Minister Knapen: 'Nederland kan leger inzetten bij ernstige cyberaanvallen'

Nederland kan de veiligheidsdiensten en het leger inzetten als een cyberaanval een bedreiging vormt voor de nationale veiligheid. Daarvoor is wel een regeringsbesluit nodig, schrijft demissionair minister van Buitenlandse Zaken Ben Knapen in een Kamerbrief.

Demissionair minister Knapen antwoordt met zijn brief op een motie die Kamerleden Brekelmans en Mulder begin juli indienden. In die motie vroegen de Kamerleden aan de minister om te inventariseren welke tegenmaatregelen de Nederlandse overheid ter beschikking heeft voor ransomwareaanvallen van hackersgroepen.

In de brief staat te lezen dat als een ransomewareaanval een dreiging vormt voor de nationale veiligheid, de Nederlandse overheid de inlichtingendiensten, veiligheidsdiensten en krijgsmacht kan inzetten. Deze diensten kunnen volgens de minister een ICT-infrastructuur die deel uitmaakt van een aanvalsinfrastructuur, offline halen of laten halen. Dat kan ook wanneer de infrastructuur misbruikt wordt voor digitale spionage of sabotage.

"Het Defensie Cyber Commando kan ad ultimo een tegenaanval uitvoeren om een vijandelijke actie af te wenden of om een essentieel belang van de staat te beschermen", schrijft de minister. "Voor een tegenaanval vanuit de krijgsmacht is er een internationale rechtsgrond en een regeringsbesluit nodig." Omdat de inlichtingendiensten, veiligheidsdiensten en krijgsmacht 'onvoldoende' zijn uitgerust kunnen deze volgens de minister echter niet structureel optreden tegen cyberactoren die een dreiging vormen voor de nationale veiligheid.

De uitspraak is opvallend omdat verschillende politieke partijen in hun verkiezingsprogramma's voor een daadkrachtiger optreden tegen cybercriminaliteit pleitten. Dat wil onder andere de VVD, bleek eerder dit jaar uit een analyse van de verkiezingsprogramma's van partijen. Het CDA, de partij van Knapen, schreef in zijn verkiezingsprogramma dat Defensie een 'Cyberhub' moest krijgen die Nederland 'moet kunnen beschermen tegen aanvallen vanuit Rusland en China'.

De demissionair minister zegt ook dat in de meeste gevallen een diplomatieke aanpak de voorkeur heeft. Daar valt onder andere 'kennisdeling in coalitievorming' onder, het afdwinging van justitieel onderzoek naar ransomwareaanvallen door andere landen, en het opleggen van sancties aan landen die niet genoeg doen om hackers aan te pakken. Knapen verwijst daarbij naar sancties die de Europese Unie oplegde aan Noord-Korea vanwege de WannaCry-aanval in 2017.

Reacties (96)

[adje123]

Dus we gaan een online issue met een offline oplossing bestrijden?

[Panzer Dean]

Het gaat over het Defensie Cyber Commando, die operen online. Niet over een tank of een F16 eenheid.

[kodak]

Tenzij jij bestaande online-aanvallen kan noemen waar geen mens aan te pas komt lijkt me dat het issue hoe dan ook niet alleen online bestaat. Verdachten worden niet voor niets aangehouden, slachtoffers hebben vaak te maken met nogal persoonlijke gevolgen. Keuzes om risico te nemen worden door personen gedaan.

[adje123]

Voor dit soort "oorlogvoering" heb je een andere taskforce nodig, eigen budget en een eigen minister.

Waar ik bang voor ben?
Dat cyber-security en defensie op 1 grote budget komen, waardoor defensie hun gaten dicht gaat lopen met het budget dat ook voor cyber-security geldt.

Laten we eerlijk zijn, in het westen is een land fysiek aanvallen een verouderd concept....., online gebeurt het tegenwoordig.

[i-chat]

maar wat stel je dan voor veiligheid hebben we in nederland reeds lang in 2en gesplitst de 'internationale' veiligheid van Nederland wordt besuurd door een minister van Defensie, de Interne Veiligheid door de minister van Jusitie. wanneer 1e van hen een gevaar van buiten ons land ziet, dan. bespreken ze dit doorgaans met de minister van Buitenlandse Zaken die vervolgens via diplomatieke wegen tot een oplossing zal willen komen. Kortom Eigenlijk is alles hier al geregeld.

