Uiterlijk en aansluitingen
Samengevat
De Surface Laptop 4 is een premiumlaptop en dat merk je aan de stevige en mooi afgewerkte behuizing en de vlotte hardware. Terwijl Zen 3 al beschikbaar is, heeft Microsoft de laptop voorzien van een Zen 2-processor, maar het weet daarvan wel het onderste uit de kan te halen. Dat betaalt zich uit in goede prestaties en een verbeterde accuduur van tien en een half uur, wat twee uur langer is dan zijn voorganger. Het scherm heeft een prettige 3:2-verhouding, een hoge resolutie en een goede kalibratie. De prijs ligt lager dan bij de Surface Laptop 3. Dat maakt deze vierde generatie niet meteen goedkoop, maar je krijgt er wel veel laptop voor terug.
Wat maakt een Surface-apparaat anders dan een andere laptop? Dat is best een belangrijke vraag om jezelf te stellen als je op zoek bent naar een vlotte 15"-laptop. Microsoft kondigde half april zijn Surface Laptop 4 aan en het nieuwe model lijkt als twee druppels water op de oude Surface Laptop 3, die al uit 2019 stamt. De specificaties zijn niet indrukwekkend. De goedkoopste 15"-er heeft een Ryzen 7-processor, 8GB werkgeheugen en een ssd van 256GB. Toch kost de goedkoopste versie met 16GB werkgeheugen al bijna 2000 euro en dergelijke prijzen doen ons denken aan die van Apple, dat ook bekendstaat om zijn dure hardware. Als het dan zo duur is, wat maakt een Surface Laptop dan interessanter dan een Dell, HP of Lenovo?
:strip_exif()/i/2004392544.jpeg?f=imagearticlefull)
Behuizing: tijdloos en oubollig
De buitenkant maakt een Surface-apparaat om te beginnen al anders dan andere laptops. Microsoft heeft een eigen design language voor zijn Surface-apparaten, die neerkomt op een strak, minimalistisch ontwerp, geen letters, maar alleen een Microsoft-logo op de behuizing en een beeldverhouding van 3:2. Die beeldverhouding is bepalend voor het uiterlijk van de Surface-producten, want het gevolg is dat de laptops wat hoger en smaller zijn dan de bredere 16:9-laptops.
Wie zich nog laptops met 4:3-schermen kan herinneren, ziet door die vorm misschien gelijkenissen met de Laptop 4, maar dat is niet het enige waardoor hij er wat ouderwets uitziet. De schermranden zijn ongeveer 8 millimeter breed en hoewel dat smal klinkt, weten de meeste fabrikanten die bezels tegenwoordig een stuk smaller te maken. Bovendien zijn webcammodules compacter geworden, dus ook dat is geen excuus meer. Een mooi voorbeeld is Dells XPS 13, die we eind vorig jaar reviewden. Die heeft veel smallere schermranden en, net als de Surface Laptop, een camera met gezichtsherkenning.
Toch is de behuizing ook tijdloos; dat geldt vooral als je niet naar het scherm, maar naar de rest van de behuizing kijkt. Het ontwerp is samen te vatten als een paar simpele, strakke lijnen, waarin vervolgens een toetsenbord, een touchpad en een aantal aansluitingen zijn verwerkt. Er zijn geen lampjes, logo's of andere zaken te vinden. De behuizing ziet er niet alleen opgeruimd uit, het geheel voelt ook erg stevig aan. Dat komt doordat het deel waarin het toetsenbord zich bevindt, bestaat uit twee schalen die vrijwel naadlos op elkaar aansluiten. Beide delen zijn van een magnesiumlegering gemaakt en voelen sterk aan. Er zijn geen delen van de behuizing die makkelijk meegeven onder druk. Dat geldt ook voor de constructie van het scherm, waarbij je het scherm nauwelijks kunt kromtrekken als je beide hoeken vastpakt en ze in tegengestelde richting duwt.
In het strakke uiterlijk van Surface-apparaten passen geen luidsprekergrilles en daarom zijn de luidsprekers onder het toetsenbord verwerkt. Dat is prettig, want ze zijn in tegenstelling tot veel andere laptops niet omlaag, maar omhoog, richting je oren gericht. Veel aansluitmogelijkheden passen overigens ook niet in de Surface-filosofie. Dat zie je op de Surface Pro-tablet bijvoorbeeld, maar ook op de Laptop 4. Rechts zit alleen de aansluiting voor de oplader. Dat is een eigen Microsoft-stekker, die magnetisch is en dus loslaat als er ineens aan de kabel wordt getrokken, zodat de laptop niet van de tafel getrokken wordt. Je kunt ook Microsofts eigen dockingstations met deze aansluiting gebruiken.
