TSMC begint in 2020 met bouw van fabriek voor 3nm-chips

TSMC begint in 2020 met de bouw van zijn fabriek waar 3nm-chips geproduceerd zullen worden. Eerder zei het bedrijf in 2022 te willen beginnen met productie in een fabriek die geschikt is voor het maken van 5nm- en 3nm-chips.

Volgens Digitimes heeft TSMC-topman Morris Chang de plannen voor de bouwstart bekendgemaakt op een evenement van het bedrijf. Chang zegt dat hij er vertrouwen in heeft dat de Taiwanese overheid de bouw van de nieuwe fabriek ondersteunt met een 'compleet pakket aan maatregelen'.

Vorige maand maakte TSMC bekend dat de bouw op het Taiwan Science Park gaat plaatsvinden, zonder verdere details te geven. Eind 2016 zette TSMC voor het eerst zijn plannen uiteen voor de bouw van een fabriek waar 5nm- en 3nm-chips gemaakt kunnen worden. Daarmee is een investering van 500 miljard Taiwanese dollars gemoeid, omgerekend momenteel zo'n 14,3 miljard euro.

TSMC is in een race verwikkeld met Samsung, Intel en Global Foundries om zo snel mogelijk over te stappen op kleinere nodes voor de chipproductie. TSMC wil volgend jaar chips op 7nm produceren, gevolgd door 5nm-productie in 2019. Om chips op die schaal te kunnen produceren zet het bedrijf euv-machines van ASML in, in ieder geval voor bepaalde lagen van de chipproductie.

Reacties (28)

[LocoRoco]

Was 3nm niet onrealistisch vanwege het overspringen van stroompjes tussen "traces?"
Correct if wrong

[taeke18]

Het schijnt dat o.a. IBM een doorbraak heeft gemaakt

https://www.theinquirer.n...ven-three-nanometer-chips

edit:typo correction

[Reactie gewijzigd door taeke18 op 23 juli 2024 01:34]

[LocoRoco]

Dank voor het op het goede spoor zetten, hier een iets uitgebreider artikel van ArsTechnica.

https://arstechnica.co.uk/gadgets/2017/06/ibm-5nm-chip/

[Wvdlinden1]

De term nanometer wordt tegenwoordig als marketingsinstrument gebruikt, in het huidige 14nm proces is er niks dat daadwerkelijk 14nm is.

"Recent technology nodes such as 22 nm, 16 nm, 14 nm, and 10 nm refer purely to a specific generation of chips made in a particular technology. It does not correspond to any gate length or half pitch. "
https://en.wikichip.org/wiki/technology_node

[kidde]

Precies, TSMC ontwerpt iedere keer een nieuw proces, en geeft daar dan gewoon een NanoMarketing (nm) nummer aan

TSMC's 5nm zal qua technologie equivalent zijn aan Intel 7nm.
TSMC 5nm / Intel 7nm maakt waarschijnlijk als laatste node nog gebruik van FinFET's, maar dan met nieuwe materialen; Samsung kijkt bijvoorbeeld naar SiGe is plaats van sillicium.

Gate-all-around-FET (waarbij de Fin tot 'draadjes' is onderbroken) kan in het lab goed genoeg zijn voor 3nm, maar volgens IBM is dat te moeilijk om er 'miljarden gelijke' van te produceren; door random invloeden gaan nooit alle transistoren op een chip schakelen bij hetzelfde voltage. Dus volgens IBM is er een nano-sheet FET voor nodig, een beetje 'rechthoekige' GaAFET-draadjes. Het staat allemaal mooi uitgelegd in deze SemiEngineering longread.

Ed - Hier nog een mooie tabel, waarin te vinden is dat wat van 3nm genoemd wordt, de PolyPitch (afstand tussen gates), mogelijk 24nm wordt, en de 'minimum metal pitch*' 24nm.

*kleinste tussenafstand voor met lithografie gemaakte metalen 'draadjes' waarmee de transistoren verbonden worden)

[Reactie gewijzigd door kidde op 23 juli 2024 01:34]

[hooibergje]

Ongeveer 30 atomen breed... Erg smal spoortje.

[Verwijderd]

Volgens mij is TSCM NM anders dan Intel NM bijvoorbeeld.