Als je speciale aandacht wilt voor Digitale veiligheid dan zou je daar prima een staats-secretaris voor kunnen aanstellen de vraag is dan in hoeverre die dan verantwoording heeft tenopzichte van welke minister, veiligheid/justitie indien een aanval uit de criminaliteit stamt, en defensie als het een vreemde mogendheid (staatshackers) betreft.

In the END maakt het alsnog weinig uit want uiteindelijk dient het voltallige kabinet te beslissen wanneer er sprake is van 'staatsveiligheid'

[Bas Boss]

Ik ben juist bang voor het tegenovergestelde. Voorlopig is de fysieke dreiging veel groter dan de digitale. Alleen digitale aanvallen komen vaker voor.

Je kan een oorlog niet winnen met digitale capaciteit, dat is enkel ter ondersteuning.

[vgroenewold]

Dat denk ik niet, het leger is grotendeels afhankelijk van digitale communicatie en steeds vaker qua aansturing ook (drones enzo). Als ik zou aanvallen zou ik graag een dubbele hamerslag uitdelen, eerst digitaal en meteen erna fysiek.

[Bas Boss]

Die communicatie kan je fysiek redelijk snel uitschakelen. Paar satellieten neerhalen en kabels in zee doorknippen.

[basfriends]

Interessant statement; Iedere oorlog draait op de een of andere manier om macht. Cambridge Analytica heeft duidelijk gemaakt dat psychologische oorlogvoering net zo goed je interesses kan dienen, minus de publieke backlash. Dit was voor mij absoluut een eye-opener.

Ik denk dat macht, in de zin van het motiveren van het grote publiek voor jouw visie van de werkelijkheid, veelal online gewonnen word.

[Bas Boss]

Bij oorlog denk ik toch vooral aan dingen kapot maken en mensen doden.
Natuurlijk moet je de online beïnvloeding serieus nemen. Daar kan je een oorlog mee starten, maar je kan er geen oorlog mee winnen.

[demianmonteverd]

Vrees dat je gelijkt hebt. Heb je het boek Stuxnet gelezen?

[adje123]

Heb je het boek Stuxnet gelezen?

Nee, is het een aanrader?

[demianmonteverd]

Ja, bestel wel meteen zakdoekjes voor de tranen in je ogen. Als half van de waarschuwingen in het boek bewaarheid worden gaan we niet blij worden.

Qua schrijfstijl is het wel mattig trouwens.

[bobby022]

is deze toevallig van Kim Zetter?
thands... Google denkt dat

[urf]

Ja, dat klopt.

Voor wie het interessant vind, maar niet perse over stuxnet hoeft te lezen vind ik Sandworm van Andy Greenberg trouwens ook een aanrader. Gaat over NotPetya en is naar mijn mening prettiger geschreven.

[demianmonteverd]

Bedankt voor de leestip! Ga hem zo bestellen.

[fastbikkel]

Kan soms best werken denk ik.
Als een cyberaanval als oorlogsdaad kan worden beschouwd dan kun je in theorie ook een peloton ergens naar binnen sturen om iedereen overhoop te schieten. Mits het bewijs dan wel duidelijk is natuurlijk.

Maar NL kennende wordt dat een politiemacht en worden mensen gearresteerd.

[Reactie gewijzigd door fastbikkel op 23 juli 2024 12:42]

[Groningerkoek]

Als er oorlogsdaden worden gepleegd is er voorafgaand hieraan al een oorlog uitgebroken

Je zult oorlogsverklaring bedoelen, maar daarvoor is het van belang dat je aan kunt tonen dat de overheid van het land dat je aan wilt pakken de daad pleegt, zit je fout dan ben je zelf de agressor met alle gevolgen van dien.

Maar goed, dit gaat er niet over dat de Jantjes ergens in Rusland binnenvallen of men in China een drone op een serverpark afstuurt.

[jessesteinen]

nee, zie @Finraziel hierboven.

[Vayra]

Schiet die servers kapot! Logisch.

Mits je weet waar ze staan.

