AMD reageert op USB-problemen van moederborden met 500-serie chipsets

AMD heeft gereageerd op een probleem met 500-serie moederborden, waardoor de verbinding van USB-apparaten als toetsenborden, muizen of VR-headsets periodiek wordt verbroken. Het bedrijf meldt op Reddit dat het onderzoek doet naar de oorzaak.

AMD meldt op Reddit dat het bedrijf op de hoogte is van het probleem en dat het op zoek is naar extra data. Daarbij vraagt het bedrijf om hulp van de Reddit-community. De chipfabrikant zal naar eigen zeggen contact opnemen met enkele Reddit-gebruikers die het probleem eerder hebben gemeld op het sociale medium. Dat zal het bedrijf doen via zijn officiële Reddit-account, middels een privébericht op dat platform.

Het bedrijf zal vragen naar gedetailleerde specificaties van getroffen systemen, de stappen waarmee het probleem gereproduceerd kan worden en eventuele logbestanden. Het bedrijf zal naar eigen zeggen met nieuwe details komen zodra er meer bekend is over het probleem en de oorzaak hiervan. Verder wordt iedere gebruiker die USB-problemen ervaart, opgeroepen om contact op te nemen met de klantenservice van AMD.

Het USB-probleem kwam eerder al aan het licht. Er zijn de afgelopen weken verschillende Reddit-discussies opgedoken waarin gebruikers melden dat de verbinding van verschillende USB-apparaten periodiek uitvalt. Er zijn verschillende mogelijke oplossingen gepubliceerd, hoewel die niet voor alle gebruikers lijken te werken. Gebruikers kunnen hun PCIe-verbindingen terugzetten naar PCIe 3.0 of 'C-States' uitschakelen in de bios. Verschillende gebruikers melden echter dat dit de problemen niet compleet oplost, hoewel het probleem zich minder vaak voor zou doen.

AMD B550-chipset
AMD's 500-serie chipsets

Door Daan van Monsjou

Nieuwsredacteur

20-02-2021 • 17:07

150

Reacties (150)

150
141
51
9
0
66
Wijzig sortering
Ik heb vorige maand een nieuwe setup gebouwd met een B550 moederbord van Gigabyte.
Mijn toetsenbord, muis en webcam heb ik aangesloten op mijn (Dell) monitor en van daaruit 1 USB 3 kabel naar mijn computer.

Vanaf dag 1 problemen gehad met USB haperingen. De muis en toetsenbord waren na een seconde of 10 niet meer te gebruiken. Ik dacht dat het aan de USB aansluitingen van de monitor lag want meestal werkte het wel goed als ik het rechtstreeks aansloot.

Na 2 weken pielen toevallig nog op de website gekeken van Gigabyte en er was een nieuwe BIOS beschikbaar die USB problemen zou oplossen. In mijn geval was dat ook zo.
Na de update 0 problemen meer.

Voor de geïnteresseerden mijn topic;
Toetsenbord en muis haperen via Monitor USB 'hub'
Ik betwijfel ten sterkste of dit wel met een BIOS update opgelost kan worden, klinkt eerder een pleister om het werkelijke probleem te maskeren. PCIe4 vereist 6 lagen PCB om voldoende shielding te krijgen, met name in het B550 verhaal vonden fabrikanten dit absoluut niet nodig (uitzondering daar gelaten) wat ook terugkomt in de massale klachten, de absolute meerderheid die problemen heeft slaagt op borden met 4 PCB lagen terwijl ze er 6 moesten hebben voor PCIe4.

Als ik dan klachten hoor van klachten met ruis op hun audio die opgelost is als ze terug schakelen naar PCIe 3.0 dan gaan er veel alarmbellen af als het dan "opgelost" is met een BIOS update. Hoe los je software matig op dat er signalen overspringen van je PCIe 4.0 lanes naar je audio lanes? En hoe kan je dat voor hebben terwijl je bij al die moederbord fabrikanten te horen krijgt dat de audio apart op het moederbord zit met extra shielding om zeker geen last te hebben van ruis op je audio?

Daarnaast zijn er ook sporadische klachten van users met moederborden die wel degelijk 6 layers hebben op hun PCB maar héél vaak komt het woord VR naar voor, dat probleem is absoluut niet nieuw en komt even goed voor bij Intel. VR headsets vragen namelijk héél veel stroom van de USB, de tracking camera's vragen ook serieus wat stroom, als je een volledige VR setup op 1 USB controller hangt, dan vraag je teveel stroom. Er is echter geen duidelijke melding die je krijgt zoals een popup "to many power has been requested from USB", je krijgt eerder iets in de trend van melding "USB device has failed".
Heb je een bron van die 4 lagen ?
Routing van bga is vrijwel onmogelijk met maar 4 lagen,
De power plane naar de cpu zul je hier nooit op kwijt kunnen.
Dus je verhaal lijkt me sterk
Zie bijv: https://docs.google.com/s...EuZ1Xs/edit#gid=449426075

4 laags PCB's zie je vooral aan de budget kant. 6 lagen lijkt echter geen vereiste te zijn, anders zouden 4 laags bordjes immers nooit PCIE4.0 gecertificeerd kunnen worden.
Ik heb de video's zelf niet gekeken, maar Buildzoid (Actually Hardcore Overclocking) heeft een paar video's op z'n kanaal over B550. Wellicht rambled hij over iets.
De documentatie van pcisig zit achter slot en grendel voor bedrijven die aangesloten zijn spijtig genoeg echter

https://training.ti.com/sites/default/files/docs/pcie_signal_integrity.pdf

Merk op dat men hier spreekt over low los PCB voor 4.0 & Ultra low los PCB voor 5.0 waar 1, 2 & 3 dezelfde specs hadden.

https://pcisig.com/sites/...ebinar_Retimers_final.pdf

Hier spreekt men over 22 DB voor 3.0, 28 DB voor 4.0 en 36 DB voor 5.0.

Het 4 layer PCB design is iets wat gebruikt werd bij PCI express 1, 2 & 3 echter hetzelfde design gaat niet voldoende geven voor PCIe 4.0 en nog veel minder voor de toekomstige PCIe 5.0.

