodig hebt.

OP AWS bijvoorbeeld kan je tegenwoordig ook gewoon een Mac opspinnen, en valt makkelijk te automatiseren: instance opspinnen via commandline, build draaien, instance terug weggooien.

Afhankelijk van de duurtijd van je build, kan dit een goedkopere oplossing zijn

[Groningerkoek]

Ook verleidelijk voor overstappers want je kunt je scherm, keyboard e.d. meenemen i.p.v. dat je een geheel nieuwe set-up of veel duurdere iMac zou kopen.

[BikkelZ]

Ik verwacht heel weinig van de nieuwere generaties M-SoC's. Ze zijn al heel erg groot en heel erg zuinig dus er valt niet zo gek veel meer aan te verbeteren behalve meer van alles. Waarschijnlijk wordt het meest interessante hoe ze zo veel mogelijk SoC's gaan combineren in één machine om echt killer Mac towers te maken, maar die gaan naar mijn mening alleen in sommige taken heel goed zijn en in sommige andere taken (zoals JavaScript, vaak nog single threaded) helemaal niet zo uitblinken.

Wat misschien zou werken is dat ze multi-SoC type ontwerpen gaan maken waarbij sommige CPU dies echt helemaal voor de single threaded CPU performance gaan gecombineerd met een aantal normale M SoC's waarbij de huidige vorm van CPU en GPU core combinatie gebruikt wordt.

[fapkonijntje]

Ik denk dat je daar weleens gelijk mee kunt gaan krijgen. Als we kijken naar de M2 VS M1 dan is de performancewinst evenredig aan de groei van de chip.

Ik ben zelf bang dat Apple op architectuurniveau limieten bereikt heeft en dus nu ook voor meer performance meer chip moet leveren. Dat kan niet eeuwig doorgaan.

[Groningerkoek]

De komende overstap naar 3nm zorgt er juist voor dat er veel meer te halen is uit een chip van dezelfde afmetingen.

[fapkonijntje]

Dat is maar de helft van het verhaal hè, en past alleen als je echt aantal transistors negeert en ook even negeert dat er een grens aan groei is. Het is niet dat je per vergroting van 25% van het aantal transistors altijd 25% meer performance krijgt, nu tussen de M1 en M2 wel, maar de M1 VS M1 max laat al zien dat het dan niet meer evenredig schaalt.

Chips groeien in performance door hogere clocks, hogere ipc en kleinere chips met minder warmte en efficiënter gebruik. Apple zit qua clocks en ipc al redelijk tegen z'n maximum aan lijkt het nu. De M3 moet laten zien of dat echt zo is, of dat ze nog kunnen groeien.

[Groningerkoek]

Natuurlijk kan het niet eeuwig doorgaan, maar we zitten nog lang niet aan het einde. Met 3nm kun je een kleinere chip maken die 30% zuiniger is of 15% sneller, zou je dan een chip maken van dezelfde afmetingen kun je er ook nog veel meer transistoren op kwijt vermeerderd het totale maximale verbruik maar verhoogt de prestatie nog veel meer. En het lijkt mij een logische aanname dat ASML over een paar jaar een volgende generaties machines kan/zal uitrollen want ook die zitten nog niet aan de grens.

[fapkonijntje]

Met 3nm kun je een kleinere chip maken die 30% zuiniger is of 15% sneller,

En de concurrentie dus ook. Die krijgt dezelfde winst voor z'n kiezen. Je komt er niet alleen met procesverkleiningen. Maar Apple heeft met de A15 en M1 niets anders nog laten zien qua development. Die hebben alleen de procesverkleining en het verdubbelen van het aantal transistors door meer van hetzelfde te leveren. Dat werkt tijdelijk.

Intel heeft jaren op 14nm+++++ gezeten en toch snellere chips bij gelijk verbruik weten te maken. AMD ook, die heeft binnen hetzelfde aantal nm ook performancesprongen laten zien. Apple heeft dat niet. Die heeft wel snellere chips, maar dat was altijd meer van dezelfde hardware. De M3 is dan ook het moment waarop we gaan leren of Apple technisch in staat is om te innoveren, of dat het een eenmalig succesje is geweest. De M2 is tot dusver namelijk geen enkele vooruitgang.