[Reactie gewijzigd door Vayra op 23 juli 2024 12:42]

[mphilipp]

Schieten met grof hagel, dan raak je altijd wat.

[mphilipp]

We gooien gewoon een digitale handgranaat naar ze. Dat zal ze leren!

[highfield]

Het is niet uitgesloten dat een online aanval met offline middelen wordt beantwoord, en vice versa. Er woed een flinke discussie over die uitwisseling in krijgswetenschappelijke kringen. Als een andere staat hackers inzet en hier een aanval doet op een energiecentrale ofzo, zijn zij dan combattanten (en daarmee legitieme militaire doelen in een gewapend conflict)?

[The Zep Man]

In de brief staat te lezen dat als een ransomewareaanval een dreiging vormt voor de nationale veiligheid, de Nederlandse overheid de inlichtingendiensten, veiligheidsdiensten en krijgsmacht kan inzetten. Deze diensten kunnen volgens de minister een ICT-infrastructuur die deel uitmaakt van een aanvalsinfrastructuur, offline halen of laten halen. Dat kan ook wanneer de infrastructuur misbruikt wordt voor digitale spionage of sabotage.

Stoere woorden, maar wat als je nu niet weet waar een aanval vandaan komt? Uiteraard kan je een raket laten landen op een datacenter in Rusland, maar wat als dat enkel een proxy was en vervolgens dezelfde aanval vanuit een datacenter in China wordt doorgezet? Dan heb je Rusland pissig, en ben je alsnog niets opgeschoten.

Counter hacking, zoals het artikel suggereert? Ook dan moet je zeker van je zaak zijn waar welke aanval vandaan komt, maar het is diplomatiek minder problematisch dan fysiek ingrijpen.

[Reactie gewijzigd door The Zep Man op 23 juli 2024 12:42]

[jpsch]

Je kunt toch gaan regelen dat Nederland van de rest van internet afgesloten wordt? Wel een uiterste middel, maar andere landen hebben die voorzieningen ook.

[bzzzt]

Daar hadden we afgelopen maandag een voorproefje van. Lijkt er op dat de massa dan niet eens meer in staat is berichtjes naar elkaar te sturen...

[7ven]

Stoere woorden, maar wat als je nu niet weet waar een aanval vandaan komt? Uiteraard kan je een raket laten landen op een datacenter in Rusland.

Exact, maar zelfs als Rusland een passagiersvliegtuig neerhaalt met een paar honderd burgers zullen we dat niet doen. Ook niet als Rusland met militaire vliegtuigen ons luchtruim binnendringt, we gaan dan wel even kijken maar potentiële dreiging neutraliseren ook niet.

We hebben prima mensen in ons 'leger' maar een slappe politiek daarachter, zie hierin nog maar even het meest recente schandaaltje in Afghanistan. De mensen op locatie weten prima wat er moet gebeuren (ambassadepersoneel wat al tijden geleden signaleerde) en we hebben nog wel wat materieel over wat nog niet verkocht is maar het daadwerkelijk en daadkrachtig inzetten dat niet.

Nu heet het sinds een lange tijd ook Defensie. Wellicht kan onze Defensie insteken op het preventief inzetten van de defensie, wellicht net als in China een firewall optuigen. Laatst werd onze Defensie ook al ingezet om de burgers te monitoren dus wellicht kunnen we nu een firewall bouwen...
(bovenstaande wil ik niet hoor maar zou mij niet verbazen als er een dergelijk zot plan wordt uitgedacht.)

[ANdrode]

Een firewall, DDOS bescherming, of SOC aanbieden klinkt eigenlijk best redelijk tegen handelen van een state actor…

[Verwijderd]

Rusland heeft geen passagiersvliegtuig neergehaald met een paar honderd burgers, althans niet expres. Dat is niet zo moeilijk om in te schatten of wel?
Of dacht je dat Putin op een ochtend wakker werd en dacht 'hey laten we die Nederlanders eens trollen'? Het was daar simpelweg een clusterfuck. Geef ze de tijd en na tig jaar komen ze vanzelf met een schadevergoeding oid. Net zoals de Oekraine destijds (2001?) een passagierstoestel neerhaalde met een S-400 oid. En de Russen een ander toestel. En de Amerikanen een Iraans toestel. Het zijn gewoon ongelukkige fouten waar iedereen spijt van heeft maar nooit direct officieel boetedoening voor wil doen. Geeft het de tijd, komt vanzelf.