[Reactie gewijzigd door sprankel op 22 juli 2024 21:02]

Ik echt raar, sorry wist het niet, mijn borden zijn over algemeen tussen de 10 en 16 laags.
Vraag me echt af hoe ze dat voor mekaar krijgen met maar 4 lagen,
Dan zit je op server grade moederborden te werken, 10 lagen bij consumenten borden, bij mijn weten word dat niet gedaan tenzij je een voorbeeld hebt.
Zowiezo power over PCIe en USB is alleen om simpele dingen te poweren zoals toetsenborden en kleine insteekkaarten.

Dat er GPU`s en VR headsets zijn die zoveel wattage over die poorten trekken zou eigenlijk illegaal moeten zijn of in ieder geval buiten de spec.
Er is geen reden waarom de GPU niet gewoon alle stroom over z`n eigen powerplugs trekt en het MB daarbij niet belast, zelfde met alle grotere USB devices.

Daarbuiten mbt USB zou er zowiezo meer informatie moeten bestaan in Windows waarom een device is uitgevallen, en in ieder geval wanneer (in de eventlog), nu is die info over flipperende functionaliteit bijna niet eens bewijsbaar dat je dat hebt.
Je maakt hier de assumptie dat die VR apparaten buiten spec functioneren, maar dát hoeft dus niet zo te zijn. Als de USB (3) spec zegt dat er een X hoeveelheid watt per poort beschikbaar is dan hoort dat zo te zijn. Het kán dus zijn dat ze toch meer vragen dan toegestaan volgens de spec.. maar wat ook net zo goed het geval kan zijn is dat de mobo makers zich niet aan de spec houden. Het feit dat er PCI-E 4 borden zijn met 4 lagen PCB shielding terwijl 6 de spec is doet mij wel meer richting die situatie leunen.

Waarom zou je aparte stroom kabels willen hebben voor je apparaten als je ook alles via USB kunt voorzien? minder kabels, minder stekkers, minder adapters. Ik heb liever één super zuinige efficiente PSU in mijn PC dan dat ik én een PSU heb én allemaal adapters voor elk randapparaat. Ik twijfel er niet aan dat die PSU in mijn PC een stuk efficiënter werkt dan de 5v adapters die aan al die randapparaten hangen, om nog maar niet te spreken over alle e-waste. Ik ben geen Apple fan, maar hun keuze om geen adapters bij hun apparaten te doen vind ik wel een stap in de juiste richting, of iig in de zin dat het mensen wat meer bewust maakt over dát aspect van e-waste (ook al zijn ze zelf zo hypocriet als de pest op andere aspecten van e-waste zoals right-to-repair en zie ik ze er ook best voor aan dat dit gewoon marketing praat is om te verdoezelen dat ze mensen meer willen laten betalen om losse adapters te kopen).

Over je punt omtrent windows error messages: die zijn nóóit erg omschrijvend geweest.
Ik kan me geen enkele windows versie herinneren waar ik ooit een nuttige error melding heb gehad die daadwerkelijk mij goed informeerde over wat er nou precies gebeurde of kapot ging. In het beste geval kreeg je een error code die te linken is (via google, niet in windows zelf!) aan een aantal mogelijke problemen war je dan vervolgens zelf door moest spitten om te kijken welke van die mogelijke oorzaken in jou situatie de waarschijnlijke boosdoener was.
Windows heeft ook al vele versies een 'probleemoplosser'.. dat ding heeft letterlijk nog nóóit in álle keren dat ik het geprobeerd heb daadwerkelijk iets nuttigs opgeleverd.

Ik ben het met je eens dat windows daar veel streken laat vallen, maar laten we wel wezen: windows is dusdanig brak dat de fucking search functie ingebouwd in windows zelf niet eens bestanden en programma's kan vinden die gewoon op je computer staan.. Windows is wat dát aspect betreft gewoon super belabberd.

[Reactie gewijzigd door Ayporos op 22 juli 2024 21:02]

Ik zei "zou moeten". (alsin het zou eigenlijk buiten de spec moeten zijn)

Die USB power moet niet uit MB power komen maar met bv een externe kabel en anders een separate kabel vanuit je PC voeding (op een aparte voedingsrail) naar het laatste deel van je MB net voor de USB aansluitingen.

Eigenlijk zou meerdere voedingen net als in een server de beste optie zijn.
Anyway als USB stroom trekt moet het MB daar geen last van hebben.
Ik heb letterlijk last gehad van een USB kabel die zo los in het contact zat dat de 5V lijn de signaal lijn raakt, de oplossing voor dat probleem vanuit het MB was om de computer maar gewoon helemaal te laten crashen. En dat terwijl die 5V van die PC zelf afkomstig is. (duurde een uur voordat ik doorhad dat het de USB kabel was want no-fucking-way dat de PC zegt (in de bios bv) dat hij 5V terugkrijgt over de signaallijn.)
Wat wel logisch was geweest was dat de PC de 5V op die poort gewoon had uit gezet, maar dat kan alleen als de USB power gescheiden is van het powercircuit van de rest van het MB. (en dan bv een relais per uitgang)

[Reactie gewijzigd door enchion op 22 juli 2024 21:02]

Mja ik begrijp je frustratie.
Ik zou zelf gedacht hebben dat in het ergste geval gewoon die specifieke USB hub/controller zou crashen en de rest gewoon nog blijft werken.. maar dat soort 'graceful failure' implementaties kosten allemaal geld en niemand heeft dat daarvoor over. Ik ben zo'n mafkees die een mobo koopt van 500 euro, maar de gemiddelde consument wil zo goedkoop mogelijk en zulk soort 'luxes' die niet direct bijdragen in de vorm van extra 'features' die op een marketing pagina geplaatst kunnen worden staan gewoon onderaan de lijst van prioriteiten of zullen, in de meeste gevallen, zo'n lijst niet eens halen.

Éen voordeel is dat ik niet verwacht dat je dit issue met type-C connectors zou kunnen hebben, dus dat is weer een voordeel I guess? :)
K heb zelf een front-IO type-A poort die gewoonweg niet meer werkt omdat dat middenblok helemaal verbogen is door er kabels op z'n kop in te (proberen te) rammen. :P

[Reactie gewijzigd door Ayporos op 22 juli 2024 21:02]

https://www.amazon.com/EL...ay&qid=1613899489&sr=8-10

Als je een arduino of raspberry pie hebt is er mbt userfocussedtelemetryfeedback en functionality de sky the limit en nog cheap ook.

