ESA stelt eerste lancering van Ariane 6-raket uit tot 'ergens in 2023'

Het Europese ruimtevaartagentschap ESA verwacht niet in 2022 al de Ariane 6-raket te lanceren. ESA denkt dit nu pas ergens in het volgende jaar te kunnen doen. De Ariane 6-raket moet de Ariane 5- en de Russische Sojoez-raketten opvolgen.

ESA's directeur-generaal Josef Aschbacher zegt tegen de BBC dat de Ariane 6-raket volgend jaar voor het eerst wordt gelanceerd. In het gesprek geeft hij niet aan waarom de lancering dan pas plaats zal vinden. Hij geeft ook geen details over wanneer in 2023 hij verwacht dat de raket gelanceerd zal worden.

Het is niet voor het eerst dat de Ariane 6 wordt uitgesteld. In 2020 zei ESA dat de raket voor het eerst in 2022 gelanceerd zou worden. Op ESA's site wordt nog gesproken over het tweede kwartaal van 2022. ESA zei in 2020 de lancering te moeten uitstellen, vanwege de verschillende lockdowns. Ook waren er technische problemen, onder meer met de cryogene arm die de raket aan het lanceerplatform verbindt.

De Ariane 6-raket is sinds de invasie van Rusland in Oekraïne extra belangrijk geworden voor ESA. Sinds die invasie kan de Sojoez-raket niet meer worden gebruikt voor Europese doeleinden, terwijl daar wel op was gerekend. De haalbaarheid van bepaalde missies, zoals de Europese rovermissie naar Mars, hangt af van hoe snel ESA de Ariane 6 gelanceerd kan krijgen.

ESA werkt aan twee specificaties voor de Ariane 6-raket. De Ariane 62 krijgt twee boosters en kan 4,5 tot 5 ton in geostationary transfer orbit brengen. Deze baan wordt voornamelijk voor satellieten gebruikt. De Ariane 64 krijgt vier boosters en kan 11,5 ton in de gto-baan brengen. ESA wil de 62-raket inzetten als vervanger voor de Sojoez-raket; de 64-versie geldt als opvolger van de Ariane 5.

Reacties (36)

Ik moet er toch even over nadenken... wanneer je iets naar de ruimte wil sturen dan wordt er veel moeite in gestopt om alles zo licht mogelijk te maken.

En dan dan nóg hebben we het over een vracht van 11,5 ton !!!

Dat is vergelijkbaar met zo'n 9 kuub zand (in een volle kiepwagen past zo'n 25 kuub zand)
Allemaal gewicht waar over nagedacht is, waar hoge kosten en veel tijd is besteed.

Het doet mij realiseren hoe complex een satelliet wel niet is.

Die 11,5 ton is tot GTO (geostationary transfer orbit). Meestal wil je daarna nog verder, bijvoorbeeld naar een geostationaire baan. Daar heb je nog brandstof en een motor voor nodig. Die 11,5 ton is dus niet alleen de satelliet.

De lanceerder biedt GTO, de afnemer doet de rest, is de basisregel. Een satelliet van max. 11,5 ton wordt afgezet op GTO (dus lage punt nabij 200 km. hoogte en hoge punt nabij geostationaire hoogte a 36 Mm.) en mag vervolgens zelf bij het bereiken van het hoogste punt in zijn baan zijn baan circulair maken naar volwaardig geostationair met zelf meegebrachte stuwstof plus motor. De sat zal luttele km/s aan delta-v meedragen om dat trucje te doen, en vervolgens enkele jaren / decennia zijn baan met regelmaat corrigeren ('stationkeeping') aan 50 m/s per jaar ongeveer van de resterende stuwstof. Het laatste beetje stuwstof (enkele m/s) na de levensduur dient om de sat in een graveyard orbit te plaatsen, nog net iets hoger. De 11,5 ton is dus wel degelijk het totaalgewicht van de sat van de afnemer, indien deze een geostationaire sat wenst te lanceren (en dat is flink veel in vergelijking met Ariane 5 of Soyuz).

[Reactie gewijzigd door Yorick1234 op 13 juni 2022 17:36]

Satellieten gebruiken eigenlijk altijd hun eigen motor (die ze sowieso nodig hebben om te manoeuvreren bv) om van een GTO naar GEO baan te gaan. De massa van een satelliet bestaat op het moment van lanceren inderdaad voor een belangrijk deel uit de brandstof die hiervoor nodig is, maar er is dus niet nog een extra rakettrap ofzo die dit doet.