Aan de linkerkant zitten de USB-aansluitingen, met links een gewone USB-A-aansluiting met een maximale overdrachtssnelheid van 10Gbit/s. De USB-C-aansluiting ernaast is multifunctioneel, wat wil zeggen dat je deze kunt gebruiken om USB-apparaten op 10Gbit/s aan te sluiten, maar ook om externe beeldschermen mee aan te sturen. Je kunt de laptop ook via USB-C opladen, maar dat kan niet met een 5V-telefoonlader. Met opladers die 15 of 20V leverden, lukte het ons wel. De multifunctionele USB-C-aansluiting is praktisch, maar toch hadden we graag meer aansluitingen gezien. Thunderbolt-ondersteuning was handig geweest, maar dat zien we helaas nooit op AMD-laptops en een kaartlezer zouden we ook een welkome toevoeging vinden. Ook een volledige HDMI-aansluiting zou niet misstaan, want iedereen heeft wel een HDMI-kabel liggen, maar USB-C-naar-HMDI-kabels zijn ongetwijfeld zeldzamer.
Toetsenbord en touchpad
Het uiterlijk van de Laptop 4 is niet gewijzigd ten opzichte van de Laptop 3, en toetsenbord en touchpad zijn daarom ook ongewijzigd gebleven. Het toetsenbord is van achtergrondverlichting voorzien, die in drie helderheden te dimmen is. De toetsen hebben een klein kuiltje, waardoor je vinger makkelijk naar het midden van de toets glijdt. De aanslag is duidelijk en er is met 1,6mm aardig wat travel aanwezig, waardoor het toetsenbord prettig tikt.
:strip_exif()/i/2004392554.jpeg?f=imagenormal)
De touchpad heeft een oppervlak van glas. Hij is voorzien van een knop die onder het oppervlak zit en heel duidelijk 'klikt'. Je kunt de hele onderste helft van de touchpad gebruiken om die klik te maken en uiteraard worden verschillende aanraakpunten ondersteund, zodat je met twee vingers een rechter muisklik kunt maken.
Inloggen kan, zoals we al kort aanstipten, met behulp van gezichtsherkenning. De camera heeft een resolutie van 1280x720 pixels, zoals we op vrijwel alle laptops terugzien. Op de oplader na worden er geen randapparatuur en accessoires bij de Laptop 4 geleverd. Leuke toevoeging aan de lader is de USB-A-aansluiting om je telefoon mee op te laden. Snelladen wordt daarbij overigens niet ondersteund; het houdt op bij 5 volt en 1 ampère.
Specificaties en benchmarks
De Surface Laptop 4 is te krijgen met twee schermmaten. De goedkoopste uitvoering heeft een 13,5"-scherm met een resolutie van 2256x1504 pixels en wordt met een Core i5-, Core i7- of Ryzen 5-processor geleverd. Het 15"-model dat we in deze review bespreken, heeft een resolutie van 2496x1664 pixels en is voorzien van een Core i7- of Ryzen 7-processor. Wij ontvingen van Microsoft de versie met Ryzen 7-processor, die de onderstaande specificaties heeft.
|
Microsoft Surface Laptop 4 |
Processor |
AMD Ryzen 7 4980U |
Cores/threads |
8/16 |
Klokfrequentie (turbo) |
2,0GHz (4,4GHz) |
Gpu |
AMD RX Vega 8 |
Werkgeheugen |
16GB Lpddr4x-4266 |
Ssd |
Hynix BC511 512GB |
Wifi |
Intel wifi 6 AX200 160MHz |
Scherm |
15", 2496x1664 pixels, ips, touch |
Schermpaneel |
Sharp SHP14B4 |
Gewicht |
1558g |
Accu |
47,4Wh |
Besturingssysteem |
Windows 10 Home |
Vanaf de derde generatie Surface Laptop heeft Microsoft de hardware van de laptop toegankelijk gemaakt. Voordien waren de delen van de behuizing aan elkaar gelijmd en was het vrijwel onmogelijk om jezelf toegang tot de hardware te verschaffen en het geheel daarna weer onbeschadigd in elkaar te zetten.