Als je however als PC gebruiker een simpele ARMcpu samen met monochrome VGA video output op je MB wil hebben om te kunnen troubleshooten waarom je PC niet wil booten dan is de reactie thy-shall-not-have-that, enof wordt er meteen naar het security woord gegrepen. (terwijl servers van meer dan 10 jaar oud al tijden kunnen booten naar bios/post zonder CPU, MEM, GPU)

Jij zegt "luxe" terecht met haakjes, want het zijn gewoon inmiddels dingen die basisfunctie moeten zijn op elk MB, en geld kost het eigenlijk ook allang niet meer als je naar arduino of raspberry pie mogelijkheden kijkt. (en het is zelfs handig voor de producent om kinderziektes te kunnen vinden)
Even voor de goede orde, wat heeft de PCI bus te maken met de USB ?, dat zijn verschillende spoortjes op de printplaat voor zover ik weet.

En inderdaad, hoe sneller het signaal hoe meer storing (het kan geven). 'Heel lang geleden' weleens op school een blokgolf benaderd met een Fourier serie, dan kun je dat heel mee zien. Wellicht dat net dat snelheidsverschil de klachten oplossen softwarematig.
Ik blijf dit zo stom vinden, waarom kunnen die BIOS upgrades (ook) niet automatisch worden geïnstalleerd? Linux en MS doen wel aan het laden van CPU blobs, maar die fixen verder geen BIOS issues. Gigabyte levert @BIOS mee, maar dat heeft bij mij nooit gewerkt en moet dus altijd upgrades installeren vanuit de BIOS zelf met QFlash.

Het is ook erg irritant dat Gigabyte steeds je instellingen reset bij elke upgrade, daar heb ik bij andere merken (HP o.a.) geen last van. Ik raad wel aan om upgrades te installeren omdat het bijdraagt aan de stabiliteit van je board, zeker bij sommige geheugenmodules. AMD benoemd dit niet altijd in hun changes of enkel karig.
Omdat in het algemeen bios flashen toch wel in een veilige omgeving gedaan moet worden met zo min mogelijk kans op vastlopers
Tja, is dat nog zo? Genoeg die bijvoorbeeld de BIOS kunnen reflashen met een recovery omgeving (bijvoorbeeld met een USB). Verder zitten op duurdere modellen vaak een dual BIOS of zoals al aangegeven een failsave.

Het blijft een risico, maar wellicht is het risico door instabiliteit groter (data verlies, hardware issues, etc.) en blijven gebruikers met problemen zitten, zoals deze USB problemen die hopelijk kunnen worden opgelost met een BIOS upgrade.
Viruscanners etc kunnen nog welleens rommelen tijdens het schrijven van het bios, ik zou dan niet willen rekenen op het select groepjes moederborden met een dual bios. Heb zelf een premium ITX board alleen hier is gewoon geen ruimte voor een dual bios.
Zal best, maar tegenwoordig flikkert zeker AMD zoveel prestatie beïnvloedende meuk in het BIOS (hello Agesa!) dat je best mag zeggen dat een auto-update op z'n plek is. Vroeger ging BIOS vooral over stabiliteit, maar dat is tegenwoordig allang niet meer zo. Ander mooi voorbeeld is AMD's 'Smart Memory Acces', wat eigenlijk nu op elk courant moederbord wordt uitgerold. Toch zonde voor veel gebruikers als ze dat laten liggen omdat alleen een handmatige flash mogelijk is.
Op mijn nuc update ik m'n bios via een website, dwz de update wordt binnengehaald, ergens klaargezet en vervolgens mag je rebooten waarna de update geïnstalleerd wordt.
Je zou denken dat Intel niet de enige is die zo'n procedure kan implementeren.
Nee liever niet. Bios updates zijn van die dingen die ik alléén doe als het echt nodig is. Anders liever niet, want er wordt nauwelijks iets toegevoegd, soms weggehaald en geeft juist kans op issues.

Dat, samen met dat virussen dan ook gemakkelijker dit soort procedures kunnen gebruiken om je bios te herschrijven.... Nee dank je.
Dit is een jaren 90 gedachten, sorry. Zoals al eerder beschreven brengt het juist features en stabiliteit fixes met zich mee. Er zijn maar heel weinig virussen die echt je BIOS herschrijven, dat doen ze meestal in de laag na de POST.
Jaren 2012 dan :+
Heb 2 moederborden voor Sandy Bridge gehad, en in beide gevallen geen nieuwe features (en 1x zelfs minder features, werd functionaliteit uitgehaald).
Mijn Gigabyte X570 Aorus master heb ik vorige maand geflashed t.b.v. de nieuwe R5900X :)

De instellingen werden daarbij niet automatisch gereset, wellicht omdat het verschil tussen beide Bios versies daar geen aanleiding toe gaf.

Veel alle fabrikanten adviseren overigens altijd een reset te doen na een Bios update, zelfs als het systeem dat niet afdwingt.

Automatisch een update doorvoeren vind ik bijzonder ongewenst. Veel te riskant, tenzij je zoals ik een dual bios bord hebt. En ik wil upgrades doen op een moment dat het mij uitkomt.

Maar, hoe groot is het probleem eigenlijk?
Met andere woorden hoe veel keer per jaar update jij je bios?
Dell bios gaat soms ook via Windows update
Je hebt helemaal gelijk, Microsoft update de bios van z’n Surface lijn ook via Windows updates en HP, Dell en Lenovo doen sinds kort het zelfde voor hun zakelijke modellen. Waarom zouden de andere fabrikanten het dan niet kunnen doen!?
Hell no dat ik auto bios updates wil... lekker dan ik bepaal zelf wat ik update. En updaten is super easy plus dat instellingen helemaal niet verwijderd worden als je gewoon backupt
Mijn Surface Pro 6 krijgt bios updates via Windows update en word bij een reboot de bios update geïnstalleerd dus het is wel mogelijk ;)
Dit kan wel met UEFI. Ik heb vorige week via een optionele Windows Update het laatste UEFI bios van m'n laptop binnengekregen. Na een reboot installeerde dit uit zichzelf.

Er is wel ondersteuning in het bios zelf voor nodig. Bij mij zit er een toggle in het bios, genaamd "Windows UEFI Firmware Update". Dit is wel een Lenovo ThinkPad, dus een laptop die gericht is op zakelijk gebruik.

Dit alles met behoud van de bios-instellingen overigens.