Vergeet niet dat veel lanceringen meer dan één payload hebben, en soms zelfs wel 3. Dan gaat het al snel hard natuurlijk met je gewicht.

Denk aan de lancering van de James Webb telescope, die in december 2021 door een Ariane 5 gelanceerd werd. Die weegt in zijn eentje al 6.5 ton....

Als je in dit lijstje of dit lijstje kijkt met (relatief) recente lanceringen van de Ariane 5, zie je bijvoorbeeld heel veel lanceringen waarbij er twee of 3 payloads zijn gelanceerd tegelijkertijd, en dat die vaak op 9+ of 10+ ton totale payload zitten.

[Reactie gewijzigd door wildhagen op 13 juni 2022 16:38]

Kleine aanvulling;
De JWST moest ook wel ietsje verder dan een GTO gebracht worden, namelijk op Lagrange point 2 wat op 1.5 miljoen km van onze aarde is.

Licht is natuurlijk relatief, zeker als je de grootte niet meeneemt en om die 11,5 ton in perspectief te plaatsen, de hele raket weegt ongeveer 900 ton. (Nog meer perpectief de Hubble weegt 12+ ton, de JWST 6,5 ton en een starlink satelliet 250 kilo)

Dat is vergelijkbaar met zo'n 9 kuub zand

of met 300 kuub piepschuim (zo groot is de inhoud van de fairing ongeveer)

de fairing

Als ik dat google zie ik alleen plaatjes van een motor?

Hier zie kan je het zien en staan de afmetingen erbij 5,4m diameter en 14 of 20 meter hoog

Top, ty.

Zoals bij zoveel zaken zitten er twee mechanismen die samen voor een optimum zorgen:
- Inderdaad is het zo dat als iets lichter is, je minder brandstof nodig hebt om de ruimte in te schieten.
- Aan de andere kant is het zo dat als je meer in een keer de ruimte in kan schieten dat ook goedkoper is.

In andere woorden: je moet de raket zo ontwikkelen dat de prijs per kilogram vracht zo laag mogelijk is.
Om jouw kiepwagen als voorbeeld te nemen. Een kiepwagen laten rijden kost geld. Of hij helemaal leeg is, of helemaal vol. Stel even dat die kiepwagen een wegwerpproduct is, zoals een raket dat ook (nog) is. De proeven van SpaceX even buiten beschouwing laten. Dan is het dus zaak om een kiepwagen te bouwen met een eigen massa, laadcapaciteit en het bijbehorende gewicht van de brandstof, zodat je op de goedkoopste manier het zand op de plaats van bestemming brengt. Een lege kiepwagen kost x brandstof en kilo zand vervoeren zal weinig extra kosten. Echter om twee kiepwagens te laten rijden met elk een kilo zand zal veel duurder zijn dan een kiepwagen met twee kilo's zand te laten rijden. En zo kom je bij de Ariane 6 op die 11,5 ton.

Let op dat ook in ons kikkelandje hier hard aan gewerkt wordt, bijv. door de ESA ESTEC in Noordwijk.

[Reactie gewijzigd door Vulcanic op 13 juni 2022 16:44]

Je bedoelt Airbus Defence and Space Netherlands in Leiden. Daar is flink meegedacht over Ariane 6 en wordt het engine frame gemaakt. Daarnaast nog wel een hoop andere ruimte vaart artikelen. Ze zijn ook erg goed met zonnepanelen

[Reactie gewijzigd door martl20 op 13 juni 2022 17:14]

Ah die tel je mee, maar dat is niet specifiek bij ons op ESTEC. Voor de rest doen we hier inderdaad wel veel van de technologische ontwikkeling

Leuk weetje, er hangt een van de zonnepanelen van de Hubble telescoop hier in de gang. 1-tje die vervangen werd met een shuttle missie. Je kan er veel micro-meteoriet inslagen op zien met het blote oog.

Heb je daar een foto van? Ben wel benieuwd

Ja hoor; https://photos.app.goo.gl/g9ieGHkVXPdpxqhn6

Ik heb de nieuwe spuitcabine daar nog klaar gemaakt voor gebruik. Tot die dag nooit geweten dat er ook in Nederland aan raketten wordt gewerkt, machtig om te zien hoor.

Er worden nog wel meer raketonderdelen in Nederland geproduceerd. Het Ariane 5 motorframe is door Airbus DS NL in Leiden ontwikkeld en wordt bij Fokker in Hoogeveen geproduceerd. Bij Airbus in Leiden wordt ook een interstage van de Vega raket gebouwd.