[Coolstart]

Mss niet onbelangrijk maar TSMC zijn grootste klant is Apple. Sinds 2015 werken ze 100% samen. Daarvoor bouwde Apple nog chips deels bij Samsung.

Dus als je zegt dat TSMC een nieuwe fabriek gaan bouwen en ze in een race verwikkeld zitten met Intel en Samsung dan moet je beseffen dat Apple mee in die race zit.

Dat TSMC en Apple het goed doen is een understatement. De Recenste A11 is zowel single core als multicore tussen de 40% en 60% sneller dan de snapdragon 835.

Dat komt natuurlijk ook omdat Apple een dure chip kan bouwen ( met veel dure high speed cache! 8Mb L2 cache tov 3Mb op de snapdragon 835) omdat hun producten relatief duur zijn ( al is de pixel 2 nu beetje duurder) en desondanks miljoenen verkopen zodat de productiekost over vele chips kan verdeeld worden.

On deze video gaan ze dieper op in.

[HellFury]

"Dus als je zegt dat TSMC een nieuwe fabriek gaan bouwen en ze in een race verwikkeld zitten met Intel en Samsung dan moet je beseffen dat Apple mee in die race zit."

Ik zal er rekening mee houden ;-)

Maar goed, even op de A11 vs 835: zonder een kant te kiezen zie ik toch dat de 40-60% processor van Apple niet als resultaat heeft dat de 8/8 Plus/X veel sneller is in het opstarten van apps. In sommige games wel, en zwaardere compressie en exports zijn significant sneller (tot wel 80%), maar aan de andere kant van de munt hebben de iPhones weer minder RAM, waardoor je ziet dat apps wel in het geheugen blijven bij de Android telefoons (bijv. Note 8 en Pixel 2) terwijl de iPhone deze apps opnieuw moet laden. Nu is in het verleden altijd gezegd dat ruwe specs er niet toe doen maar het gaat om de gebruikerservaring. Dit werd dan onder meer gezegd over de Quad core-processoren en bergen RAM in Android telefoons, maar ik zou toch zeggen dat apps in RAM houden voor de gemiddelde gebruikerservaring belangrijker is dan 4K-beelden exporteren...

In conclusie: ik heb erg het gevoel dat de 2017 iPhones niet goed geoptimaliseerd zijn, aangezien je de "40-60% snellere" processoren niet terugziet in real-world use cases.

[Verwijderd]

Een iPhone 7 met 3GB geheugen maakt gehak van een Galaxy S8 met 4GB geheugen en de iPhone heeft juist meer vanuit geheugen, dan de Samsung. Er zijn zoveel van dit soort tests en er worden zoveel apps opgestart, dat in de praktijk 3GB ruim voldoende is. Ik vraag me af waar jij je claims op baseert eerlijk gezegd.

Hier is één van de vele tests die er zijn op Youtube:
https://www.youtube.com/watch?v=Ja7ICj-kb2M

Edit: -1? Flamebait, troll of belediging van een andere gebruiker?

[Reactie gewijzigd door Verwijderd op 23 juli 2024 01:34]

[HellFury]

ik baseer me op filmpjes van supersaf (https://www.youtube.com/watch?v=5ZLwWq9Lh3M) en everythingapplepro (https://www.youtube.com/watch?v=sI1YELmjh9g&t=305s). In die laatste video: In de eerste ronde is de iPhone X 2 minuten (ja, dat is echt heel veel op minder dan 5 minuten) sneller, maar dit komt enkel en alleen door het exporteren van video. De tweede ronde (apps uit RAM halen) zie je dat de iPhone een stuk meer kwijt is geraakt.
Ik zie de ruwe kracht van de a11 echt alleen maar bij het exporteren van foto- en videomateriaal. De rest is echt stuivertje wisselen. Voor een processor die zoveel krachtiger zou moeten zijn dat ze er een naam voor hebben verzonnen vind ik het in de praktijk echt heel goed meevallen...

[Verwijderd]

Bij de eerste test zegt hij zelf dat hij heel veel games test, wat niet erg realistisch is, maar dit doet ie om RAM management te testen. Dan ga je bewust 3 GB vergelijken met 6GB en dan zeggen dat 5GB het beter doet. Dat mag ik hopen. In de parktijk ga je het verschil niet merken in gebruikservaring, want dit is compleet onrealistisch. Dat is het voordeel van de iPhone met exporteren ook, want dat doe je ook niet de hele of elke dag.