:strip_exif()/i/2004392466.jpeg?f=imagenormal)
Vanaf de Surface Laptop 3 kun je de schroefjes onder de rubberen voetjes aan de onderkant verwijderen. Vervolgens is de C-cover, waarin toetsenbord en touchpad zijn verwerkt, te verwijderen en tref je iets aan dat op bovenstaande afbeelding lijkt. De luidsprekers die onder het toetsenbord verwerkt zijn, zijn duidelijk zichtbaar en zijn omhoog gericht. Hoewel er geen luidsprekergrille boven zit, komt er - voor een laptop - prima geluid uit. Het enige onderdeel dat je als gebruiker eenvoudig kunt vervangen, is de ssd, die naast de linkerluidspreker zit. Die ssd is 30mm lang en dat is een wat zonderling formaat, maar in de Pricewatch staat een handjevol ssd's dat past. De accu is in delen vastgelijmd en dus niet eenvoudig door de gebruiker te vervangen, zoals Microsoft in drievoud op de accu heeft geprint.
Benchmarks
Microsoft heeft, net als bij de Laptop 3, een eigen versie gemaakt van de AMD Ryzen-processor. Toen gebruikte Microsoft Ryzen-processors van de eerste generatie, die voorzien waren van een extra grafische compute-unit tegenover de reguliere AMD-chips. De nieuwe AMD-chips in de Surface Laptops zijn gebaseerd op de Zen 2-architectuur. Enerzijds is dat jammer, want de Zen 2-architectuur stamt al uit de zomer van 2020 en is dus al even verkrijgbaar. Bovendien is de Zen 3-architectuur op desktops al een tijdje beschikbaar en zijn de laptopchips op basis van de Zen 3-architectuur ook al aangekondigd. Aan de andere kant weet Microsoft, zoals verderop zal blijken, nog heel wat snelheid uit de AMD-chip te halen. De 4980U is in grote lijnen hetzelfde als de 4800U, AMD's snelste 15W-chip van die generatie, maar de kloksnelheid ligt 200MHz hoger. Dat geldt voor de basiskloksnelheid, die bij de Laptop 4 2GHz bedraagt en de turbosnelheid die daardoor op 4,4GHz uitkomt. Verder is het een processor met acht cores en ondersteuning voor SMT.
- Cinebench 20 - Multi
- Cinebench 20 - Single
- 3DMark Night Raid
- 3DMark Night Raid - Graphics
- 3DMark Night Raid - CPU
De 8-coreprocessor in de Surface Laptop 4 weet, zeker voor een 15W-processor, van wanten. In Cinebench Multi staat hij bijna bovenaan en presteert hij net zo goed als een 8-core-Intel-processor van de tiende generatie, zoals in de BTO, terwijl die cpu een tdp van 45W heeft. Als je niet meer dan één core aan het werk kunt zetten, trekt Intel in Cinebench aan het langste eind, maar de prestaties zijn alsnog indrukwekkend en de Laptop 4 heeft dan ook de snelste 15W Zen 2-processor aan boord die we tot nu toe getest hebben.
Als we verder kijken naar 3DMark, dan blijven de cpu-prestaties goed, maar grafisch is de Vega-gpu niet echt een concurrent voor Intels Xe-gpu. De Vega-architectuur stamt uit 2017 en hoewel AMD de gpu-cores ondertussen op 1750MHz kan laten draaien, wordt het wel eens tijd voor wat nieuws. Dat betekent overigens niet dat de interne gpu waardeloos is. Vooral in grafische toepassingen kan die zijn steentje bijdragen en lichte games zullen op een niet al te hoge resolutie prima draaien, maar de tijd dat AMD de snelste on-board gpu had, is al even voorbij.
Voor een wat langer durende benchmark kijken we naar DaVinci, waarin we een 4k-video renderen. Laptops met slechte koeling vallen in deze test door de mand, omdat ze de processor niet koel kunnen houden en daardoor moeten terugklokken. Dat is bij de Surface Laptop 4 niet het geval; hij is vlotter dan de Yoga Slim 7 en dat was tot nu toe de snelste 15W-laptop. De Legion 5 Pro is met zijn Zen 3-processor wel een stuk vlotter dan de Laptop 4, maar dat is ook een cpu met een 45W-tdp. Het mooie is dat de koeling bovendien niet bovenmatig veel herrie maakt. Je hoort hem wel, maar er zijn genoeg, voornamelijk goedkopere, laptops die veel meer geluid produceren. Microsoft heeft de cpu en laptop dus uitstekend op elkaar weten af te stemmen door enerzijds het maximale uit Zen 2 te halen en toch de geluidsproductie binnen de perken te houden.
We draaien tot slot Blender om te zien of de laptop last heeft van throttling, maar op basis van het goede resultaat in DaVinci kunnen we ons dat niet echt voorstellen. Dat blijkt ook uit het resultaat; de laptop begint aanvankelijk zelfs even snel als de Legion 5 Pro met snellere 5800H-processor en zit na zijn vijfde run op een rendertijd die vervolgens steady wordt volgehouden.