Klopt. In Leiden wordt inderdaad het motor frame ontwikkeld en geproduceerd.
Dat is een van de meest kritische onderdelen van de raket voor wat betreft weerstaan van lanceerkrachten. Dat onderdeel moet alle kracht van de raketmotoren overbrengen naar de rest van de raket. Op deze Belgische site staat een mooi overzicht van de eigenschappen van de Ariane 6. Daarop valt te lezen:
"Alles samen zal de Ariane 6 van 62 tot 70 meter lang zijn en zal de zwaarste variant, de A64, bij de lancering een totaal gewicht hebben van ongeveer 860 ton. . Bij het opstijgen zal de Ariane 64, de zwaarste variant, een stuwkracht ontwikkelen die gelijk is aan de stuwkracht van meer dan 10 opstijgende Airbus A380 passagiersvliegtuigen."
Je moet je dat motor frame eens voorstellen als een leeg open lichtmetalen vat en je duwt aan een kant met 40 A380 motoren er met volle kracht tegenaan om aan de andere kant 860 ton te verplaatsen. Onder die omstandigheden moet een zo licht mogelijke constructie nog helemaal heel blijven. Als dat niet lukt dan, krijg je het effect van een geplet frisdrankblikje.

Zie de NOS-site voor meer achtergrond informatie.

Met de Ariane raket hebben we op ESTEC niet zo veel te maken.

https://en.wikipedia.org/...opment:_2010%E2%80%932015

Ik moet zeggen dat zo op het eerste gezicht dit uitstel me eigenlijk enorm meevalt. Als je ondanks de pandemie, verstoorde supply chains, de Russische inval in Oekraïne én uiteraard de enorme complexiteit van ruimtetechnologie toch hooguit achttien maanden (er van uitgaande dat hij inderdaad ergens in 2023 klaar is) vertraging oploopt dan valt me dat nog mee.

Waarschijnlijk helpt het enorm dat vrijwel alle leveranciers van de technologie sowieso al in Europa zaten dus ArianeSpace misschien iets minder gevoelig is voor internationale verstoringen dan andere sectoren dat bleken te zijn.

Als je dat vergelijkt met de vertraging van SLS...
Al is SLS wel weer een andere schaal natuurlijk.

Een andere schaal, maar de basis is toch echt spul dat er al lang was. Daarom is het zo moeilijk te begrijpen dat ie steeds wordt uitgesteld. Ik weet wel dat het niet zo simpel is als een oude Shuttle tank en booster pakken, stukkie eraan lassen en klaar, maar toch...je hoeft een heleboel niet meer te ontwikkelen. Achteraf hadden ze dat beter wél kunnen doen, dan hadden ze niet met de problemen van 30+ jaar ouwe rommel te maken gehad.

Die leveranciers zullen toch echt onderdelen uit het buitenland halen. Er zijn tekorten aan alles zo'n beetje.

Wat misschien helpt is dat een raket geen massaproductie is. Je bouwt er geen miljoen van, maar in deze fase maar één.

Hoe zit het met de herbruikbaarheid van Ariane 6? Het lijkt mij bij de ontwikkeling van nieuwe raketten toch geen onbelangrijk onderdeel. Ik weet dat momenteel alleen space X met hun falcon 9 een gedeeltelijk herbruikbare raket heeft, maar er zijn wel andere raketten in ontwikkeling die in ieder geval gedeeltelijk herbruikbaar moeten worden. Bijvoorbeeld New Glenn van Blue Origin, als deze raket ooit operationeel wordt, kan de eerste trap, net als de falcon 9 weer landen. De vulcan Centaur van ULA krijgt een herbruikbaar motor deel die via parachute na een lancering weer terug naar de aarde komt en Rocet Lab is bezig zijn 'kleine' electron rocket uit de lucht te vangen met een helikopter, tevens zijn zij bezig met de ontwikkeling van een volledig herbruikbare Neutron rocket. En niet te vergeten de Starschip van Space X waarvan zoweel de eerste trap als de tweede trap volledig herbruikbaar moeten worden.

Het lijk mij dat de Ariane 6 om te kunnen concurreren met toekomstige raketten op zijn minst gedeeltelijk herbruikbaar moet worden. Echter ik kan hier niks over terug vinden dus ik vermoed dat deze raket traditioneel wordt ontworpen en waarschijnlijk alleen ingezet gaat worden voor te dure Europese lanceringen.