Edit: -1? Flamebait, troll of belediging van een andere gebruiker?

[Reactie gewijzigd door Verwijderd op 23 juli 2024 01:34]

[HellFury]

dus de conclusie is dan dat de A11 en 835 voor het overgrote deel van de eindgebruikers 'even goed' zijn, toch?

[Verwijderd]

In mijn geval is mijn SE met een A9 al goed genoeg. All computers wait at the same speed.

[1nsane]

Dat dus, wat mij betreft is het de gebruikerservaring die telt. Ik heb ook een SE en die is nog altijd een stuk vlotter in gebruik na pak em beet 1,5 jaar (heb m sinds de introductie) dan destijds de 4s die na eenzelfde periode al behoorlijk traag aanvoelde.

Ik snap en geloof best dat deze SE over 1 jaar misschien wat traagheidstrekjes gaat krijgen maar als ik nu de SE pak en er een 7 naast leg dan is voor mij de ervaring nagenoeg gelijk. Ik gok dat die A11 er niet veel aan gaat veranderen.

Al die benchmarks zijn leuk maar zolang ik het verschil niet merk in mn hand (waar ik hem mee gebruik) kunnen dat soort stats me gestolen worden.

[Coolstart]

Ik begrijp waar je naartoe wil maar uw conclusie is niet 100% accuraat.

Eerst en vooral die RAM mythe. Iphone hebben niet te leiden onder te weinig ram. "waardoor je ziet dat apps wel in het geheugen blijven bij de Android telefoons (bijv. Note 8 en Pixel 2) terwijl de iPhone deze apps opnieuw moet laden." Daar klopt dus hélemaal niets van, echt iets totaal verzonnen of een Hoax.

Ook resulteert meer RAM niet in het sneller opstarten van Apps. Ook een vaak gedraaide Mythe. Android en iOS zijn dat net even snel! Gewoon omdat ze gelijkaardige Apps draaien met gelijkaardige SSD's en gelijkaardige snelheid van RAM. Wat je vaak ziet is van die Hoax video's die telefoons manipuleren (en er al dan niet geld voor krijgen) om bijv. Samsung in een slecht daglicht te zetten. Of soms Exploiteren ze een bug. (Android had ooit een ram bufferoverflow bug waardoor de galaxy S7 bijna niet kon multitasken)

Apple zet net zoveel Apps in geheugen als een gelijkaardige Android telefoon omdat ze (Apple) een compressie gebruiken en nog wat geheime algoritmes die ervoor zorgen dat background Apps tot tientallen keren minder geheugen in beslag nemen. Android gebruikt deze techniek niet waardoor ze meer RAM nodig hebben. Dus je kan de twee helemaal niet vergelijken. In beide gevallen zullen Apps uit het geheugen geladen worden, enkel zal een Android telefoon hier meer geheugen voor nodig hebben.
(zie video voor uitleg)

Bij deze is uw conclusie gebouw op een verkeerd fundament: . "ik heb erg het gevoel dat de 2017 iPhones niet goed geoptimaliseerd zijn, aangezien je de "40-60% snellere" processoren niet terugziet in real-world use cases."

In feite zou je gelijk hebben als je zegt dat smartphones in het algemeen te weinig voordeel hebben van sneller wordende CPU's en GPU's in real-world use cases. Dat komt omdat de A11 geen enkel effect heeft op de opstarttijd van uw App en dat de snelheid van SSD's de laatste jaren relatief stabiel is gebleven en daar hebben Alle Smartphones 'last' van.

Een ander punt zijn de Apps. Er zijn niet zoveel apps die gebruik maken van de ruwe power omdat ze niet geoptimaliseerd zijn voor multi-core. Maar er zijn er wel degelijk, zeker op de Ipad pro. Maar ookvoor Iphones zijn er apps die AR-kit en 4K video editing door elkaar gebruiken of Apps die 240fps camera aansturen enz.