[Reactie gewijzigd door ChillinR op 22 juli 2024 21:02]

Nou, ik had mijn BIOS geüpgrade en nou werkt de app tool automatische overclock van Gigabyte niet meer. En daar had ik toch een leuk resultaat mee, merkbaar bij 4k videobewerking in Adobe programma's.
En die andere tool om over te klokken van AMD is erg ingewikkeld en heb er nog geen resultaat mee kunnen behalen. Had ik maar de oude regel, "don't fix it if it ain't broken", vaker vermeld als het om BIOS upgrade gaat, gevolgd. Want ik ben er niets mee opgeschoten. En inderdaad, wat je zegt, je kan ook weer alles opnieuw gaan instellen, zit ik ook niet op te wachten.
Dus geen automatische BIOS updates alsjeblieft.
Upgrades automatiseren heeft een belangrijk nadeel.

Als je een computerprobleem hebt is de belangrijkste vraag die je jezelf moet stellen: wat is er het laatst aan mijn computer veranderd?

Daar kun je een heel eind mee komen als je de oorzaak wilt achterhalen. Meestal is het dan iets dat je zelf gedaan hebt, zoals in dit geval je BIOS flashen.

Maar zodra er automatisering in het spel is kun je die vraag niet meer afdoende beantwoorden. Je weet vanwege de automatisering immers niet (geheel) wat er het meest recent aan is veranderd.

Dat is dan ook een reden dat ik volledige automatisering niet als een heilige graal beschouw.

Een andere reden waarom ik automatisering niet als een heilige graal beschouw is dat geautomatiseerde processen die 365 dagen per jaar, 7 dagen per week en 24 uur per dag feilloos werken een kwestie zijn van heel veel testen en tweaken. Die ervaring heb ik opgedaan met een VBS shutdown script in een Windows domein en verschillende stukjes software (in andere programmeertalen) voor een kabelkrant. In eerste instantie werkte het allemaal geweldig, ook na gedurende eerste dagen na installatie veelvuldig testen en op een latere datum bleek toch van niet... Daar heb ik van geleerd dat je er nooit van uit moet gaan dat 'automatisering' vanzelfsprekend synoniem is aan 'gemak'.

[Reactie gewijzigd door Uruk-Hai op 22 juli 2024 21:02]

Ik ga daar toch niet mee akkoord, een automatisch proces is veel minder gevoelig voor fouten dan een manueel proces. Bovendien is het manueel up to date houden van een systeem echt enorm arbeidsintensief. Als je veel systemen manueel moet updaten dan is dat een full time bezigheid.
Wat ik zeg is niet iets waar je wel of niet mee akkoord kunt zijn. Het is geen standpunt, maar gewoon de harde waarheid.

Dus als je er niet akkoord mee gaat, dan kun je gewoon niet tegen de waarheid.

[Reactie gewijzigd door Uruk-Hai op 22 juli 2024 21:02]

Ik kan enkel spreken uit eigen ervaring en heb toch de nodige automatisering gedaan of zien gebeuren. Laatst is onze end user dienst begonnen met het remote upgraden van de laptops naar de laatste versie van Windows, inclusief een bios update. Na 2 weken tijd zitten ze aan 80% geslaagde upgrades. Als dat manueel zou moeten gebeuren dan spreken we eerder over termijn van jaren, gezien we spreken over een omgeving van +3k end user pc's.
Hoeveel contact hebben jij en je collega's met die end users?
Is er sprake van direct contact of gaat dat via via over meerdere schijven?

Mijn eigen ervaring met automatiseren is namelijk dat je alleen in eerste instantie kunt spreken van 'geslaagd' en daarna hangt het helemaal van de use case van je uitgerolde hardware, van de bedrijfscultuur en van de persoon af in hoeverre je feedback krijgt over problemen.

Het helpt enorm als er sprake is van een ons kent ons situatie. Dat levert veel meer feedback op dan een IT'er op afstand.

Als jij en je collega's meer dan 3000 systemen te beheren hebben dan betwijfel ik ten zeerste of jullie wel een realistisch beeld kunnen hebben van de werkelijke stand van zaken. Dat vereist namelijk heel veel end users die ten volle beseffen hoe ontzettend afhankelijk jullie als dienstverleners zijn van feedback.

Ik ben zelf voormalig sysadmin en omdat ik maar al te goed weet hoe ontzettend belangrijk feedback is voor sysadmins probeer ik hierin zoveel mogelijk te betekenen voor mijn voormalige collega's. Ik vind hen echt heel professioneel qua automatisering. De SCCM server is echt voorbeeldig ingericht.

Maar ook al zijn ze nog zo professioneel, ik ondervind nog steeds problemen die er op duiden dat vlekkeloze automatisering gewoonweg niet bestaat, waardoor er alsnog handwerk zit aan de meuk die zij hebben uitgerold en waar ik als een soort plaatselijk waarnemer het dagelijks beheer over heb.

Als het echt mis is met een machine, komt er alsnog een sysadmin over de vloer om een verse image ter plekke opnieuw over de hardware uit te rollen. Dus er blijft altijd handwerk in zitten. Dat zijn mijn waarnemingen.
Ik vind dit altijd zo moeilijk
Ik neem aan dat je bedoeld dat ik onnodig moeilijk doe, maar door vervolgens te beginnen over logging en snapshots bevestig je eigenlijk precies mijn punt dat automatisering niet vanzelfsprekend gelijk staat aan gemak. Je zult om het echt goed te doen altijd extra dingen moeten doen, zoals voor controles (logging) moeten zorgen en recovery maatregelen moeten gebruiken.

Helaas gebeurd dat niet altijd. De stukjes software waar ik het over had waren te simpel en te rechttoe-rechtaan om in logging te voorzien. Ik had ook helemaal niemand om op terug te vallen met die vraag. Daar was de kennis en de animo niet voor in huis. Nog steeds niet.

Met animo bedoel ik vooral dat het mijn leidinggevenden allemaal geen zak interesseerd(e). Tja, dan wordt er dus ook geen geld uitgetrokken voor een tijdelijke externe expert om het allemaal even recht te trekken.

Waarmee ik maar wil zeggen dat je voor vlekkeloze automatisering ook nog gewoon het tij mee moet hebben, zoals een begripvolle leidinggevende.

Terug komend op jouw hele verhaal en het artikel vraag ik me af hoe je als thuisgebruiker er voor kunt zorgen dat een automatische BIOS upgrade die bijvoorbeeld via Windows Update is binnen gekomen een notificatie doet versturen, bijvoorbeeld via het berichtencentrum van Windows 10, sms of e-mail. Kan dat überhaupt wel? Zie je het gebeuren als het eenmaal de normale gang van zaken is?