Russische militaire vliegtuigen dringen niet ons luchtruim binnen. NATO heeft het Europese luchtruim ingedeeld in sectoren en toegekend aan landen om het in de gaten te houden. Het is de Europese Economische Zone, geen nationaal luchtruim, waar de Russen vanuit het noorden in vliegen en een gezellige U-bocht maken precies daar waar meerdere toegewezen luchtruimen samenkomen. Nog steeds geen nationale luchtruimen maar internationaal luchtruim en dus verder geen probleem.
Het is gewoon trolling wat de Russen doen. Ze mogen daar gewoon vliegen, maar doen dat zonder transponders (geen misdrijf maar minder netjes) en dwars door door NATO verdeeld luchtruim zodat we allemaal op moeten komen draven.
Ze maken gewoon 'dankbaar' misbruik van onze eigen fout.

Het kan niet vaak genoeg gezegd worden. Allerlei misinformatie en anti-Rusland propaganda ben ik meer dan zat, dus ik zal altijd tijd en energie besteden om dit te blijven uitleggen.
Het is onze eigen fout en de Russen maken daar dankbaar misbruik van. Ze doen niets verkeerds, het zijn gewoon plaaggeesten.

[Reactie gewijzigd door Verwijderd op 23 juli 2024 12:42]

[thomvh]

Ik denk altijd, die zullen zich kapot lachen met een lekkere fles wodka op de basis. Hoe wij ons allemaal gedragen alsof ze werkelijk iets gaan doen.

[FreshMaker]

Nato en de US doen exact hetzelfde, alleen komt dat niet in het nieuws.
Die vliegen ook regelmatig een paar meter te ver Russisch gebied in, om weer te draaien en klaar.

Zijn gewoon testprocedures, inderdaad plaagstootjes over en weer.

Net zoals Canada en Denemarken met elkaar 'overhoop' lagen over een eiland.

[thomvh]

Zelfde met het stukje Frankrijk bij Canada. Daar wil Frankrijk een doorgang naar internationale wateren Mar Canada wil die niet geven.

[Reactie gewijzigd door thomvh op 23 juli 2024 12:42]

[BeosBeing]

We hebben prima mensen in ons 'leger' maar een slappe politiek daarachter, zie hierin nog maar even het meest recente schandaaltje in Afghanistan. De mensen op locatie weten prima wat er moet gebeuren (ambassadepersoneel wat al tijden geleden signaleerde) en we hebben nog wel wat materieel over wat nog niet verkocht is maar het daadwerkelijk en daadkrachtig inzetten dat niet.

Je hebt absoluut gelijk, maar er is meer. Het was niet dat men in Den Haag niet wist dat het moest gebeuren. De ambassade had 1½ jaar eerder al gewaarschuwd. Het was dat het beleid gehandhaafd moest worden.

Het beleid was om geen Afghanen naar hier te laten komen. Afghanistan was een "veilig land" en dus werden Afghanen die hier waren teruggestuurd. Het beleid van VVD en CDA is al sinds minimaal de jaren 90 (Kabinetten Lubbers en Kok) om zo min mogelijk buitenlanders naar hier te laten komen, met uitzondering hoog opgeleiden en kunstenaars. Destijds (jaren 70-80) ontdekte men dat importbruiden uit islamitische landen niet integreerden, en dus ging men barrières opwerpen om dat tegen te gaan: inkomenseisen, steeds hogere prijzen voor MVV-visa, verlenging van verblijfsvergunningen en nationaliteitsaanvraag, inburgeringsexamens, taaltoetsen in het land van herkomst, en die golden niet alleen voor de desbetreffende landen, maar voor ieder land dat geen onderdeel was van de EU, EER of het associatieverdrag met Turkije. Ook andere migranten probeerde men tegen te houden, ongeacht de reden van migratie (werk, oorlog, vervolging) en dit was onderdeel van de toenmalige regeerakkoorden, en een hard punt van de VVD (waar toen o.a. Wilders en Verdonk nog deel van uitmaakten.) Maar omdat Nederland verplicht was en is op grond van internationale verdragen om vluchtelingen op te nemen botste dit regelmatig in de kamer. Verdonk die het regeerakkoord op dit punt uitvoerde lag constant onder vuur.