[Reactie gewijzigd door fapkonijntje op 25 juli 2024 19:50]

[Groningerkoek]

Als je denkt dat de M2 geen enkele vooruitgang is ten opzichte van de M1 dan ben je of aan het trollen of je hebt geen idee waar je het over hebt.

In beide gevallen is het einde discussie,

[fapkonijntje]

Wat is die vooruitgang van de M2 dan? Want ze hebben 25% meer CPU cores en wat GPU cores toegevoegd en nu is 'ie in benchmarks ook 25% sneller, toevallig.

Maar er is geen architecturele wijziging geweest die meer snelheid heeft opgeleverd. Dus de performance voor de eindgebruiker is wel anders, maar technisch is het dezelfde techniek met een nieuw labeltje.

Ik vind je argumenten nu wel erg sterk trouwens

[Reactie gewijzigd door fapkonijntje op 25 juli 2024 19:50]

[lordawesome]

Apple is niet de enige: "Rapporten geven ook aan dat naast Intel en Apple, MediaTek, NVIDIA, Broadcom, AMD en het Taiwanese Qualcomm bestellingen hebben geplaatst voor 3nm-producten. "

Bron: https://koninkrijksrelati...anderen-zegt-het-rapport/

[NoobishPro]

Tsjah, dat is ook wel vanzelfsprekend als het via TSMC gaat, toch? Voorziet ze allemaal. Gebruikt intel sinds kort niet ook TSMC?

[Palindrome]

Gebruikt intel sinds kort niet ook TSMC?

Ja en als hun eigen fab achterloopt zullen ze ook wel moeten.

[Lazerus]

Dat klopt natuurlijk niet; afhankelijk van de configuratie en uitgaande van jouw voorbeeld zou de M3 10 procent sneller kunnen zijn en zuiniger dan de M2.

[michielonline]

Als de M2 lijn hetzelfde pad aflegt als de M1 krijgen we eerst nog de aan elkaar gesandwichte M2 Ultra, dat is weinig ontwikkeling. M3 zal al klaar moeten zijn qua ontwerp willen ze volgend jaar devices uitbrengen met deze chips. Aangezien ontwikkeling van dit soort processoren nogal tijdrovend is zou ik verwachten dat Apple al met een M4 of M5 bezig is.

[machiel]

Waarom is dat weinig ontwikkeling?

[gavinz]

Gaat Apple nu elk jaar een nieuwe M chip uitbrengen? heb het idee dat ze de een na de andere M chip en variant hierop uitbrengen. Ik zit er aan te denken om een nieuwe Macbook te halen maar kijk nu al alleen naar de m2 want voor mij gevoel is de m1 alweer oud. maar nu ik dit lees ga ik weer denken wachten op te m3?

[Anoniem: 368883]

Ik heb deze week nog een M1 Pro besteld

Ik zag geen voordeel in de M2 voor mijn use-case, en het ingebouwde SD-slot en HDMI poort scheelt mij weer wat geknoei met dongles.

[Sp3ci3s8472]

Als leek zou ik de verwarring kunnen maken dat ze met het basisontwerp het ontwerp van de chip bedoelen. Met basisontwerp wordt hoogstwaarschijnlijk alleen bedoelt dat ze het ontwerp klaarmaken voor de N3E node van TSMC.
Het daadwerkelijke ontwerp van de M3 is waarschijnlijk al heel lang klaar.

Zie anders de volgende interview op Anandtech van AMD's Mike Clark door Ian Cutress:

IC: You mentioned in a publicity video in April 2018 for AMD that you were working on Zen 5. We’re three years on - does that mean you’re working on Zen 8 now?

MC: You’ve done the math pretty well, I’ll say that! I got a little flak saying that (in 2018) by the way, but I think you know how hard this business is. Like I was saying earlier, you have to be dynamic and willing to have a process that you can change as the market changes around you. If you build exactly what you set out to do on day 1, you'll put out something that nobody wants.