[Reactie gewijzigd door Uruk-Hai op 22 juli 2024 21:02]

Aan de andere kant hoef je op stabiel werkende systemen in principe geen bios te upgraden, en geen upgrade is alsnog betrouwbaarder dan een betrouwbare upgrade.
Dit verschijnsel hebben wij ook bij recente Dell pc's met (uiteraard) Intel platform aangesloten op Dell monitoren. Zijn we nog niet achter wat het is. Kortom is dit echt alleen een AMD chipset probleem?
Ik gebruik dezelfde kabel ook met mijn Dell laptop en dan heb ik geen enkel probleem.
Ook mijn oude (10jaar) Intel setup had er geen enkele moeite mee.
Heb je toevallig een link naar de dell support artikelen hierover? Ik beheer een aanzienlijke vloot Dell systemen met Dell monitoren en ben dit nog nooit tegengekomen met Intel based Dell systemen. Ik zal dan eens kijken of ik het komende week, wanneer ik weer wat systemen ga uitrollen, dit na kan spelen.

Wel heb ik hier zelf mogelijk ook last gehad op mijn privé PC met Dell U25165H scherm in combinatie met mijn MSI B550 moederbord, ik heb het opgelost destijds door andere USB poorten te gebruiken, ik ga na installatie van de laatste bios nog wel eens kijken of die bios het voor mij ook oplost.
Interesting...

Ik heb toevallig op mijn Intel machine sinds een aantal dagen problemen met haperingen, vooral met mijn muis.

Heb al de batterijen van de muis vervangen en alles.

Ik zal het eens met een oudere bedrade muis testen. Het zal toch niet...
AMD heeft begin januari een fix uitgebracht voor moederbord fabrikanten. Ik heb geen problemen meer in Windows, maar wel bijv. met een USB boot, zoals een Windows installatie. Dit werkt niet stabiel als ik de front usb poorten van mijn kast gebruik. Voorlopig dus een USB stick achterin het moederbord.

Dit is een vrij groot probleem en het speelt al een paar maanden. Daarom vind ik deze berichtgeving van AMD vrij laat. Ik was een van de eersten met deze problemen en dacht eerst dat het een hardware defect was.

Betreft een ASUS B550 Plus.
Dit probleem heb ik af en toe ook met mijn B450M MORTAR MAX (laatste BIOS). Vooral hubs verbreken willekeurig de verbinding. Ik hoor geen USB (dis)connect-geluid, maar mijn muis en toetsenbord freezen af en toe wel. Soms crasht Oculus Link, en mijn Kinect geeft af en toe een "Not Enough Bandwidth" of "Not Genuine" foutmelding.

Zou dit hiermee te maken kunnen hebben? (Wellicht AGESA-wide?) Of is het echt alléén de 500-series?

PS: Dit gedrag met mijn invoerapparaten heb ik nog niet eerder gehad. Oculus Link/Kinect voorheen niet gebruikt.

[Reactie gewijzigd door ThatOneCheetah op 22 juli 2024 21:02]

Nope. Heb hier last van sinds ik mn 3900 met 450 Tomahawk in gebruik heb.

Files copieren van USB device naar USB device laat beide crashen. Ik schrijf crashen want alleen manueel stekker uittrekken en terug insteken krijgt beide devices weer aan de praat. Windows herkent de devices zelfs niet meer na een crash.

Mijn keyboard valt soms weg, kan ik ook enkel terug aan de praat krijgen met uittrekken en terug insteken.

Ik heb de USB poorten op de IO-panel geprobeerd, op de front header waarvan ik er 4 tegelijk kan gebruiken in mn case. Ik heb sinds een aantal maanden ook een PCI-e expansion card met 4 USB poorten. Eén van de enige kaarten dat aangeraden wordt te gebruiken met de Oculus Rift. Ook hiermee een aantal keer voorgehad.

Een identieke setup, waarbij enig verschil het grafisch kaart is, heeft dezelfde problemen.

En dan is er nog regelmatig het windows geluid van USB disconnect.

Maw, niet exclusief op de 500 mobo's.
Ik heb een Gigabyte X470 Aorus Ultra en hetzelfde issue.
pricewatch: Gigabyte X470 Aorus Ultra Gaming
Het is zeer storend.
Als je last hebt van dit probleem en snel een fix zoekt:
Koop een PCI-e to USB3.0 adapter of USB3.0 hub met eigen power supply. Dit lost het probleem meteen op. Ik heb het voor mn Reverb G2 gebruikt en die werkt nu helemaal prima.
Ik gebruik sinds jaar en dag een simpel Sitecom hub voor keyboard/muis/ID-kaart lezer. External powered. Op mijn vorig intel systeem jarenlang geen enkel issue. Op mijn huidig AMD systeem valt mijn keyboard soms weg. Verlpicht uittrekken en terug insteken om het op te lossen. EDIT: keyboard/muis nog altijd hetzelfde als op mijn intel systeem.

Sinds ik problemen had met files copieren tussen USB drives heb ik een Inateck PCI-e to USB kaart aangeschaft. Dit liet mijn USB drives nog altijd crashen. Uittrekken en beide in mijn oud intel systeem inpluggen en copieren lukt zonder probleem.

Maw, geen van deze 2 fixes lost het probleem op voor mij.

Ik had recent een opportuniteit om dit alles opnieuw te testen op een clean systeem. Nieuw system SSD met enkel W10 erop en niet anders. Identiek problemen.

[Reactie gewijzigd door Skiddie op 22 juli 2024 21:02]

Ik heb een Asus X570 moederbord en ik krijg HP Reverb G2 niet werkend. Altijd dezelfde USB error code
Ik dacht dat het aan de headset lag maar HP heeft nieuwe gestuurd en het werkt nog steeds niet.
Zeer frustrerend dat ze nog altijd geen fix hebben na al die tijd
Je kan even snel een PCIe kaart of USB hub met eigen power supply kopen als tussenoplossing. Zolang je maar iets hebt met een eigen USB controller werkt het. De USB controller van je moederbord is heel irritant voor de reverb G2.
Ik heb beide getest en werkt niet, kan ook wel dat er iets aan de kabel is want die hebben ze niet opnieuw gestuurd.
Bizarre oplossing die voor mij werkte: unpowered usb-hub er tussen zetten.
Enige andere oplossing was een van de twee frontpanel 3.0 poorten pakken.