Ook nu nog is het beleid om te ontmoedigen, het kabinet wilde de Afghanen die voor Nederland gewerkt hebben niet naar Nederland halen, niet de tolken en ook niet de anderen, ook niet als ze vervolgd en/of vermoord werden. Het kabinet heeft de evacuatie zo lang mogelijk uitgesteld en toen de kamer eiste dat de tolken opgehaald werden, wilden ze slechts een minimale evacuatie uitvoeren; alleen de tolken. En pas toen een grote kamermeerderheid eiste dat ook de andere vervolgden, geëvacueerd werden, en er ook een hoop mensen met Nederlandse nationaliteit waren, ging men opschalen.

En omdat ze ook toen probeerden de aantallen te minimaliseren was men niet in staat de namen van de wel geaccrediteerde evacués te communiceren met de Amerikanen. Dat laatste is een blunder, maar het ergste is wel dat men te laat is gaan evacueren enkel vanwege onwil.

[menne]

Is het in de aangehaalde paragraaf niet een kwestie van de aanvalsinfrastructuur (bijv. C&C servers) offline halen door een tegenaanval op die servers of deze via een legale route offline te laten halen door de hoster (indien deze meewerkt aan dergelijke verzoeken)? Dit gaat toch helemaal niet over raketten afvuren of iets dergelijks? En het is toch helemaal niet relevant wie er precies verantwoordelijk is, want dat doet er toch niet toch als het gaat om het offline halen van de aanvalsinfrastructuur van een cyber aanval? Dan is het toch duidelijk welke infra ervoor gebruikt/misbruikt wordt, ongeacht wie erachter zit?

[demianmonteverd]

Zorgwekkend, staat tegen staat elkaars infra aanvallen. En om terug te kunnen slaan is het natuurlijk handig om al in de systemen van mogelijke tegenstanders te zitten natuurlijk. Dit zou best eens heel ernstig mis kunnen gaan met doden tot gevolg.

[downtime]

Dat is nu net waarom het een zaak voor de krijgsmacht is.

[i-chat]

dat hangt af van de bron, een stelletje ransomware criminelen val je niet aan met een stel F18's, maar die hackaanvallen van bijvoorbeeld IS in afghanistan zijn dan zie ik een gerichte aanval op het betreffende DC nog wel tot de mogelijkheden als diplomatieke wegen onbewandelbaar blijken.

[SPee]

Met de F16 heb je anders minder risico dan met die volledig digitale F35 Strike Fighter.

[_Eend_]

Voor de fysieke beveiliging worden vaak honden en hondengeleiders van de Luchtmacht ingezet. Train de honden op het opsporen van USB sticks en klaar ben je

[KSU4reqY]

Zal reuze meevallen.

Wordt gewoon net zoals ons leger: veels te klein om terug te slaan of zelfs afschrikkend te werken voor machten als Rusland, VS, China, etc die simpelweg op een andere ordegrote werken. Grote projecten zoals een land in het midden oosten aanvallen zullen in samenwerkingsverband met bondgenoten gaan en dus relatief breed draagvlak hebben. En dan is het enige wat overblijft relatief kleinschalige operaties op individuen of kleine groepen gericht.

Maak me meer zorgen over het "voor wat hoort wat" principe waar deze organisaties vaak op gebaseerd zijn als ze wat van hun buitenlandse collegas nodig hebben.

[Deveon]

Cybersecurity is preventief en niet reactief. Nu snel veel geld beschikbaar stellen om preventief aanvallen voor te zijn.

[AJediIAm]

Voor bedrijven is het preventief, maar voor een land is het defensief en offensief.

[Iblies]

Nee hoor.

In het VK doen ze hetzelfde doordat er simpelweg geen chauffeurs zijn om zowel benzine als voedsel rond te rijden.


Alleen het onderliggend probleem blijft.