AnandTech Interviews Mike Clark, AMD’s Chief Architect of Zen

Als dit niet zo was dan ben ik toch eerder geneigd Ian Cutress en Mike Clark te geloven dan een "Commercial Times".

[Reactie gewijzigd door Sp3ci3s8472 op 25 juli 2024 19:50]

[obimk1]

3nm is in chip productie nog redelijk uniek. En dit is de 3e "versie" van Chip die de Chip wereld toch enigzins op z'n kop heeft gezet (prestatie/vermogen)

[fapkonijntje]

3nm is uniek maar niet voor Apple. Alle andere fabrikanten gaan tegelijk ook over. Zo waren de 5nm chips van Apple ook tegelijk met HiSilicon Kirin chips.

[obimk1]

Apple, zal de eerste "3nm klant" van TSMC zijn.

https://www.gizmochina.co...stomer-not-for-iphone-14/

[fapkonijntje]

Ze hebben als eerst de order en ontwerpen ingeleverd, maar productie en levering is wat anders.

[obimk1]

Apple heeft ook een "andere" rol bij TSMC.

TSMC heeft de Apple "cyclus" overgenomen.

https://www.youtube.com/watch?v=SP7PMmetpyw

En zonder Philips kan er geen TSMC bestaan.

[Reactie gewijzigd door obimk1 op 25 juli 2024 19:50]

[fapkonijntje]

Je link is wel een fors opgepompt marketingpraatje hoor en negeert nog grotere zoals Huawei, die voorheen toch echt fors groter waren qua productie op cutting edge nm dan Apple bij TSMC.

Je moet niet alles voor zoete koek slikken.

[obimk1]

Asianometry staat niet bekend als een "marketing kanaal"

https://www.youtube.com/watch?v=4UG87ZLB4AY&t=242s

"Geloven in Marketing babbel" is dat het enige argument wat je kunt verzinnen?

En feit is dat Apple een miljarden contract heeft met TSMC, geen "marketing babbel"

https://appleinsider.com/...pple-in-2022-up-4-billion

[Reactie gewijzigd door obimk1 op 25 juli 2024 19:50]

[well0549]

Kirin was eerder

[carlo]

De kop van dit artikel geeft inderdaad weinig nieuwswaarde. Elk productiebedrijf is (als het goed is) al bezig met ontwerpen van de volgende generatie van wat nu te koop is.

Wat wel nieuwswaardig is, is dat TSMC de Apple M3 gaat produceren op het N3E proces. N3E gaat t.o.v. N5 een 34% zuiniger zijn, of 18% sneller (bij gelijk vermogen) dan N5. bron
N3E is beschikbaar voor volumeproductie vanaf Q3 2023, dus eerder zal die Apple chip niet komen.

[assk]

Dat Intel (en deels AMD) staat erbij en kijkt ernaar.

[deukhoofd]

Intel en AMD hebben ook bestellingen voor 3nm chips geplaatst bij TSMC.

[obimk1]

https://www.gizmochina.co...stomer-not-for-iphone-14/

[Reactie gewijzigd door obimk1 op 25 juli 2024 19:50]

[graey]

Want die zijn niet met hun volgende ontwerpen bezig? Daar klopt natuurlijk ook precies niks van

[assk]

Intel mag met zijn volgende ontwerpen bezig zijn, maar apple als klant zijn ze kwijt.

[graey]

Ok, maar dat is ook geen nieuws.

[KoffieAnanas]

Dat jij het leest en erop reageert.

[Oon]

Dat doen autoblogs toch ook wanneer er een nieuwe auto wordt aangekondigd?

Tweakers heeft de focus op tech dus die doen precies hetzelfde, maar dan met tech. Apple heeft ergens laten merken dat ze hier mee bezig zijn, dus Tweakers deelt dat met ons.

[x86dev]

Daar zou je wel een mooi gerucht artikel over kunnen schrijven. Doen ze graag.