Maar dan nog krijg ik soms een acute zeeziekte test. Even een volledig blauw beeld en dan draait het beeld alsof je hoofd naar rechtsvoor rolt. Gebeurt eigenlijk alleen na het laden van een nieuwe level of zo. Heel bizar.
Hee! Die blauw scherm plus verdraaid beeld had ik laatst 3 keer tijdens beatsaber. Voorheen nooit last gehad met mijn reverb G2. Ik vermoede dus een update van 'iets', gpu driver (3080), windows, WMR, steam plugon, of steamVR. Heb toen windows geupdate wat een cumulative update acbterliep en SteamVR en WMR SteamVR plugin op het beta kanaal gezet en is sindsdien nog niet weer voorkomen :o
Alle hardwarefabrikanten hebben wel eens last van rare bugs. Eén van de bekendste was de Pentium FDIV bug. Daarbij zag Intel zich uiteindelijk genoodzaakt om alle getroffen CPUs om te ruilen. Tientallen jaren later hadden compilers nog steeds flags om te kiezen wat voor floating point code ze moesten genereren; Google maar eens naar "safe fdiv flag"...

Meer recent heeft Intel bovendien een hele waslijst aan security bugs opgebouwd, maar dat zag ik in andere reacties al vermeld worden.
En door dit soort taferelen heb ik toch een half jaar geleden geupgrade naar een Intel systeem.
[..]
Ben zelf totaal unbiased wat betreft merk, maar heb gewoon gekozen voor (meer) zekerheid.
Overstappen van AMD naar Intel omschrijven als "upgrade" is niet wat ik versta onder "unbiased".
Dit soort bugs zijn van alle tijden.
- Intel 820 chipset voor Rambus geheugen bijv. (Geheugen corruptie)
- Via686 chipset (AMD en Intel bordjes) icm bepaalde PCI kaarten zoals SB Live => Data corruptie (een van de meest verkochte combinaties in die tijd dat dit speelde)
- Sis chipsets met LAN on board die geen uniek MAC adres hadden

Verder heel veel problemen gezien in 't begin met allerlei nieuwe technieken:
- PATA66/133
- AGP, elke keer als er een nieuwe versie was (1x/2x/4x)
- Eerste SATA interfaces en elke keer bij nieuwe hogere snelheid
- USB2.0, wat bij heel veel chipset merken weer anders werkte
- Oudste series Intel SSD die zich ineens voordeden als veel kleiner met data loss als gevolg.
- Etc.

Kortom, vrijwel elke keer bij nieuwe technieken was het heel vaak puinhoop en ik ben menig keer best wel tijden bezig geweest om zaken uit te zoeken waarom de boel in de soep liep.
door dit soort taferelen heb ik toch een half jaar geleden geupgrade naar een Intel systeem.
(..)

dik downvoten haha. :D heb gewoon gekozen voor (meer) zekerheid.
Ik denk dat je wordt gedownvote omdat Intel de laatste jaren juist geplaagd wordt door zeer ernstige beveiligingslekken zo grotesque dat ze vaak een eigen website krijgen.

Dat AMD wat hardware issues heeft met USB die je kunt oplossen door je PCIe bus van 16 GT/s - wat nog door bijna niets gebruikt wordt - tijdelijk op 8 GT/s te laten draaien, verbleekt in vergelijking tot de ernstige lekken in Intel CPU's. Je opmerking komt daarom een beetje over als FUD.
  • Meltdown allows a program to access the memory, and thus also the secrets, of other programs and the operating system.
  • ZombieLoad allows stealing sensitive data while the computer accesses them.
  • RIDL exploits a hardware design flaw in the line buffer cache to extract secret data from a CPU's sensitive areas.
  • Fallout uses bugs in the store buffer cache to leak data from within a vulnerable CPU.
  • SWAPGS on Windows can lead to situations were data can be extracted from an Intel CPU.
  • LVI (Load Value Injection) lets an attacker inject and modify data that is already inside the CPU's speculative execution processes.
  • Foreshadow is a speculative execution attack on Intel processors which allows an attacker to steal sensitive information stored in the cloud.
  • Snoop leaks data by snooping on the bus through which the CPU keeps multiple cache levels in sync.
  • Spoiler is used to leak private data from RAM.
  • NetCAT is a vulnerability that can be carried out remotely to leak data such as SSH session keys and others.
  • TPM-Fail can result in the leak of sensitive encryption keys.
  • Plundervolt uses voltage adjustments to leak data from Intel chipsets.
  • Platypus can steal data from Intel CPUs by just by looking at the power consumption data.

[Reactie gewijzigd door Sando op 22 juli 2024 21:02]

die problemen zijn heel serieus maar hoeveel last heb je er daadwerkelijk van? meestal totaal niet

niet om het goed te praten want beide problemen moeten opgelost worden maar het is niet zo dat je dagelijks problemen heb bij het gebruik. amd heeft dit soort irritante problemen helaas meer.

en volgens mij moest je bij bijna alle intel issues de pc voor je neus hebben staan om er wat mee te kunnen.
Hoeveel last heb je van een USB verbinding die voor een seconden of twee wegvaalt? Meestal totaal niet. Pluspunt: het brengt geen veiligheidsproblemen.
Als je een game speelt kan het al snel erg vervelend worden. 1 seconde in F1 2020 geen verbinding en je bent een vangrailhapper als je net een bocht nadert.
Ik heb een mic die constant weg blijft vallen en de hele pc vertraagd.

De mic en kabel zijn goed. De andere pc werkt het perfect.

Om maar een van de problemen te noemen. Het is gruwelijk vervelend als je usb wegvalt.
Er is sprake van corrupte data bij het schrijven naar externe schijven zonder foutmeldingen .. Lijkt me niet handig..

[Reactie gewijzigd door 680x0 op 22 juli 2024 21:02]

Als daardoor een backup van 1/2 TB crasht - waarvoor je even een ommetje bent gaan doen - en je weet dat het de volgende keren weer gaat gebeuren... Verschrikkelijk.
Dan moet je betere software gebruiken, met een resume functie.
Ik moet niets, maar bedankt.
Verder lijkt het me beter als het probleem zich gewoon niet voordoet en 'shit just works'.
Dit work steeds weer herkauwd maar voor veel heb je fiesike toegang nodig tot de pc... als je die toegang heb kan je ook gewoon de HDD naast mijn pc pakken daar staat allen onencrypted op.