Als een systeem knudde is kan het leger niks doen. Als bij wijze van morgen de Albert Heijn wordt platgelegd heeft een leger geen nut. Dat is een logistieke operatie waar een leger zich niet mee bezig houd.
Wil je enige zekerheid dan zorg je ervoor dat vitale structuren redundant worden uitgevoerd met een bepaalde tijdspanne zodat je in ieder geval (bijna) zeker weet dat op het oude versie geen malware/ransomware zit.

[cariolive23]

Dat is een logistieke operatie waar een leger zich niet mee bezig houd.

Oorlogen worden gewonnen of verloren dankzij (een gebrek aan) logistiek. Je kunt nog zulke goede tanks hebben, wanneer ze op de verkeerde plek staan, zonder (voldoende) brandstof, ammunitie, of ondersteuningstroepen, heb je er niks aan. Vliegtuigen? Zelfde verhaal. Marine? Weer het zelfde verhaal. Juist bij het leger draait álles om logistiek. Eén van de belangrijkste redenen waarom Nazi-Duitsland de oorlog verloor, ze hadden hun logistiek niet op orde. Paard en wagen was bij hen de standaard, en het spoornet in West-Europa, sloot niet aan op dat van de Sovjet Unie dus moest alles (met de hand) worden overgeladen.

Kortom, als er één organisatie goed is in logistiek, dan moet dat wel het leger zijn. Anders kun je ze wel opdoeken.

[Iblies]

🙄 Een bakker die te werk gaat in een slagerij zal daar niet veel presteren.

De backbone van supermarkten en andere sectoren zijn gebaseerd op ict en bijbehorende databases. Sinds enkele decennia is dat just-in-time met praktisch geen enkele vorm van voorraad op de juiste locatie. Supermarkten worden vb praktisch dagelijks beleverd en hebben geen magazijn omdat dat op die locatie te duur is.


Als dat stuk ICT niet meer functioneert en je kunt ook niet meer bij databases,
dan heb je niks meer aan je leger.


Wat de minister zegt is compleet kul als ze er niet voor gaat zorgen dat bij bepaalde sectoren een compleet subsysteem op de achtergrond actief blijft voor noodgevallen.

[BeosBeing]

Eén van de belangrijkste redenen waarom Nazi-Duitsland de oorlog verloor, ze hadden hun logistiek niet op orde. Paard en wagen was bij hen de standaard, en het spoornet in West-Europa, sloot niet aan op dat van de Sovjet Unie dus moest alles (met de hand) worden overgeladen.

Dat, gebrek aan inlichtingendiensten en het onderschatten van de kou. Operatie Barbarossa begon in juni en moest in oktober afgelopen zijn voor de regens de onverharde wegen onbegaanbaar maakte. De aanvoer van steeds nieuwe Russische troepen (inlichtendiensten) putten de voorraden uit (logistiek) en vertraagde de opmars. In december stond men nog niet bij Moskou, en de soldaten hadden geen winterkleding (logistiek).
Daarnaast hebben ze nog wel enkele grote foute gemaakt m.n. strategisch en Hitlers focus op 'de eeuwige strijd tussen de rassen' al kun je dat ook minder eufemistisch uitdrukken.

[rob12424]

Mwah Ben ik het niet geheel mee eens. Vergis je niet dat het NL leger in logistiek best goed is.

Daarentegen is het beste Nederlandse overheidsorgaan naar mijn mening: de waterschappen. Juist omdat de politiek daar amper een vinger in de pap hebben en er geen puinhoop van maken. Zelfs met de waterschapsverkiezingen hadden de meeste kiezers schijt aan de politieke partijen.

Wat betreft cyberaanvallen. Leuk dat je het leger kunt inzetten. Maar denk je echt dat als Rusland de stormvloedkering saboteert of de Rotterdamse haven platlegt we direct militairen naar Rusland sturen of de NAVO direct tot een fysieke aanval over gaat. Het probleem is vaak dat je niet met 100% zekerheid weet waar een aanval vandaan komt.

[Reactie gewijzigd door rob12424 op 23 juli 2024 12:42]

[Iblies]

Je onderschat de logistiek van de supermarkt 🙂 Je hebt het over dagelijks duizenden ritten.

Bij aanvang corona en paniek aankopen liep het compleet uit de hand met lege schappen puur en alleen omdat de aanvoer in war was, voorraden waren er genoeg.