Daarnaast is er nog de factor zuinigheid. Als je voor het zelfde vermogen een snelelre cpu hebt dan moet hij ook minder lang op volle kracht werken en zo bespaar je energie. Hetzelfde met RAM, als je met minder RAM hetzelfde resultaat bereikt kom je toe met minder energie.

Daarnaast zetten snelle chips Apps developers aan om die kracht ook effectief te benutten. Hoe meer mensen die kachtige chips hebben hoe groter de verleiding zal zijn van de developers om performante Apps te bouwen en dat is de reden waarom Apple zoveel energie steekt in die ontwikkeling. Ze willeen een gigantisch ecosysteem bouwen van kracjtige CPU's GPU's om de concurentie te loef af te steken. AR-kit is daar het eerste teken van en TSMC is in heel dat proces een heel belangrijke partner.

[HellFury]

blijkbaar heb je mijn conclusies verkeerd begrepen:

"Eerst en vooral die RAM mythe. Iphone hebben niet te leiden onder te weinig ram. "waardoor je ziet dat apps wel in het geheugen blijven bij de Android telefoons (bijv. Note 8 en Pixel 2) terwijl de iPhone deze apps opnieuw moet laden." Daar klopt dus hélemaal niets van, echt iets totaal verzonnen of een Hoax. "

Beide videos die ik linkte zijn legit. Geen hoax, geen grote klacht vanuit mij, maar puur de constatering dat de super-CPU van de iPhone ze niet beter maakt dan de concurrentie in real-world use (even los van alle andere kernen in de processor, naast de CPU).

"Ook resulteert meer RAM niet in het sneller opstarten van Apps"

Ook dit heb ik niet gezegd. Je ziet simpelweg dat de Android-telefoon de app wel in het geheugen houdt, en dus ook de video en plaats in de video of de plek in de feed van de apps die worden gestart.

Apple zet net zoveel Apps in geheugen als een gelijkaardige Android telefoon omdat ze (Apple) een compressie gebruiken en nog wat geheime algoritmes die ervoor zorgen dat background Apps tot tientallen keren minder geheugen in beslag nemen. Android gebruikt deze techniek niet waardoor ze meer RAM nodig hebben. Dus je kan de twee helemaal niet vergelijken""

Je kunt de twee prima vergelijken: ik start 10 apps en kijk welke er na het starten van alle apps nog in het RAM aanwezig zijn. In de voorbeelden die ik link 'wint' de Android telefoon.

Daar kun je zuinigheid en optimalisatie e.d. bij halen, maar feit blijft dat real-world usage om het even is.

Los van het hele feit wat jij of ik beter of slechter vinden (mij is het echt om het even welke telefoon beter is. Gebruik beide systemen en zie de krachten en zwaktes van beide systemen), maar je ziet in real-world usage gewoon zo weinig verschil. Mijn punt waarmee ik begon, en welke uiteindelijk uitmondt in zo'n lange discussie, is dat de CPU voor 99% van de use-cases gewoon niet veel uit maakt. Voor de mensen die wel een A11 nodig hebben, good on you.

[Coolstart]

Ik begrijp uw conclusie volledig en toch zit ze fout. Iphones zijn niet slecht geoptimaliseerd in 2017. Dat is gewon fout en dat heb ik uitgebreid beachreven waarom.

Je hebt wel gelijk als je zegt dat snellere cpu’s in smartphones niet altijd resulteren in een snellere real life gebruikerservaring. Maar goed dat stond er niet en daarbovenop begon je over die ram-kwestie (een oude mythe, once again) en verwijs je naar een filpmje innde vorm van een real-life scenario de mythe toch weer nieuw leven in te blazen want je bent van mening dat 4k editing minder belangrijk is dan apps switching. Dat klopt, enkel kan je met de iphone in real life even goed van apps switchen als met de galaxy s8 en vice versa. (Reden staat uitgelegd hierboven)

Die video is om te beginnen geen real life test, je moet al een speciale job hebben om op deze limiet te stoten. En daarbij laat de reviewer vallen dat de Iphone X nieuw is en de apps nog niet geoptimalsieerd zijn voor de X. En zegt zelfs dat zijn 8 sneller aanvoelde dusja hoe legit is die test?

