Wat ik eigenlijk duidelijk probeer te maken is dat je een te vereenvoudigd denken er tegen aan gooit.
- Je wil dingen niet beoordelen in isolement maar tegen de achtergrond van de alternatieven die ook hun nadelen hebben. En je wil rekening houden met veranderende transbehoeften. Een slecht idee is goed als het beter is dan de alternatieven.
- dingen beoordelen op wat er allemaal zou kunnen gebeuren lijkt redelijk maar kan gemakkelijk doorschieten. Je kan eindeloos veel rampscenarios bedenken waartegen geen kruit is gewassen. Bijv, hoe bestendig is de hyperloop tegen bombardementen in oorlogstijd. Wat als er een meteoriet op valt. Wat als mensen hun lust tot reizen verliezen. Wat als een andere nog onbekende technologie de hyperloop overbodig maakt. enz. Bij al dat soort scenarios maak je inschatting van kans en kosten die natte vinger werk is omdat de toekomst zich maar heel beperkt laat voorspellen. Veel rampscenarios die in de verbeelding heel groot lijken, komen in praktijk nauwelijks uit. Klein gedachte hindernissen kunnen juist heel groot blijken.
- In jouw denken is het een soort do or don't. Doen we het of doen we het niet. In werkelijkheid is er bij alle technologie sprake van stappen in een lange ontwikkelingsweg, waarbij steeds opnieuw beslissingen worden genomen en ideeen worden aangepast, Onderbrekingen zijn ook heel normaal. Zo is het idee van reizen door een pijp al erg oud. Zulke ideeen worden overwogen en verworpen, vaak niet omdat ze fundamenteel verkeerd zijn maar politiek, sociaal, financieel, technisch onhaalbaar zijn op dat moment. Als de transportbehoefte weer stijgt, er meer geld voor is, het meer enthousiasme oproept en de technologie weer verder is, worden ze opnieuw overwogen, vaak in iets andere vorm.
Als je mensen vraagt over de grote dingen die ze tot stand gebracht hebben dan is het antwoord meestal dat ze er nooit aan begonnen waren als ze van tevoren gerealiseerd hadden hoeveel problemen er op hun pad zouden komen. En toch roemen wij hen om hun successen. Zo zegt Musk: Stap nooit in de autofabrikage er zijn veel gemakkelijkere manieren om rijk te worden.
We willen uit het moraliserende denken blijven dat gemakzuchtig harde oordelen velt. Iets als "hype" bestempelen is al een sterke afwijzing door de negatieve lading die er aan hangt. Maar je kan ook verwoorden dat het idee grote weerklank ondervindt. Dan klinkt het ineens positief. En dat is ook realistischer omdat de acceptatie van mensen nu juist een van de belangrijkste succesfactoren is bij nieuwe ontwikkelingen. De vraag is niet of iets een hype is maar of het enthousiasme zich doorzet en breder omarmd wordt.
Denk bijvoorbeeld maar aan Google Glass. De ontwikkeling van virtual realiteit is nu ook typisch zoiets waar sommigen van geloven dat het nooit iets wordt en anderen enthousiast door blijven ontwikkelen. Vroeg of laat wordt er een format gevonden dat megapopulair wordt. Sceptisch denken is typisch de houding van de stuurlui aan de wal. Kritiek geven zonder deel te nemen. Dat is een erg bevredigende gewoonte omdat nu eenmaal het gross van nieuwe producten mislukken. Zelfs bij de meest gerenomeerde marketing bedrijven mislukt nog 80% van de nieuwe producten. Dus als je bijvoorbaat roept dat iets niets zal worden heb je in 80% van de gevallen gelijk. Maar wat heb je aan dat gelijk? Het is de gemakzuchtige houding van de betweter die zelf zijn nek niet uitsteekt. Wie geeft er een donder om de stuurlui die aan wal blijven zitten en nooit brokken maken?
Er is een goede reden dat Musk de hyperloop niet zelf ter hand heeft genomen maar wel het idee met veel media aandacht heeft gelanceerd. Hij realiseert zich namelijk dat niet technologie het grote obstakel is. Dit idee zal alleen van de grond komen als het in brede kring wordt geaccepteerd zowel in zakelijke kringen als publiek en er een draagvlak ontstaat in de politiek. Dat kan je niet forceren en deze ondergrond bouwrijp maken kost jaren. Als het idee geen momentum kan ontwikkelen wordt het sowieso niets, omdat je bij de aanleg ook grote weerstand moet overwinnen, zoals grondonteigelning , weerstand tegen horizonvervuiling, gevestigde zakelijke belangen. enz. Zonder sterke beweging die gedreven wordt door enthousiasme dat anderen kan meenemen gaat het sowieso niet lukken.
Is het daarom een hype? Zeker niet. Een hype is juist typisch iets dat snel in zwang komt en ook weer verlaten omdat het louter op lucht is gebaseerd. Ik kan me nog goed herinneren dat eindeloos is beweerd dat de smartphone en tablet hypes waren. Dat Apples producten allemaal hypes waren. Ondertussen loopt nu de hele bevolking met dat spul en is er niet meer af te krijgen. Dan kunnen we de auto ook wel een hype noemen.
Nee de hyperloop is inmiddels geen hype-loop. Daarvoor is het idee al te breed opgepakt. Je wil een ding goed beseffen als je het over Musk hebt. De man creert géén luchtballonnen. Hij is juist kampioen in ondoenlijk lijkende dingen waar maken. Dat doet hij door de materie veel grondiger en los van heersende opvattingen te onderzoeken. Als hij overtuigd is dat de "fundamentals sound zijn" en er grote onweerlegbare voordelen zijn die zich ook laten realiseren, dan pas gaat hij er mee aan de slag. Die zijn er bij de hyperloop zeker. Het kan een goedkopere. snellere, veiligere manier van vervoer worden voor de middellange afstand met name in een land als de VS waar nu veel gevlogen wordt. Vanuit een maatschappelijk oogpunt is de hyperloop rationeel gezien een goede zaak. Dat wil echter niet zeggen dat hij er ook gaat komen.
Een ding durf ik je met zekerheid te voorspellen. Ook als in het westen de bereidheid niet langer groot genoeg is voor grote infrastructurele werken als deze, dan zal het zeker opgepakt gaan worden in Azie, met name China. Daar kan de politiek zulke dingen veel sneller, en gemakkelijker realiseren en daar wordt op dit moment ook veel strategischer gedacht. Het westerese denken is meer naar de korte termijn geschoven. Voor zo een project is een lange termijn visie nodig. Wij hebben veel dingen inmiddels ook goed voor elkaar. Voor snel ontwikkelende landen is het kiezen voor een modern transportsysteem veel gemakkelijker. Dat wordt wel de remmende kracht van de voorsprong genoemd.
[Reactie gewijzigd door Elefant op 24 juli 2024 19:34]