Bij het vastzitten van het vrachtschip in het suez-kanaal, just-in-time compleet uit belans waardoor je wereldwijd overal en nergens lege containers kreeg maar niet op locaties waar productie plaatsvond.

Hetzelfde zie je in het VK;
just in time, buffers nergens op de juiste locaties, en het vliegt gelijk uit de bocht.
De producten zijn er wel, maar hoe krijg je ze op tijd op de juiste locaties.

[Deveon]

Klopt, maar je kan onder aanval al moeilijk de aanvaller aanwijzen, dat kost meestal weken tot maanden onderzoek. Laat staan dat aanval weet te onderbreken door de aanvaller aan te vallen. Het is geen voetbal of schaken..

[Grovdna]

Ik weet nu al wat die diplomatieke tegenpartij gaat zeggen: nee hoor dat zijn wij niet.

[Kecin]

Lijkt me niet meet dan logisch. Als er een flinke aanval is waardoor overheidsdiensten of publieke domeinen (als in niet tld’s haha) zoals drinkwater niet beschikbaar is. Mag je wat mij betreft dat diplomatiek oplossen. Echter zijn er genoeg landen die het randje opzoeken. Zo kan je op papier in ieder geval iets meer dreigen.

Ik denk niet dat er een heel bataljon naar China/Rusland/Whatever zal worden gedropt. Maar de mogelijkheid is er dan (om mee te dreigen dus diplomatiek sterker in de schoenen te kunnen staan).

Stiekem kon dit ookal. Dit maakt het echter iets transparanter. De MIVD zal er zo taken bij krijgen neem ik aan.

[Verwijderd]

Een cyberaanvaller draagt geen vlaggetje op zijn schouder. Er is geen oorlogsverklaring. Je kan de bron van een aanval maar moeilijk duiden.

[GenomDalar1983]

Idd, het hele cyberoorlog gebeuren is in geen enkel verdrag opgenomen en in een cyberechte oorlog betekent dit: er zijn geen grenzen aan wat mag of niet mag.

[Northside]

China en Rusland worden als boosdoeners genoemd, en weer blijven Amerika en Engeland buiten schot. Het is wel te merken dat de politiek nog vooral gerund wordt door oude mannen die 'het rode gevaar' als vijandbeeld niet uit hun hoofd kunnen zetten. Gaat het dan echt nog een generatie duren voor onze politiek die naïeve wereldvisie laat varen en ALLE bedreigingen gaat benoemen? Ik hoopte dat Trump dat proces wat bespoedigd had, maar blijkbaar niet...

Over veranderend wereldbeeld gesproken, wat is het Europese cybersecurity beleid voor haar lidstaten? Of kijken die ook liever de andere kant op?

[Mushroomician]

Wat ik mij altijd afvraag bij dit soort tegenactie is hoe weet je zo zeker waar het vandaan komt?
Een aanval uit hoek x kun je natuurlijk tegengaan door verkeer te blokkeren vanuit die hoek. Maar een tegenaanval?
Het verkeer kan namelijk simpel omgeleid worden, worden ontdaan van vingerprints en bovendien van valse vingerprints zijn voorzien die verwijzen naar een valse dader.

[Reactie gewijzigd door Mushroomician op 23 juli 2024 12:42]

[Verwijderd]

het is echt een teken van onbekwaamheid als land als we dit soort berichten in onze berichtgeving moeten krijgen: 'als we aangevallen worden, willen we eigenlijk onszelf kunnen verdedigen, maar ja...'

Een signaal van het einde van onze beschaving lijkt me zo. De top van decadentie dat we niet meer weten hoe ellende eruit ziet.

The pinnacle of civilisation who no longer knows how it got there and what it had to go through.

Terugslaan als je aangevallen wordt? Uhm waarom niet? Als daar een wet voor gemaakt moet worden dan zijn we gewoon zware verliezers. Teveel doorgeschoten in onze wetjes.

En ja, als er een cyberaanval plaatsvindt die bijv. onze stroom en watervoorziening doet uitvallen, of onze gemalen... logisch dat dan het leger wordt ingezet. Dat is nu al zo.
Serieus, waarom is hier discussie over?