ESA is ook serieus bezig met herbruikbare raketten.
https://en.wikipedia.org/wiki/Themis_programme
https://en.wikipedia.org/wiki/Ariane_Next

Ook waren er technische problemen, onder meer met de cryogene arm die de raket aan het lanceerplatform verbindt.

Net vandaag een video over dat de systemen de test doorstaan hebben (staat wel verborgen);
Ariane 6 cryogenic disconnection systems pass key tests

Dat herbruikbaarheid truukje is niet zomaar op alle raketten toepasbaar natuurlijk. Het gaat altijd ten koste van iets, en als je grote vrachten in een hoge baan wil brengen, is een wegwerpraket vaak toch weer de beste optie. Bovendien zijn vluchten naar LEO het meest voorkomend. Dat is ook de reden dat SpaceX daarmee aan de slag is gegaan. Dat is het meest lucratieve deel van de launch business, dus heb je sneller je investering terugverdiend.
Misschien dat ze op denk duur iets kunnen bedenken waardoor bv die strap on boosters terugvliegen oid, maar het is allemaal niet zo simpel natuurlijk.

Maarja, voor grote vrachten heeft SpaceX nu dus hun Starship ontwikkelt, en dat is een private organisatie. ESA wordt betaalt met belastinggeld en zou dus JUIST nog meer op herbruikbaarheid etc moeten richten.

Helaas is het door de manier van financieren voor NASA heel moeilijk om dat soort doelen te stellen. Ze hebben juist dat commerciële partnerprogramma gestart om ervoor te zorgen dat er nog wat aan innovatie plaatsvindt. SLS is eigenlijk een werkgelegenheidsproject waarbij allerlei senatoren ervoor hebben gezorgd dat er werk naar hun staat komt. Helaas worden daardoor kostbare miljarden door de plee gespoeld. Ze zouden die gasten moeten opsluiten.

En ook met Starship moeten we eerst nog maar eens zien of alles werkend te krijgen is. Er zijn nog genoeg vragen. En volgens mij heeft Musk 'm in eerste instantie voor Mars ontwikkeld. Dat ie ook voor andere zaken inzetbaar zou zijn is meegenomen, maar dat zal ook nog wel van eea afhangen. Kortom: het is nog lang niet zover dat we iets van een payload aan Starship mee kunnen geven. Dat gaat nog wel een jaartje of wat duren. Zoals gezegd zijn er nog genoeg vragen en problemen op te lossen. Zal best wel lukken (hoop ik in ieder geval), maar wanneer?

Herbruikbaarheid is niet per definitie kostenefficiënt en ook niet per definitie beter voor het milieu. Kijk naar de Space Shuttle. Die was herbruikbaar, maar juist daardoor peperduur. Er was gewoon ontzettend veel onderhoud nodig aan een shuttle voordat hij weer de ruimte in kon. En doordat hij herbruikbaar moest zijn, was hij ook nog technologisch veel complexer dan een capsule voor eenmalig gebruik,

ESA Directie: 'We moeten het project helaas schrappen, dat heeft SuperDre op Tweakers gezegd. Jammer van die paar miljard, het kan niet anders'

Nou, dan mag de ESA Directie eigenlijk dus gewoon de deur gewezen worden want het ontwikkelen van een herbruikbare raket had al voorop moeten staan bij het ontwikkelen van deze raket. Maar hee, alles is toch zo makkelijk als het gefinancieerd wordt met belastingcenten.

Inderdaad. Dit is "onze" versie van de SLS, helaas.
Last of a dying breed, hopefully! (maar onderschat overheden en protectionisme niet, zucht)

Inderdaad. Dit is "onze" versie van de SLS, helaas.
Last of a dying breed, hopefully! (maar onderschat overheden en protectionisme niet, zucht)

Dit kan je niet "onze versie van SLS" noemen.
Het doel van SLS is heel anders, even kort samengevat: "to the moon and beyond". Ariane 6 is bedoel om vracht naar banen rond de aarde te brengen. En het heeft niets met protectionisme te maken, maar alles met een van de EU en ESA doelstellingen: "independent access to space". En dat is een strategische keuze van Europa. En het is sinds de invasie in Oekraïne wel duidelijk waarom dat nodig is. Tot die tijd was er een nauwe samenwerking met Rusland. Dat staat nu op een heel laag pitje. Europa leunde deels op de lanceercapaciteit van Rusland, maar kan daar nu niet meer op rekenen.

Zie hier een duidelijke video over wat de visie van ESA landen is. Daarin vind je ook mooie fragmenten over hoe meerdere vrachten op een lancering worden gecombineerd.