- PCMark 10 Essentials
- PCMark 10 Productivity
- PCMark 10 Digital Content Creation
- PCMark 10 Gaming
We hebben tot slot ook de uitgebreide benchmarkset van PCMark 10 gedraaid en daarbij komt de laptop wat minder rooskleurig uit de verf dan in DaVinci, Cinebench en 3DMark. Bij de helft van de tests moet de Laptop 4 andere laptops met Intel Tiger Lake-processor voor zich dulden. Dat komt doordat die tests ook gebruikmaken van de gpu en dat is, zoals gezegd, het zwakke punt van de AMD-processor. In de andere tests, Productivity en Digital Content Creation, ligt de Surface Laptop 4 juist voor op de Tiger Lake-laptops, dankzij zijn acht vlotte cores.
- PCMark Storage 2.0 - Bandbreedte
- PCMark Storage 2.0 - Score
De ssd in de Laptop 4 is een Hynix BC511 en die blijkt ongeveer dezelfde prestaties te leveren als de ssd's in de Surface Laptop 2 en 3. In de PCMark-test zijn ze relatief langzaam. Tijdens dagelijks gebruik hebben we daar niets van gemerkt, maar bij intensief gebruik kan het opvallen.
Scherm en accuduur
Microsofts Surface-apparaten hebben al jaren een beeldverhouding van 3:2 en sinds 2021 worden dergelijke schermen met een 'hogere' beeldverhouding populairder. Daarbij komen we steeds vaker 16:10-schermen tegen, maar in high-end laptops zien we ook regelmatig 3:2. Microsoft bood in de Surface Laptop 3 al een 3:2-scherm aan en in de Laptop 4 is hetzelfde paneel toegepast. De resolutie is 2496x1664 pixels en op het 15"-scherm levert dat een ongeveer even scherp beeld op als een resolutie van 2560x1600 pixels op 15,4". Het scherm is ook voorzien van een touchscreen, met ondersteuning voor stylussen. Het paneel zelf is afkomstig van Sharp en om te zien hoe het presteert, maken we gebruik van een colorimeter en Calman-software.
De metingen laten zien dat de panelen daadwerkelijk hetzelfde zijn, en een gelijke helderheid en contrast hebben. Een helderheid van 400cd/m² is lekker hoog en prima voor gebruik binnenshuis. Buiten kun je er, als het niet te zonnig is, ook mee werken. Het contrast van 1350:1 is gewoon goed voor een ips-paneel. Het paneel dat Microsoft gebruikt, was goed in de Surface Laptop 3 en dat geldt ook voor de Laptop 4.
De kalibratie van het scherm is opvallend genoeg bij de Surface Laptop 4 wat slechter dan bij de Surface Laptop 3. We haalden toen bij de meting van de grijstinten en de kleurweergave een afwijking van ongeveer 2ΔE. Bij de Surface Laptop 4 ligt die afwijking bij beide metingen net boven de 3. Daarmee is het scherm niet meteen waardeloos, het is nog steeds behoorlijk goed gekalibreerd, maar het is niet perfect.
Accutest
Toen Microsoft de Surface Laptop 3 uitbracht, koos het bedrijf ervoor om een Ryzen-processor van de eerste generatie toe te passen, terwijl bij de introductie al duidelijk was dat de tweede generatie Ryzen-processor al snel aangekondigd zou worden. Tussen de eerste en tweede Ryzen-generatie hebben we in onze accutests flinke verschillen gezien, die in het voordeel van de tweede generatie uitvallen. Dat verschil zien we ook in onze accutests terug. De Surface Laptop 4 heeft een iets grotere accu gekregen dan de Surface Laptop 3, maar de accuduur is tijdens browsen met bijna twee uur verlengd en dat komt vooral doordat Zen 2 zuiniger is dan zijn voorganger.
- Accutest browsen)
- PCMark 8 creative conv.
- PCMark 8 score
Geef je de hardware wat meer op zijn donder, zoals we met PCMark 8 doen, dan wordt de accuduur een stuk korter en hou je slechts vier uur over. Dat is opvallend, want het is een stuk minder dan bij de Surface Laptop 3. De reden daarvan is duidelijk als je naar de scores kijkt, want waar de Surface Laptop 3 onderaan het lijstje bungelt, staat de Laptop 4 bijna bovenaan. De accu wordt onder belasting dus sneller leeggetrokken, maar de prestaties zijn er dan ook naar. In de praktijk is een accuduur van vier tot tien uur dus realistisch voor deze laptop, afhankelijk van de belasting.
