Michiel van Hulten over bigtechlobby

'Ze hebben op veel plekken vinger in de pap'

Inleiding

In dit artikel stellen we vragen aan Michiel van Hulten, directeur Transparency International EU. Deze ngo houdt zich onder meer bezig met het in kaart brengen van lobbypraktijken in Europa. Hij vertelt over de dominantie van de bigtechlobby, welke regels daarbij gelden en waar verbetering nodig is.

Als een ding duidelijk was tijdens de totstandkoming van de EU-auteursrechtrichtlijn, was het wel dat het bij het Europarlement en de Europese Commissie net een duiventil was: een komen en gaan van lobbyisten en organisaties die de wetgeving probeerden te beïnvloeden. Het ging tenslotte wel ergens over; muzikanten wilden meer vangen voor het (her)gebruik van hun muziek op internet, terwijl technologiebedrijven als Google niet zaten te springen om strengere regels die in feite neerkomen op een uploadfilter. Hoeveel invloed hebben die bedrijven allemaal gehad op de uiteindelijke wetgeving? Dat is moeilijk te zeggen, maar deze copyrightrichtlijn is een typisch voorbeeld van een dossier waar grote technologiebedrijven hun lobbyactiviteiten specifiek op hebben gericht.

Zo zijn er nog wel meer actuele dossiers in de EU waar grote techbedrijven maar wat graag invloed op willen uitoefenen en dat ook actief doen. Belangrijke voorbeelden zijn de Digital Services Act, kunstmatige intelligentie en e-evidence. De activiteiten die bedrijven als Google, Facebook, Apple, Microsoft en Amazon daartoe ontplooien, leiden bijvoorbeeld bij partijen als Bits of Freedom tot de nodige zorgen. Volgens die organisatie bepaalt de bigtechlobby de regels over big tech in Europa. Daarbij wordt onder meer aangestipt hoeveel geld de bedrijven uitgeven aan lobbyen en hoe relatief dominant ze zijn als het gaat om de gesprekken met de Europese Commissie.

Toename van het in-houselobbybudget per groot techbedrijf tussen 2014 en 2022 in miljoenen euro's. Bron: rapport van Transparency International EU

Een non-gouvernementele organisatie die daar meer over weet en onder meer onderzoek doet naar de lobbypraktijken, is Transparency International. Deze ngo is naar eigen zeggen onderdeel van de wereldwijde anticorruptiebeweging en probeert naast het tegengaan van corruptie de integriteit, verantwoordelijkheid en vooral de transparantie van beleidsmakers, beleid en instituties te verbeteren. Dat doet de organisatie door onderzoek te doen, rapporten uit te brengen en met aanbevelingen te komen. De Europese afdeling van Transparency International kwam eerder dit jaar nog met een rapport genaamd Deep Pockets, Open Doors. Daarin wordt specifiek ingezoomd op de lobbypraktijken van big tech in Brussel. Op basis van analyses van publiek beschikbare datasets over de lobbyactiviteit op EU-niveau kwam Transparency International EU tot een aantal interessante inzichten.

Zo zijn drie van de tien bedrijven die het meest uitgeven aan lobbyisten in Brussel, techbedrijven. Google neemt de hoogste plaats in met een jaarlijkse uitgave van 5,75 miljoen euro. Apple zit op 2 miljoen euro, terwijl dat zes jaar geleden nog 400.000 euro was. Google, Facebook, Apple, Amazon en Microsoft geven nu gezamenlijk bijna 20 miljoen euro uit aan lobbyactiviteiten. Dat totale bedrag was in 2015 nog zo'n 7 miljoen euro. Tijdens de vorige Commissie, onder leiding van Juncker, waren er 3363 ontmoetingen tussen bedrijven en de Europese Commissie over digitale onderwerpen, waarmee Digitaal met afstand de meest belobbyde categorie in de Commissie was. Deze trend zet volgens Transparency International EU ook door bij de huidige Commissie onder Von der Leyen.

De huidige directeur van Transparency International EU is Michiel van Hulten. Hij was eerder onder meer Europarlementariër, PvdA-voorzitter en consultant. Wij spraken hem over de lobby van grote techbedrijven, de regels om lobbyen in goede banen te leiden, het toezicht en hoe lastig het is om tot zoveel mogelijk transparantie te komen.

Openingsfoto: Mint Images / Getty Images

Dit artikel kun je gratis lezen zonder adblocker

Alle content op Tweakers is gratis voor iedereen toegankelijk. Het enige dat we van je vragen is dat je de advertenties niet blokkeert, zodat we de inkomsten hebben om in Tweakers te blijven investeren. Je hoeft hierbij niet bang te zijn dat je privacy of veiligheid in het geding komt, want ons advertentiesysteem werkt volledig zonder thirdpartytracking.

Bekijk onze uitleg hoe je voor Tweakers een uitzondering kunt maken in je adblocker.

Ben je abonnee? Log dan in.

• Volgende pagina 2. Interview