Effectief zijn al deze leggen vrij irrelevant voor thuis gebruikers. Ik heb er dan ook gewoon geen rekening gehouden bij aanschaf van mijn pc omdat het totaal geen effect zal hebben op mijn pc.

Het staat dus heel leuk maar onder de streep is het irrelevant voor 99.9% van de gebruikers.
Zonder amd had intel je nog vrolijk een quad core verkocht, alleen dat is reden geweest om amd te supporten bij m'n recente aankoop.
Nee, dan zouden we nu met Intel 80986 werken. Met een 80987 mathematische coprocessor _/-\o_
Ben zelf totaal unbiased wat betreft merk, maar heb gewoon gekozen voor (meer) zekerheid.
Het feit dat je denk dat intel meer zekerheid biedt geeft al aan dat je juist niet unbiased bent.

Nog niet zo heel lang geleden moest intel een hele chipset serie terugroepen omdat de SATA controller niet deugde bijvoorbeeld.
Om van de door vele al genoemde security issues maar te zwijgen.
"dit soort taferelen" lijken te zeldzaam om een rationele keus voor een alternatief op te baseren. Ik lever standaard AMD (intel op speciale bestelling maar dat is sinds de Ryzen niet meer voorgekomen), de laatste 1.5 week geleden met een B450 chipset. Geen vuiltje aan de lucht. Als ik kritiek zou hebben dan is het dat je de nieuwste bios moet hebben als je de nieuwste processor erop wilt zetten en dat de drivers soms nauw luisteren. Een jaartje geleden was de stabielste driver soms even zoeken; of die van de website van de moederbordfabrikant of die rechtstreeks van AMD. Toen een tijd gehad dat het weinig uitmaakte. Nu ging het met de AMD driver juist mis en moest ik Windows 10 gewoon zelf even laten zoeken waarna het perfect werkte. Je kunt betogen dat dat nog eerder een Windows-probleem is dan een AMD-probleem, maar dat probleem is langzamerhand dus opgelost.

[Reactie gewijzigd door mae-t.net op 22 juli 2024 21:02]

De 500-reeks, en zeker het AM4-platform, van AMD, bestaat al langer dan de nieuwste reeksen van Intel. Ikzelf draai al een jaar op een X570-moederbord, en ik heb die problemen nog niet vastgesteld. Als ik ga kijken op die Reddit, zie ik wel dat de mensen die problemen ervaren een recente PCIe-gen4-GPU draaien, en een recente CPU van de 5000-reeks hebben.
Hier een Asus B550i, AMD5600 en een 3060Ti en geen enkel probleem. Ik had er ook niet van gehoord totdat ik gisteren de post op Reddit zag. Het is natuurlijk altijd zo dat een kleine groep actieve gebruikers veel aanweziger zijn dan de grote groep tevreden mensen.
En dat heb je met Intel niet?
Je hebt een punt hoor. Ik heb met alle soorten systemen gewerkt, maar alles Intel is toch het meest op safe. Ik heb zelfs een Intel moederbord in mijn PC, uit de tijd dat ze zelf nog moederborden verkochten.
Ja hoor. En intel is vrij van enige problemen wou je zeggen? :Z

Er is een workaround gewoon beschikbaar totdat het probleem middels een bios update opgelost is.
Er zaten veel bugs in Ryzen chips en ook de ondersteuning voor de grafische kaarten liet veel te wensen over. Ik weet niet hoe het met de nieuwste chips gesteld is, maar ik denk dat ik pas iets van AMD aanschaf in het DDR5 tijdperk en dan voornamelijk voor het schrijven en testen van software.
Intel is ook niet heilig. Om nog maar te zwijgen over alle security bugs dat ze hebben gehad.
zijn die inmiddels opgelost trouwens?
Wat ik me kan herinneren en qua ervaring bij mijn oude computer (socket 1155) én de huidige computer van mijn vriendin (socket 1151) zijn er nog altijd problemen met usb apparaten.
Wel op sommige punten met enige prestatie verlies.

Ben er ook mee eens dat Intel ook niet heilig is.

Het mindere is juist dat het dan net gebeurd op het platform waar je dan net op zit.
Heb toch liever dat mijn USB disconnect voor 1 seconde om de zoveel dagen dan dat iemand mijn pc overneemt.

Zoals al eerder gezegd, Intel is ook niet heilig. verre van , zelfs. Qua veiligheid kun je veel beter bij AMD zitten. Lang niet alle B450/550 borden hebben er last van trouwens, die van mij niet.
haha, nee nog erger Security problemen
Dat is ook niet wat er gezegd wordt..
Das met alle fanbois zo niet alleen die van Intel en Apple. Iets met WYSIATI :+
Probleem lijkt zich ook zeer wisselend voor te doen. Zijn mensen met exact dezelfde hardware en software die geen problemen ervaren, terwijl iemand anders dus al sinds launch van Zen3 niet goed met USB kan werken. Zelfs nieuwe BIOS versies en alles maakt geen verschil uit, zoals gemeld is inderdaad 'c-states' en PCIe 3.0 soms een oplossing.

Kan me voorstellen dat dit voor AMD ook een lastig op te lossen probleem is. Hopelijk dat ze nu eindelijk een fix kunnen vinden, hoewel er ook verhalen rondgaan dat dit al sinds Zen1 aanwezig is en afwisselend wel/niet is opgelost t/m Zen2.
Ik heb hetzelfde probleem sinds ik naar x570 vam asus ben geswitched. Van ellende gebruik ik nu de usb poorten aan de bovenkant van mijn kast voor mijn toetsenbord. Deze doen het wel. De vaste poorten geven ellende i.c.m. het toetsenbord. Gekke is, headset e.d. werken wel gewoon op alle poorten.
Zou wel heel slordig zijn als dit er al generaties lang inzit.
Ik heb eerder vertrouwen op wat AMD zegt en doet, want zij hebben tot op heden erg correcte support gegeven en moeten hun naam hoog houden ivm zakelijke oplossingen.
Op internet gaan wel meer verhalen rond en de meeste zijn op niets gebaseerd en zijn posts om likes te halen of sensatie te creëren.