Conclusie
Wat maakt een Surface Laptop anders dan een 'gewone' laptop, vroeger we ons aan het begin van deze review af. We hebben het 15"-model door de mangel gehaald en je ziet het Surface-sausje op verschillende plekken terugkomen.
Om te beginnen heeft de Laptop 4 een kenmerkende behuizing, waarbij de ontwerper het 'less is more'-concept duidelijk in het achterhoofd heeft gehouden. Het resultaat is een laptop waar je mee voor de dag kunt komen, zonder overbodige stickers en lampjes, en zelfs zonder luidsprekergrilles. De behuizing is van een magnesiumlegering gemaakt, voelt bijzonder stevig aan en is netjes afgewerkt. De verschillende delen van de behuizing sluiten bijna naadloos op elkaar aan. Het minimalistische ontwerp heeft wel als nadeel dat de aansluitingen niet praktisch zijn, met slechts een USB-A- en een USB-C-aansluiting. Bovendien draait het ontwerp al een tijdje mee - de Surface Laptop 3 zag er exact hetzelfde uit - en begint het een beetje oubollig te worden. De schermranden lijken voor 2021-maatstaven vrij breed.
Over het scherm gesproken; ook dat is hetzelfde als in de vorige Surface Laptop en is kenmerkend voor Surface-producten, door de 3:2-beeldverhouding. In de meeste situaties, op het kijken van films na, vinden we een 'hoger' scherm prettiger werken dan de standaard 16:9-verhouding. Het scherm heeft bovendien een hoge resolutie en is goed gekalibreerd. Ook kenmerkend voor Surface-apparaten is de touchscreen, met ondersteuning voor een stylus. Je kunt er wel of geen gebruik van maken, maar het is goed om te beseffen dat de laptop daardoor een glanzend scherm heeft. Een versie met matte coating is niet beschikbaar.
Ook wat hardware betreft merk je dat de Laptop 4 een Surface-product is. De AMD-processor is een speciale Surface Edition, met de hoogste kloksnelheden die je op een Zen 2-processor met een 15W-tdp zult terugvinden. De laptop behaalt die hoge kloksnelheden ook en de koeling produceert daarbij niet al te veel rumoer. Er is ook een Intel-uitvoering beschikbaar, maar voor de rauwe cpu-kracht is de AMD-versie met Ryzen 7-processor een aanrader. Het grote voordeel van de Intel-uitvoering is de krachtigere gpu, want de feitelijk vier jaar oude gpu in de AMD-processor zet die uitvoering wel op achterstand. In de meeste situaties heb je echter meer aan de acht AMD-cores met een weliswaar iets langzamere gpu, dan aan de vlotte Intel-gpu met slechts vier cores.
Het is dus mooi dat Microsoft het maximale uit Zen 2 heeft weten te persen, maar het is jammer dat de eerste laptops met Zen 3 ondertussen beschikbaar komen en de Laptop 4 dus nu al een generatie achterloopt. Overigens is de Zen 2-architectuur wel weer een grote stap ten opzichte van de eerste Zen-architectuur. Het hoge aantal cores, acht, is al genoemd, maar Zen 2 is ook efficiënter en dat betaalt zich uit in de accuduur, die nu met twee uur verlengd is en op tien en een half uur tijdens browsen uitkomt.
Wat Apple sinds een half jaar met zijn MacBooks doet, doet Microsoft in het klein met zijn Surface Laptop. De fabrikant bouwt een high-end product, met een 'eigen' processor die goed op de rest van de hardware is afgestemd, en integreert ondersteuning voor de hardware in zijn besturingssysteem. Dat is het Surface-pakket en daar hoort een prijs bij. Voor 1450 euro heb je de uitvoering met 8GB geheugen en een ssd van 256GB. Samen met de achtcoreprocessor zijn dat ook specificaties die je in een laptop van een euro of 900 kunt vinden. De overige 550 euro betaal je voor het Surface-sausje, dat bestaat uit het 3:2-scherm, de mooie behuizing en de afstemming van hard- en software. Dat is 200 euro minder dan bij de Surface Laptop 3 en bovendien krijg je er nu een veel snellere processor bij. We kunnen ons dan ook goed voorstellen dat je, als je naar een high-end laptop zoekt, extra in de buidel tast voor het Surface-sausje dat de Laptop 4 biedt.
- 8GB, 256B SSD Grijs
- 8GB, 256GB Zwart 2
- 16GB, 512GB (getest)