Maar er is nog iets:
Dus jij noemt 20apps na elkaar openendoen, dan een minuten lange 4K render maken, en dan de apps weer openen een real life case om ram te testen?? Sorry maar dit is lachwekkend om daar uw conslusie op te bouwen dat iphone’s te weinig ram hebben en dat de gebruikservaring wordt aangetast.

Wanneer is de laatste keer dat jij switcht tussen een paar zware games en tussendoor nog multitaskt tussen 15andere apps en niet vergeten, tussendoor nog snel een 4k video renderen hé!

Dit is niet real life, duidelijk. Dit zegt iets over dit bepaald testmodel. Ik zeg niet dat mensen een a11 nodig hebben, ik weerleg uw claim dat iphones niet geoptimaliseerd zijn in 2017 en het feit dat ze te weinig ram zouden hebben voor een vlotte gebruikservaring.

[rjmno1]

Daarom gaan ze er meestal van uit aan een theoretische snelheid, en dat is een snelheid wat bijna nooit in de praktijk haalbaar is.Het rekenwerk word inderdaad sneller door toevoegingen van cache geheugen, de processor word er krachtiger door.als je dit geheugen zal verhogen zal het door de synthetische benchmark een hogere waarde krijgen, en een game zal er soepeler op gaan draaien, ook al merk je er bijna niks van.De processor zal er krachtiger van worden en zal meer verwerkt krijgen, maar daar merkt je pas als je de ietwat zwaardere programma's aan het werk zet.Een video omzetten of een programma van autodesk erop zet.Of een ander zwaar grafisch programma.

[Reactie gewijzigd door rjmno1 op 23 juli 2024 01:34]

[SteroiD]

dan moet je beseffen dat Apple mee in die race zit.

Waarom zou Apple mee in die race zitten? Apple is momenteel inderdaad de voornaamste klant van TSMC, maar als deze er niet in slagen snel genoeg kleinere nodes te produceren, verandert Apple toch gewoon van leverancier?

Uiteraard is het beter voor de prijs, en dus de consument, als er meerdere partijen in slagen om ongeveer terzelfder tijd dezelfde nodes te maken. Dus duimen dat zowel Intel, Samsung, TSMC als GF er in slagen om rond 2020 op 5nm te gaan produceren.

[LOTG]

Apple zit toch helemaal niet in die race? Apple is klant van TSMC, dat Intel en Samsung ook eigen chips produceren heeft er niets mee te maken. Anders moet je ook AMD (klant van GF) en zo gaan noemen.

Apple kan ook naar GF of Samsung terug gaan als TSMC niet op tijd mee kan. Dat kan ook heel goed in die samenwerking voorwaarden staan.

[Miasma]

Misschien een beetje domme vraag, maar betekend dit ook dat de gemiddelde processors hierdoor dan ook steeds kleiner worden (qua oppervlakte volume etc) of dat er per processor gewoon meer transistors worden gepakt op hetzelfde oppervlakte?

[Mocro_Pimp®]

Domme vragen bestaan niet.

Allebei is mogelijk. Dit betekent dat, afhankelijk van de toepassing, een ontwerper een keuze moet maken en een balans dient te vinden tussen grootte en rekenkracht. En dat verschilt per toepassing.

Bijvoorbeeld in een desktop, daar vind ik het niet erg om een processor even groot te houden (mag zelfs groter van mij), als ik er meer rekenkracht voor terug krijg. In mobiele apparaten zoals smartphones of watches zijn kleinere onderdelen misschien een wens. Maar ook hier moet weer een balans worden gevonden tussen rekenkracht, energieverbruik en formaat.

[Reactie gewijzigd door Mocro_Pimp® op 23 juli 2024 01:34]

[koelpasta]

Wow,.,. Het is bizar om te bedenken dat het hier om structuren gaat die rond de 50~100 siliciumatomen breed zijn.

[Mocro_Pimp®]

En de Wet van Moore houdt stand! Prachtig! Wat wij mensen kunnen bereiken als we gewoon samenwerken. Straks nog alles geautomatiseerd en we hebben geen economie/kapitalisme meer nodig. Op naar de sterren!

[deregtx]

Ik dacht dat ze ipv ASML Mapper gingen gebruiken voor hun machines, want was goedkoper zeiden ze. Ze zullen het wel als tactiek gebruikt hebben om korting van ASML af te dwingen.