Niets zegt dat dit geen fout is van moederbordfabrikanten, driver-makers, Windows die foute drivers installeert. Ikzelf heb een B450 chipset. Ik heb zowel AMD USB controllers als NVIDIA USB controllers op mijn ASUS TUF moederbord. Het is niet omdat het op hun platform gebeurt, dat het ook effectief van hen moet afkomstig zijn.

Indien je een koelkast in de IKEA koopt, klaag je bij de IKEA. Die zal het nodige doen, maar gaat dit onder water door naar de fabrikant (wat daar meestal een gekend merk is).

Laten we hen de 'benefit of the doubt' geven en oordelen of zij in fout zijn, eenmaal we effectief weten wat er gaande is. Zoals eerder aangegeven doet AMD heel veel open-source; ze kunnen dus amper iets verbergen of zo - moesten bepaalde mensen complottheorieën hebben.

Ik ben noch pro, noch contra naar AMD of Intel, maar ben wel pro bij het vellen van een oordeel nadat een onderzoek is gedaan en niet voordat dit gedaan is, gebaseerd op "verhalen op het internet".
Ben wel benieuwd wat voor Nvidia USB controllers dat dan zijn, ik ken geen Asus TUF mobo's met Nvidia controllers, ik vraag me eigenlijk af of Nvidia überhaupt nog wel USB controllers heeft voor op moederborden.

De laatste keer dat ik een Nvidia chip zag op een DiY segment moederbord is denk ik wel weer 15 jaar geleden of iets in die strekken.
Zitten op de RTX 20XX serie aan GPU's. Is die USB-C port welke je oa voor VR toepassingen kan gebruiken.
Dat is niet wat degene zegt waar ik op reageer:
Ik heb zowel AMD USB controllers als NVIDIA USB controllers op mijn ASUS TUF moederbord. Het is niet omdat het op hun platform gebeurt, dat het ook effectief van hen moet afkomstig zijn.
Dat Nvidia op bepaalde GPU's een USB-C poort heeft weet ik, degene waar ik op reageer geeft echter aan dat op mijn moederbord Nvidia USB controllers zitten.

Uit mijn hoofd kun je trouwens die USB poort op Nvidia GPU's overal voor gebruiken, ik kan het nu niet testen, maar volgens mij heb ik er wel eens een microfoon of USB-HDD aangehangen en werkte dat zonder problemen.
Klopt da tje m voor alles kan gebruiken inderdaad, maar ik denk dat op wie je reageerde gewoon die op zijn GPU bedoelt aangezien zoals je al zelf zegt er al jaren geen nvidia moederbord chipsets meer gereleased zijn. De good ol' nforce days.
Waren inderdaad best leuke bordjes, maar wel wat buggy zo nu en dan wat ik me er nog van kan herinneren.

Het dit moederbord hier nog op zolder liggen ergens met cpu: https://nl.hardware.info/...nparty-ut-nf4-ultra-d.796

Redelijk populair onder ons Tweakers destijds.
Ik had zelf ook een DFI lanparty, weet alleen neit meer precies welke. Was er erg tevreden over destijds.
Recent heb ik al mijn systemen voorzien van een nieuw OS drive. Gaat hier om 2 identieke 3900+450 systemen, een 4770 intel systeem, een 4670 intel systeem en een oudere intel systeem. Voor al deze systemen gebruikte ik hetzelfde W10 install.

Een VM copieren bijvoorbeeld van USB drive naar USB drive lukt niet op mijn AMD systemen. Alle combinaties geprobeerd gebruik makend van USB op Mobo, front header USB, Inateck PCI-e USB card en een external powered USB hub. Geen enkel keer is het gelukt. Copieren naar internal SSD en dan naar USB drive geen probleem. Copieren tussen USB drives crasht 1 of beide drives.

Exact hetzelfde doen op mijn 3 intel systemen werkt zonder enig issue. Geen enkel probleem.

Voor de fun heb ik het ook nog eens geprobeerd vanuit een VM. Exact dezelfde resultaten als hierboven.

Testen zijn uitgevoerd met WD external HDD's, WD Black/Seagate HDD's via SATA-to-USB converter en Kingston USB thumbdrives. Wanneer blijkt dat het probleem met al deze combinaties zich enkel en alleen op beide van mijn AMD systemen voordoet, kan ik niet ander dan concluderen dat het probleem een AMD probleem is.
Slordig als je nalatig bent ja. Als ze er niet van weten of ze kennen de oorzaak niet dan is het moeilijk.
Wel netjes dat ze zelf contact opnemen met de gebruikers op deze manier. Wat dat betreft en hun efforts in de open source drivers, bewonder ik amd toch wel.
Dit heb ik dus ook op de USB 3.x-poorten op een B450M-chipset van bijv. AsRock, gerelateerd?

[Reactie gewijzigd door SkyStreaker op 22 juli 2024 21:02]

Ik heb het op de X370 al jaren dus ik verwacht het wel.
Ik heb het sinds 1-2 weken ook voor op mijn B450 Tomahawk. Toevallig is het gestart ongeveer tegelijk met de laatste Windows update...
Ik heb een X570 met PCIe 4 support ingeschakeld, en heb hier nooit last van, dus ik hoor niet bij de kleine groep. Het wordt me niet duidelijk of dit een hardware-dingetje is of een driver-dingetje. I.e. of het afhangt van je OS: Windows of Linux.

[Reactie gewijzigd door Sando op 22 juli 2024 21:02]

hier ook heb een ASUS ROG Strix X570-E Gaming met een 3950 er in en heb het nog niet gemerkt
Ik gebruik Logitech Unifying receiver. voor toetsen bord en Muis en een oude nostromo n52
Ik heb een B550I van Gigabyte en ik heb het probleem wel al ondervonden (3700x + rx6800). In mijn dagelijks gebruik merk ik dit niet maar ik heb bij de aankoop van deze nieuwe pc nogmaals een HTC Vive getest in Assetto Corsa Competizione.

Daar merkte ik dat ik om de x tijd een grijs scherm kreeg op de headset. Na wat zoeken zou dit aan de usb interface liggen. Alle mogelijke usb aansluitingen getest maar geen oplossing gevonden. Nu klinkt het heel hard dat dit dus het probleem was die ik had.
Hier een B550i met een 5600x, geen enkel probleem ondervonden.
Heb met mijn G630 headset dat ik ineens een plop hoor en het geluid even wegvalt of kraakt.

Nooit kunnen achterhalen waarom. Misschien heeft dat hier toch wat mee te maken...

Op dit item kan niet meer gereageerd worden.